Оқу үлгерімі төмен оқушылар туралы жалпы түсінік



Психолог ғалым А.М.Гельмонт оқудағы үлгермеушілік себептерді оның категорияларына байланысты бөлуді міндет етіп қойған. Ол оқу пәндерінің саны мен үлгермеушілік тұрақтылығына байланысты үлгермеушіліктің 3 түрін бөліп көрсеткен.
1. Жалпы және тұрақты үлгермеушілік - ұзақ уақыт бойы барлық немесе көптеген пәннен үлгермеу.
2. Жекелеген, бірақ салыстырмалы тұрақты үлгермеушілік – бұл бір немесе екі үш қиын пәндерден үлгермеу.
3. Эпизодтық тұрғыдағы үлгермеушілік – бірде жеңіл пәннен бірде екінші пәннен үлгермей қалу.
I категория себептері ретінде: оқушының алдыңғы дайындығының төменгідеңгейі әр түрлі себептерге байланысты қолайсыз жағдайлар (дене кемістіктері, ауру, тұрмыс жағдайының нашарлығы, ата-ананың қамқорлығының жоқтығы); оқушы тәрбиесінің жетіспеушілігі (жалқаулық, тәртіпсіздік); ақыл – ойының дамуының әлсіздігі.
II категория алдыңғы сыныптардағы кемшіліктер, оқылатын пәнге деген оқушының қызығушылығының жетіспеушілігі, оқудағы қиындықтарды жеңуде ерік әлсіздігі;
III категория дұрыс оқытпау, оқудағы бақылаусыздық, сабаққа дұрыс қатыспау, сабақтағы зейінсіздік, үй тапсырмаларын жүйелі орындамау.
Психологиялық процестерінің ерекшеліктеріне тән үлгермеушіліктің психологиялық типологиясын Н.И. Мурачкевский ұсынған: бұл жағдайда ол негіз етіп келесі қасиеттерді алған:
1. Ойлау қасиеті
2. Жеке адамның бағыттылығы.
Оқу үлгерімін тежейтін қиындықтар мен кедергілер
Оқу үлгерімін тежейтін себептер өте көп, олардың ішінен негізгі жеті кедергіні атап өту орынды.
1. Іс-әрекеттің табиғи қарқыны.
2. Регресс.
3. Антиципация.
4. Артикуляция.
5. Көрудің кеңістігі.
6. Зейіннің деңгейі.
7. Жады.
Аталған себептердің әрқайсысы оқу қарқынына әсер етеді.
1. Іс-әрекеттің табиғи қарқыны.
Іс-әрекеттің табиғи қарқыны адамның темпераментін құраушы қасиет болып табылады. Бұл қасиет басқа да туа біткен қасиеттер сияқты тұрақтылық танытып, ұзақ уақыт бойы өзгеріссіз сақталады. Іс – әрекеттің қарқыны – бұл зейін, ойлау, қабылдау, елестету психикалық процестері жұмыс істейтін жылдамдық. Бұл – адамның белгілі бір уақыт ішінде орындайтын түрлі операциялар, іс – қимыл қозғалыстарының мөлшері. Сөйтіп қарқын туа біткен қасиет бола тұрып, адамның қаншалықты тез жұмыс жасайтынын, есте сақтайтынын, ойлайтынын, оқитынын анықтайды. Егер бала берілген уақыт ішінде қажетті мөлшерді оқи алмаса, оның табиғи қарқынын анықтау қажет. Бұны арнайы психологиялық тесттің көмегімен жүргізуге болады.
1.Ж.Б.Қоянбаев, Р.М.Қоянбаев. Педагогика. А., 2002 ж.
2.Т.А.Ильина. Педагогика. “Мектеп” баспасы, А., 1977 ж.
3.С.Бержанов. Педагогика тарихы.
4.Ыбырай Алтынсарыин тағлымы. А., “Жазушы” баспасы, 1991 ж.
5.Қазақтың тәлімдік ой-пікір антологиясы. А., “Рауан” баспасы. 1994 ж.

Пән: Психология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім Министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Оқу үлгерімі төмен оқушылар туралы жалпы түсінік

Тексерген: Абдуллина Г.К.
Орындаған: Биназарова Ж
Пх-215

Семей - 2015 ж

Психолог ғалым А.М.Гельмонт оқудағы үлгермеушілік себептерді оның категорияларына байланысты бөлуді міндет етіп қойған. Ол оқу пәндерінің саны мен үлгермеушілік тұрақтылығына байланысты үлгермеушіліктің 3 түрін бөліп көрсеткен.
1. Жалпы және тұрақты үлгермеушілік - ұзақ уақыт бойы барлық немесе көптеген пәннен үлгермеу.
2. Жекелеген, бірақ салыстырмалы тұрақты үлгермеушілік - бұл бір немесе екі үш қиын пәндерден үлгермеу.
3. Эпизодтық тұрғыдағы үлгермеушілік - бірде жеңіл пәннен бірде екінші пәннен үлгермей қалу.
I категория себептері ретінде: оқушының алдыңғы дайындығының төменгідеңгейі әр түрлі себептерге байланысты қолайсыз жағдайлар (дене кемістіктері, ауру, тұрмыс жағдайының нашарлығы, ата-ананың қамқорлығының жоқтығы); оқушы тәрбиесінің жетіспеушілігі (жалқаулық, тәртіпсіздік); ақыл - ойының дамуының әлсіздігі.
II категория алдыңғы сыныптардағы кемшіліктер, оқылатын пәнге деген оқушының қызығушылығының жетіспеушілігі, оқудағы қиындықтарды жеңуде ерік әлсіздігі;
III категория дұрыс оқытпау, оқудағы бақылаусыздық, сабаққа дұрыс қатыспау, сабақтағы зейінсіздік, үй тапсырмаларын жүйелі орындамау.
Психологиялық процестерінің ерекшеліктеріне тән үлгермеушіліктің психологиялық типологиясын Н.И. Мурачкевский ұсынған: бұл жағдайда ол негіз етіп келесі қасиеттерді алған:
1. Ойлау қасиеті
2. Жеке адамның бағыттылығы.
Оқу үлгерімін тежейтін қиындықтар мен кедергілер
Оқу үлгерімін тежейтін себептер өте көп, олардың ішінен негізгі жеті кедергіні атап өту орынды.
1. Іс-әрекеттің табиғи қарқыны.
2. Регресс.
3. Антиципация.
4. Артикуляция.
5. Көрудің кеңістігі.
6. Зейіннің деңгейі.
7. Жады.
Аталған себептердің әрқайсысы оқу қарқынына әсер етеді.
1. Іс-әрекеттің табиғи қарқыны.
Іс-әрекеттің табиғи қарқыны адамның темпераментін құраушы қасиет болып табылады. Бұл қасиет басқа да туа біткен қасиеттер сияқты тұрақтылық танытып, ұзақ уақыт бойы өзгеріссіз сақталады. Іс - әрекеттің қарқыны - бұл зейін, ойлау, қабылдау, елестету психикалық процестері жұмыс істейтін жылдамдық. Бұл - адамның белгілі бір уақыт ішінде орындайтын түрлі операциялар, іс - қимыл қозғалыстарының мөлшері. Сөйтіп қарқын туа біткен қасиет бола тұрып, адамның қаншалықты тез жұмыс жасайтынын, есте сақтайтынын, ойлайтынын, оқитынын анықтайды. Егер бала берілген уақыт ішінде қажетті мөлшерді оқи алмаса, оның табиғи қарқынын анықтау қажет. Бұны арнайы психологиялық тесттің көмегімен жүргізуге болады.
2. Регресс.
Регресс - бұл оқығанды қайталап оқу кезіндегі көздің қайта оралу қозғалысы. Бұл өте кеңінен тараған кемшілік. Егер оқу барысында баланың көзі қайталап оқу үшін жиі-жиі артқа орала берсе немесе ол бір жолдағы сөздерді түсіну үшін қайталап оқи берсе, онда оқудың бала қолданып отырған бұл тәсілінде регрестің бар болғаны. Регрестің болу себептері:
1. Мәтіннің қиын болып көрінуі
2. Зейіннің жоқтығы
3. Антиципация
Адамдар оқып отырып көптеген сөздің аяғын оқымайды. Яғни, ол сөздің мағынасын оқымай тұрып алдын-ала түсіне қояды. Мәтіннің әрі қарайғы мәнін түсінудегі бұл тәсіл антиципация деп аталады. Бұл келешекті алдын-ала психологиялық тұрғыда болжайтын процесс. Егер балада сөздің мәнін түсіну қабілеті дамымаса, онда оған әр сөзді аяғына дейін оқуға тура келеді.
4. Артикуляция
Оқу үлгерімін тежейтін келесі себеп - сөйлеу мәнеріндегі артикуляциялық аппараттың бұзылуы. Дыбысты дұрыс айтпайтын балаларға өте қиын. Олардың сөйлеуі анық емес және түсініксіз. Баланың тілі, ерні астыңғы жағы бір дыбыстан, екінші дыбысқа ауысқанда, бір-бірімен келісімді қозғалыста болмайды. Бұл балардың үштен бір бөлігі дауыстап оқуда , сөйлеуде қиналады. Бұндай балалар ерекше назар аудару тобына жатады.
5. Көру аймағының аздығы
Зерттеулер көрсеткіші бойынша оқып отырған адамның көзі екі жағдайда болады.
1. Бір нүктеге көз тоқтату (тоқтау)
2. Нүктеден нүктеге ауысу (қозғалыс)
Адамның ақпаратты қабылдау жылдамдығы, көз тоқтатқан кездегі ақпарат көлеміне байланысты болады. Жылдам оқитын адам мен баяу оқитын адамның арасындағы айырмашылық көз қозғалысының жылдамдығына емес, көз тоқтату мезетіндегі қабылданған ақпараттың мөлшерінде.
6. Зейін деңгейін ұйымдастыру
Оқу кезіндегі зейін адамның басқада іс-әрекеттері сияқты маңызды роль атқарады. Өз ойын жинақтау, қорытындылау, орындалатын жұмыстың нәтижесіне әсер етеді. Көп жағдайда бастауыш сынып оқушыларына берілген ақпараттың қызықсыздығы баланың зейінін тұрақсыздандырады. Мұны мұғалімдер біледі. Сондықтан да өз жұмыстарында оқушылардың зейінін тұрақтандыру үшін ойлау қабілетін дамытуға әр түрлі жаттығулар мен тәсілдер пайдаланады. Егер баланың зейіні тұрақсыз болса, қиынырақ жаттығуды орындауда қиналса, онда оған сіздің көмегіңіз қажет.
- Зейіннің негізгі қасиеттерін қалыптастыратын арнайы жаттығуларды қолдану;
- Баланың қабілетін, ынтасын, ілтипатын дамытатын арнайы жаттығуларды қолдану.
7. Жады
Жадының негізгі типтері көру, есту. Бала жадының типін қалай анықтауға болады? Мәселен, бала кітаппен жұмыс жасай отырып, өзінің іштей оқығанда жақсы түсінетіндігін аңғарады. Өзіне қажет мәтін жолын, оның бетін, қандай үлгімен жазылғанын есіне тез сақтап, алдын-ала білетін болады. Бұл баланың көру жады жақсы дамыған.Егер бала дауыстап оқығанда немесе сіздің оқығаныңызды тыңдаған кезде тез қабылдаса, ол балада есту арқылы жадына сақтау қабілеті жақсы дамыған. Егер бала оқығанын жазып, салу арқылы жадына сақтаса, ол балада моторикалық жады жақсы дамыған.Көру арқылы жадына сақтау қабілеті төмен балалармен түрлі жұмыстар жүргізілуі керек. Ал қатесіз жазу үшін дұрыс жазу ережесін білуі қажет. Осыған байланысты баладағы көру арқылы жадыны сақтау қабілетін суретті көрнекіліктер арқылы дамытуға болады.Оқушының үлгермеуінің тағы бір себебіне отбасы тәрбиесінің ерекшеліктерін жатқызуға болады. Сондай себептерге отбасындағы ұрыс жанжалдар, дөрекі қарым-қатынастар, ата-ананың ажырасуы, олардың қоғамға жат қылықтары жатады. Ата-аналардың балаларына және олардың оқуына салғырт қарауы, тәрбеиедегі қателіктері, балаларына д.рыс көмек бере алмауы да үлгермеушілік себептері болып табылатыны анықталған. Оқудағы артта қалып қойған балаларға ата-аналардың көңіл аударуы, кқмегі, аяулары, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Оқу-тәрбие процесін ізгілендіру негізінде мұғалімнің оқушылармен гумандық қарым-қатынасын көрсету
Оқу-тәрбие процесін ізгілендіру негізінде оқушылармен жеке жұмыстың түрлі формасын зерттеу
Оқу үлгерімі төмен оқушылар туралы жалпы түсінік жайлы
Кіші мектеп жасындағы оқушылардың оқу үлгермеушілігін болдырмаудың жолдары
Интеграцияланған сабақ бірнеше пәннен білімдерін біріктіріп жинақтап сабақтың мақсатына жететін, бірнеше пән бойынша мәселелерді қарастыруға мүмкіндік беретін арнайы ұйымдастырылған сабақ
Әріптестік технология көрінісі
Үлгермеуші балалардың педагогикалық - психологиялық аспектілері
МЕКТЕПКЕ ДАЯРЛЫҚ ТОБЫНЫҢ ОҚУҒА ҚАБІЛЕТТЕРІН ОҚУ ІС-ӘРЕКЕТІНДЕ ДИАГНОСТИКАЛАУ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕЛІК-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ
Айнымалысы модуль ішіндегі теңсіздіктер
Бастауыш сынып оқушыларының оқу үлгермеушілігін ( ана тілі пәнінен) болдырмаудың жолдары
Пәндер