Ғимараттарды құру және оның деформациясы

Кіріспе
Ғимараттар туралы жалпы түсінік
Ғимараттардың деформациясы.
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Барлык тұрғызылған құрылыстарды, жалпы ғимараттар деп атайды.
Ғимаратгарды пайдалану жүйесіне, көлемдік-жобалық шешімдеріне, жалпы сипатына байланысты олар әртүрлі топка бөлінеді. Ғимараттар деп жерде орналасқан қүрылыстарды атайды, оларда адам тіршілігінің қажетті түріне байланысты әртүрлі бөлмелер орналасады. Мысал ретінде тұрғын үйлерді, мектептерді, театрларды, гараждарды, фабрика-зауыт корпустарын және тағы баскаларды келтіруте болады. Сонымен бірге ғимарат деп кейбір нысандарды атауға болмайды (мысалы: көпірлер, бөгетгер немесе радиодіңгектер), оларда негізгі міндеттерді анықтайтын не бөлмелер, не бөлек бөлімдер болмайды. Мұндай нысандарды иижеиерлік деп атайды.
Ғимараттың ішкі кеңістігі бөлмелерге бөлінеді. Егер бөлмелердіи едендері бір (немесе шамамен бір) деңгейде орналасса, олар ғимарат қабатын күрастырады.
Ғимараттарды кабаттылығына карай: бір қабатты және і«»іқ<Ю(ітты деп бөледі. Қабат еденіыін жүргін жол немесе отмосткага (ғимарпіты айнаііа тас төселген немесе асфальтталған жолақ) деңгейімен салыстырганда орналасуына байланысгы, жер бетіндегі кабат деп аталады. Оның едені отмостка немесе жүргін жол денгейінде орналасса цокольдік (немесе жартылай үй асты). оның едені отмосгка немесе жүргін жол денгейінен төмен, бірак бөлменіц жарты кабатынан артпай орналасқанда - үй астылық, оның едені отмостка нсмесе жүргін жол деңгейіне қарағанда бөлменің жарты биіктігінен артыгырақ томен орналасса - жертөлек, ал егер бөлме шатьір кеңістігінде орналасқан Гюлса, ол мансардалық деп аталады.
Ғимараттар пайдалануына байланысты әртүрлі болып боліиеді. Бірак олардың бэрін: азаматтыц, өндірістгк жэне ауылшаруаиіылық деген үлкен үш топқа бөлуге болады.
Азаматтық ғимаратгарға, адамдардың түрмыстық жэнс қогамдық- мэдениет қажетгіліктеріне қызмет көрсету үшін арпшіган пімараттарды жатқызады, мысалы: түрғын үйлер, мектептер, аурухапалар, ісатрлар, вокзалдар, дүкендер, мекемелер жэне тағы басқалар. Өнеркәсіп ғимараттарына, көлік пен өнеркосіи ондірісінс қызмет көрсететін ғимараттарды жатқызады, мысалы: фабрик;иіардіін, іауыггардын, шеберханалардың, элекі-р станцияларының, паровоз деполарыім.ің жэие тагы басқалардың корпустары кіреді. Ауылшаруашылык ғимараттарға, ауыл шаруашылық мүқіаждмкгарын қанағаттандыруға арналған ғимараттарды жатқызады, мысалы: сныр корапар, шошка қоралар, теплицалар (өсімдікгер өсірсгін жылы жаГіпар), ауылшаруашылық өнімдерінін қоймалары жэне басқалар. Ескеретін жағдай: бүндай бөлу белгілі мөлшерде шарггы, ссбебі пегіздері бірдей ғимараттардың кейбір түрлерін әртүрлі топтарға жагқызуі а болады. Әр түрлі міндет атқаратын ғимаратгардың сыртқы жлне ішкі ііішіндерінің арасында бар өзгешіліктерде, үлкен айырмашылыктарга қарамасіан, олардын бар-ығы өзара байланысқан, бірнеше негізгі соулсггік-консгруктивті, толығынан айқын функция атқаратын элементтерден түрады. Ғимараттардьщ негізгі элементтерін келесі топтарға болуге болады : а) ғимаратгарда пайда болатын, негізгі жүктеме күшті қабылдайтын, күш кетеруші; б) коршаушы, бөлмелерді бөлуші, сонымен каіар агмосфералык эсерлерден оларды қорғаушы және ғимараттарда белгілі бір ісмисраі-ураны қамтамасыз етуші; в) күш көтеруші жане қоршау белу функцияларын агкарушы ілсмснтгер. Ғимараттардың негізгі элементтеріне: ірі'егасіар, қабыріалар, қабатаралық жабындар, тіректер, шатыр жабыны. к.шқлиар, сатылы баспалдактар, терезелер, есіктер, шамдар жатады (1.1 сурет). Іргетас деп ғимараттың жер асты контрукциясы атагіады, оні.иі мегізі і мі- ндеті ғимараттан туындайтын жүктеме күшті қабылдап негічгс Гч-ру. I Іегі тікелей түйісетін іргетастын төменгі жазыктығы іргетастың табаны деп агшіады. Тікелей жер бетінен іргетастьщ табанына дейінгі аралыкгы іргетасты сичу терецдігі деп атайды.

1. Поклад Г.Г. Геодезия М: Недра, 1988.
2. Нурпеисова М.Б. Геодезия А.: КазНТУ, 1993.
3. Наумывакин Ю.К. и др. Практикум по геодезии М.: Недра, 1985.
4. Федоров В.И., Титов А.И., Холдобаев В.А. Практикум по инженерной геодезии и
аэрогеодезии М.: Недра, 1987.
5. Неумывакин Ю.К. и др. Геодезия. Топографические съемки М.: Недра, 1991.
6. Генике А.А., Побединский Г.Г. Глобальная спутниковая система определения
местоположения GPs и ее применение в геодезии М: Картгеоцентр - Геоиздат, 1999.
7. Хакимов К.Х. Проект геодезического обоснования для стереофототопографической
8. Большаков В.Д.,Гайдаев П.А. Теория маптематической обработки геодезических измерений. М., «Недра».
9. Гнеденко Б.В. Курс теории вероятности, М. «Недра»
10. Идельсон Н.И. Способ наименьших квадратов и теория математической обработки наблюдений. М., «Недра»