Жанұядағы дағдарыс



«Отбасылық өмірдің дағдарысы бүгін әлемнің қай елінде де бар. Тек кей мемлекеттерде отбасы құндылықтары көбірек бағаланса, кей елдерде отбасылық идеология әлсіз. Отбасын құрып жатқан адамдар өзінің жауапкершілігін сезіне бермейді. Ол күнде жұмыс жасауы керек. Өзінің жары отбасында үйлесімде сезінуі үшін өзімен көп жұмыс жасауы керек. Мысалы Еуропада үйленген жұптардың 20-24 пайызы дәм-тұзы жараспай ажырасып жатады. Сонымен қатар, Испанияда бала туу көрсеткіші өте төмен. Өйткені, испандықтар бала туудан гөрі мансабын, бойдақ өмірді қалайды», - деді Хавьер Эскрива Иварс.Шетелдік профессордың айтуынша, Голландияда жалғызбасты аналар өте көп. Мұнда балалардың 30 пайызы тек аналарымен тұрады.Ал Қазақстандағы статистика да көңіл көншітпейді. Айталық, жыл басынан бері 6 мың жұп отбасын құрса, 2 мыңы некесін бұзып үлгерді.«Басқаша айтқанда, бізде әр үшінші жұп дәм-тұзы жараспай ажырасып жатыр. Бұл жастардың әлеуметтік-психологиялық даярлығының жоқтығын көрсетеді. Сондықтан, отбасылық құндылықтарды түсіндіретін мамандарды даярлау қажеттігі туып отыр. Бүгін Қазақстандағы отбасы институтының негізін қалау үшін С.Асфендияров атындағы медициналық университет пен Испаниядағы Наварра отбасылық инстиуты арасында өзара серіктестік жайлы меморандумға қол қойылды. Наварра институты әлемдегі үздік институттардың бірі екендігі рас. Енді бізде де білікті мамандар отбасын құруға кеңес беретін болады», - деді Алматы қалалық Жастар мәселесі жөніндегі басқарма басшысы Санжар Боқаев.
Отбасы жүйесін- біріңғай білім беру деңгейі ретінде қарастыруға болады, белгілі құрылымдық ерекшелікті меңгерген, қызметі және дамуы болады.Отбасындағы құрылымдық қатынас кез-келген нуклеарлы ( жеке адамдар: күйеуі, әйелі және олардың балалары) топта негізгі төрт жүйе бөліктерінен тұрады. Алғашқы топ жеке адамдар-отбасы мүшелерінен тұрады; екінші топ диада- ері- әйелінен құралады; үшінші топ –сиблингті, төртінші топ - ата-ана диадасы –баладан құралады.Әр топ бөліктерінде өз алдына белгілі шекара, қажеттілік және үміт етулері болады.Отбасы жүйесі дұрыс теңдестірілсе, онда жүйе бөліктерінің қажеттіліктері бірдей өтелетін болады.Сонымен қатар отбасы түрлі маңызды топтармен: достарымен, көршілерімен, әлеуметтік орта өкілімен, өзара әрекетте болуы шарт.
Отбасы қызметі- құрылымдық ұйымдастыру және дамумен тығыз байланысты. Отбасы тәртіп ережесі сыртқы орта және отбасы мүшелерінің өзара қарым – қатынас сипатына да әсер етеді.
Отбасы қызметі негізі екі тұрғыда қарастырылады:
- әлеуметтік ортада қосымша өкілеттік алған отбасы мүшелері қызметіндегі өзекті міндеттер.
- отбасында көрініс алатын мінез – құлық феномені және процестері.
Әлеуметтік ортада қосымша өкілеттік алған отбасы мүшелерінің басты қызметтері: сыртқы зиян келтіретін факторлардан отбасын қорғау, отбасы мүшелерінің бір – біріне көмек көрсетуі, сау қалуын қамтамасыз етуі, балаларды тәрбиелеу, отбасы мүшелерінің экономикалық, әлеуметтік, эмоционалдық және дене жағынан жекелік дамуы үшін алғы шарттарын құру, бір – бірімен тығыз эмоционалды байланысынта болуына қолдау жасау, сондай-ақ өзара мінез-құлыққа әлеуметтік бақылау жасау.
1.Владин В.Е., Капустин Д.З. Гармония семейных отношений. А., 1991
2.Сысенко В.А. Супружские конфликты. М., 1989
3.Трапезникова Т.М. Этика и психология семейных отношений. Учебн. Пособие.Л., 1988
4.Рогов Е.И. Психология отношений мужчины и женщины. М., 2002

Пән: Психология
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СРО

Пән: Жанұялық қатынастар психологиясы
Тақырыбы: Жанұядағы дағдарыс

Орындаған: П-307 топ студенті
НазарбекА.М
Тексерген: Кошкимбаева Р.Х

Семей 2015 ж

КІРІСПЕ
Отбасылық өмірдің дағдарысы бүгін әлемнің қай елінде де бар. Тек кей мемлекеттерде отбасы құндылықтары көбірек бағаланса, кей елдерде отбасылық идеология әлсіз. Отбасын құрып жатқан адамдар өзінің жауапкершілігін сезіне бермейді. Ол күнде жұмыс жасауы керек. Өзінің жары отбасында үйлесімде сезінуі үшін өзімен көп жұмыс жасауы керек. Мысалы Еуропада үйленген жұптардың 20-24 пайызы дәм-тұзы жараспай ажырасып жатады. Сонымен қатар, Испанияда бала туу көрсеткіші өте төмен. Өйткені, испандықтар бала туудан гөрі мансабын, бойдақ өмірді қалайды, - деді Хавьер Эскрива Иварс.Шетелдік профессордың айтуынша, Голландияда жалғызбасты аналар өте көп. Мұнда балалардың 30 пайызы тек аналарымен тұрады.Ал Қазақстандағы статистика да көңіл көншітпейді. Айталық, жыл басынан бері 6 мың жұп отбасын құрса, 2 мыңы некесін бұзып үлгерді.Басқаша айтқанда, бізде әр үшінші жұп дәм-тұзы жараспай ажырасып жатыр. Бұл жастардың әлеуметтік-психологиялық даярлығының жоқтығын көрсетеді. Сондықтан, отбасылық құндылықтарды түсіндіретін мамандарды даярлау қажеттігі туып отыр. Бүгін Қазақстандағы отбасы институтының негізін қалау үшін С.Асфендияров атындағы медициналық университет пен Испаниядағы Наварра отбасылық инстиуты арасында өзара серіктестік жайлы меморандумға қол қойылды. Наварра институты әлемдегі үздік институттардың бірі екендігі рас. Енді бізде де білікті мамандар отбасын құруға кеңес беретін болады, - деді Алматы қалалық Жастар мәселесі жөніндегі басқарма басшысы Санжар Боқаев.
Отбасы жүйесін- біріңғай білім беру деңгейі ретінде қарастыруға болады, белгілі құрылымдық ерекшелікті меңгерген, қызметі және дамуы болады.Отбасындағы құрылымдық қатынас кез-келген нуклеарлы ( жеке адамдар: күйеуі, әйелі және олардың балалары) топта негізгі төрт жүйе бөліктерінен тұрады. Алғашқы топ жеке адамдар-отбасы мүшелерінен тұрады; екінші топ диада- ері- әйелінен құралады; үшінші топ - сиблингті, төртінші топ - ата-ана диадасы - баладан құралады.Әр топ бөліктерінде өз алдына белгілі шекара, қажеттілік және үміт етулері болады.Отбасы жүйесі дұрыс теңдестірілсе, онда жүйе бөліктерінің қажеттіліктері бірдей өтелетін болады.Сонымен қатар отбасы түрлі маңызды топтармен: достарымен, көршілерімен, әлеуметтік орта өкілімен, өзара әрекетте болуы шарт.
Отбасы қызметі- құрылымдық ұйымдастыру және дамумен тығыз байланысты. Отбасы тәртіп ережесі сыртқы орта және отбасы мүшелерінің өзара қарым - қатынас сипатына да әсер етеді.
Отбасы қызметі негізі екі тұрғыда қарастырылады:
- әлеуметтік ортада қосымша өкілеттік алған отбасы мүшелері қызметіндегі өзекті міндеттер.
- отбасында көрініс алатын мінез - құлық феномені және процестері.
Әлеуметтік ортада қосымша өкілеттік алған отбасы мүшелерінің басты қызметтері: сыртқы зиян келтіретін факторлардан отбасын қорғау, отбасы мүшелерінің бір - біріне көмек көрсетуі, сау қалуын қамтамасыз етуі, балаларды тәрбиелеу, отбасы мүшелерінің экономикалық, әлеуметтік, эмоционалдық және дене жағынан жекелік дамуы үшін алғы шарттарын құру, бір - бірімен тығыз эмоционалды байланысынта болуына қолдау жасау, сондай-ақ өзара мінез-құлыққа әлеуметтік бақылау жасау.
Біздің қоғамда отбасы қызметі соңғы 100 жылдықта қатты өзгерді. Бір кездері экономикалық қызмет ең негізгі болып қаралып, отбасы мүшелерінің дене жағынан дамуы, сау қалу жақтары қарастырылды. Өндірістік төңкерістің арқасында, технология дамып және экономикалық қызметте әлеуметтік қорғау жүйесі өз маңыздылығын жоя бастады, ал уақыт талабына сай әлеуметтік - психологиялық қызмет өз рөлін айтарлықтай көтерді. Қазіргі уақытта көптеген отбасылар экономикалық тұрғыдан күн көрісіне қарағанда, бір - біріне психологиялық қолдау көрсетуді өздерінің негізгі міндеттері деп санайды.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Отбасы психологиясында- өмірде кездесетін дағдарыстың кез - келген түрі қалыпты деп есептеледі.
Алғашқы некеге тұрудың өзі -- дағдарыс болып табылады. Әсіресе тойға дейін жастар бір - бірін ашық түсті көзілдірікте көреді, ал неке- өмір сүру салтының өзгеруіне, әлеуметтік беделге ие болуға әкеледі. Әйел заты үшін ата-тегін өзгерту,
Эриксон пікірінше Ұқсастық дағдарысына соқтыруы мүмкін, тұрмыс сипаты өзгереді, үйренуді қажет ететін жаңа тұстары пайда болады. Бұл ерлі - зайыптылардың бір - біріне бейімделу кезеңі - алғашқы жылда жыл бойына созылады. Бірлескен өмірде алғашқы жыл соңына қарай некенің бір жылдық дағдарысы пайда болады. Осы уақыт ішінде дағдарысқа ерлі - зайыптылар үйренісіп бірінің алдында бірі жауапкершілік танытып, түсіністікпен қарайды немесе айырылысу тілегі пайда болып некелік одақ сәтсіз болып саналады. Ажырасудың алғашқы шарықтау шегі - бір жыл бірге өткізген өмірден кейін болады.
Екінші дағдарыс отбасында бірінші баланың туылуынан кейін пайда болуы мүмкін, тіпті ол бала қалаулы болып, махаббаттан пайда болса да қалыптасады. Тағы да өмір сүру сипаты өзгереді, отбасындағы жүктемелер ауысады. Егер жас ана беріліп, баланы күтіп бағумен айналысып кетсе, онда көптеген адамдар мұны өздеріне назар аударудың жоғалуы деп қабылдайды. Кейбір әкелер бала күтіміне қызғанышпен қарайды, баласы әйелінің сүйіспеншілігі мен күтімін тартып алғандай қабылдайды.
Келесі дағдарыс отбасында екінші баланың дүниеге келуімен байланысты болады, әсіресе балалар арасында 5-7 жастан жоғары болған жағдайда қатты көрінеді. Балалар арасында бәсекелестік пайда болады, ол ата - ананың мейіріміне, махабатына ие болу ниетінен туындайды. Жасы үлкен балада кішісіне деген қызғаныш байқалады, бұл арнайы жасалған балалық қылықтардан байқалады, бала кішкентай кезіне еліктеп сақауланып сөйлей бастайды, өйткені ол өзіне кішкентайға қарағандай қарап, еркелетсе деген ниеттен туындайды. Балада осы кезеңде болып жатқан нәрсені түсіну үшін күшті төзімділік талап етіледі.
Қарым - қатынастағы дағдарыс бала мектепке дейінгі мекемеге немесе мектепке барғаннан кейін де пайда болуы мүмкін. Бұл уақытта ананың жаялық жууы екінші орынға кетіп, балаға көбінде әкелік қызмет қажет болады, ал көптеген ер адамдар бұл жағдайға дайын емес некеге өзінің қызметі тек қана қаржылай қамтамасыз етумен байланысты деп тәрбиелеу ісінен шеттеле бастайды.
Келесі ол уақытпен байланысты екінші дағдарыстың қатар келуі: жеткіншек жас дағдарысы және ата - ананың 40 жастық дағдарысы болып табылады. Бұл кезеңде ата - аналар өз құндылықтарын қайта қарайды, ал баллалар билікке ұмтылып шу шығарады. Көп жағдайда осы кезде баланың қызуғушылығын ата - ана әр түрлі ескереді және көптеген келеңсіздіктер дәл осы кезде пайда болады.
Отбасы дамуының келесі дағдарыстың кезеңі бұл - ерлі - зайыптылардың бір - бірінің зейнеткерлікке шығуы. Бұл кезеңде көсемдікке бейімделіп, өзін кәсіби іс -- әрекетте белсенділікте ұстап, дағдыланып қалған адамдарға қиын болып келеді. Егер олар өздеріне басқа бір жұмыс көзін тауып, айналыспаса, онда өмірге деген қанағаттанбаушылық және жеке басының іске жарамсыздығын сезінеді. Кейбір ер азаматтар бұл кезде осы шақтың қызығын жіберіп алмайын деп, өзін жаңа әлеуметтік және жыныстық қарым - қатынаста көрсетуге, әліде болса күш жігері бар екендігін дәлелдеуге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Отбасы дағдарыс жағдайы
Жанұяда туындайтын бала мен ата-ана арасындағы қақтығыстар мәселесі
Отбасында педагогикалық процестерді ұйымдастырудың теориялық негіздері
Тұлғаның жанұямен қарым – қатынас барысындағы түсініспеушіліктің психологиялық ерекшеліктері
Отбасы
Отбасындағы әйелдердің көрген зомбылықтарының психологиялық ерекшеліктері
Жанұядағы ұйымдастырылған бала тәрбиесі мен оқытудың бала сихикасының дамуына тигізетін ықпалы
Жеткіншектің жанұямен қарым– қатынас барысындағы түсініспеушіліктің психологиялық аспектілері
Қазақ отбасындағы тәрбие ерекшеліктерін эмпирикалық зерттеу
Заң психологиясындағы жасөспірімдердің психологиялық проблемасы
Пәндер