Табыстарға салынатын салықтардың есебі, аудиті мен талдауы

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Т. Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті

«Қорғауға жіберілді»

«Қаржылық талдау және Аудит»

кафедрасының меңгерушісі,

э. ғ. к., доцент Нургазиева Л. А.

Диплом жұмысы

Тақырыбы: «Табыстарға салынатын салықтардың есебі,

аудиті мен талдауы»

5В050800 - «Есеп және аудит» мамандығы

Орындаған:

308-топ, 3-курс Рахметов Жүрсін Қайратұлы

Ғылыми жетекші:

Аға оқытушы Мырзаева

Алматы-2012 жыл

Мазмұны

Кіріспе… . . . 3

Салық жүйесі және салықтың экономикалық мәні . . . 6Салық мазмұны, атқаратын қызметі және оның түрлері . . . 6Қазақстан Республикасының қазіргі салық жүйесі . . . 14Ұйымның салық саясаты . . . 22

Табыстарға салынатын салықтардың есебі мен оның ұйымдастырылуы . . . 27«№2 Алматы мемлекеттік гуманитарлы-педагогтік колледжінің» техникалық-экономикалық жағдайының сипаттамасы . . . 27Корпоративтік табыс салығының есебі . . . 30Жеке табыс салығы мен әлеуметтік салықтың есебі . . . 39

3 Салықтар бойынша бюджетпен есеп айырысудың аудиті мен талдауы . . . 46

3. 1 Табыстарға салынатын салықтардың аудиті . . . 46

3. 2 Табыстарға салынатын салықтар бойынша бюджетпен есеп айырысуын талдау . . . 53

Қорытынды . . . 57

Пайдалынылған әдебиеттер . . . 60

Қосымшалар . . . 62

Кіріспе

Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер. Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.

Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады. Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сұрау салуларына бейімделді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.

Осы дипломдық жұмыс «Табыстарға салынатын салықтардың есебі, аудиті мен талдауы» деген тақырыпта қазіргі мемлекетіміздің жүргізіп отырған салық саясатына талдау, табыстарға салынатын салықтардың есебі және адитінің негізгі мәселелерін шешу мақсатында жасалды. Мемлекетіміздің әл - қуаты мен қауіпсіздік саясатына арқау боларлық тұрақты экономикалық дамуына әсер ететін жүйе. Бұл арада салық төлеушілер де, мемлекетте арақайшылық болмайтын қатынас болу үшін салық саясатын заң арқылы дұрыс жолға қоя білу керек.

Қазақстан Республикасының 2011 жылдың 1 қаңтарындағы «Салықтар және бюджетке түсетін басқа да міндетті төлемдер туралы» заңының шығуымен байланысты салық заңдылығы жетілдірілді, жетіспеушіліктер жойылды, салықтар мен алымдар құрылымы жеңілдетілді. Осы Кодекс салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді белгілеу, енгізу және есептеу мен төлеу тәртібі жөніндегі билік қатынастарын, сондай-ақ мемлекет пен салық төлеуші арасындағы салық міндеттемесін орындауға байланысты қатынастарды реттейді. Бірақ қазір де салық жүйесін мінсіз деп айтуға болмайды, онда әлі де болса, кемшіліктер қатары жеткілікті.

Қазақстан Республикасының салық заңнамасы Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында қолданыста болады және жеке тұлғаларға, заңды тұлғалар мен олардың құрылымдық бөлімшелеріне қолданылады.

Салық - мемлекеттiң бекiтуi. Тек сол ғана азаматтарды белгiлi бiр көлемде ақшалай қаржыларды беруге мiндеттi. Қазақстан Республикасында салықты төлеу мiндеттемелерi азаматтардың Конституциялық мiндеттемелерiнiң қатарына жатады. Осыған байланысты мемлекет саяси үкiмет субъект өкiлдiгiне сүйене отырып әрекет етедi.

Мемлекет ақшалай қаржыларды түрлi жолдармен табады, бiр жағдайда мемлекеттiк зайымдар iшкi және сыртқы ретiнде меншiк иесiнiң қаражатты өз еркiмен беруге негiзделетiн әдiс қолданылады, ал басқа жағдайларда ақшалай қаражаттар ерiксiз өндiрiп алу жолымен алынады.

Салықтар мемлекеттiк бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгiлi мөлшерде мiндеттi төлемдер болып табылады.

Салықтар - мемлекет егемендігін көрсетудің бір формасы. Салықтар осы ерекшелігімен мемлекеттік мүлік пен займдардан (қарыз) түскен табыстардан айрықшаланады. Салықтарды жинау құқығы әрқашан мемлекеттің егемендік құқығының бірі болып табылады. Салықтар біржақты тәртіпте белгіленеді.

Салық жүйесі өте күрделі жүйе . Мемлекетіміздің әл - қуаты мен қауіпсіздік саясатына арқау боларлық тұрақты экономикалық дамуына әсер ететін жүйе. Бұл арада салық төлеушілер де, мемлекетте арақайшылық болмайтын қатынас болу үшін салық саясатын заң арқылы дұрыс жолға қоя білу керек.

Салықты жетілдіру ұзақ даму жолынан өткен көптеген елдерге қарағанда, экономиканы жедел орнықтыру және дамыту қажеттігі ескеріле отырып Қазақстанда қоғамның талабына жауап бететін және нарықтық экономиканың жағдайына икемделген салық жүйесін жасауды шұғыл қолға алды. Салық салынатын нысандарды және нақты пайданы айқындауда халықаралық тәжірбиеде қолданылып жүрген принциптерді пайдалануға жол ашу мақсатында өнімнің өзіндік құнына әсер ететін шығындардың жүйесі қайта қаралып, түпкі нәтижені көрсететін баланстық пайда ұғымы енгізілді. Жылдық жиынтық пайданы анықтаудың жолдары белгіленді. Нақты пайдаға ғана салық салынуы үшін салықтық есеп жүйесі қолданыла бастады.

Салықтардың барлық елдерде олардың қоғамдық әкономикалық құрылысы мен саяси іс- бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі- ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық инструменті, мемлекеттердің кірістерін және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың негізгі көзі болып табылады.

Шаруашылық жүргізудің нарықтық кезеңдерге көшуі басқарудың экономикалық әдістерін қоғамдық өндіріске пайдалануды талап етті, кәсіпорыннан бюджетке түсетін кіріс түсімдерінің жүйесі толық өзгерді. Енді ол - салық төлемдері базасында құрыла бастады; кәсіпорынның бюджетке салықтық формадағы қарым - қатынасы заңмен реттелетін құқықтық негізге көшірілді. Бұл экономикалық процесті макродеңгейде реттеуде салықтарды пайдалану концепциясын әзірлеу қажеттілігіне әкелді.

Салықтар шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бiр бөлiгiн бiлдiредi. Сонымен қатар, шаруашылық жүргiзушi субъектiлермен халық табысының белгiлi бiр мөлшерiн мемлекет үлесiне жинақтап, жинақтаудың қаржылық қатынастарын көрсетедi. Салықтар мемлекеттiң пайда болуымен бiрге қалыптасады және мемлекеттiң тiршiлiк етiп дамуының негiзi болып табылады. Қазақстан Республикасы бюджетiнiң қалыптасуында маңызды орынды салық түсiмдерi алады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - Қазақстан Республикасындағы салықтар, оның ішіндегі табыстарға салынатын салықтардың есебін, аудитін және оларға талдау жасау.

Ал, осы дипломдық жұмыстың міндеттері:

Салық қызметінің мақсаты мен міндеттерін қарастыру;
Салық саясатының маңызы мен құрылымын анықтау;
Салықтар бойынша бюджетпен есеп айырысудың дұрыс жүргізілуін анықтау және оларды тексеру;
Табыстарға салынатын салықтардың есебінің дұрыс ұйымдастырылуын тексеру оларға талдау жасау.

Дипломдық жұмыстың әдістемелік негіздерін: халықаралық қаржылық есеп беру стандарттары, Қазақстан Республикасының салық кодексі, бухгалтерлік есептің типтік шоттар жоспары, салықтардың есебі және олардың есебін ұйымдастыруға байланысты отандық және шетелдік авторлардың оқулықтары, бухгалтерлік, қаржылық есеп және салық пәні бойынша оқулықтар құрайды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі. Салықтың зерттеу әдіснамасымен ұстанымын ашатын шетел және отандық авторлардың экономикалық және құқықтық әдебитттерін қолдандым. Берілген тақырып үшін көптеген ақпараттар ұсынылды. Дипломдық жұмыс 60 беттен, 2 суреттен және 3 кестеден тұрады.

Салық жүйесі және салықтың экономикалық мәні

1. 1 Салық мазмұны, атқаратын қызметі және оның түрлері

Салықтар - мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде түсетін төлемдер.

Салықтар - шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемелекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория.

Салықтардың экономикалық мәнін мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен салық табысының қалыптасуындағы қаржылық (жүргізуші субъектілер) қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысын белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.

Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар - мемлекеттің тұрақты қаржы көзі. Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланды.

Салықтардың бірнеше белгісі бар:

1. Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді бөледі. Мемлекеттік апппарат мемлекетке тиесілі ақша сомасын өндірмейді. Сондықтан мемлекет заңды және жеке тұлғаларға салық салу арқылы қажетті соманы өндіріп алып отырады. Мұның экономикалық сипаттамасы мемлекет салықты белгілеу және өндіріп алу арқылы өндірілген қоғамдық жиынтық өнімнің бір бөлігін өзіне тиесілі сома ретінде айналдырып алады. Бұл жерде салық қатынасы бөлуші сипатта болады.

2. Салық - ақшалай нысанда төленеді. Натуралдық нысанда төленуі де мүмкін. Мәселен, ауыл шаруашылығы саласында жиналған өнімнің бір бөлігі салық ретінде төленеді. Салық кодексінде салық ақшалай нысанда төленуі тиіс деп атап көрсетілген.

3. Салық - қайтарылмайтын төлем болып табылады. Салықты төлеген кезде ақша тек бір бағытта ғана қозғалады, яғни салық төлеушіден мемлекетке бағытталады. Мұның қайтарымды төлемдерден (мысалы: мемлекеттік қарыз) айырмашылығы:

Біріншіден, ақша салық төлеушілерден мемлекетке қарай қозғалады;

Екіншіден, кері қайтады, яғни мемлекеттен салық төлеушілерге бағытталады.

Ал, қайтарымсыздық дегеніміз - ақшаны мерзімсіз алуды білдіреді, яғни ол соманы қашан қайтатыны белгісіз.

4. Салық - баламасыз сипатта болады. Салық құнының ақшалай нысанда бір бағытта қозғалысын айқындайды, төлеген салыққа қарсы тауар түрінде болса да қозғалыс жоқ. Толығырақ айтқанда, салық қандай да бір тауарға, немесе мемлекеттік қызметке төлем болып есептелмейді, яғни ақшаның өтеусіз алынуын көрсетеді. Сондықтан салық - баламасыз төлем болып табылады.

5. Салықты төлеген кезде меншік нысандары айқындалады. Салықты төлеген кезде меншік нысандары ақша қаражаттарына немесе материалдық құндылықтарда жеке меншіктен мемлекеттік меншікке өтеді. Анығын айтқанда, салық салу мемлекетке тиесілі меншіктерді иеліктен шығарады, ал меншік иелері арасындағы туындайтын салық қатынастарында мемлекет жеке меншіктен мемлекеттік меншікке салық төлемдерінде меншік құқықтарын өзгерте алады.

6. Салық - тұрақты экономикалық қатынас тудырады. Салықты белгілеуде тұрақты салық қатынастары пайда болады. тұрақтылықты мынадан байқауға болады, яғни салық жеке түрде емес, нормативті құқықтық актілермен белгіленеді. Мәселен, бір тұлғаның нақты салық салу объектісі бар болса, ол салық міндеттемелерін орындаушы болып табылады [1] .

Салықтардың мәнін толық түсіну үшін, олардың экономикалық маңызын түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметіне тікелей қатысты.

Салықтың мынадай негізгі қызметтері бар:

- реттеушілік;

- фискалдық;

- қайта бөлу.

Жоғарыда көрсетілген негізгі функциялармен қатар салықтардың ынталандыру, бақылау қызметтерінде атауға болады.

Реттеушілік қызметі - салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызмет арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу жүзеге асырылады. Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу әдістері салықтық реттеудің тетіктері болып табылады.

Жоғарыда көрсетілген салықтық реттеудің тетіктері тек қана өндірістің дамуын реттеп қана қоймайды. Сонымен қатар ақша және баға саясаты, шет елдік инвесторларды ынталандыру, шағын және ішкі кәсіпкерлікті дамыту жұмыстарын жүзеге асырады. Әрине салықтық реттеу тетіктері тиімді қызмет атқару үшін, олардың басқа да экономикалық тетіктеріне тығыз байланыста болуы қажет.

Салықтық реттеуде салық ставкалары мен салық жеңілдіктерінің алатын орыны ерекше. Себебі ғылыми негізделмеген, шектен тыс жоғары қойылған ставкалар кәсіпкерлердің ынтасын төмендетіп, өндірістің қарқынын бәсеңдетеді, ал шектен тыс төмен қойылған ставкалар салық төлушілердің жауапкершілігін азайтып, өндірістің төмендетуіне және мемлекеттік бюджет кірісінің азайуына әкеліп соқтырады.

Салықтардың екінші қызметі - фискалдық немесе бюджеттік қызметі. Бұл қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың қоғамдық міндеттері артады. Себебі, топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери - қорғаныс, тағы басқа да шаралардың іске асуын қамтамасыз етеді.

Қайта бөлу арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлшегі мемлекет пайдасынан өтеді [2] .

Соңғы жылдардағы мәліметтер бойынша Қазақстан Республикасының 2011 жылдың 1 қаңтарында мемлекеттік бюджетіне түскен кірістердің ішінде салықтардың үлес салмағы 68 пайызды құрап отыр. Ал, 2012 жылдың 1 қаңтарындағы мемлекеттік бюджетіне түскен кірістердің ішінде салықтардың үлес салмағы 74 пайызды құраған. Бұл экономикасы дамыған басқа елдерден әлдеқайда жоғары. Еліміздегі мемлекет мүддесі үшін қаржы көздерін орталықтандырудың бір айғағы осы.

Салық механизмінің қызмет ету жолдарын белгілейді, жалпы экономикалық саясатты негізге ала отырып, салық саясатын анықтайды.

Салықтардың мынадай нышаны, белгілері бойынша топтастырамыз немесе жіктейміз:

- Салық салу объектісіне байланысты;

- Қолданылуына қарай;

- Салық салу органына байланысты;

- Экономикалық ерекшелігіне байланысты;

- Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне.

Салық салу объектісіне қарай салықтар тікелей және жанама салықтар болып бөлінеді:

Тікелей салықтар - жалғаусыз немесе тікелей табысқа немесе мүлікке саналады.

Жанама салықтар - тікелей емес, жанама түрде тауар немесе қызмет құны арқылы алынады.

Бюджетке түскен соң қандай шараларға жұмсалатын белгісіне қарай салықтар жалпы және арнайы салықтарға бөлінеді.

Экономикалық белгісіне қарай салықтар табысқа салынатын салық және тұтынуға салынатын салық болып жіктеледі.

Табысқа салынатын салықтар - салық төлеушінің кез келген салық салынатын объектісіне түсетін табысынан алынады. Олардың қатарына мына салықтар кіреді: заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, жер салығы, мүлік салығы т. б.

Ал, тұтынуға салынатын салықты, салық төлеуші тұтынушы ретінде тауар немесе қызмет ақысын төлеген кезде өзінің шығынына төлейді. Тұтынуға салынатын салыққа, қосылған құнға салынатын салық және акциздер жатады.

Нарықтық экономиканың қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі бағыты немесе салық саясатының басты мақсаты - салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне мүмкіншілік беретін салық механизмін іске асыру.

Салық жүйесі - өзінің құрамы жағынан бірнеше компоненттерден тұратын күрделі модель. Салық жүйесі компоненттерінің құрамы мынадай:

қаржы қатынастары және осы қатынасты анықтатын салықтар;
салық механизмі, яғни салық салу әдістері мен жолдары;
нұсқаулар мен әдістемелік құжаттар;
салық салуды басқару және салық қызметі органдары.

Салық салудың әдістері мен жолдары, нұсқаулар мен әдістемелік құжаттар, салық салуды ұйымдастыру, салық салудың негізгі қағидалары және тағы басқалар салық механизміне жатады. Салық жүйесінің жақсы да, тиімді қызмет етуіне салық салу механизмінің тигізер ықпалы өте зор.

Салық салу элементтері мыналар:

1. Салық cубъектісі;

2. Салық объектісі;

3. Салық базасы;

4. Салықтың өлшем бірлігі;

5. Салық ставкалары;

6. Салық жеңілдіктері;

7. Салық төлеу мерзімі мен тәртібі;

8. Салық төлеушінің және салық қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері;

9. Салықтық бақылау;

10. Салықтың жазалау шаралары.

Салық субъектісі немесе салық төлеуші. Ол - заң бойынша салық төлеу міндеттілігі жүктелген тұлға, алайда нарық механизмі арқылы салық ауыртпалығы басқа тұлғаға - салық салынушыға аударылуы мүмкін.

Салық салынушылар - нақты салық ауыртпалығы (салық жүктемесі) түсетін жеке тұлғалар, түпкілікті салық төлеушілер (салықтың ең соңғы, нақты төлеушісі), яғни мемлекет азаматтары.

Салық объектісі. Салық төлеушіге салық төлеу міндеттілігін жүктейтін құқықтық фактілер жиынтығы (дерек, іс-қимыл, жағдай, оқиға) . Мүлік пен іс-әрекеттер салық объектілері және салық салуға байланысты объектілер болып табылады, олардың болуына байланысты салық төлеушінің салықтық міндеттемесі туындайды.

Салық базасы. Салық базасы - салық салу объектісі мен салық салуға байланысты объектінің құндық, заттай немесе өзге де сипаттамалары, олардың негізінде бюджетке төленуге тиіс салықтар және басқа да міндетті төлемдердің сомасы анықталады.

Салық салу өлшем бірлігі - салық базасын сандық тұрғыдан көрсетуге пайдаланылатын салық салу ауқымының өлшем бірлігі. Мысалы, автокөлік двигателінің қуаты көлік құралдарына салынатын салық ауқымы болып табылады, ал қуат ат күші, киловатт өлшемінде көрсетілуі мүмкін; алаң жер салығының ауқымы болып табылады, бұл ір елде түрлі өлшемде: гектар, акр, шаршы метр өлшемдерінде көрсетіледі; бензинге акцизді есептеу кезінде литр, баррель, галлон қолданылады.

Салық ставкасы - салық базасының өлшем бірлігіне абсолютті сомада немесе процентпен белгіленетін салықтық есептеу мөлшері.

Салық салу практикасында ставкалар тұрақты және процентті болып бөлінеді.

Тұрақты ставкалар - табыс көзіне қарамастан салық салу бірлігіне абсолюттік сомада белгіленеді (мысалы, мұнайдың 1 тоннасына, газдың 1 текше метріне) .

Пайыздық ставкалар - салық базасына қарай алынатын табыстың мөлшеріне байланысты салық өлшем бірлігіне салынады.

Пайыздық ставканың 3 түрі бар:

үйлесімді;
прогрессивті;
регрессивті.

Үйлесімді салық ставкалары - салық объектісіне (оның мөлшерін саралауды есепке алмай) бірдей проценттік қатынаста іс-әрекет етеді.

Прогрессивті ставкалар - салық салынатын табыстың артуына сәйкес өсіп отыратын салық ставкалары. Нәтижесінде салық төлеуші салықтың үлкен абсолюттік сомасын ғана емес, сонымен бірге оның үлесін де төлейді. Мұндай ставкалар ең алдымен табысы көп тұлғаларға ауыртпалық түсіреді.

Регрессивті ставкалар - табыстың өсуіне қарай төмендейді және табысы көп тұлғаларға тиімді болып келеді, ал табысы аз адамдардың иығына ауыртпалық түсіреді.

Салық жеңілдіктері - заңға сәйкес төлеушілерді салықтан толық немесе ішінара босату. Салық жеңілдіктеріне мыналар жатады:

салық салынбайтын минимум - салық салудан толық босатылатын салық объектісінің ең аз бөлігі;
табыстың есептелген сомасынан шегерілетін шегерімдер (біреудің асырауындағы жандарға, мүгедектерге - жеке табыс салығы бойынша; күрделі қаржыларға, әлеуметтік объектілерді ұстауға, табиғат қорғау шараларына жұмсалатын шығындардың сомасынан - корпорациялық табыс салығы бойынша және т. б. ) ;
салық салынатын табыстың құрамына енбейтін сома (мысалы, босату кезіндегі ұйғарымды жәрдемақы, жеке табыс салығы бойынша өтемақы төлемдерінің сомасы) ;
салық салудың жеке субъектілері мен төлеушілердің санаттары үшін салық ставкасын төмендету.
Салық жеңілдіктеріне сонымен бірге төлеу мерзімін ұзарту және салық бойынша берешекті есептен шығару да жатады.
Жеңілдік кезеңі - салықтар бойынша заңмен белгіленген жеңілдіктердің іс-әрекет ететін уақыты.

Салық төлеу мерзімі мен тәртібі - заңмен белгіленген әдістер мен салықты бюджетке аудару шаралары. Салық төлеу тәртібі салықты бюджетке түсіру шараларын тәртіпке келтіру үшін белгіленеді [3] .

Салық төлеушілер мен салық органдарының құқықтары мен міндеттері - Салық кодексінің «Салық төлеушінің және салық агентінің құқықтары
мен міндеттері. Салықтық қатынастардағы өкілдік» деп аталатын 2-тарауында, 13 және 14 -баптарында жазылған.

Салықтық бақылау - салық қызметі органдарының салық заңының орындалуын, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының толық және уақытылы аударылуын бақылауы.

Салық заңын бұзған салық төлеушілерге олардың жасырған сомасын, төмендеткен табыстарын төлеттіріп алу, салық заңын бұзу ауыртпалығына қарай үлестік не еселенген көлемде айыппұлдар, бюджетке төленетін төлемдер мерзімін өткізіп алғаны үшін өсімдер түрінде санкциялар қолданылады.

Салық салу объектілерін есепке алу және оларды бағалау тәсілдеріне қарай салық алудың мынадай төрт әдісі қолданылады:

- кадастрлық;

- салық төлеушінің декларациясы бойынша;

- табысты алу көзінен ұстап қалу;

- патенттік негізде.

Бірінші жағдайда салықты есептеу мен оны алу, салық салу объектілерінің нақты табыстылығын есепке алмай табыстылық (жер салығы, мүлік салығы) нормасын көрсете отырып, олардың тізімдемесі негізінде жүзеге асырылады.

Декларацияда салық төлеушілер табыстың көлемі, қажетті жеңілдіктерді, шегерімдерді көрсетеді және салық сомасын есептеп, төлейді. Олар салықтардың түрлері бойынша салық декларациясын есепті салық кезеңіне сәйкес тапсырып отырады. Мысалы, корпорациялық табыс салығын, жеке табыс салығын, көлік құралдарына салынатын салықты және жер салығын төлеушілер (арнаулы салық режімін қолданатын заңды тұлғаларды қоспағанда) салық органына олар бойынша декларацияны есепті салық кезеңінен кейінгі жылдың 31-наурызынан кешіктірмей өткізеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.