Топырақ эрозиясы



Аумақтың экологиялық жай-күйінің критерийі ретінде топырақ тозуының нәтижесінде (эрозия, дефляция, қайталама сортаңдалу, сортаңдалу, шел қабықтану) пайдаланылатын жерден шығарылған алқаптардың ауданын пайдалану ұсынылады. Қолайсыз процестердің бірқатары (пайдалы қазбаларды ашық өңдеу, құрылыс жұмыстары кезінде топырақтың жамылғысын механикалық жою; адам жасаған су эрозиясы және дефляциясы) оның дәрежесі топырақтың тозу критерийі ретінде пайдаланған топырақ көкжиектерін бұзуға әкеліп соғады. Топырақ құрылымының бұзылуы және қосылу процестерінің дамуы топырақ тозуының маңызды көрсеткіштері болып табылатын топырақ тығыздығының ұлғаю дәрежесімен сипатталады. Жер астындағы сулар деңгейінің ұлғаюын топырақтың әрбір типі үшін әртүрлі сыни мәніне қатысты бағалау ұсынылады. Топырақтың экологиялық уыттылылығын бағалау үшін қауіптіліктің әртүрлі сыныптағы заттары үшін сараланған түрде нақты ластаушы заттардың ШРШ асу еселігін пайдалану орынды. Бірқатар ластаушы заттар үшін ШРШ бекітілген мәнінің болмауына байланысты (мысалы, кадмий үшін) табиғи сулар үшін ШРШ тиісті шамасына топырақтың (топырақ қоспасы) сұйық фазасындағы ластаушы заттардың бар болуына қатынасын пайдалану ұсынылады.
Топырақ ластануының кешенді көрсеткіші ретінде фитоуыттылықты жоғары өсімдіктер ұрықтарының өсіп шығуын, өсуін және дамуын басатын ластанған топырақтың қасиеті қабылданады (тестік көрсеткіш). Топырақтың биологиялық тозуының белгісі топырақтың микроорганизмдері өміршеңдігінің төмендеуі болып табылады, ол туралы белсенді микробты биомасса деңгейінің төмендеуі бойынша, сондай-ақ неғұрлым таратылған, бірақ сонша нақты емес көрсеткіш - топырақтың тыныс алуы бойынша айтуға болады. Топырақтың экологиялық жай-күйін бағалау критерийлері және параметрлер негізінде олардың маңыздылығы өңірлік ерекшеліктермен анықталатын қарастырылатын критерийдің байқалу ауданын ескере отырып жүргізіледі. Топырақтағы ластаушы заттардың шекті рұқсат етілген нормалардан асудың еселігін, ең алдымен, осы заттардың жылжымалы нысандары бойынша бағалаған жөн.
Топырақ жай-күйінің экологиялық көрсеткіштерінің бірі әлеуетті құнарлылықты сипаттайтын ценоздардың биологиялық өнімділігі болып

Топырақ эрозиясы.
Аумақтың экологиялық жай-күйінің критерийі ретінде топырақ тозуының
нәтижесінде (эрозия, дефляция, қайталама сортаңдалу, сортаңдалу, шел
қабықтану) пайдаланылатын жерден шығарылған алқаптардың ауданын пайдалану
ұсынылады. Қолайсыз процестердің бірқатары (пайдалы қазбаларды ашық өңдеу,
құрылыс жұмыстары кезінде топырақтың жамылғысын механикалық жою; адам
жасаған су эрозиясы және дефляциясы) оның дәрежесі топырақтың тозу
критерийі ретінде пайдаланған топырақ көкжиектерін бұзуға әкеліп соғады.
Топырақ құрылымының бұзылуы және қосылу процестерінің дамуы топырақ
тозуының маңызды көрсеткіштері болып табылатын топырақ тығыздығының ұлғаю
дәрежесімен сипатталады. Жер астындағы сулар деңгейінің ұлғаюын топырақтың
әрбір типі үшін әртүрлі сыни мәніне қатысты бағалау ұсынылады. Топырақтың
экологиялық уыттылылығын бағалау үшін қауіптіліктің әртүрлі сыныптағы
заттары үшін сараланған түрде нақты ластаушы заттардың ШРШ асу еселігін
пайдалану орынды. Бірқатар ластаушы заттар үшін ШРШ бекітілген мәнінің
болмауына байланысты (мысалы, кадмий үшін) табиғи сулар үшін ШРШ тиісті
шамасына топырақтың (топырақ қоспасы) сұйық фазасындағы ластаушы заттардың
бар болуына қатынасын пайдалану ұсынылады.
Топырақ ластануының кешенді көрсеткіші ретінде фитоуыттылықты жоғары
өсімдіктер ұрықтарының өсіп шығуын, өсуін және дамуын басатын ластанған
топырақтың қасиеті қабылданады (тестік көрсеткіш). Топырақтың биологиялық
тозуының белгісі топырақтың микроорганизмдері өміршеңдігінің төмендеуі
болып табылады, ол туралы белсенді микробты биомасса деңгейінің төмендеуі
бойынша, сондай-ақ неғұрлым таратылған, бірақ сонша нақты емес көрсеткіш -
топырақтың тыныс алуы бойынша айтуға болады. Топырақтың экологиялық жай-
күйін бағалау критерийлері және параметрлер негізінде олардың маңыздылығы
өңірлік ерекшеліктермен анықталатын қарастырылатын критерийдің байқалу
ауданын ескере отырып жүргізіледі. Топырақтағы ластаушы заттардың шекті
рұқсат етілген нормалардан асудың еселігін, ең алдымен, осы заттардың
жылжымалы нысандары бойынша бағалаған жөн.
Топырақ жай-күйінің экологиялық көрсеткіштерінің бірі әлеуетті құнарлылықты
сипаттайтын ценоздардың биологиялық өнімділігі болып табылады. Ауыл
шаруашылығы аумақтарының топырақтары үшін мұндай көрсеткіш орташа өнімділік
болып табылады. Сараптамалық түрде осы жергілікті жер және дәнді-дақыл үшін
барлық агротехникалық және агрохимиялық іс-шаралар кешенінің сәйкестігі
кезінде төтенше экологиялық зілзала аумағы үшін өнімділіктің түсуін 75%-дан
астамға төтенше экологиялық жағдай аумағы үшін 50-75% қабылдау ұсынылады.
Қаралатын аумақ (топырақ, ауа, суармалы және жер астындағы сулар)
ластануының дәрежесі индикаторының қосымша көрсеткіштері өнім сапасына
нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес келмейтін өнім үлесі
болып табылады (пестицидтердің, уытты элементтердің, микотоксиндердің,
нитраттардың, нитриттердің және т.б. қалдық саны).
Топырақтардың жай-күйі туралы деректерді ластаушы заттардың негізгі
көрсеткіштері және құрамдас бөлігінің құрамы бойынша ақпаратты қамтитын
толық тақырыптық картографиялық материалдар түрінде ұсыну қажет.
8) геологиялық орта бұзылуының және өзгеруінің экологиялық қауіптілігін
бағалау үшін көрсеткіштер
Экологиялық салдары бар геологиялық орта бұзылуының геодинамикалық
көрсеткіштері литосфераның жоғары бөлігінің қазіргі заманғы шиеленісті
бұзылған жай-күйінің үдемелілік нысанында және байқалуының ауқымында
ұсынылуы мүмкін. Бұл көрсеткіштер бұзылудың сыни жылдамдығының
параметрлерімен және күтілетін сейсмикалық әсердің ауқымымен анықталады.
Егер кез келген қатты денелердің шамамен 0,0001 салыстырмалы бірлігі бұзылу
шегінің мәнінен шығатын болса, онда объектілердің барлық типтері үшін
геодинамикалық әсердің шекті (сыни) деңгейі ретінде ауытқыған техногендік
бұзылуды бағалау кезінде қолданылатын 0,00001 салыстырмалы бірлік бұзылу
шамасын пайдалануға болады. Жарылым аймақтарында қазіргі заманғы бұзылу
процестерінің кеңістік-уақытты өзгеруінің белгіленген фактілерін негізге
ала отырып, 0,00001 бұзылудың шекті (сыни) деңгейіне жергілікті аймақтарда
15-30 жыл ішінде қол жеткізу мүмкін. Бұл мерзімдер ерекше жауапты
объектілер және құрылыстарды пайдаланудың барынша аз мерзімдерімен
өлшенеді. Олардың қызмет етуінің бұзылуы сыни экологиялық салдарға әкеліп
соғуы мүмкін. 0,0001 салыстырмалы бірлігіндегі бұзылу деңгейі экологиялық
зілзала аймақтарына жатқызуға болатын геологиялық ортаның осындай
бұзушылықтарына әкеліп соғады.
Экзогендік геологиялық процестердің айқындалуы адам қызметінен тәуелсіз
жүруі мүмкін. Алайда техногендік факторлар экзогендік геологиялық
процестердің айқындалуын күшейтуі немесе әлсіздендіруі мүмкін. Экзогендік
геологиялық процестердің табиғи даму барысына адамның ойсыз араласуы
олардың апаттық белсенділігін тудыруы және табиғи ландшафттың қайтарымсыз
өзгеруіне әкеліп соғуы мүмкін. Осы факторларға көшкіндер, селдер, карстер,
жер бетінің отыруы және басқалары жатады.
Экожүйенің бұзылу дәрежесін бағалау экожүйелердің құрылымындағы және қызмет
етуіндегі қолайсыз өзгерістерді анықтайтын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Топырақ эрозиясының түрлері. Оның зиян жақтары
Топырақ эрозиясы және оның түрлері
Қазақстан топырағының экологиялық мәселелері
Су эрозиясына әсер ететін факторлар
Топырақ эрозиясы туралы ақпарат
Топырақ туралы түсінік
Өлкенің топырағы
Қазақстанның топырақ жамылғысы
Эрозия түрлері
Қазақстанның топырағы
Пәндер