Дәйектілік принципі

1. Дәйектілік анықтамасына жалпы сипаттама
2. Дәйектілік кезеңдері
3. Компьютерлік жүйелердің дәйектілік крийтерилері
4. Дәйектілік жүйесінің құрылымы
5. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Дәйектілік — компьютердегі белгілі бір қызмет атқаратын блоктың берілген уақыт кезеңі ішінде нақты жағдайда талап етілген жұмысты орындау қабілеті. Құрылғының тоқтаусыз жұмыс істеу мүмкіндігі, оның орташа тоқтамай жұмыс істеу уақыты, істен шыққан жағдайда қайта қалпына келтірудің орташа уақыты сенімділік көрсеткіштеріне жатады.
Дәйектілік – бұл жүйе қасиеті. Ақпараттың қателіксіз құрылуына жауап береді. Ақпараттық жүйелердің дәйектілік функциясы шығатын нәтижеден көрінеді, себебі ол жай қасиеті ғана емес, жеке тұрғыдан үлкен мағынаға ие болып, ақпаратқа қойылған талапқа сай және нақты шығарылуын қамтамасыз етеді. Ақпараттық жүйеде элементтер арасындағы байланыс ақпарат арқылы, яғни осы жүйеге қатысы бар мәліметтерден қандай да бір оқиғалар туралы белгілер арқылы жүзеге асады.
Сенімді жүйе - әр түрлі құпиялық дәрежелі ақпаратты қатынас құру құқығын бұзбай пайдаланушылар тобының бір уақытта өңдеуін қамтамасыз ету үшін жеткілікті ақпараттық және программалық құралдарды қолданатын жүйе.
Жүйенің дәйектілігі (немесе сенім дәрежесі) екі негізгі өлшемі бойынша бағаланады: қауіпсіздік саясаты және кепілділік.
1983 жылы АҚШ Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі қызғылт сары мұқабасы бар «Сенімді компьютерлік жүйелерді бағалау өлшемдері» деп аталатын кітап шығарды.
«Қызғылт сары кітапта» сенімділіктің төрт деңгейі анықталған: D, С, В және А. D деңгейі қанағаттандырылмаған жүйеге арналған С деңгейіне А деңгеіне өту кезінде жүйелерге қатаң талаптар қойыла бастайды. С және В деңгейінің бөлімдері сенімділік деңгейінің өсуі бойынша кластарға (С1,C2.B1,B2,B3) бөлінеді. Қауіпсіздіктің барлық алты класы бар (C1,C2,B1,B2,B3,A1). Сертификация кезінде жүйені белгілі бір кластарға жатқызу үшін, оның қауіпсіздік саясаты мен кепілдеме деңгейі маңызды талаптарды қанағаттандыру қажет.

1. Дружинин Г.В. Надежность автоматизированных систем.-М.Энергия, 1977.-536с.
2. Дружинин Г.В. Методы оценки и прогнозирования качества.-М.Радио и связь,.1982г.-160с..
3. Глазунов Л. П., Грабовецкий В. П., Щербаков О. В. Основы теории надежности автоматических систем управления.-Л.:Энергоатомиздат,1984.-208с
4. Курулев А. П. Элементы теории управления качеством систем.-М.:Наука и техника,1981.-264с.
5. Лумельский Я. Л. Статистические оценки результатов контроля качества-М.: Издат. Стандартов, 1979.200с.
6. Голинкевич Т. А. Прикладная теория надежности.-М.:Высшая школа1977