Сақтандыру мен қайта сақтандыру жүйесі

Пән: Сақтандыру
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ3

1 АНАЛИТИКАЛЫҚ ТАЛДАУ6

1. 1 Сақтандыру компаниялары мен сақтандырушы арасындағы тәуекелдің бөлінуінің себептері және түрлері6

1. 2 Сақтандыру компаниялары мен сақтандырушы арасында тәуекелді пропорционалды бөлудің түрлері6

1. 3 Сақтандыру компаниялары мен сақтандырушы арасында тәуекелді пропорционалды емес бөлу түрлері7

2 ҚАЙТА САҚТАНДЫРУДАҒЫ САҚТАНДЫРУШЫ(КОМПАНИЯ) МЕН ҚАЙТА САҚТАНДЫРУШЫ(КОМПАНИЯ) АРАСЫНДАҒЫ ТӘУЕКЕЛДІҢ БӨЛІНУІНІҢ СЕБЕПТЕРІ МЕН ТҮРЛЕРІ9

2. 1 Қайта сақтандырудағы сақтандырушы мен қайта сақтандырушының арасындағы тәуекелдің пропорционалды бөлудің түрлері. 10

2. 2 Қайта сақтандырудағы сақтандырушы(компания) мен қайта сақтан дырушы(компания) арасындағы тәуекелді пропорционалды емес қайта сақтандырудың түрлері11

2. 3 Қайтасақтандырудың негізгі формалары11

3 ТӘУЕКЕЛДІ ПРОПОРЦИОНАЛДЫ БӨЛУ13

4 ТӘУЕКЕЛДІ ПРОПОРЦИОНАЛДЫ ЕМЕС ТҮРДЕ БӨЛУ16

4. 1 Тәуекелді пропорционалды емес түрде бөлу: шығындар саны16

4. 2 Тәуекелді пропорционалды емес түрде бөлу: шығын көлемі18

4. 3 Тәуекелді пропорционалды емес түрде бөлу: тізбектелген шығын21

5 ШЫҒЫН ЭКСЦЕДЕНТІН ҚАЙТА САҚТАНДЫРУДА СЫЙАҚЫЛАРДЫ ЕСЕПТЕУ25

5. 1 Шығын эксцедентінің “Exposure” тарификациясы25

5. 2 Шығын эксцедентінің “Burning Cost” тарификациясы31

6 ӨЗІНДІК ҰСТАП ҚАЛУЛАРДЫҢ ДЕҢГЕЙЛЕРІН ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ШЫҒЫННЫҢ ДИСПЕРСИЯСЫНА ӘСЕРІН ЗЕРТТЕУ37

7 АҚПАРАТТЫҚ ЖАБДЫҚТАУЛАР43

8 ПРОГРАММАЛЫҚ ЖАБДЫҚТАУ45

9 ЖҮЙЕНІ ҚҰРУҒА ЖӘНЕ ЕНГІЗУГЕ КЕТКЕН ШЫҒЫН ЕСЕПТЕУЛЕРІ49

ҚОРЫТЫНДЫ52

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ53

A ҚОСЫМШАСЫ55

Ә ҚОСЫМШАСЫ56

Б ҚОСЫМШАСЫ57

КІРІСПЕ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Дипломдық жұмыста қайта сақтанды-рудағы сақтандырушы(компания) мен қайта сақтандырушы(компания) арасындағы тәуекелдің бөлінуі бойынша зерттеулер жүргізілген. Жұмыста сақтандырушы(компания) мен қайта сақтандырушы(компания) арасындағы тәуекелдің бөлінуінің себептері мен түрлері, сыйақыларды есептеу әдістері анықталады және зерттеледі.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Экономика, ғылым және техниканың қуатты дамытуы қаржы, техникалық, экологиялық және қалған тәуекелділерге өсуге және күрделенуiне алып келедi. Қазiргi экономикалық өмiрдiң барлық құрылысы, олар анықтайтын екiұштылық және сенiмсiздiктiң сезiнуiне сонымен бірге алып барады. Сақтандыру және қайта сақтандырудың бас мақсаты - экономиканы тұрақты жаңартуы және жаңа капитал жұмсауларға арналған тәуекелдердің батылдылығына жағдай жасауға шеттетіп, бұл бөгелтетiн элементтер мейлiнше қаралады.

Сақтандыру мен қайта сақтандыру жүйесі - осы нарықтық экономиканың ең маңызды және біртұтас құндылықтарының бірі. Сақтандыру - қоғамның экономикалық қатынастарының айрықша сферасын бейнелейтін көне категориялардың бірі. Сақтандыру ұйымдары жұмыстарының тұрақтылығы мен қызметінің қаржылық бекемдігін қамтамасыз ету үшін қайта сақтандыру жүйесін құру аса қажет. Сақтандыру - сақтандыру жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз етіп, материалдық шығындарға ұшыраудан қорғап, экономикалық табысқа жетуге кепілдік береді. Қайта сақтандырудың мақсаты - аса қауіпті қатерлердің зардабын жоя алатын кең ауқымды кепілдіктердің кеңістігін кеңейту мен нығайту. Бұл интернационалдық экономикалық және де сақтандыру балансымен алғанда теңгермешілік өлшемнің ең соңғысы емес. Міне осыған орай сақтандыру мен қайта сақтандыру техникалық экономикалық және де әлеуметтік прогрестің аса маңызды құралы болып табылады.

Сақтандыру жауапкершілігінің көлемін өсіру процесіндегі сақтандыру ұйымы жүргізетін қызметтің бастапқы кезеңінде де қайта сақтандырудың рөлі ерекше. Сондықтан да ішкі нарықта қайта сақтандыру жүйесін құру міндетті, бізде де барған сайын нарықтық экономикадағы өте маңызды, әрі актуальды мәселе бола түсуде. Осыған байланысты сақтандыру операцияларының қаржылық бекемдігін қамтамасыз ететін шалғай шетелдерде бұл тәсілдің рөлі мен мәнін барынша жан-жақты ашып көрсеткіміз келеді.

Қайта сақтандырудың өзінің байырғы дәстүрі болғанымен де, оның мәні ең алдымен Қазақстан экономикасында жүріп өтуі керек болып тұрған индустриализациямен айрықша байланысты. Соңғы он жылдықтар ішінде Еуропа, АҚШ пен Жапония индустриализацияның нәтижесінде үлкен де ірі қатерлер мен қауіптердің кешенді көздерінің аса зор потенциалдары пайда болып, олар жекеленген сақтандырушының ал кейбір жағдайларда тіпті сақтандыру нарықтың қаржылық мүмкіндігін мейлінше өсірді. Экономиканың ғылым мен техниканың қуаты өркендеу қатерлер мен аса қатерлі қаржылық комбинациалардың күрт өсуімен күрделене түсуіне әкеп соғуда. Сөйтіп бұл жай қазіргі экономикалық өмірдің барлық укладтарын анықтай тұра, сонымен қоса олар әлі де белгісіздік туғызуда. Ал, экономиканы тұрақты түрде жетілдіріп жаңартып әрі күрделі қаржы үшін батыл тәуекелге бару ғана әлгі етектен тартқан жұмысты жүргізбей отырған жайларды болдырмайды. Міне бұл сақтандыру мен қайта сақтандырудың қазіргі басты міндеті клиенттердің қауіп-қатер жауапкершілігін қабылдай отырып, сақтандыру ұйымдары өз қызметтерін клиенттердің қатерден аман болуына немесе оны клиенттердің мүддесіне орай азайтуға бұруға тиіс.

Қатерді жабу үшін барлық қажеттілікті жасауға кепілдік беру керектігі жұмыстың өзіне сай келетін, нысандар мен әдістерді талап етеді. Қайта сақтандыру қоғамның стратегиясы жаппай нарықтық қозғалмалы құрылымы мен өнімдеріне болашақтағы жаңа қатысушыларға ыңғайластыруға бағыталуға тиіс.

Өнімге деген сұраным мен осы факторге байланысты қатерді жабу қажетігінің ықтимал өзгерісі есепке алынады.

Бастауыш сақтандырудың дамуы, қатерлерді ойдағыдай басқару үшін жаңа прогрессивтік тәсілдері ойластыру, ықтимал толық қаржылық кепілдік пен қосымша кепілдік үшін дәстүрлі қайта сақтандыру объектілерін зор көлемде дифференциялау жоғары мамандандырылған қолдау. Қайта сақтандыру қоғамы стратегиясының ең маңызды пункті болуға тиіс. Әсіресе қатерден тысқары емес қызметтердің кең көлемді бағдарламасына қатысқан жерде қайта сақтандырудың жалпы кепілдігін ойластырып жасаған кезде клиенттердің жекелеген мүдделеріне ерекше көңіл бөледі.

Дипломдық жұмыстың зерттелу деңгейі. Қайта сақтандыру - осы нарықтық экономиканың ең маңызды және біртұтас құндылықтарының бірі. Ол ежелден - ақ ғалым, зерттеушілердің және экономистердің назарын аударып келеді. Қайта сақтандыруды Мак. Т, Н. Бауэрс, Х. Гербер, Д. Джонс, С. Несбитт, Дж. Хикман, М. И. Баскаков, А. А. Гвозденко, Л. И. Рейтмана, В. В. Шахов, Б. Сманов, К. К. Жуйриков, А. Мельников, М. Мустафин, И. Сатубалдин тағы баска ғалымдар қарастырып кеткен.

Дипломдық жұмыстың зерттеу нысаны. Зерттеу нысаны - қайта сақтандырудың қазіргі нарықтық экономикадағы маңыздылығы мен сақтандыру саласындағы атқарып отырған қызыметтері, қайта сақтандыру кезіндегі үлкен тәуекелдерді бөлудің ықтималдық-статистикалық әдістерін зерттеу.

Дипломдық жұмыстың зерттеу пәнін: Қайта сақтандырудағы сақтандырушы (компания) мен қайта сақтандырушы(компания) арасындағы тәуекелді бөлінуідің себептері мен әдістері және осы сақтандыру жағдайында сыйақыларды есептеудің арнайы әдістері құрайды.

Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Зерттеудің мақсаты болып қайта сақтандырудың осы нарықтық жүйедегі ықтималдық-статистикалық әдістерінің теориялық және қолданбалы мәселелерін кешенді зерттеу негізінде қарастырылып, экономикалық қатынастар жүйесінде қайта сақтандыруды тиімді қолдануды жетілдіруге ұсыныстар енгізу. Аталған мақсатқа жетуде мына міндеттерді шешу қажет:

Қайта сақтандырудың ықтималдық-статистикалық әдістерін тәжірибелермен бірлестіре отырып, туындайтын мәселелерді ғылыми көзқарас тұрғысынан зерделеу және анықтау.
Сақтандыру үрдісінде ірі тәуекелдерді сақтандыру ісі туындаған жағдайда, тиімділікті деркезінде анықтап және даулы түйіндерді дұрыс шешу жолдарын анықтау.
Қайта сақтандырудың үлкен тәуекелдерді сақтандыру кезіндегі тәуекелдерді бөлідің тиімді әдістерын анықтау.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы. Қайта сақтандырудың ықтималдық-статистикалық әдістерін зерттей отырып, сол негізінде шығын коэффициенті есептелді. Сақтандыру компаниялары үшін мұндай есептеулерді жүргізе білудің маңызы зор.

Дипломдық жұмыста қорғауға ұсынылатын негізгі тұжырымдар:

Сақтандыру компаниясы тәуекелдерді сақтандыруға қабылдау барысында үлкен шығынлдарды болдырмау мәселелерді шешу үшін тәуекелдерді бөлудің ең тиімді әдістерін саралау.
Қайта сақтандырудағы ірі тәуекелдерді сақтандырудың тиімді әдістерін дұрыс пайдалана отырып, үлкен шығындардың туындауының алдын алу негізінде экономикалық тепе-теңдікті сақтап, сақтандыру компаниясының орнықтылығы мен сенімділігін қамтамасыз ету.

Дипломдық жұмыстың әдістемелік негізі. Дипломдық жұмыста арнайы ғылыми әдістер, яғни қайта сақтандырудағы үлкен көлемдегі тәуекелдерді бөлудің пропорционалды және пропорционалды емес арнайы ғылыми әдістері қолданылды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі. Жұмыстың құрылымы зерттеудің негізгі мақсаты мен міндеттеріне сай келеді. Зерттеу жұмысы 53 беттік: негізгі 9 бөлімнен (11 бөлімшеден), қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 АНАЛИТИКАЛЫҚ ТАЛДАУ 1. 1 Сақтандыру компаниялары мен сақтандырушы арасындағы тәуекелдің бөлінуінің себептері және түрлері

Тәуекелді бөлу - бір мезетте портфель құрылымына әсерін тигізе алатын (тәуекелді сақтандырушымен бөлу) және қосымша техникалық сақтандыру тәуекелін шектей алатын(қайта сақтандыру), сақтандырушының тәуекелдік саясатының басты құралдарының бірі.

Сақтандырушыға өз шығындарының бір бөлігін дербес төлегенде сақтандыру компанияларына қызығушылықтың екі түрлі маңызды себебі болады.

Ұсақ шығындарды болдырмау. Біріншіден, сақтандырушы қаржылық қиындықтарды ескерместен, ұсақ шығындарды өзі төлейді. Екіншіден, ұсақ шығындар сақтандыру компанияларының жұмыс жүргізудегі шығынын мөлшерсіз ұлғайтады да, нәтижесі сақтандырушы сыйақысында байқалады. Осылайша екі тарапта тәуекелдің пропорционалды емес бөлу тәсілімен, сақтандырудағы ұсақ шығындардан арылуға мүдделі болады, бұлсыз келісу қиынға соғады. Мысалы, құрылысты сақтандыруда, әрбір майысқан шеге, сақтандыру жағдайына саналар еді. Дүлей дауылдан сақтандырудыңда, сақтандырушыға төлем төлеуде өзіндік мәні бар. Ұсақ шығындар: көптеген ұсақ шығындар бір мезетте туындаған жағдайда, сақтантандыру компаниялары барлық шығындарды тез арада ретке келтіре алмай қалады. Алдымен ұсақ шығындар тасымалдау сақтандыруынан оқшауланған болса, тасымалданатын жүктің аз мөлшерде бүлінуі, сондай-ақ аталған моральдық шығынның болу мүмкіндігі шартты түрде жоғары болады. Бұл жөнінде төменде айтылады.
Моральдық шығынның алдын алу. Сақтандырудың кейбір түрлерінде, шығын барысында(шығын саны мен мөлшеріне) сақтандырушы жақтың әрекет ету қаупі сақталады. Айталық, каско автосақтандырунда оқыс жағдайлар, абайсыздықтан және арандатушылықтан туындаған шығындардың аражігін айыру қиынға соғады. Осындай жағдайда сақтандырушы өзінің шығындарындағы қаржыға қатысты жүргізу сақтығын және шығындардың алдын алуын дәлелдейді[1, 157 б] .

Соңында, кей жағдайда сақтандырушы тек сақтандырудағы шығындары- ның бір бөлігін сақтандыруға, ал өз тәуекелін санағанда орташа статистикалық салыстыруға үлкен қызығушылық танытады. Шығындардың алынған қызмет құнымен бірдейлігіне қарамастан, сақтандыруға жұмсалатын шығындарын азайтуға тырысады. Бірақ, осы кездеде сақтандырулық қорғаудан бас тартқысы келмейді.

1. 2 Сақтандыру компаниялары мен сақтандырушы арасында тәуекелді пропорционалды бөлудің түрлері

Медициналық сақтандырудағы пайыздық жабу. Сақтандырушы мен сақтандыру компаниясы арасындағы тәуекелді пропорционалды бөлудің ең таза түрі, медициналық сақтандырудағы тиісті протездеуде кездеседі. Моральдық тәуекелдің алдын алу мақсатында, жекелік және мемлекеттік сақтандыру компаниялары сақтандырушы шығынының тек белгілі пайызын төлейді.

Аттамалы(неполное) сақтандыру. Мүлікті сақтандыруда, сақтандырыл-ған мүліктің жалпы құны келісім шартта көрсетілген суммадан асып кеткен жағдайда, сақтандырушы шығынының тек бір бөлігін төлеу тағайындалған. Мысалы, үй мүлкін сақтандыруда сақтандыру суммасы мүліктің нақтылы құнының жартысын құрайды, бірақ сақтандыру суммасынан асып кетпеген жағдайдада, шығынның тек жартысы төленеді. Бірақ, сақтандырушы сақтандыру сыйақысының жалпы құнының жартысын төлейді.
Бірлескен сақтандыру. Өндірістік кәсіп орындардың ірі тәуекелдерін үнемі бірқанша сақтандыру компаниялары бірлесіп сақтандырады. Сақтандыру полисінде қатысушы компаниялардың сыйақы мен шығынға қатынасы реттеледі. Бұл жолы сақтандырушы мен сақтандыру компаниясы арасындағы тәуекелдің бөлінуі емес, бірнеше сақтандыру компаниялары арасындағы бөлінуі туралы сөз болады. Сақтандырушы болса, тек “Жетекші” сақтандыру шартын жасасқан бір ғана компаниямен ісі болады[1, 178 б] .

1. 3 Сақтандыру компаниялары мен сақтандырушы арасында тәуекелді пропорционалды емес бөлу түрлері

(Шегерілген) франшиза. Тәуекелді бөлудің бұл түрі, бірінші кезекте автокаско сақтандыруынан белгілі. Сақтандырушының ұсынылған франшиза мөлшерлерінің (сондай-ақ, франшиза мөлшері 0 де болуы мүмкін, толық сақтандыруды меңзейді) біреуін таңдауға құқығы бар. Мысалы, сақтандырушы франшиза 1000€ ды таңдаса, онда 1000€ дан аспаған шығынның барлығын өзі жабады. Егер шығын 1000€ дан асып кетсе, 1000€ ны сақтандырушы өзі жабадыда, ал қалғанын сақтандыру компаниясы жабады.
Бірінші тәуекелді жабу. Сақтандыру компанияларының шексіз мөлшердегі сақтандыруға қызығушылығы мүлдем болмайды. Онда олар қиырсыз экономикалық маңызды салаларда, шығындардың бөлінуін бағалауға мүлдем дәрменсіз болады. Бұның сақтандырылған нысанының құны үнемі жеткілікті дұрыс балатын мүлікті сақтандыруға қатысы жоқ. Азаматтық жауапкершілікті сақтандыруда, нәтижеге қарамастан зардап шегушінің талабының мүмкін болатын талабының ешқандай ең жоғарғы шегін беруге болмайды. Сондықтан сақтандырушы мен сақтаушы арнайы жеткілікті жабу соммасына келіседі. Бірде жабу соммасының ең соңғы шегінен нақтылы шығын асып кетуі ықтимал, мұндай жағдайда арадағы айырмашылықты сақтандырушы өзі төлейді. Тәуелсіздіктің мұндай бөлінуінде, сақтандыру компаниясы бірінші тәуекелге, сақтандырушы екінші тәуекелге ие болады. Бұл кезде саналған франщизада(жөнелтілген тауар санының шартта көрсетілгеннен ауытқу шегі) бәрі керісінше болады.
Жылдық франшиза. Осының алдындағы екі пункттеде сақтандырудың әртүрлі жағдайларына байланысты шығынның бөлінуі туралы сөз болған еді, онда жылдық франшизадада біріншы және екінші тәуекелде өзіндік жылдық шығынға бөлінеді. Тәуекелдің бөлінуінің бұл түрі амбулаториялық емделу шығындарында барлығынанда көрнекті. Егер сақтандырушының дәрігер қызыметі мен дәрі-дәрмекке жұмсалған шығыны өзіндік шығыны, сақтандыру жылындағы келісімде көрсетілген франшиза мөлшерінен асып кетпесе, онда сақтандырушы барлық шығынды өзі төлейді. Керісінше болғанда сақтандыру компаниясы нақты шығын мен жылдық франшиза ортасындағы айырманы өз мойнына алады.
Жылдық шек. Кейде әдеттегі есептелетін франшиза мен әрбір сақтандыру жағдайларына бір уақытта жылдық шек қойылады. Бұл сақтандырушының келісілген франшиза көлеміндегі шығынды мойнына алатынына байланысты. Оның алдында мұндай шығындардың қаншасы барлығымен қатысы болмайды. Жылдық шектің көмегімен жағдайдың жиілігіндегі тәуекелдің сақтандыру қорғауы беріледі.

$\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \underline{S} = \sum_{n = 1}^{N}{\min\left( X_{n}, a \right) \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ (1. 3. 1) \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ }$

Франшиза $\mathbf{а}$ болғандағы сақтандырушының өзі жабатын, өзіндік жылдық шығын, қойылатын жылдық шек $b \geq a$ сақтандырушы шығынның бір бөлігін жабатынын білдіреді, min $(S, b)$ , ал сақтандыру компаниясы қалған бөлігін $\max(S - b, 0)$ қосымша $\max(X_{n} - a, 0), \ 1 \leq n \leq N$ бөлігін төлейді. Бұл келісім нақтылы жиіліктегі тәуекелдегі сақтандыру түрлерінде ғана мәні бар(басты жақтан өндірістік кәсіп орындар сақтандыруында) .

Ұсынылған сақтандырушы мен сақтандыру компаниялары арасындағы тәуекелді бөлу түрлерімен бірге уақытша франшиза (сақтандырудағы өндірістік үзілістер) немесе интегралдық франшиза сияқты арнайы түрлеріде кездеседі. Теориялық тұрғыдан тәуеклді бөлудің барлық түрі мүмкін.

2. ҚАЙТА САҚТАНДЫРУДАҒЫ САҚТАНДЫРУШЫ(КОМПАНИЯ) МЕН ҚАЙТА САҚТАНДЫРУШЫ(КОМПАНИЯ) АРАСЫНДАҒЫ ТӘУЕКЕЛДІҢ БӨЛІНУІНІҢ СЕБЕПТЕРІ МЕН ТҮРЛЕРІ

Ұжымдық теңгерім сақтандыру компаниясын тәуекелден оқшауламайды, бір жағынан бағалаумен оқыс жағдайға байланысты тәуекелдерді азайтады. Сақтандырушы алдындағы міндетін орындау мүмкіндігі $G(b + c),$ сыйақы b, өзіндік мүмкіндіктің бөлінуі $G$ және кепілдік капитал $\ c$ -ның жиынтық неттосы анықталады. Сенімділіктің жеткіліксіздігін есепке ала отырып, компания басқа сақтандыру компаниясының немесе осы мақсатта алдын-ала тағайындалған қайта сақтандыру компаниясының сақтандыру қорғауын өзі жүзеге асырады. Сақтаушының өзіне жүктеген белгісіз шығынының бір бөлігін реттелген шығынға алмастырып отыруы қайта сақтандыру деп аталады. Тәуекелді азайтудың бұл тәсілі сыйақы қорларын молайту, кепілдік қаражатты толтыру немесе өзіндік шығындардың бөлінуін жақсарту(мысалы, сақтандыру шарттарын өзгерту немесе кейбір тәуекелдерден бас тарту) секілді тәсілдерге салыстырғанда қарапайым және сақтаушыны маңызды үлкен тәуекелдер қабылдауға шақырады. Осындай жолмен, қайта сақтандыру техникалық сақтандыру тәуекелін азайтуды жүргізеді. Осы кезде қайта сақтандыру сақтандыруда келісімдерге, сонымен қатар тең дәрежеде кепілдік қаражатын көбейтуге қол жеткізеді. Басқа сақтандыру компанияларына сақтандыру қорғау қызыметін көрсететін әр сақтандыру компаниясы бұндай байланыста қайта сақтандырушы болып табылады, ал бірінші сақтандыру полисын жасаған компания - сақтандырушы болып табылады. Практикада мөлшермен барлық сақтандыру компаниялары бір немесе бірнеше қайта сақтандырушымен қайта сақтандыру шартын жасасады. Қайта сақтандырушы(компания) сақтандырушы- мен келісім-шарттық байланысы болмайды, кімнің полисы сол қайта сақтандырады, сақтандырушы өзінің қайта сақтандырылғанын немесе сақтандырылмағанын білмейді. Барлық полис бойынша сыйақының тағайындалуы, шығынның теңшелуі қайта сақтандыруды қоса барлығы сақтандыру компаниясының міндеті болып табылады.

Негізінде сақтандырушы мен қайта сақтандырушы әр сақтандыру полисы бойныша қайта сақтандырудың түрі мен көлеміне келісуіне болады. Кейбір ірі тәуекелдер бірнеше сақтандыру компаниялары арасында дәл осылай бөлінеді(факультеттік қайта сақтандыру) . Бірақ, басым көпшілік қайта сақтандыру жағдайлары сақтандырушы мен қайта сақтандырушы арасындағы белгіленген уақыт ішіндегі(облигаторлық қайта сақтандыру) сақтандырушы портфелін құрайтын, ағымдағы барлық тәуекелдерге ортақ келісім-шарт шеңберінде жүзеге асырылады. Қандай тәуекелдің немесе шығынның қай бөлшегін қайта сақтандырушы жауапкершілігіне алатыны және ол үшін қандай сыйақы алатыны келісім-шартта анық жазылады. Жайшылықта қайта сақтандырудың келісім-шарты сақтандырудың өз түрі бойынша айырым бір жыл мерзімге жасалады. Практикада қайта сақтандырудың бес маңызды түрі қалыптасқан.

2. 1 Қайта сақтандырудағы сақтандырушы(компания) мен қайта сақтандырушы(компания) арасындағы тәуекелдің пропорционалды бөлудің түрлері

Квоталық қайта сақтандыру. Қайта сақтандырушы барлық полистерден реттелген бірдей пайыздық үлесін қабылдайды, мысалы 20%, яғни әр шығынның және сыйақының 20% иеленеді. Осындай жолмен сақтандырушының озіндік жылдық шығынының және жалпы жылдық сыйақының 20% қайта сақтандырушыға өтеді.
Суммалардың эксцедентін қайта сақтандыру. Квоталық қайта сақтандыруда тәуекелдер сақтандырушы мен қайта сақтандырушы арасында бірдей пропорция:с:(1−с) \ с:(1 - с) мен бөлінетін болса, ал сумма эксцеденті қайта сақтандыруында меншікті ұсталым сақтандыру суммасыV\ V-ға тәуекелді:c=c(V) =min⁡(V0V, 1) \ c = c(V) = \min(\frac{V_{0}}{V}, 1) қағидасы бойынша толқиды. Басқаша айтқанда, сақтандырушы сақтандыру соммасы тәуекелдерін толығымен өзіне қалдырадV≤V0V \leq V_{0}және қайта сақтандырушымен сақтандыру соммасы тәуекелдерініңV0\ V_{0}-ден асқан бөлігін бөліседі. Осыған байланысты қайта сақтандырушы сақтандыру соммасы менV0\ V_{0}арасындағы сайкесті айырманың бір бөлігін қабылдайды. Айталық, қайта сақтандыру келісім шартындаV0=1\ \ V_{0} = 1млн бекітілсе, онда сақтандыру соммасы тәуекеліѴ\ \ Ѵ=4 млн-ның 75% қайта сақтандырушы өзіне алады. Қалғандарында барлығы квоталық қайта сақтандырумен сай келеді: Сақтандыру соммасыV\ V-дағы тәуекел бойынша сыйақы мен шығын сақтандырушы мен қайта сақтандырушы арасындас(V) \ с(V) ның1−с(V) \ 1 - \ с(V) -ға қатынасы бойынша бөлінеді. Ақырында, тәуекелдің таза пропорционалды бөлінуі туралы сөз болады, бірақ меншікті ұсталым сақтандыру сомасыV\ V-ға пропорционал болмайды. Суммалардың эксцедентін қайта сақтандыру сақтандырушы портфеліндегі қаржыны гемогенизациялауға мүмкіндік туғызады. Әдетте қайта сақтандырушы тарабынан қабылданған, келісім-шарттары бойынша сақтандыру соммасының бір бөлігін қайта сақтандыру, mV0mV_{0}мәнін шектейді. Онда қайта сақтандырушы сақтандыру соммасыV\ V-ның тәуекелінің1−с(V) \ \ 1 - с(V) бөлігін емес,

$\min\left( 1 - с(V), m\frac{V_{0}}{V} \right) = \frac{\min\left( \max\left( V - V_{0}, 0 \right), mV_{0} \right) }{V}\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ (2. 1. 1)$

бөлігін қабылдайды, $m \geq 1\$ әдеттегідей бүтін сан. Осының арқасында келісім-шарт жасау кезінде өзінің жекелеген шығындары бойынша $mV_{0}$ -ның барлық жағдайда асып кетпейтінін біледі[2, 395] .

2. 2 Қайта сақтандырудағы сақтандырушы(компания) мен қайта сақтандырушы(компания) арасындағы тәуекелді пропорционалды емес қайта сақтандырудың түрлері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.