Клиникалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі туралы мәлімет



I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1. Клиникалық терминология
2. Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі
3. Клиникалық терминологияның құрылымы.
4. Клиникалық терминологияда жиі қолданылатын жұрнақтар
5.Ерекше клиникалық сөйлемдер
III.Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Клиникалық терминология грекше Klinike – дәрігерлік құру өнері, науқас адамды күту. Оған әртүрлі клиникалық мамандықтарының, патологиялық анатомия және патологиялық,физиология сияқты ауруды зерттейтін пәндердің терминдері жатады. Ол ең алдымен терапиялық терминдер (грекше therapia – күту, емдеу) және хирургиялық терминдер (chеir – қол + ergіа – жұмыс, әрекет), ауру атаулары, патологиялық процестер мен жағдайлар, ауру белгілері, операция атаулары, зерттеу әдісі мен емдеу жолдары, медициналық құрал-жабдықтар. Клиникалық терминология – ол ауруларды зерттеу және ауру тарихын жазу барысында оқулықтар мен анықтамаларда кездесетін мыңдаған атаулар. Осы медициналық терминология жүйесінде латын тілін қолдану шарт емес. Клиникалық терминдерді қолдану барысында аурудың қазақ тіліндегі атауларымен қатар олардың латынша баламалары да қолданылады:
Жарық-hеrnia, сынық -fractura, қатерлі ісік-carcinoma. Сонымен қатар клиникалық терминологияда арнайы латын терминдері баламасыз қолданылады: Мысалы: status praesens.Көне грек тілінің сөзжасамымен клиникалық терминология курсын оқу барысында танысасыздар. Медициналық терминологияның барлық жүйелерінде күрделі сөздердің – сөз жасаушы конструкциялардың орны үлкен. Олар түбір және сөз жасаушы элементтері бар латын-грек терминоэлементтерінен туындаған және клиникалық терминологияда көп кездеседі. Ғылыми және кәсіби жұмыстарға, аурудың алдын алуға (профилактикаға), ауруларды анықтауға (диагностикаға), науқастарды емдеуге байланысты терминдер клиникалық терминологияның үлкен бөлігін құрайды. Бұл бөлімде сөздің құрамы және сөзжасамға байланысты сұрақтар қарастырылады. Зерттеу барысында әрбір сөздің жеке мағынасы емес – олардың жалпы мағынасы маңызды. Осыған дейін сіздер әр сөзді анатомиялық лексикада дыбысталуы мен мағынасы жағынан бір бүтін жеке-жеке шартты белгі ретінде оқыдыңыз. өз ана тіліңізде де сөзбен білдіретін зат немесе ұғым арасындағы байланыс мүмкіндігі осы болып табылады. Бұның дәлелі – қазақ тілінде: тіс, көз, көкірек, төмпешік немесе латын тіліндегі: caput, dens, pectus, tuber,crista, os. Дамыған медициналық терминологияда сөздердің мағынасы құрылымына байланысты емес. Олардың дыбыстық құрылымына қарай мағынасын біле алмаймыз. Ал бір түбірлі, яғни құрамында бір 4 түбірі бар немесе көптүбірлі, белгілі бір түбірінің қайталануынан пайда болған күрделі сөздер жоғарыда айтылғандарға қарағанда мүлдем басқаша түсінік беріп, есте сақталады. Мысалы: тістік, кішкене тіс, төмпекті, төмпешік, төмпешікті,төмпешік асты; denticulus, dentatus, dentinum; tuberculum, tuberalis, tuberosus, tubercularis. Осы сөздердің түбірін және оларға қосылатын сөз жасаушы элементтерді (жұрнақ, приставка) біле отырып, бұл сөздің мағынасын еш қиындықсыз түсінуге болады. Мысалы: ІІ топ сын есімдері. Олардың көбісі бір модель бойынша жасалған «зат есімнің түбірі (негізі) + -al, ar жұрнағы», vertebr+al(is), stern+al(is), tempor+al(is). Осы модель бойынша жасалған сын есімдердің жалпы сөз құрамындағы мағынасы бір. Ол «сөздің түбірі білдіретін ұғымға байланысты»: омыртқаға байланысты (омыртқалық), көкірекке байланысты (көкіректік) деген мағынаны білдіреді. Ал «приставка + сын есімнің негізі» моделі, мысалы: subscapularis -жауырын астылық, suprascapularis - жауырын үстілік, сөз құрамының мағынасы бұл жағдайда «астылық»
1.Заманбеков Н. А., Молдағұлов М.А.
2.«Латын терминологиясы» пəнінен əдістемелік нұсқаулық. -Алматы, 2008.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының Білім жане Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Клиникалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі

Орындаған: Бейсембайкызы Гульназ
Тобы: ВС-503

Семей қаласы
2015ж.
Жоспар:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1. Клиникалық терминология
2. Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі
3. Клиникалық терминологияның құрылымы.
4. Клиникалық терминологияда жиі қолданылатын жұрнақтар
5.Ерекше клиникалық сөйлемдер
III.Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

1.Клиникалық терминология
Клиникалық терминология грекше Klinike - дәрігерлік құру өнері, науқас адамды күту. Оған әртүрлі клиникалық мамандықтарының, патологиялық анатомия және патологиялық,физиология сияқты ауруды зерттейтін пәндердің терминдері жатады. Ол ең алдымен терапиялық терминдер (грекше therapia - күту, емдеу) және хирургиялық терминдер (chеir - қол + ergіа - жұмыс, әрекет), ауру атаулары, патологиялық процестер мен жағдайлар, ауру белгілері, операция атаулары, зерттеу әдісі мен емдеу жолдары, медициналық құрал-жабдықтар. Клиникалық терминология - ол ауруларды зерттеу және ауру тарихын жазу барысында оқулықтар мен анықтамаларда кездесетін мыңдаған атаулар. Осы медициналық терминология жүйесінде латын тілін қолдану шарт емес. Клиникалық терминдерді қолдану барысында аурудың қазақ тіліндегі атауларымен қатар олардың латынша баламалары да қолданылады:
Жарық-hеrnia, сынық -fractura, қатерлі ісік-carcinoma. Сонымен қатар клиникалық терминологияда арнайы латын терминдері баламасыз қолданылады: Мысалы: status praesens.Көне грек тілінің сөзжасамымен клиникалық терминология курсын оқу барысында танысасыздар. Медициналық терминологияның барлық жүйелерінде күрделі сөздердің - сөз жасаушы конструкциялардың орны үлкен. Олар түбір және сөз жасаушы элементтері бар латын-грек терминоэлементтерінен туындаған және клиникалық терминологияда көп кездеседі. Ғылыми және кәсіби жұмыстарға, аурудың алдын алуға (профилактикаға), ауруларды анықтауға (диагностикаға), науқастарды емдеуге байланысты терминдер клиникалық терминологияның үлкен бөлігін құрайды. Бұл бөлімде сөздің құрамы және сөзжасамға байланысты сұрақтар қарастырылады. Зерттеу барысында әрбір сөздің жеке мағынасы емес - олардың жалпы мағынасы маңызды. Осыған дейін сіздер әр сөзді анатомиялық лексикада дыбысталуы мен мағынасы жағынан бір бүтін жеке-жеке шартты белгі ретінде оқыдыңыз. өз ана тіліңізде де сөзбен білдіретін зат немесе ұғым арасындағы байланыс мүмкіндігі осы болып табылады. Бұның дәлелі - қазақ тілінде: тіс, көз, көкірек, төмпешік немесе латын тіліндегі: caput, dens, pectus, tuber,crista, os. Дамыған медициналық терминологияда сөздердің мағынасы құрылымына байланысты емес. Олардың дыбыстық құрылымына қарай мағынасын біле алмаймыз. Ал бір түбірлі, яғни құрамында бір 4 түбірі бар немесе көптүбірлі, белгілі бір түбірінің қайталануынан пайда болған күрделі сөздер жоғарыда айтылғандарға қарағанда мүлдем басқаша түсінік беріп, есте сақталады. Мысалы: тістік, кішкене тіс, төмпекті, төмпешік, төмпешікті,төмпешік асты; denticulus, dentatus, dentinum; tuberculum, tuberalis, tuberosus, tubercularis. Осы сөздердің түбірін және оларға қосылатын сөз жасаушы элементтерді (жұрнақ, приставка) біле отырып, бұл сөздің мағынасын еш қиындықсыз түсінуге болады. Мысалы: ІІ топ сын есімдері. Олардың көбісі бір модель бойынша жасалған зат есімнің түбірі (негізі) + -al, ar жұрнағы, vertebr+al(is), stern+al(is), tempor+al(is). Осы модель бойынша жасалған сын есімдердің жалпы сөз құрамындағы мағынасы бір. Ол сөздің түбірі білдіретін ұғымға байланысты: омыртқаға байланысты (омыртқалық), көкірекке байланысты (көкіректік) деген мағынаны білдіреді. Ал приставка + сын есімнің негізі моделі, мысалы: subscapularis -жауырын астылық, suprascapularis - жауырын үстілік, сөз құрамының мағынасы бұл жағдайда астылық
Клиникалық терапия - ол сӛздердің дәрістерінде (лекцияларында), ауруларды зерттеу, ауру тарихын жазу барысында, оқулықтар мен анықтамаларда кездестіріп, жұмыс жасайтын мыңдаған атаулар. Медициналық терминология жүйісінде латын тілін қолдану шарт емес. Клиникалық терминдерді қолдану барысында аурудың қазақ тіліндегі атауларымен қатар олардың латынша баламалары қолданылады: жарық (hernia), сынық (fractura), қатерлі ісік (carcinoma) т.б. Сонымен қатар клиникалық терминологияда арнайы латын терминдері баламасыз қолданылады: мыс.Status thyphosus, status praesens т.б. Кӛне грек тілінің сӛзжасамын білу - клиникалық терминологияны курсын оқу барысында танысасыздар
2.Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі
Клиникалық терминология - ол ауруларды зерттеу және ауру тарихын жазу барысында оқулықтар мен анықтамаларда кездесетін мыңдаған атаулар. Осы медициналық терминология жүйесінде латын тілін қолдану шарт емес. Клиникалық терминдерді қолдану барысында аурудың қазақ тіліндегі атауларымен қатар олардың латынша баламалары да қолданылады: Жарық (hеrnia), сынық (fractura), қатерлі ісік (carcinoma). Сонымен қатар клиникалық терминологияда арнайы латын терминдері баламасыз қолданылады: Мыс.: status praesens. Көне грек тілінің сөзжасамымен клиникалық терминология курсын оқу барысында танысасыздар. Медициналық терминологияның барлық жүйелерінде күрделі сөздердің - сөз жасаушы конструкциялардың орны үлкен. Олар түбір және сөз жасаушы элементтері бар латын-грек терминоэлементтерінен туындаған және клиникалық терминологияда кӛп кездеседі. Ғылыми және кәсіби жұмыстарға, аурудың алдын алуға (профилактикаға), ауруларды анықтауға (диагностикаға), науқастарды емдеуге байланысты терминдер клиникалық терминологияның үлкен бӛлігін құрайды.. Бұл бөлімде сөздің құрамы және сөзжасамға байланысты сұрақтар қарастырылады. Зерттеу барысында әрбір сөздің жеке мағынасы емес - олардың жалпы мағынасы маңызды. Терминдердің байлығын академик В.В.Радлов қазақтардың өмір сүру салт-тұрмысымен байланыстырады. Алайда нерв, қантамыр - лары жүйелерімен сезім мүшелері құрылымдарына қатысты кейбір баламаларда клиникалық терминологиясын құру кезінде қолданғанындай, терминдерді латынша да транскрипциялауды және транслитерациялауды пайдаланған. Мәселен: орыс клиникалық термині Гипофиз (латынша hypophysis) -- қазақтер минологиясы бойынша -- гипофиз.Көптеген ғылым салаларында және оның ішіндегі анатомия пәніндегі ғылыми ойдың біртіндеп дамуына орай, анатомиялық терминология да біртіндеп, баяу және кейде ретсіз түрде дамып, құрастырылды, сол себепті де ол жан-жақты бола алмады. Біз жамбас қуысындағы вегетативті нерв жүйесін (симпатикалық, парасимпатикалық бөлім өрімдерін) арнаулы мақсатпен тексергенде(А.Рақышев, кандидаттық диссертация, Қарағанды, 1960), ондағы атау-терминдердің әртүрлі аталып бір жүйеге келмегендігін көрсеткенедік. Мәселен, латын тіліндегі "п.epigens:п.pelvicis.n.splanchnicu ssaralis "деген терминдер бір ғана мәні бар нерв талшықтарын әр түрлі атайды. Біз ең алғаш оларды "n.n.splanchnicipelvini" деп атауды ұсынған еді. Бұл ұсыныс тек 1980 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Анатомиялық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі туралы мәлімет
Клиникалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі туралы
Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі жайлы мәлімет
Клиника терминдерінің латын тіліндегі дәріптелуі
Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі
Анатомия терминдерінің латын тіліндегі дәріптелуі
Анатомиялық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі жайлы
Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі жайлы
Анатомиялық терминдердің латын тілінде дәріптелуі жайлы мәлімет
Анатомиялық терминдердің латын тілінде дәріптелуі туралы ақпарат
Пәндер