Биогаз технологиясы

ТҮЙІНДЕМЕ

Диплом жұмысы 68 беттен, 17 суреттен, 7 кестеден, 44 әдебиет көздерінен тұрады.

Түйін сөздер: Биогаз, биогаз технологиясы, биогаз технологиясындағы қауіпсіздік.

Жұмыстың мақсаты: Биогаз алу барысындағы өндіру технологиясының қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.

Жұмыстың міндеттері:

• Биогазды алу технологиясымен танысу;
• Биогаз алу барысындағы қауіпті және зиянды факторларды анықтау;
• Биогаз өндіру кезіндегі техника қауіпсіздігін тексеру.

РЕФЕРАТ

Дипломная работа изложена на 68 страницах и состоит из 17 рисунков, 7 таблиц и содержит 44 список используемой литературы.

Ключевые слова: Биогаз, технология биогаза, безопасность в процессе технологии.

Цель работы: Выявить уровень безопасности в технологическом процессе получение биогаза.

Задачи исследования:

• Определение технологии получение биогаза;
• Определение опасных факторов технологии получение биогаза;
• Техника безопасности в процессе получение биогаза.

.

ABSTRACT

Thesis is presented on 68 pages and includes 17 figures, 7 tables and contains 44 list of used literature.

Keywords: biogas, biogas technology, safety technology in the process.

Objective: To determine the level of security in the process to obtain biogas.

Objectives of the study:

- Definition of biogas technology;

- Hazards Identification technology biogas;

- Safety in the process of biogas production.

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

БГҚ - биогаз қондырғысы

ЖБГҚ - жекеленген биогазды қондырғының

МТБ - метантотықтырушы (түзуші) бактериялар

БГТБ - биогаз түзуші бактериялар

ОҚ - органикалық қалдықтар

ТЭЖ - термоэлектр жылытқыш

ДЭС - дизельді электр станциясы

ҚС - құс саңғырығы

ІҚМ - ірі қара мал

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Энергия тасушы ретiндегi көмiрсутегi шикiзатының табиғи қорларының сарқылу мәселесi кеше пайда болған емес және энергияның жаңа көздерiн iздеу кеше басталған жоқ. Фотоэлектрлiк батареялар, күн жылытушылар, жел және биотермалдық сулар энергиясы негiзiндегi шағын электр станциялары, биомассаны жаңаратын энергия көзi ретiнде пайдалану жөнiндегi әзiрлемелер, көптеген жобалар - бұл өткен жүзжылдықтың 70-шi жылдардың жобалары.

Бүгiнде жаңаратын ресурсты, атап айтқанда биомассаны тарту идеясы бар. Егер өсiмдiктер фотосинтез көмегiмен жыл сайын көмiрсудың 30 миллиард тоннаға жуығын бекiтетiнiн ескерсек, ал мұнайды бiз он есе аз жоямыз, мұнда ойланудың себебi бар [1] .

Дипломдық жұмыстың өзектілігі биогаз алу барысында өндіру технологиясының қауіпсіздігін талдау болып табылады. Биологиялық ресурстар есебiнен энергетикалық базаны кеңейту нақты жағдайларды мұқият бағалау мен жүйелiк жақындау кезiнде ғана мүмкiн. Биомассаны пайдаланудың ең тиiмдi тәсiлi - кейiннен газдық турбиналарда қосылуымен оны газдандыру болады. Принстон университетiнде жүргiзiлген алдын ала есептеулер, биомассаны газдандыру өнiмдерiнде жұмыс iстейтiн турбогенераторлардың дәстүрлi жылу, ядролық және гидравликалық энергия қондырғыларымен бәсекелесе алатынын көрсеттi. Ондай турбогенераторларды қолданудың ең перспективтi салалары жақын болашақта биомассаның үлкен көлемдерi жинақталған экономиканың салалары (атап айтқанда, қант қамысын өңдейтiн қант және винотемекi зауыттар) болуы мүмкiн. Осылайша, Бразилияда шарап-темекi кәсiпорындарымен биомассаны пайдалану кезде электр энергиясы артылады, оны iске асыру спирттi мұнайдан арзан қылады. Қазiр осы дақылды өсiретiн 80 дамушы елдерде барлық көздермен өндiрiлетiн энергияның 50% тек қант қамысынан өндiрiлуi мүмкiн.

Сонымен бiрге, жеткiлiктi пайдалы болған бактериялық ашыту көмегiмен биологиялық отынды тiкелей өндiру тәсiлi бар. Бұл алу тәсiлi бойынша биогаз деп аталатын ауыл шаруашылығының қалдықтарын метанға айналдыру процесi. Биогаздық қондырғылар - метантанкiлер - анаэробтық метан жасайтын бактериялар (ғаламдық көлемде осы бактериялар Жер бетiндегi биологиялық метанның бiрегей көзi болып табылады) қауымдастықтарын пайдалану негiзiнде әзiрленген.

Ауыл шаруашылығы өндiрiсiнде егiн шаруашылығында органикалық тыңайтқыштардың үнемi жетiспеушiлiгi, мал шаруашылығындағы фермаларда мол қалдықтардың болуы биогазды өндiру үшiн шикiзаттың мәселесiн, ал өңделген шикiзат тыңайтқыштардың жетiспеушiлiгiн, қалдықтар мәселелерiн шешiп электр энергиясымен қамтамасыз ете алады. Биогазға өңделген көң тыңайтқыш ретiнде өте қолайлы, өйткенi одан тамақ iшкен кезде жануарлар iшiне түскен дәндер өспейдi, ал көңде даланы ластайтын арамшөптер өседi [2] .

Биогазды алу технологиясының негiзiнде анаэробтық биотехнология жатыр, яғни оттегiнiң толық болмаған жағдайында (метантанкiлерде) өсiмдiк тектес органикалық массаны ферменттеу. Бүкiл дүние жүзiнде дәстүрлi емес энергия ресурстарының көзi ретiнде биогаз жоғары қызығушылық туғызып отыр. Батыс Еуропаның барлық елдерiнде биогазды алу және пайдалану жөнiндегi ұлттық бағдарламалар жасалған.

Осы заманғы техникалық биоэнергетикада органикалық қалдықтарды отын мен энергияның техникалық ыңғайлы түрлерiне айналдырудың екi негiзгi бағыты бар: термохимиялық конверсия (тiкелей өртеу, пиролиз, газдандыру, сұйықтау, синтез) ; биоконверсия (спирттер, сутегiнi, биогазды, органикалық қышқылдарды, өсiмдiк майларын және т. б. ) алу.

Дипломдық жұмыстың мақсаты биогаз алу барысындағы өндіру технологиясының қауіпсіздігін талдау болып табылады. Осы мақсатқа жету үшін төмендегідей міндеттерді орындаймыз:

• Биогазды алу технологиясымен танысу;
• Биогаз алу барысындағы қауіпті және иянды факторларды анықтау;
• Биогаз өндіру кезіндегі техника қауіпсіздігін тексеру.

ӘДЕБИ ШОЛУ

1. Биогаз туралы жалпы мәлімет

1982 жылы Мәскеулік «Колос» баспасынан шыққан, авторлары В. Баадер мен Е. Доне болып табылатын, «Биогаз: теория и практика» атты еңбекте биогаз туралы жалпы мәліметтер, биогаздық құрылғылар, олардың жұмыс жасау технологиялары көрсетілген. Сонымен қатар, кітап КСРО кезіндегі биогазды өндірісте пайдалану туралы бірегей оққулық болып табылады. Мұндағы мәліметтерге сәйкес:

Биоотын - биологиялық қалдықтарды қайта өңдеу арқылы биологиялық шикізаттан алынған отын. Тағы да басқа целлюлозадан және органикалық әртүрлі типті қалдықтардан алынып бағытталған әр түрлі дәрежедегі өңделген жобалар кездеседі, бірақ бұл технолгоиялар әлі бастапқы кезеңдегі өңдеуде немесе коммерциялылықтануда. Био отындар сұйық түрде (іштен жану қозғалтқыштарына арналған, мысалы, этанол, метанол, биоотын), қатты отын (ағаш, шымтезек, отынды гранулалар, жаңқа, сабан, қауыз) және газ тәрізді отындар (биогаз, сутегі) .

Шымтезек. Жоғары ылғалдылық пен ауа жетіспеушілік жағдайларда өсімдіктердің қалдықтарының толық ыдырамауы нәтижесінде түзілген топырақ субстратының бір ерекше түрі торфта өсетін өсімдіктер үшін экологиялық жағдайлар өзіндік ерекше ылғалды климатты аймақтарда, буланудан жауын шашын көп түсетін жерде, әсіресе рельеф пен грунт ерекшеліктерінің әсері тигеннен балшықтану үрдісі жүреді. Балшықтану себебі болатын ылғалдылық артықшылығы арнайы балшық өсімдіктерінің пайда болуына және топырақ үрдісінің ерекше бағыты - шымтезек түзілуіне әкеледі. Шымтезек - жартылай ыдыраған өсімдік қалдықтары қоспасын (ыдырау деңгейіне байланысты мөлшері әртүрлі болуы мүмкін) және аморфты масса - гумификация мен күл сияқты жемісі болып табылады. Шартты түрде шымтезектің құрамында 50%-дан көп емес минералды заттар бар делінеді. Шымтезектің түзілуінде өсу жамылғысы балшықта болатын кез келген өсімдік қатысады (өлең, қамыс бұталар), бірақ қалыпты және сондық шымтезек түзуші - сфагналық мүк [2] .

Ағаш - адамдар бұрыннан қолданатын көне отын. Қазіргі таңда әлемде ағаш өңдеуге немесе биомассаға энергетикалық ормандар қолданады, олар тез өсетін түрлерін алады (теректер, эвкалипт және т. б. ) . Көп елдерде отын ретінде табиғи балансты ағаштар қолданады, ал олар өз кезегінде орманның жойылуына әкеліп соғады. Ол ағаштар сапа жағынан пиломатериал өндірісіне сәйкес келмейді.

Энергетикалық орман - биологиялық шығарынды түрдегі энерго- тасымалдағыштар (басты түрі көң және т. с. с. ) үйдің пешінде және жылу электростанциясының қазандығында арзан электр бере отырып брикеттеледі, кептіреді және жағылады.

Отынды гранулалар - биологиялық түрдегі қалдықтар. Олар өңделмеген немесе минималды дәрежедегі жағуға дайындайтын: үгінділер, жаңқа, қабық, қауыз (лузга), қауыз (шелуха), сабан (солома) және т. б.

Ағаш жаңқасы - бір өлшемді жұқа ағашты ұсақтау арқылы немесе орманды алдын ала дайындайтын ағаш шабатын орындардағы қалдықтарды немесе мобильді ағаш жонатын машинада немесе стационарлы ағаш жонатын машинаның көмегімен алынған ағаштан қайта өңделген қалдықтар. Еуропада жаңқаны негізі қуаты 1-ден біршама ондаған мегаватт болатын үлкен жағады. Қатты отындарға отынды торф пен қатты үй қалдықтары және тағы басқа да жатады [3] .

1987 жылы Мәскеулік Аргпромиздат баспаснан шыққан Д. М. Бойлстың «Биоэнергия: технология, термодинамика, издержки» атты еңбегінде биогаз туралы толық мағлұмат береді:

Жер астынан алынатын отындардың азайғандықтан биомассаны қолдану кеңінен дамып келе жатқан және дамыған елдерде қолданыс тауып отыр.

Биомассаның барлық көздерін үш топқа бөлуге болады. Біріншісіне жер үсті өсімдіктерінің энергетикалық мақсаттары үшін әдейі өсірілетіндер жатады.

Биомассалық көздердің екінші тобына әр түрлі органикалық қалдықтар жатады:

-жануарлардың биологиялық қалдығы (үлкен мүйізді жануарлардың қиы, үй құстарының саңғырығы және т. б. )

-ауыл шаруашылық мәдениетіндегі егін орғаннан кейін қалатын қалдықтар.

Үшінші топ-бұл судағы өсімдіктер- теңізді балдырлар, үлкен ламинарлар (бурые балдырлар), сулы гиацинт.

Үй жануарларының экскременттерімен астына төсейтін материалдың қоспасының құрамына байланысты азот, фосфор, калий, магний, темір, көміртегі және микроэлементтер -бор, молибден, кобальт және т. б. Ораша есеппен алғанда 1 тонна әр түрлі үй жануарларынан алған экстрименттерінде 5 кг азот, 2, 5 кг фосфор ангидриді (Р205) және 5 кг калий оксиді (К2О ) . Одан басқа экстрименттердің құрамына көптеген органикалық заттар да енеді.

Биогаздық технология - қауіпсіздендірудің радикалдық әдісі және әр түрлі өсімдіктер мен жануарлардың органикалық қалдықтарының қайта өндірілуі, осыған қоса жануарлар мен адамдардың тәжірбиелері, бұдан біз жоғары калорий газ тәрізді отындар - биогаз және жоғары эффекті экологиялық таза органикалық тыңайтқыш аламыз. Биогаздық технология - бұл энергетиканың, агрохимияның, экологияның және капиталдың қиын жағдайларының шешімі.

Биогаздық технологияның негізінде, мал қиының және құс саңғырығының анаэробтық (оттексіз) жағдайларда табиғи биологиялық ыдыраудың қиын процесстер жатыр. Ашудың оптимальдік режимін сақтағанда, үнемі шикізатты араластырғанда, бастапқы материалды өз кезегінде салғанда және ашыған материалды алғанда биогаздың шығуы 1м ³ реактордан 2-3м ³ -ке жетеді. Ал құстың саңғырығын қолданғанда - 6м ³ . Жақсы түсінуге болатын тағы басқа мысалдар келтіруге болады: бір сиыр бір тәулікте 2, 5м ³ газбен қамтамасыздандырады, семіртілуге қойылған бұқа- 1, 6м3, шошқа- 0, 3м3, құс-0, 02м ³ .

Метантекте, биомассадағы бар бактериялардың әсерінен органикалық заттардың бір бөлігі метанға (60-70%), көмірқышқыл газдарға (30-40%), күкіртсутектің аз мөлшеріне (0-3%), сонымен қатар сутегінің қоспасына, аммиакқа және азоттың тотықтарына ыдырайды. Биогаз жағымсыз иісті емес. Оның бір куб мөлшеріндегі жану жылуы 25МДж, 0, 6л бензин жанғанына, 0, 85л спирт жанғанына, 1, 7кг отын жанғанына немесе 1, 4кВт*сағ электрэнергияның қолдануына эквивалентті. Энергетикалықтан басқа биоконверсиялық процесс тағы бір мәселені шешуіне мүмкіндігі бар. Жай қилардың жер өңдеуінде қолдануына қарағанда, ашыған қиларды қолданғанда, ауыл шаруашылығында 10-15% шығымдылық артады. Бұл анаэробтық өзгертуде минерализация мен азоттық байланыстардың болуымен түсіндіріледі.

Бірақ қазіргі кездегі ең маңызды және биотехнологияның аймақтарындағы болатын басқа аспект - экологиялық. Оны әлі құндылық жағынан және тағы басқа көлемді жақтарынан бағалау қиын, бірақ өкінішке орай, маңызды экологиялық талаптарды дәлелдемейтін кезең енді келді. Микроорганизмдер - метогендер органикалық қалдықтарды (жануарлардың, өсімдіктердің, муниципальді және тағы басқалар) биогазға айналдыру мүмкіндігі бар, оргаминералді заттар және басқа да пайдалы, ең бастысы зиянсыз және залалсыздандырылмаған заттар. Биотехнологияны метаногендерді қолдануында экологиялық деп батыл айтуға болады. Бұл биотехнология заттың және энергияның биосфералық айналудағы табиғи процестерге негізделген және биосфераға потенциалды зиян келтіретін заттарды пайдалы заттарға айналдыруғу бағытталған.

Ең қарапайым биогаздық құралды қиға толы ор тәрізді елестетуге болады, газ шығару потрубкалы колпакпен жабылған. Мұндай қолдану қиды ашыту үшін температуралық режиммен технологиялық талаптар дәл келетін мемлекеттерде қолданылады: Индияда, Индокитайдың мемлекеттерінде және Китайдың оңтүстік провинцияларында бұл тәсіл миллиондап қолданылады.

2013 жылы Мәскеу баспасынан шыққан «Научное обозрение» журналында Беспалов В. И., Адамян Р. Г. жасаған «Задачи выбора территории для полигонов по захоронению ТБО в условиях г. Еревана Республики Армения» атты ғылыми мақаласында биоотын туралы мынадай анықтама берілген:

Биогаз технологиясы өндіру бойынша қондырғысының құрылысы басқа жағдайлар кезінде атмосфераны ластап ауруларға алып келетін токсикалық заттар да өңделетін қалдықтарға тән заттар да өтпейтіндей етіп құралғаның айтып кету маңызды. Биогазды органикалық қалдықтардан алу - бұл тек қана өзіндік газ көзі емес. Органикалық қалдықтарды (ОҚ) газ және тыңайтқыштарға биогазды қондырғыларының көмегімен өңдеу - бұл ең алдымен қауіпті қоқыстан құтылу мен одан зиян емес пайда алудын экологиялық әдіс.

Биогаз технологиясы оттек болмағанда бактерия әсерінен органикалық заттардың ашуы нәтижесінде түзіледі. Биогаздың түзілу процесі табиғи табиғат құбылысы болып табылады. Биогаздың бары жайында шаруашылықта балшық газ қолданған арғы аталарымыз білген [5] .

2009 жылы Катмандуда, Непалдағы 10-12 қараша аралығында жүргізліген International Workshop on Domestic Biogas атты конференциясында Workshop Report December сериялық баспасы арқылы жарияланған бойынша, биогаз ол:

Биогаз негізінде - «тозақтың» қойыртпағы. Оның негізгі құраушылары: метан (55-70%) және көмірқышқылгазы (28-43%) ; аздағанмөлшерде бұл жерде басқалары да бар, сондай-ақ химиялық агрессивті түрлері де табылады. Мысалы, күкірттісутегі(сероводород) . Биогаз алу үшін бұларды ескермесе болмайды. Орташа есеппен 1 кг органикалық заттан 70% тік биологиялық шіру процесі кезінде 0, 18 кг метан, 0, 32 кг көмірқышқылы, 0, 2 кг су және 0, 3 кг ыдрамайтын қалдықтар алынады.

Органикалық қалдықтардың ыдырауы(шіруі) биогаз бөліну арқылы жүреді. Ол әрине белгілі бір топтағы бактериялардың қатысуымен болады да, әрекеттің тезірек жүруіне қоршаған ортаның әсері мол болмақ. Таратып айтсақ - температура. Жылырақ болса, органикалық шикізаттың ферменттелу дәрежесі мен жылдамдығы артады.

Барлық жердегі орта Ташкенттегі немесе Шымқаладағыдай болмағандықтан - осы жағына көңіл бөліну керек, яғни ыдыратуға(шірітуге) жиылған органикалық қалдықтардың ыдырауына себекер орта жасауға тырысуымыз керек. Қидың ыдырау кезінде бөлінетін жылуды дұрыс қолдансақ бұл мәселе оңай шешілмек. «Газ шығаратын орталық» қондырғыны - былайша айтқанда «метантанкті» жасауда сол қидың маңызы зор болмақ. Ал оны екі қайтара, алдымен электрдәнекерлегішпен екінші рет(сенімділік үшін) газдық дәнекрлегішпен қалыңдығы 2 . . . 5-мм-лік «тоттанбайтын» темірден жасалады. Биогаз қондырғысын шикізатпен толықтырып отыратын орын және ыдырамай қалған қалдықтарды алатын орын ойластырылуы керек . . .

Электрондық ресурстарда пайда болған 2012 жылғы №5 «Современные научные исследования и инновации» атты конференцияда талғыланған Лаврухина О. С. «Стимуляторы выработки биогаза» атты ғылыми мақаласында биогаз технологиялар ытуралы мынадай мәліметтер кездеседі:

Химиялық реакциялар кезінде энергия бөлінеді немесе сіңіріледі. Егер энергия жылу түрінде бөлініп немесе сіңірілетін болса, ондай реакциялар жылу эффектілері көрсетілген химиялық реакция теңдеулері арқылы жазылып көрсетіледі, бұнда әрекеттесуші заттардың фазалық құрамы көрсетілуі екрек.

Жылу бөліп жүретін химиялық реакциялар экзотермиялық, ал жылу сіңіре жүретін реакциялар эндотермиялық деп аталады. Реакциялар жылу эффектісін термохимия зерттейді. Термохимияда реакцияның жылу эффектісі Q деп белгіленеді және кДж - мен өлшенеді. Энергияның бір пішінінен екіншісіне ауысуын және денелердің бір жиынтығынан екіншілеріне ауысуын, сонымен бірге берілген жағдайда химиялық және фазалық процестердің жүру тереңдігін зерттейтін термохимия химиялық термодинамиканың маңызды бөлімі болып табылады. әрбір жеке зат немесе олардың жиынтығы термодинамикалық жүйені құрайды. Егер термодинамикалық жүйе қоршаған ортамен не затпен, не энергиясымен алмаспайтын болса, оны оқшауланған деп атайды. Қоршаған орта әсерін ескермейтін процестерді қарастырғанда осындай идеалдандырылған жүйе физикалық абстракция ретінде қолданылады. Қоршаған ортамен тек энергиясы арқылы алмасатын жүйе жабық деп аталады. Егер энергетикалық және материалдық алмасу мүмкін болса - жүйе ашық /1/.

Жүйенің күйі термодинамикалық параметрлермен анықталады - температурамен, қысыммен, концентрациямен, көлеммен т. б. жүйені сипаттайтын басқа қасиеттері де бар: ішкі энергия U, энтальпия Н, энтропия S, Гиббс энергиясы G. Бұлардық реакция кезінде химиялық өзгерісі жүйе энергетикасын сипаттайды. Жүйенің аталған қасиеттері температурадан, қысымнан, концентрациядан тәуелді, сондықтан оларды күйдің функциясы деп атайды. Олар процестің жолынан тәуелсіз, жүйенің бастапқы және соңғы күйімен анықталады.

Жүйенің ішкі энергиясы U молекулалар қозғалысы мен әрекеттесулері энергиясы, молекуладағы байланыс энергиясы, электрондар мен ядролар қозғалысы мен әрекеттесу энергиясы қосындылары болып табылады . . .

2001 жылы 16 тамызда «Казахстанская правда» газетінің №192 санындағы Н. Тодорованың «Энергия . . . из мусорной кучи?» атты мақаласында биология турал былайша ойлар білдіріледі:

Соңғы жылдары энергияны альтернативті және тиімді жолдармен алу мәселелері өте кең қарастырылады. Бұнда жалпы биогаз жайлы ақпарат, оның құрамы, биогаздың түзілу механизмі, шығу тарихы, басқа елдерде биогазды алу әдістері, қолданылуы және әр түрлі биогазды қондырғылар қарастырылды. Органикалық өңдеуде биогаз технологиясын қолдану экологиялық қатерді тоқтатып қана қоймай, жыл сайын процесс нәтижесінде қосымша 95 млн. т шартты жанғыш заттар алуға болатынын 90 - шы жылдар басында дәлелденген.

Биогаз - газдар қоспасы. Оның негізгі компоненттері: метан (СН ₄ ) - 55 - 70%, көмірқышқыл газы (СО ₂ ) - 28 - 43%, сонымен қатар өте аз мөлшерде басқа газдар, мысалы күкірттісутек (Н ₂ S) .

Витаминдер - минералдар.

Биоконверсия процессі энергетикалық сұрақтан басқа, тағы екі сұрақты шешуге қол жеткізеді. Біріншіден - шіріген қый жер құнарлығы мен өнімділігін 10-20% көтереді. Себебі, анаэробты шіру кезінде минералдану және азот қосылыстарының бөлінуі жүреді. Екіншіден - шіру кезінде, қыйдың құрамында әрқашан болатын арам шөптердін тамырлары, гельминттердің жұмыртқалары және жағымсыз иіс жойылады, басқаша айтқанда экологиялық тазалық эффектісі пайда болады.

Бүгінгі күнде Европада анаэробты шіру қондырғылардың - 44%, Солтүстік Америкада - 14%. ЕО елдерінде жұмыс істейтін биогазды қондырғыларын бірнеше топқа бөлуге болады. Олардың ішінен ең негізгі үшеуі: агротамақтық топ (67, 5%), тамақтық емес өндіріс тобы (15%) және өндірістік емес топ (9, 6%) .

Данияда 1999 жылдың Қазан айына дейін 1984-1998 жылдары арасында салынған 20 орталандандырылған биогазды қоңдырғы жұмыс істеген. Орталандандырылған биогазды қондырғылардың (заводтардың) негізгі концепциясы, ол бірнеше жақын жатқан ауыл аймақтардан шикізатты жеткізу. Ал көктемде шіріген өнімді сол ауыл аймақтарына жер тыңайтқыш ретінде жеткізіледі. Орталандандырылған биогазды қоңдырғыларынан басқа Дания үкіметі 1994 жылдан бастап көлемі 150-200 м ³ , аз көлемді фермерлік қондырғыларын салу концепциясын қолдауда. 1997 жылы Данияда 20 аз көлемді фермерлік қондырғы, жылу- және электрэнергиясын шығарып, жұмыс істеді.

Германияда 400-ге жуық метантенк көлемі 600-800 м ³ аз көлемді фермерлік қондырғы жұмыс істеуде. 1995 жылдан 1998 жылға дейін 8 орталандан-дырылған биогазды қоңдырғы салынды. 1998 ж. басында метантенктер көлемінің қосындысы 190 мың м ³ құрады.

Австрияда 1997 ж. дейін 46 аз көлемді фермерлік қондырғылар жұмыс істеді. 1997 ж. тағы 10 фермерлік және 5 үлкен қоңдырғы ашылды.

2000 ж. Калифорнияда энергетикалық тапшылық болған себебтен, жергілікті ауылшаруалары электрэнергияны қыйдан жасай бастады.

Ең алғаш рет электрэнергияны қыйдан алу 25 жыл бұрын пайда болды, бірақ тиімділігі төмен болғандықтан аса таралмады. Соңғы жылдары Сан-Луи Обиспо (Калифорния) қаласындағы университетінің зерттеушілер тобы сол мәселені дамытты.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс