Тауардың, дайын өнімнің есебі және оларды сатумен байланысты шығыстар

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Емтихандық жұмыс

Тақырыбы: «Тауардың, дайын өнімнің есебі және оларды сатумен байланысты шығыстар».

ТАУАРДЫҢ, ДАЙЫН ӨНІМНІҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ САТУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ШЫҒЫСТАР

1. 1 Дайын өнімнің есебі

Дайын өнім-негізгі және қосалқы цехтарының сатуға арналған өнімі. Дайын өнімнің өндірісте жасалғаны, оның біртұтастығы, стандатрпен немесе техникалық шарттарға сәйкестігі, техникалық бақылау (сынау) қызметінен өткендігі, паспорты, сертификаты (яғни сапасы) және басқадай құжаттармен куәландырғаны, қоймаға тапсырылғаны, тапсырыс берушілердің қабылдап алғаны және басқа жайлары -міндетті түрде актімен рәсіиделеді.

Дайын өнімді есептеу үшін 221 «Дайын өнім» деп аталатын активті инвентарлық (мүліктік) шот пайдаланылады. Дайын өнім кәсіпорынның айналым қаражатының құрамына кіреді және ол қаржылық есеп беруде нақты өзіндік құны бойынша көрініс табады.

Дайын өнімнің нақты өзіндік құны есептік кезең (ай) аяқталғаннан кейін ғана анықталады. Ағымдағы есептік кезеңде өнім тұрақты түрде қозғалыста (шығару, босату, жөнелту, сату) болады, сондықтан өнім ағымдағы есеп үшін есептік бағасы бойынша шартты түрде бағаланады, ол үшін (есептік бағасы үшін) дайын өнімнің өткен айдағы нақты өзіндік құны, тіркелген бағасы падаланылуы мүмкін.

Есептік кезеңнің соңында ауытқудың пайызы мен сомасымен есептеу жолымен шығарылып, оның есептік бағасы нақты өзіндік құнына дейін жеткізеді.

Ауытқудың пайызы мен сомасы ай ішінде түскен және ай басындағы өнімнің қалдығынан есептелінед. Ауытқу кәсіпорынның экономиясын немесе артық жұмсалғанын көрсетеді, олар да дайын өнімнің шотында есептелінеді: экономиясы (үнемделгені) -қызыл жазумын, ал артық жұмсалғаны-әдеттегі (дағдылы) -жазумен жазылады.

Ауытқудың пайызын келесі формула бойынша есептелінеді:

=

Бухгалтерлік шоттар есебінде нақты шығынның есептік құннан ауытқудын келесі шартты сызба бойынша көрсетуге болады:

Дт 900 шоты Кт Дт 221 шоты Кт Дт 801 шоты Кт

Нақты Дайын өнімнің Дайын өнімнің Өнімнің нақты Өнімнің нақты

шығын есептік құны есептік құны өзіндік құны өзіндік құны

Есептік құнан Есептік құнан

ауытқу ауытқу

Өнімнің нақты Өнімнің нақты

өзіндік құнының өзіндік құны

жиыны (есептік

құны ауытқу)

Мысалға, кәсіпорында есепті кезең барысында мына проценииер бойынша есептік бағасы көрініс тапқан:

Есептік кезеңнін соңында және калькуляциялық процесс аяқталысымен дайын өнімнің өзіндік құны анықталады, ол мынаны құрады:

-А бұйымы-23 теңге;

-Б бұйымы-87 теңге.

Ауытқудың пайызы мынаны құрады:

-А бұйымы бойынша=

-Б бұйымы бойынша=

Сатылған өнімнің ауытқу сомасы сынаны құрады :

-А бұйымы бойынша =17 Equation. 3 8%=13600 теңге-экономия (үнемделген) ;

- Б бұйымы бойынша = 63 8, 05%=50715 теңге -артық жұмсалған.

Ауытқу пайызын есептеу және ауытқу сомасын бухгалтерлік есепте келесі жазбалар жазылады:

• қызыл жазу әдісімен: 221 шоты дебеттеледі де, 900 шоты кредиттеледі (2) теңгеге;

Содан соң операциямен бір мезгілде 801 шоты дебеттеліп, 221 шоты кредиттеледі-(13600) теңгеге;

• өнімнің нақты өзіндік құнына жеткізу үшін әдеттегі (дағдылы) жазу жазылады: ол кезде 221 шоты дебеттеліп, 900 шоты кредиттеледі-7 теңгеге, содан соң осымен бір мезгілде 801 шоты дебеттеліп, 221 шоты кредиттеледі-50715 теңгеге.

Дайын өнімді қабылдау -тапсыру накладной бойынша немесе өнімді шығару жиынтығы бойынша өндіріспен қоймаған кірістеледі.

Қабылдау- тапсыру құжаты аспаптық (накладной) цехта екі дана етіп жазылады. Дайын өнімді қоймаға тапсырғанна кейін, накладнойдың бір данасы қоймада, екіншісі цехта қалады. Экономиканың әр түрлі салаларында қабылдау -тапсыру құжатының (накладнойының) арнайы (немесе арнаулы) бланкілері қолданылуы мүмкін. Солардын бірі жоғарыда келтірілді.

Қабылдау -тапсыру құжаты аспаптық, радиотехникалық кәсіпорындарында, жаппай және сериялық өндірістерде, басқа да өнеркәсіп салаларында өндіріс есебінің тапсырыстарын есептеу үшін қолданылады. Қабылдау -тапсыру құжатын өнімді өткізу үшін де пайдаланады. Бұл нысан жекелген тапсырыс берушілердің бірлесіп әкелінген үлкен номенклатурада дайындалатын өнім тетіктерін есепке алу үшін де қолданылады.

Өндірістік тапсырмалардың орындалу барысын жедел байқап олтыру үшін және шығарылған дайын өнімнің құны жедел есептен отыру үшін өнеркәсіптің барлық салаларында « Өнім шығару жиынтығы» деген құжаттың нысаны қолданылады.

Осы жиынтық бойынша бір айдағы өнімді кірістеуге болады. Бұл жағдайда оған тиісті накладнойлар қоса тіркеледі.

Қоймаларда дайын өнім есебін, материалдар есебі сияқты қойма есебінің карточкаларында жүргізіледі. Айдың аяғында карточкалардағы шығарылған қалдықтарды қойма меңгерушісі дайын өнім қалдықтарының кітабына көшіреді. Дайын өнімнің кірісі мен шығысы жөніндегі құжаттар, оның тізімдемесімен (реестрмен) бірге бухгалтерияға түседі.

Дайын өнімнің кірісі мен шығысы жөніндегі құжаттары тапсыру тізімінің деректерін келіп түсулеріне қарай дайын шығарады. Жинақ ведомосының деректерін дайын өнім қалдықтарының кітабымен салыстырып тексереді, бұл қойма есебінің бухгалтерияда жүргізілетін синтетикалық есебімен бірдей болып шығуын қамтамасыз етеді.

Айдың аяғында есеп беру алькуляциясын жасағанна кейін, барлық өнімнің нақты өзіндік құны және нақты құны мен жоспарлы өзіндік құнының арасындағы, немесе нақты өзіндік құнының арасындағы айырмашылықтары анықталады. Дайын өнімді шығарғаны туралы синтетикалық деректері 221 «Дайын өнім» шотының дебетінде жинақталып, 900 «Негізгі өндіріс», 920 «Қосалқы өндіріс» және 910 «Өз өндірісінің шала өнімдері» деген (шала өнімдердің немесе фабрикаттарының бір бөлігі сату үшін шығарылса) шоттарының кредитінде көрініс табады.

2. 1 Сатып алынған тауарлардың есебі мен бағалауы

Тауар- материалдардық бұйымдар, олар тұтыну немесе пайдалану үшін сатып алынады. Сатып алынған тауарлардың есебі үшін 222 «Алынған тауралар» және 223 «Басқа да таурлар» шоттары қолданылады. Бұлар мүліктік -активті шоттар 222- шотты негізінен сауда, қоғамдық тамақтандыру, жабдықтау -сату, делдалдық және сыртқы экономикалық ұйымдар пайдаланылады.

Тауарды бағалау есептік бағаны таңдау болып табылады, яғни бағанын көмегімен тауар кірістеледі және есептен шығарылады. Бұл ретте сату бағасы да, сатп алу бағасы да пайдалануы мүмкін. Есептік бағаны таңдау шаруашылық жүргізуші субьектінің бірынғай таурларына қатысты үйлестірілуі керек.

Сатып алынған құны өзіне: сатып алу құнын, баж салығын, комиссиондық мараапаттауын; жабдықтаушыларға, делдал ұйымдарға төлейтін төлемдерін; транспорттық-дайындау және басқа да шығыстарын, яғни алынған запастармен тікелей байланысты шығыстарын еңгізеді. Сауда женілдіктерін, артық төленген сомаларын және басқа да осы тәріздес түзетулерін, әкелінген шығындарын анықтау кезінде шегеріледі. Көтерме сауда кәсіпорындарында тауардың сатып алынған құны, әдетте, есептік баға ретінде бола алады.

Сату бағасы - бұл тауардың сол бойынша ең сонғы тұтынушыға сатылатын бағасы. Сату (бөлшек) бағасының құрамына мыналар кіреді:

• сатып алынған құны - бұл құжаттармен қуатталатын (шоты, тауарлы-транспорттық накладнойы, кедендік декларациясы) тауардын жабдықтаушылардан сатып алынған құны;
• акциз- бұл тек кейбір тауар түрлеріне белгіленеді: алкоголь өнімдеріне және темекі бұйымдарына, жеңіл автомобильдерге, зергерлік бұйымдарға т. б. ; акциздің мөлшерлемесін үкімет белгілейді, проценттік деңгейде тауардың құнына бөліп немесе натуралды түрде оның физикалық көлеміне бөліп анықтайды, ал алкогольдік өнімдер бойынша акциздің мөлшерлемесі онын құрамындағы спиртке тәуелді етіп белгіленуі мүмкін;
• қосылған құн салығы -келесі мөлшерлеме бойынша әр түрлі тауар түрлеріне белгіленеді: 0%айызы бойынша) -экспортталатын тауарларға (занда қаралғандардан басқасы), 16 %-барлық тауар түрлері бойыншща (ҚҚС-босатылғандардан басқасы) ;
• сауда үстемесі-бұл бөлшек сауда кәсіпорындарының шығысын жабу үшін және сату операцияларынан табыс алға арналған үстеме.

Дегенмен де, көптеген болшек сауда магазиндер тауарды сауда үстемесі бойынша емес, сату (бөлшек) бағасы бойынша ескереді. Бұл жауапты тұлғанын жауапкершілігінен туындайды, егер де тауар жетіспей калған-жағдайда, сол тауарды өтеуіне тура келеді.

Келіп түскен тауарды есепке алу айтарлықтай киындық туғызбайды, өйткені келіп түскен тауардың әрбір партиясы тиесілі кұжаттармен рәсімделеді (шоттармен, тауарлы-транспортгык накладноймен т. б. күжатгармен) . К, оймадағы тауардын шығысы да үлкен мәселе туғызбайды, өйткені әрбір босатылған тауар үшін тиесілі кұжаттар жазылады. Қиындык тек, бөлшек сауда магазиндерінде сату барысында пайда болады. Бұның басты себебі: сатып алынған тауардын сомасына тек бакылау-кассалық машинасынан алынған чек беріледі, онда сатылған тауардың сату бағасы бойынша кұны көрсетіледі, бірақ бір күнде канша тауар сатып алынған бағасы бойынша сатылғаны туралы мәлімет көрінбей калады. Ол мынадай есептеу жолымен шығарылады:

= + -

Бұл кезде калдыктың деңгейін тұрақты түрде түгелдеудің көмегімен аныктауға тура келеді, ал ол көп уақытты қажет етеді. Басқадай жағдайда, қалдыктың деңгейін анықтау мүмкін емес.

Көптеген бөлшек сауда кәсіпорындарында тауар есебін ұйымдастырудың күрделі жағдайынан алшақ болу үшін тауардың сату бағасы бойынша есеп әдісін пайдаланады. Өйткені ол сатылған тауардың есептік бағасы бойынша сомасын жеңіл аныктауға мүмкіндік береді, ол үшін бүкіл сомадан чек бойынша жиынтық сомасын алып тастаса, айырмасы саудадан түскен түсім болып саналады. Осы жағдайда, тауардың да қалдығын кез келген кезеңге аныктау мүмкіндігі туады. Бүл тәсіл тек қана көтерме саудаға тән деп ойлауға болмайды, оны бөлшек саудамен айналысатын кәсіпорындар да штрих кодтарының көмегімен жүзеге асыруына болады. Штрихтык кодтар, әдетте, он үш саннан (цифрдан) тұрады, оның алғашқы екеуі өнімді-дайындаушы (немесе өнімді-сатушы) мемлекетін көрсетеді; келесі бесеуі - өнімді әзірлеуші-кәсіпорынды, одан кейінгі бесеуі -тауарға сипаттама береді (атауы, мөлшері т. б. ) және ен сонғы біреуі -бакылаушы болып саналады.

Магазинге тауар келіп түскен кезде оның атауы, айрықша белгісі, саны және сатып алынған бағасы туралы ақпарат көшірме (сканируюшей) қондырғысының арқасында компьютердін жадында сакталады. Одан әрі қарай тауарды сату кезінде компьютер қандай тауардын қандай санда (мөлшерде) сатылғаны туралы мәліметті тіркейді, осының негізінде, сатылған тауардың сатып алынған кұнын анықтайды. Тауардың есептен шығарылғаны туралы ақпараттар, егер олар ресми құжатталмаса немесе компьютерде тіркелмесе, онда ол туралы мәліметті түгелдеудің көмегімен_алынады.

Кейбір тауарлар өзінің техникалык себептері бойынша штрихтық кодтауға жатпайды (қалам, каламсап т. б. ), онда олардың сатып алу бағасын жоғарыда көрсетілген формула бойынша аныктайды.

Есептік кұнын тандау - алынған кұны бойынша немесе сату кұны бойынша мәселенің шаруашылық жүргізуші субъекті үшін де маңызы зор. Осы мақсатта бухгалтерлік есеп стандартында төрт әдіс қарастырылған:

- арнайы (тұтастай) идентификаииялау әдісі;

- орташа өлшемдік күн әдісі;

- ФИФО әдісі - запастарды алғашкы сатып алынғандардын бағасы бойынша бағалау әдісі;

- ЛИФО әдісі - запастарды соңғы сатып алынғандардын бағасы бойынша бағалау әдісі.

Бұл аталған әдістердің колдану тәртібі жоғарыда "Тауарлы-материалдык қүндылыктардың есебі" деген тарауда толығымен карастырылған болатын.

2. 2Бөлшек сауда кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті үйымдастырудын ерекшеліктері.

Бөлшек саудадағы тауарлар есебі 222 "Алынған тауарлар" шотында жүргізіледі, оған мынадай субшоттары ашылады:

222/1 субшоты - "Бөлшек сауда кәсіпорындарының коймаларындағы тауарлар", онда бөлшек сауда кәсіпорындарының коймаларындағы сакталып түрғантауарлар есепке алынады. Есеп дайын енім және материалдар есебі сияқты санына және күнына карай, сатып алу бағалары бойыша жүргізіледі.

222/2 субшоты - "Бөлшек саудада сату үшін алынған, сатып алынған тауарлар", онда материалдық жауапты адамдардың (аға сатушылардың, бөлім меңгерушілерінің т. б. ) жауапкершіліктерінде тұрған тауарларды есепке алады. Есепке алу сату бағалары бойынша (сатып алу бағасы, ҚҚС және сауданың үстеме бағасы қосылады) жүргізіледі. Есепке алу сол тауардын күны бойынша жүргізіледі.

222/3 субшоты - "Тауардьщ үстеме бағасы". Бұл субшотта сату үшін берілген тауарлардың барлық түрі {тауар топтары бойынша сараланып) белгіленген мөлшердегі үстеме бағасы бойынша есепке алынады. Соның нәтижесінде сатуға берілгең тауарлардың бағасы үстеме бағасынан асып түседі. Тауарлар сатылғаннан кейін тауардың үстеме баға қызылмен жазылып, олардың күнын кемітеді; үстеме баға кәсіпорыннын тауарларды сатқаннан тапқан табысы болып табылады. Сатылған тауардың үстеме бағасын белгіленген үлгі бойынша есептен шығарады.

222/4 субшоты - "Тауар бағасына косылған кұн салығы". Бүл субшотта сатуға берілген тауар багасыңа енгізілген ККС сомасын көрсетеді. Тауар бағасына үстеме бағасы мен ҚҚС косылады да, сөйтіп ол тауардың сатылу күнын құрайды (қалыптастырады) . Осы бағалар бойынша тауарлар түтынушыларға және басқа сатып алушыларға сатылады.

Тауарлар сатылғаннан кейін тауар бағасы К. ҚС сомасынан "тазартылады", яғни табыс-сомасы шығарылады, ол ұшін ККС сомасын кызылмен жазады. К. КС жалпы табыстан есептелінеді де, тауарлар түскен және кірістелген к&зде шегерімге койылған (331-шоттын дебеті) сомаларды алып тастағаннан кейін калғаны бюджетке аударылады.

Сөйтіп, 222/3 және 222/4 субшоттары тек тауардың сатылу қүнын калыптастыруға арналған, яғни көмекші кызмет аткарады және олардын, дербес арналымы жок, Бірак көмекші кызметсіз бөлшек сауда кәсіпорындары сатылған тауардың түсіміне бакылау жасаудан айырылады, сондықтан да сатушы да, сатып алушы да тауардын сатылататын бағасын білуге мүдделі.

Сонымен коса, көмекші субшоттар жүйесін қолдану синтетикалык, есептін дүрыс жүруіне өз септігін тигізеді, яғни халыкка сатылған тауардын мөлшерін, арналымын, үстеменін есептеу тәртібін, нарық бағасын анықтауға көмектеседі.

Қазақстан Республикасьшда әрекет етіп тұрған занмен сәйкес, бухгалтерлік есеттте де, салык есебінде де есептеу әдіс пайдаланады, соған сәйкес тауар сатып алушыға босатылысымен, онынтөлем мерзіміне қарамастан, тауардың сатылған кезені болып саналады. Ал бөлшек сауда кәсіпорындарында тауардың сатылған кезеңі болып, қолма-кол ақша түскен кезең саналады, өйткені онсыз тауар босатылмайды.

Сонымен, бухгалтерлік есепте тауардың сатылған кезеңі, магазиннін бас кассасына акшанын келіп түскен кезеңнен бастап 451 шотгың дебетінде, 702 және 633 шоттардын кредитінде көрініс табады.

Тауарды есептен шығару сатушының есеп беруінің негізінде жасалады, онда тауардын сатылған күнынын бірыңғай кағидасына сай етіп көрсетіледі.

Енді сатылған тауардың сатып алынған бағасын көрсету үшін, әдетге, тауар бағасындағы сатылған К. КС сәйкес және сатылған сауда үстемесіне ай сонында бөлшек сауда кәсіпорындарында есебі шығарылады,

Алдымен, белгіленген нысан бойынша, сатылған сауда үстемесін есептейді, ал ол өз кезегінде келесі проііедурадан түрады:

1. Еухгалтерлік жазбалардың негізінде сауда үстемесі тауардын сатылу (сату) бағасына косылатын болғандықтан, тауардын барлык партиясына 222 шотының 2 субшоты дебетгеліп, 222 шотының 3 субшоты кредитгеледі, бүл арада 222 шотының 3 субшотында сатылған тауар бойынша айдан айға тек сатылған тауардын сатып алынған құнын алу үшін, ол қызылмен жазылып отырады, нәтижесінде 222 шоты бойынша кредиттік қалдыктың пайда болуы мүмкін.

2. Тауардың ай ішіндегі айналымы мен ай басындағы тауардың құнына сауда үстемесінін калдығын косып, сауда үстемесінін "болжамды сальдосы" деп аталатын жағдайын аламыз (бүл жағдайда 222 шотының 3 субшотынык дебеті бойынша операцияларын шегереміз) .

3. Ай барысында сатылған тауардың жалпы құнынан (сатылған өнімнен түскенмен ) ай соңында қалған тауар құнының қалдығын (222 шоттың 2 субшоты бойынша, сальдосын) алып тастап шығарамыз. Бұл есептеу касса мен тауар туралы есеп берудің негізінде жасалады.

4. «Болжамдық сальдосын» (222/3 шоты бойынша алынған соманы) жалпы сатылған өнімнің құнына және сатылмай қалған тауар құнының қалдығына бөлу арқылы тауардың орташа пайыздық үстемесін табамыз.

5. Тауар қалдығына қатынасты сатылмаған сауда үстемесінің сомасын: ай соңында қалған тауардың сомасын орташа пайыздық сауда үстемесіне көбейту жолымен анықтаймыз.

6. «Болжамдық сальдодан» 222/3 шоты бойынша тауар қалдығына жататын сауда үстемесінің сомасын анықтаймыз, бұл өз кезегінде қызыл жазумен жазылатын жазу болып табылады.

Сонымен, жоғарыда айтылған есептеулердің мәні: ай басындағы сауда үстемесінің сомасын және ай барысында алынған сомасын сатылған тауар мен ай соңында қалған таурға пра-пар (пропорционалджы) етіп аламыз, бұл кезде әрбәр тауардың үстемесін есептеудің қажеттілігі туындамайды.

Бухгалтерлік есепте тауардың сатып алынған бағасы көрсету үшін тауардың сатылған бағасын үстемеден және ҚҚС «тазалайды», яғни қызыл жазумен жазылады:

2. 3 Көтерме саудасындағы тауарлардың операциясының есебі.

Көтерме саудасындағы кәсіпорындардың бөлшек сауда кәсіпорындарынан айырмашылығы: онда тауардың есебі сатып алынған бағасы бойынша жүреді, сондықтан тауар қозғалысы бойынша операциясын бухгалтерлік есептің шоттарында көрсету сызбасы (схемасы) біршама қарапайым болып келеді.

Көтерме сауда кәсіпорнында тауардың аналитикалық есебі оның қоймасы мен бухгалтериясында жүреді.

Олардың есебінің бөлшек сауда кәсіпорындарының есебінен айтарлықтай ерекшелігі жок, тек қана құжатгау тәсілінде (рәсімдеуінде) болуы мүмкін. Көтерме сауда кәсіпорындары негізінен ақшасыз есеп айырысу жүйесімен жұмыс істейді, сондыктан босатылған тауарды куаттайтын кұжаты болып накладнойы саналды, бакылау-кассалық машина чектері емес. Көтерме сауданың екі түрі бар: қоймадан (қоймалык айналым) және транзиттік (транзиттік айналым) .

Сауда ұйымының қоймасынан тауар сатылған жағдайдаөзі жабдыктаушымен есептеседі, тауарды қабылдап алады, тауарды өз қоймасынан сатып алушыға жөнелтеді және одан өзі төлемін өндіріп алады.

Транзиттік жолымен тауарды сатқан кезде тауар сауда кәсіпорының қоймасына түспейді, ол тікелей соқғы сатып алушыға бағытталады. Транзиттік жолымен есеп айырысуға көтерме кәсіпорны катысуы да, қатыспауы да мүмкін.

Бірінші жағдайда, көтерме сауда кәсіпорны өзі жабдықтаушылармен тауар үшін өзі есептесіп және сатып алушылардан төлемін өзі өндіріп алады. Ал екінші, яғни, көтерме кәсіпорны катыспаған жағдайда, көтерме кәсіпорны тауарды ең соңғы сатып алушыға жеткізіп беруді ғана ұйымдастырады, ал олардың есеп айырысуы жабдыктаушылардын және тікелей тауарды алушылардың арасында жүреді.

Көтерме сауда кәсіпорнынан, әдетте, тауарды сатып алушыға жөнелту жазба, келісім-шартының негізінде жүзеге асырылады, онда жеткізіп берудің барлық жағдайлары айтылады {саны, сапасы, тауар бағасы, тасымалдау жағдайы т. б. ), сондай-ақ сатушыдан сатып алушыға өтетін меншік кұкығынын кезеңі де. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 238 бабына сәйкес мүліктік берілген кезеңінен бастап келісім-шарт бойынша мүлікті алушыға мсншік кұкығы өтеді, егер де заң актілерінде немесе келісім-шартта баскаша жағдайлар қарастырылмаса. Алушыға мүлікті беру кезінде танылады, ал алушыға жонелту үшін транспорттык ұйымдарына берумен тең немесе мүлікті алушыға жіберу үшін почтаға өткізумен тең, егер де занда немесе келісім-шартта басқаша жағдайлар қарастырылмаса (Қазақстан Республикасының Азаматгык кодексінің 239 бабы) .

2. 4 Бартерлік мәміле тәртібіне өнімнің есебі.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс