Егін алқабын есептеу құрлымы

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ

АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТ

Аграрлық факультеті

БАӨЖ

Тақырыбы: Егін алқабын есептеу құрлымы

Орындаған:Мұқтарбеков. Е.

Тексерген:Сагандыкова:С. Н

Семей 2015ж

Жоспар

1. Егін алқабын есептеу құрлымы

1. 2 Ауыл шаруашылығы дақылдары егістерінің жойылған алқаптарын анықтаудың әдістері

1. 3 Дәнді дақылдарды суыртпақтап себу

1. 4 Кең қатарлап егу тәсілі

Қортынды

Пайдаланған Әдебиеттер

1. 2 Ауыл шаруашылығы дақылдары егістерінің жойылған алқаптарын анықтаудың әдістері

2. Дәнді дақылдар егістігінің (жаздық бидай, күздік бидай, жаздық арпа, күздік арпа, сұлы, тары, қарақұмық, күздік қара бидай) тар қатарлап, тұтас, қатарлап (қатарлардың ара қашықтағы 25 сантиметр), тоғыстырма және шашып себу әдістерімен сепкенде зақымданғанын немесе жойылғанын анықтау үшін көлемі 50х50 сантиметр алаңқайдағы өсімдіктердің барлық сандарын және қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктерінің сандарын есептейді. Төрт рет қайталанған барлық өсімдіктер санының қосындысы 1 шаршы метрдегі өсімдіктердің орналасу тығыздығын көрсетеді. Қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктерінің санын пайызбен көрсетуді 1 шаршы метрдегі зақымданған барлық өсімдіктердің 100-ге көбейтілген қосындысын 1 шаршы метрдегі өсімдіктердің орналасу тығыздығына бөлу арқылы айқындайды. Егістердің зақымданған немесе жойылған алқаптарын танап көлемін қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктерінің пайызына көбейту арқылы айқындайды.
Алаңды таңдау үшін жақтарының ұзындығы 50 сантиметр болатын шаршы рама қолданылады. Раманы оның диагональдарының біреуі (қатарлап немесе тар қатарлап себуде) қатарлардың біреуінің бағытымен сәйкес келетіндей етіп орналастырады. Раманың бұрыштарына жіңішке таяқшалар қағады. Топырақ бетіндегі олардың биіктігі 15-20 сантиметрден кем болмау керек. Өсімдіктерді санауды жеңілдету үшін топырақ бетінен 2-3 сантиметр биіктікте таяқшаларға шаршы кескіндейтін кендір немесе мықты жіп кереді. Содан кейін шаршының дұрыс орналасқандығын тексереді: барлық бұрыштары тік және екі диагоналі өзара тең, әрбір жағы 50 сантиметрге тең болуы қажет.
Шаршының таңдап алынған алаңының стандарттан сәл ауытқуына жол беріледі (0, 25 шаршы метр) . Шаршыны дұрыс орналастырған кезде (әрбір бұрыш 90 ^о -қа тең) кендірмен (жіппен) кескінделген шаршының барлық жағының қосындысы 200 + 2 сантиметрге тең болуы керек.

Егер өлшеп болғаннан кейін ол 198 сантиметрден кем немесе 202 сантиметрден үлкен болатын болса, онда шаршы дұрыс орналастырылмаған болады. Таяқшаларды суырып алып, оның жақтары мен диагональдарын өлшей отырып, шаршыны қайтадан орналастырады.

1. 3 Дәнді дақылдарды суыртпақтап себу әдісімен, дәнді бұршақ дақылдарын (бұршақ, аңқа) егіс қатарларының ара қашықтығы 25 сантиметрден артық болатын қатарлап себу әдісімен сепкенде зақымданғанын немесе жойылғанын анықтау үшін ұзындығы 1 метр болатын қатардағы өсімдіктерді санауды төрт рет қайталау арқылы жүргізеді. Әрбір қайталаудағы қатар орналасқан екі қатардан әрқайсысы 0, 5 метр болатын екі бөлікті осы Әдістеменің 1-қосымшасына сәйкес сызба бойынша таңдап алады және таяқшалармен бекітеді. Таяқшалардың ара қашықтығы 1 сантиметрге дейінгі дәлдікпен өлшенеді.
1 метрдегі қатарлардың орташа санын есептеу үшін 10 метрлік өлшеу лентасы пайдаланылады. Оны қатарларға көлденең етіп тартады.

Қатар арақашықтығының ортасынан (суыртпақтап сепкенде - кең қатар арақашықтығының ортасынан) нөлдік белгі орнатып, оны таяқшамен белгілейді. Содан кейін екінші таяқшамен лентадағы белгіге 5 метрге жақын қатар арақашықтығының ортасын (суыртпақтап сепкенде - кең қатар арақашықтығының ортасын) белгілейді және таяқшалардың ара қашықтығын 1 сантиметрге дейінгі дәлдікпен өлшенеді. Одан кейін өлшенген бөлікті қиятын қатарлардың (жолақтардың) санын есептейді. Таяқшалардың арасында орналасқан қатарлардың (жолақтардың) санын олардың арасындағы қашықтыққа бөліп, 1 метрге келетін қатарлардың санын 0, 1 дәлдікпен табады. 1 метрге келетін қатарлардың санын анықтауды бақылау аумағының кез-келген жерінде жүргізеді.
1 шаршы метрдегі өсімдіктердің тығыздық күйін 1 метрлік бөліктегі өсімдіктердің орташа санын 1 метрдегі қатарлардың санына көбейту арқылы анықтайды. Пайызбен берілген жойылған немесе қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктердің санын 100-ге көбейтілген 1 шаршы метрдегі барлық зақымданған өсімдіктердің қосындысын 1 шаршы метрдегі өсімдіктердің тығыздық күйіне бөлу арқылы анықтайды. Егістердің зақымданған немесе жойылған алқаптарын танап көлемін қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктерінің пайызына көбейту арқылы анықтайды.
Мысал: Егер 4 метрлік бөліктердегі өсімдіктердің жалпы саны 55+45+44+56=200, ал 4, 8 метрлік бөлікте 22 қатар (11 лента) болса, 3 жапырақты фазада екі қатарлап себу кезіндегі тарының орналасу тығыздығын анықтау керек.
Метрлік бөліктегі өсімдіктердің орташа саны (200:4=50) . Метрлік бөліктегі қатарлардың орташа саны 22:4, 8=4, 6) . Орналасу тығыздығы 50х4, 6 = 230 өсімдік 1 шаршы метрге.

1. 4 Кең қатарлап егу тәсілімен себілген дәнді (жүгері), дәнді бұршақты (қытайбұршақ), майлы (сафлор, күнбағыс, рапс), тоқыма (мақта) дақылдардың және тамыр жемістілердің (қант қызылшасы) зақымданған және жойылған егістерін анықтау ұзындығы 10 метр болатын қатарлардағы өсімдіктерді есептеу арқылы жүзеге асырылады.
Зерттелетін танап учаскесіндегі 4 бөліктің әрқайсысында 10 метрден (5 метрден екі қатар орналасқан қатарлар бойынша) өсімдіктері бар, учаскенің үлкен бөлігінің күйіне ұқсас бөліктерді таңдап алады және оларды таяқшалармен белгілейді. Таяқшалардың ара қашықтығы 5 сантиметрден көп (500 + 5 сантиметр) болмауы керек.

Белгіленген орындардың әрқайсысындағы өсімдіктердің санын есептейді.

Әрбір қайталанған есептеулердің нәтижелерін қосады. Қосындыны қайталаудың санына бөліп 10 метрлік бөліктегі өсімдіктердің орта санын анықтайды.
10метрдегі қатарлардаң санын келесі тәсілмен анықтайды: 10 метрлік өлшеу лентасын қатарларға перпендикуляр қылып тартады, нөлдік бөлуді қатар аралықтың ортасына келтіреді және оны таяқшалармен белгілеп, сонымен бірге лентаның 10 метрлік бөлігін қиятын қатарларды есептейді.
100 шаршы метрдегі өсімдіктердің тығыздық күйін 10 метрлік бөліктегі өсімдіктердің орташа санын 10 метрдегі қатарлардың санына көбейту арқылы анықтайды. Пайызбен берілген жойылған немесе қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктердің санын 100-ге көбейтілген 100 шаршы метрдегі барлық зақымданған өсімдіктердің қосындысын 100 шаршы метрдегі өсімдіктердің тығыздық күйіне бөлу арқылы анықтайды. Егістердің зақымданған немесе жойылған алқаптарын танап көлемін қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктерінің пайызына көбейту арқылы анықтайды.
Мысал:Мақсары өсімдігінің қатардың төрт 10 метрлі бөліктерінде шоғырлар саны 44; 49; 41 және 52, ал 10 метрде 14 қатар болғандағы тығыздық күйін анықтау керек.
Тығыздық күйі (44+49+41+52) :4х14=651 шоғыр 100 шаршы метрге тең.

5. Ауылшаруашылық дақылдарын шаршы ұялап сепкенде көлемі 5х5 метр алаңқайдағы өсімдіктерді есептейді.
Алаңқайды бөлу кезінде қиылысып жатқан қатар аралықтың ортасына бірінші таяқшаны қағады. Одан өлшеуіш лентамен 5 метр өлшеп алып шаршының қалған бұрыштарын таяқшалармен белгілейді.

Әрбір алаңқайдағы өсімдіктердің санын есептейді. Төрт қайталаудың қосындысы 100 шаршы метрдегі өсімдіктердің тығыздық күйін көрсетеді. Одан кейін әрбір алаңқайдағы қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктерді есептейді. Жойылған немесе қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктердің пайызын 100 шаршы метрде зақымданған барлық өсімдіктердің қосындысын 100-ге көбейтіп 100 шаршы метрдегі өсімдіктердің тығыздық күйіне бөлу арқылы табады. Егістердің зақымданған немесе жойылған алқаптарын танап көлемін қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктерінің пайызына көбейту арқылы анықтайды.

6. Ауыл шаруашылығы дақылдары егістерінің зақымданған немесе жойылған алқаптарын анықтау жоғарыда аталған себу тәсілдеріне сәйкес гектармен жүзеге асырылады.

Егістіктің толық жойылуы - өнімді одан әрі өсіруге және астық жинауға жұмсалатын шығындар өнім алудан түсетін болжамды кірістен асып түсетін егістікке қолайсыз табиғат құбылыстары әсерінің салдары.
Өнімді одан әрі өсіруге және жинауға жұмсалған шығындар өнім алудан түсетін болжамды кірістен асып түсуін комиссия анықтайды және қолайсыз табиғат құбылыстарының әсеріне ұшыраған алқапта егістіктердің 70 % және одан жоғары жойылған немесе зақымданған жағдайда белгіленеді. Қолайсыз табиғат құбылыстарының әсеріне ұшыраған алқаптағы егістіктердің 70 %-дан аз зақымданған жағдайда, комиссия егістіктердің ішінара жойылғанын белгілейді.
Мысалы:«ABC» шаруа қожалығы жалпы алқабы 1000 гектар егістікті, оның ішінде арпа егістігін 500 гектары (№ 1 танап) және бидай егістігін 500 гектары (№ 2 танап) сақтандырды. Қолайсыз табиғат құбылысының - құрғақшылықтың әсері нәтижесінде сақтандыру жағдайы орын алды.
Комиссияның сақтандырылған егістіктердің жойылған алқаптарына зерттеу жүргізу нәтижелері бойынша қолайсыз табиғат құбылыстарының әсеріне ұшырағын арпа егістіктің жойылған пайызы сақтандырылған танап алқабынан (500 га) 75 % құрайтыны анықталды және одан әрі оларды өнім алу мақсатында өсіру немесе жинау бойынша әрекет жасау экономикалық мақсатты емес болып табылады, яғни арпаның 500 гектар алқабындағы № 1 танап егістігінің толық жойылуы орын алды.

Есеп: өсімдіктердің барлық саны - 300 дана/шаршы метрде. Қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктердің саны - 1 шаршы метрде 225 дана.
Зақымданған өсімдіктердің пайызы - 225 х 100 : 300 = 75 %. Жойылған алқабы - 500 х 75 % = 375 гектар, ол сақтандырылған алқабынан 70 % жоғары, яғни 500 га арпа алқабында егістіктің толық жойылғаны белгіленіп отыр.

Қолайсыз табиғат құбылыстарының әсеріне ұшыраған бидай егісі біркелкі зақымданған және комиссия 500 га бидай алқабында сақтандыру жағдайы болған барлық танап егістігінің (№ 2 танап) ішінара жойылғаны анықтады.
Есеп: өсімдіктердің барлық саны - 300 дана/шаршы метрде.
Қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктердердің саны - 1 шаршы метрде 170 дана.

Зақымданған өсімдіктердің пайызы - 170 х 100 : 300 = 56, 6 %. Жойылған алқабы - 500 х 56, 6 % = 283 гектар, ол сақтандырылған алқаптың 70 % аз, яғни 500 га бидай алқабында егістік ішінара жойылған.

Егістіктің жойылған алқабын анықтаудың сызбасы

а) б)

^
50 ^
cм 50
^v см
50 v
cм ^
v 50
см
v
4, 81м 4, 76 м

Қортынды

Сонмен қорта келеіп егін алқабын есептеу құрлымы дегеніміз сонда егілетін дақылдар сортын анықтау олардың себілетін уақыттарын анықтау. Сапасын бақылау. Себіу мерзімінің уақытындағы ауа райын алдын ала бақылау. Егін салатын жердің алдын ала қанша мөлшерде астық шығатынын есептеу соған сәйкес тыңайтқыш керекті әдістерді пайдалану қажет. Егістердің зақымданған немесе жойылған алқаптарын танап көлемін қолайсыз табиғат құбылыстарынан зақымданған өсімдіктерінің пайызына көбейту арқылы айқындайды.
Алаңды таңдау үшін жақтарының ұзындығы 50 сантиметр болатын шаршы рама қолданылады. Раманы оның диагональдарының біреуі (қатарлап немесе тар қатарлап себуде) қатарлардың біреуінің бағытымен сәйкес келетіндей етіп орналастырады. Раманың бұрыштарына жіңішке таяқшалар қағады. Топырақ бетіндегі олардың биіктігі 15-20 сантиметрден кем болмау керек. Өсімдіктерді санауды жеңілдету үшін топырақ бетінен 2-3 сантиметр биіктікте таяқшаларға шаршы кескіндейтін кендір немесе мықты жіп кереді. Содан кейін шаршының дұрыс орналасқандығын тексереді: барлық бұрыштары тік және екі диагоналі өзара тең, әрбір жағы 50 сантиметрге тең болуы қажет.
Шаршының таңдап алынған алаңының стандарттан сәл ауытқуына жол беріледі (0, 25 шаршы метр) . Шаршыны дұрыс орналастырған кезде (әрбір бұрыш 90 ^о -қа тең) кендірмен (жіппен) кескінделген шаршының барлық жағының қосындысы 200 + 2 сантиметрге тең болуы керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.