Компьютерлік желі жайында

Кіріспе

Компьютерлік желі (ағылш. сomputer network) — барлық құрылғылардың бір бірімен өзара әрекеттесуіне мүмкіндік беретін байланыс желілері арқылы қосылған компьютерлердің және басып шығарғыштар мен мәтіналғылар сияқты басқа құрылғылардың тобы.
Желілер шағын немесе үлкен, кабельдер арқылы тұрақты жалғанған, немесе телефон желілері мен сымсыз арналар арқылы уақытша жалғанған болуы мүмкін. Ең үлкен желі — Интернет, ол бүкіләлемдік желілер тобы болып табылады.
Территориалды таралуы бойынша:
• PAN (Personal Area Network) — персоналды желі, бір иегерге тиісілі түрлі құрылғылардың өзара әрекеттесуі үшін қажет.
• LAN (Local Area Network) — жергілікті желі, қызмет көрсетушілеріне шығуына дейін тұйық инфрақұрылымы болады. «LAN» термині кішкене офистік желіні де, жүздеген гектар аймақты алатын үлкен зауыт деңгейіндегі желіні анықтай алады. Шетелдік негіздерде тіпті жуықталған бағалау береді — радиусы алты милге жуық (10 км) болатын желілер. Жергілікті желілер жабық типті желілер болып табылады, бұл желіде өздерінің кәсібіне байланысты жұмыс істейтін, тек қолданушылардың шектелген тобы ғана рұқсатты ала алады.
• CAN (Campus Area Network — кампустық желі) — жақын орналасқан ғимараттардың жергілікті желілерін біріктіреді.
• MAN (Metropolitan Area Network) — бір немесе бірнеше қала шегіндегі мекемелер арасындағы қалалық желілер, көптеген жергілікті есептеуіш желілерді байланыстырады.
• WAN (Wide Area Network) — глобалды желі, үлкен географиялық аймақтарды алатын, ішіне жергілікті желілермен қоса, телекоммуникациондық желілер мен құрылғылар да кіреді. WAN мысалы — пакеттер коммутациясы бар желілер (Frame relay), олар арқылы түрлі компьютерлік желілер өзара "сөйлесе" алады. Глобалды желілер ашық және барлық қолданушыларға қызмет көрсетуге бағытталған болып табылады.
«Корпоративті желі» термині әдебиетте сонымен қатар бірнеше желілерді біріктіруді анықтау үшін қолданылуы мүмкін, ал ішкі желінің әрқайсысы түрлі техникалық, бағдарламалық және ақпараттық принциптерге негізделіп құрылған болуы мүмкін.
Жергілікті желі
Жергілікті желі (ағылш. Local Area Network, LAN) — салыстырмалы түрде шектеулі кеңістіктің (мысалы ғимараттың) шегінде компьютерлер, басып шығарғыштар мен басқа да құрылғылар тобын біріктіретін коммуникациялық желі. Жергілікті желі бір біріне қосылған құрылғылардың өзара әрекеттесуіне мүмкіндік береді.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Автоматтандыру және электротехника кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы:

Орындаған:Муратов Е.Е
Тобы: ВТ-211
Қабылдаған: Мухаметов Е.М

СЕМЕЙ 2015

Компьютерлік желі (ағылш. сomputer network) — барлық құрылғылардың бір
бірімен өзара әрекеттесуіне мүмкіндік беретін байланыс желілері арқылы
қосылған компьютерлердің және басып шығарғыштар мен мәтіналғылар сияқты
басқа құрылғылардың тобы.

Желілер шағын немесе үлкен, кабельдер арқылы тұрақты жалғанған, немесе
телефон желілері мен сымсыз арналар арқылы уақытша жалғанған болуы мүмкін.
Ең үлкен желі — Интернет, ол бүкіләлемдік желілер тобы болып табылады.

Территориалды таралуы бойынша:

• PAN (Personal Area Network) — персоналды желі, бір иегерге тиісілі түрлі
құрылғылардың өзара әрекеттесуі үшін қажет.
• LAN (Local Area Network) — жергілікті желі, қызмет көрсетушілеріне
шығуына дейін тұйық инфрақұрылымы болады. LAN термині кішкене офистік
желіні де, жүздеген гектар аймақты алатын үлкен зауыт деңгейіндегі
желіні анықтай алады. Шетелдік негіздерде тіпті жуықталған бағалау
береді — радиусы алты милге жуық (10 км) болатын желілер. Жергілікті
желілер жабық типті желілер болып табылады, бұл желіде өздерінің
кәсібіне байланысты жұмыс істейтін, тек қолданушылардың шектелген тобы
ғана рұқсатты ала алады.
• CAN (Campus Area Network — кампустық желі) — жақын орналасқан
ғимараттардың жергілікті желілерін біріктіреді.
• MAN (Metropolitan Area Network) — бір немесе бірнеше қала шегіндегі
мекемелер арасындағы қалалық желілер, көптеген жергілікті есептеуіш
желілерді байланыстырады.
• WAN (Wide Area Network) — глобалды желі, үлкен географиялық аймақтарды
алатын, ішіне жергілікті желілермен қоса, телекоммуникациондық желілер
мен құрылғылар да кіреді. WAN мысалы — пакеттер коммутациясы бар желілер
(Frame relay), олар арқылы түрлі компьютерлік желілер өзара "сөйлесе"
алады. Глобалды желілер ашық және барлық қолданушыларға қызмет көрсетуге
бағытталған болып табылады.

Корпоративті желі термині әдебиетте сонымен қатар бірнеше желілерді
біріктіруді анықтау үшін қолданылуы мүмкін, ал ішкі желінің әрқайсысы түрлі
техникалық, бағдарламалық және ақпараттық принциптерге негізделіп құрылған
болуы мүмкін.

Жергілікті желі

Жергілікті желі (ағылш. Local Area Network, LAN) — салыстырмалы түрде
шектеулі кеңістіктің (мысалы ғимараттың) шегінде компьютерлер, басып
шығарғыштар мен басқа да құрылғылар тобын біріктіретін коммуникациялық
желі. Жергілікті желі бір біріне қосылған құрылғылардың өзара әрекеттесуіне
мүмкіндік береді.

Желі – мәліметтерді компьютерлер арасында жеткізу құралдарымен
біріктірілген компьютерлердің жиынтығы. Есептеу желісі – бір-бірімен
байланысқан желі элементтері арасында мәліметтер жеткізуге арналған
программалық және аппараттық құрауыштардың күрделі жүйесі. Аппараттық
жабдықтар ішінде әртүрлі типті және класты компьютерлермен қатынастық
жабдықтарды атауға болады. Программалық құрауыш операциялық жүйе мен
желілік қолданбалардан тұрады. Желінің тиімді жұмыс істеуі үшін ОЖ-дің
арнайы түрлері – желілік ОЖ қолданылады. Желілік ОЖ – есептеу желісін бір
орталықтан басқаруға арналған программалар кешені (Windows NT, Novell
NetWare, т.б.). Желілік қолданбалар – желілік ОЖ-нің мүмкіндіктерін
кеңейтетін қолданбалы программалық кешендер (пошталық программалар, желілік
мәліметтер қорлары, т.с.с.). Желіге қосылатын барлық құрылғыларды үш
функционалдық топқа бөледі, олар:

- жұмыс станциялары;

- желі серверлері;

- қатынастық тораптар.

Жұмыс станциясы (ЖС) (workstation) – желіге қосылған дербес компьютер және
ол арқылы пайдаланушы өз жұмысын атқарады және желінің ресурстарына
қатынауды жүзеге асырады. Ол өзіндік операциялық жүйемен жабдықталған (MS
DOS, Windows және т. б.) және пайдаланушыға қолданбалы есептерді шығаруда
барлық қажет құралдармен қамтамассыз етілген. Жұмыс станцияларының үш типін
ерекшелеуге болады, олар – жергілікті дискілі жұмыс станциясы, дискісіз
жұмыс станциясы, қашықтағы жұмыс станциясы. Жергілікті дискілі жұмыс
станциясында ОЖ осы дискіден, ал дискісіз жұмыс станциясында ОЖ файлдық
серверден жүктеледі. Қашықтағы жұмыс станциясы – желіге телеқатынастық
байланыс арнасы (мысалы, телефон желісі) арқылы қосылған станция.

Сервер (server)– желіге қосылған және оның пайдаланушыларына белгілі қызмет
көрсетуді қамтамассыз ететін компьютер. Серверлер желіні пайдаланушылардың
қажеттілігінен туындайтын мәліметтерді сақтауды, мәліметтер қорына
сұраныстарды өңдеуді, жойылған тапсырмаларды өңдеуді, тапсырмаларды басып
шығаруды және басқа да іс-әрекеттерді жүзеге асырады. Сервер – желі
ресурстарының қайнар көзі. Атқаратын функцияларына байланысты серверлердің
келесі типтерін анықтайды.

Ерекше көңілді сервер типтерінің ішіндегі – файлдық серверге (file server)
(көбінесе файл-сервер атауы қолданылады) аудару қажет. Файл-сервер -
желідегі пайдаланушылардың мәліметтерін сақтайды және осы мәліметтерге
қатынауды қамтамассыз етеді. Бұл - үлкен сыйымдылықты оперативтік жады,
қатты дискісі және магниттік таспадағы қосалқы жинағыштары (стример) бар
компьютер. Файл-сервер өзінде орналасқан мәліметтерге желі
пайдаланушыларының бір мезгілді қатынауын қамтамассыз ететін ерекше
операциялық жүйенің басқаруымен жұмыс істейді. Файл-сервер келесі
функцияларды орындайды: мәліметтерді сақтау, мәліметтерді архивтеу, әртүрлі
пайдаланушыларменорындалатын мәліметтер өзгертулерін үйлестіру,
мәліметтерді жіберу. Көптеген есептер үшін бір файл-серверді қолдану
қажетсіз болып табылады, онда желіге бірнеше серверлерді қосу мүмкін. Файл
-сервер ретінде мини – ЭЕМ қолданылуы мүмкін.

Мәліметтер қоры сервері (database server) – мәліметтер қоры файлдарын
сақтау, өңдеу және басқару функцияларын жүзеге асыратын компьютер.
Мәліметтер қоры сервері

- мәліметтер қорын сақтау, олардың тұтастығын, толықтығын, өзектілігін
қолдау;

- мәліметтер қорына сұраныстарды қабылдау және өңдеу, өңдеу нәтижелерін
жұмыс станциясына қайтару;

- мәліметтер қорына авторланған қатынауды қамтамассыз ету, пайдаланушыларды
есепке алу және сүйемелдеу жүйесін қолдау, пайдаланушылардың қатынас құру
мүмкіндіктерін шектеу;

- үлестірілген мәліметтер қорын қолдау, басқа жерлерде орналасқан
мәліметтер қоры серверлерімен әрекеттесу

функцияларын атқарады.

Қолданбалы программалар сервері (application server) – пайдаланушылардың
қолданбалы программаларын орындауға қолданылатын компьютер.

Қатынастық сервер (communications server) – жергілікті желі
пайдаланушыларының өз тізбектік енгізушығару порттарына айқын қатынас
мүмкіндігін беретін құрылғы немесе компьютер.

Қатынау сервері (access server) – тапсырмаларды қашықтан өңдеуді орындауға
бөлінген компьютер. Қашықтағы жұмыс станциясынан ынталандырылған
программалар осы серверде орындалады. Қашықтағы жұмыс станциясынан
пайдаланушының пернетақтадан енгізілген командалары қабылданады, оған
орындалған тапсырма нәтижелері қайтарылады.

Факс-сервер (fax server) – жергілікті желінің пайдаланушылары үшін
факсимильдік хабарларды қабылдау және таратуды орындайтын құрылғы немесе
компьютер.

Мәліметтерді резервті көшірмелеу сервері (back up server)- файл-сервер және
жұмыс станцияларында орналасқан мәліметтердің көшірмелерін құру, сақтау
және қайта қалпына келтіру міндеттерін шешетін құрылғы немесе компьютер.
Мұндай сервер ретінде желідегі файлдық серверлердің бірі болуы мүмкін.

Желінің қатынастық жабдықтарына (тораптарына) келесі құрылғылар жатады:

- қайталауыш;

- коммутаторлар (көпірлер);

- маршруттауыштар;

- көмейлер (шлюздер).

Желінің ұзындығы, станциялар арақашықтықтары ең алдымен беру ортасының
(коаксиальды кабельдің, есулі қос өткізгіштің, т.б.) физикалық
мінездемелерімен анықталады. Мәліметтерді кез келген ортада жіберуде
сигналдың бәсеңсуі пайда болады, бұл арақашықтықтарды шектеуге әкеледі. Осы
шектеулерді жеңіп, желіні кеңейту үшін арнайы құрылғылар – қайталауыштар,
коммутаторлар мен көпірлер орнатылады. Мұндай кеңейту құрылғылары енбеген
желі бөліктері желі сегменттері деп аталады.

Қайталауыш (repeater) – келген сигналды күшейткіш және қайта өндіретін
құрылғы. Барлық қайталаушпен байланыстырылған сегменттерде әрбір уақыт
мезетінде тек екі станция арасында мәліметтер алмасуы жүзеге асырылады.

Коммутатор (switch) немесе көпір (bridge) – бірнеше сегменттерді
біріктіруге арналған құрылғы. Бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.