Меркантелизм кезеңдерінің ерекшеліктері туралы мәлімет

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім беру министрлігі

Шәкәрім атындағы мемлекеттік университет

СӨЖ №1

Тақырыбы: «Меркантелизм кезеңдерінің ерекшеліктері. »

Орындаған: Советхан А.

Группа: ОП - 413

Тексерген: Готман Л. А

Семей қаласы, 2015 жыл

Кіріспе

Меркантилизм (франц. mercantіlіsme, итал. mercante - деген сөзден шыққан - саудагер‚ көпес) - капиталдың бастапқы қорлану дәуірінде дүниеге келген сауда-өнеркәсіп буржуазиясының экономикалық теориясы мен саясаты.

16 ғасырда пайда болып, 18 ғасырдың аяғына дейін дамыды. Меркантилизмді А. Смит (1723 - 90) өзінің “Халықтар байлығының табиғаты мен себептері” (1776) атты басты еңбегінде негіздеді. Меркантилизм Батыс Еуропа елдері - Англия, Франция, Испания, Португалия, Италияда дамыды.

Меркантилизмнің көрнекті өкілдері:

Англияда - У. Стаффорд, Т. Мен, Дж. Стюарт;
Италияда - А. Серра;
Францияда - А. де Монкретьен, Ж. Б. Кольер.

Меркантилизм теориясының кейбір нышандарын орыс экономисі, І Петрдің замандасы И. Т. Посошковтың “Сараңдық пен байлық туралы” деген еңбегінен де кездестіруге болады.

Меркантилизм ілімін жақтаушылар - меркантилистер - қоғам байлығы мен әл-ауқатының көзі материалдық игіліктер өндірісі емес‚ тауар және ақша айналысы саласы деп есептеді. Олардың пікірінше қоғамның әл-ауқатына сыртқы сауданы реттеу‚ тауарлар әкелімінен әкетілімінің басым болуы және елде ақшалай капиталдың қорлануы жолымен қол жеткізуге болады. Осыдан келіп “меркантилдік” деген термин сауда‚ коммерц. деген мағынада қолданыла бастады. Сонымен бірге ол материалдық пайдакүнемдікпен‚ бас пайдасын күйттеушілікпен байланысты ұсақ есепшіл‚ саудагерлік дегенді де білдіреді

Экономика ілімінің басты бағыты меркантилизм болды. Қысқаша бұл бағыттың мәнін былайша қорытындылауға болады: экономикалық саясатта - ел ішіндегі және мемлекеттік қазынадағы бағалы металдарды жаппай қорландыру . Теорияда экономикалық заңдылықтарды айналыс саласынан іздестіру. Сауда капиталының басты принціпі - қымбатқа сату үшін сатып алу, айырмасы бағалы сары металл формасында көрініс алады. Меркентилизмнің мемлекеттен де данагөйлігі шеттен тасып алғаннан гөрі шетке көбірек сатуды уағыздауы. Меркантилизмнің буржуазиялық политэкономияның алғашқы мектебі ретінде, экономикалық саясат жүйесін теориялық негіздеуге ұмтылыс жасады. Теория мен практиканың бірлігі ретінде меркантилизм мынадай екі бағытпен сипатталады:

І. Байлық ақшамен шатастырылды. Меркантилистер ақшаның тауармен байланысын жете білмегендіктен байлықты айырбас құнына қарама - қарсы қойды.

ІІ. Ақшалай байлықты қорлануы үкімет көмегімен жүзеге асырылады, өйткені уақыт өткен сайн армияны нығайту, Сарай маңындағы тәртіпті күшейту үшін ақшаға деген қажеттілік те өсе түседі. Осылармен байланысты мемлекет тиісінше экономикалық саясатты ұстанады, оны жүзеге асырудың тетіктерін ойластырады.

Сауда буржуазиясының мүддесіне ерте меркантилизмнің көрнекті өкілі Стаффорд былайша сипаттайды: «Шетелдіктермен саудаласқанда бізден сатып алғандардың барлығы бізден біржолата кетеді» (әкелетін тауарлары үшін ақшалай төлем), қайта біз ағылшындықтар бір - бірімізден сатып алғанымыз үйде ел ішінде қалады.

Ерте және кеш меркантилизм өкілдері ақша мемлекеттің басты байлығы көрді, бірақ байлық жинақтау жолдары туралы өздерінің көзқарастары осы процестегі мемлекеттің рөлі ретінде ерекшеленді.

Ерте меркантилизм (XV- басы. XVI ғғ. ) Ерте меркантилизм өкілдері еліміздің қымбат металдарын сақтау бойынша, негізінен әкімшілік шаралар қаралды.

Негізгі ережелер:

тауарлар импортын жан-жақты шектеу.
елден алтын мен күмісті экспорттағандар, қатаң жазаланатын.
елде ақша сақтау үшін шетелде тыйым экспорт, ал сомасы өнімге арналған алды, ол жергілікті тауарларды сатып алу бойынша жұмсауға қажет болды.

Кеш меркантилизм (2 қабат. XVI-XVII ғғ) .

тауарлар мен ақша экспорт импорты бойынша қатаң шектеулерді жою.
Сауда балансының идеясының басым болуы.
экономикалық тамыры бар саясатты мемлекеттің пайда болуы.
өз елінің және делдалдық сауда қолдауымен дайын өнім экспортын қамтамасыз сауда балансының профициті жүйесі, сипатталады, сондықтан шетелде ақша экспорттауға жол.
бір елде көп арзан сатып алу және басқа да елде қымбатырақ сату принципі туындайды
Иммануил Валлерстайн көрсеткендей, алдыңғы дәуірінің негізгі идеясы, еліміздің қорғаныс және еркін сауда режимі.

Мемлекеттік меркантилизм (соңы XVII - XIX ғ. )

Сол дәуірде меркантилизм Еуропаның алдыңғы қатарлы елдерінің қабылдаған ресми экономикалық ілім ретінде болған: Англия, Пруссия, Австрия және Швеция. Валлерстайн айтуынша «Отыз жылдық соғыс бүкіл кезеңі және Наполеон дәуірінің соңына дейін барлық неміс мемлекеттердің немесе Орталық Еуропада меркантилизм дәуірі болды» Англияда меркантилизм 1690 жылы енгізілді және XIX ғасырдың ортасына дейін созылды. Екі ұғым арасында, ол және басқа да экономикалық тарихшылар сол уақытта, теңестіру бойынша қолданылатын.

Басқа елдер сондай-ақ кейбір кезеңдерде осы доктринаны ұстануға тырысты. Доктринаның негізгі ережелері төмен үкімет меркантильных саясаты, еліміздің сауда балансын жақсартады, оның өнеркәсіп және оның халқының қарқынды өсу дамуына ықпалын тигізеді. Чарльз Уилсон былай деп жазды: ұлттық байлықтың өсу меркантильных доктринаның белгісі ретінде көрген, сауда балансы өзін жетілдіру, оның жақтастарының сәйкес артты табыс, сонымен қатар жұмыспен қамту өсуін ғана емес, көрініс табады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.