Британдық неоконсервативтік әлеуметтік модельдің қалыптасуы мен дамуы. М. Тэтчердің консервативтік үкіметі және жүргізген реформалары

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

І. Британдық неоконсервативтік әлеуметтік модельдің қалыптасуы мен дамуы.

1. 1. Ұлыбританияның әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуы (1940-1944 жж.

1. 2. Әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесі саласындағы негізгі реформалар.

1. 3. Еуропалық Одақтың әлеуметтік саясат мәселесіне қатысты британ үкіметінің ұстанымдары.

II. М. Тэтчердің консервативтік үкіметі және білім, денсаулық, тұрғын-үй, әлеуметтік қамсыздандыру және зейнетақымен қамсыздандыру т. б. салаларда жүргізген реформалары (1979-1990 жж. ) .

2. 1. 70-жылдардағы британ неоконсерватизмі теориясындағы әлеуметтік реформалаудың мәселелері. 1979 жылғы сайлаудағы жеңіс.

2. 2. М. Тэтчердің консервативтік үкіметінің билік кезеңіндегі білім жүйесін реформалауы. Денсаулық мәселесін шешудегі консервативтік тәсілдер.

2. 3. М. Тэтчер үкіметінің тұрғын-үй саясаты, әлеуметтік қамсыздандыру құрылысын қаржыландыру мен жәрдем мәселесіндегі реформалары (1979-1990 жж. ) .

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Тақырыптың өзектілігі: Көптеген онжылдықтардың нәтижесінде Ұлыбританияның консервативтік партисы айналада жылдам өзгеріп жатқан экономикалық және әлеуметтік үрдістерге бейімделе алатын өзінің классикалық үлгісін танытты. Елдің қоғамдық-саяси өмірінде жетекші екіпартияның бірі ретінде тұрақты түрде орнын сақтап қала алды. Соңғы 130 жыл көлемінде консерваторлар билік басында сегіз онжылдықты өткізіп, осы уақыт шеңберінде сайлаушылардың үштен бірінен кем алмады. Осы себепті де консерваторларды Ұлыбританияның түрлі қоғамдық топтарының өкілдері тұрақты түрде қолдау білдіріп отырды. Британ консерваторлары өз маңайларына интеллигенция өкілдерін, бизнесмендерді, фермерлерді, жұмысшыларды топтастыра білді. Бұл бағытта британ консерватизмінің феномені ретінде тарихшылар мен философ, саясаттанушыларды Маргарет Тэтчердің билік құрған жылдарындағы консервативтік үкімет немесе «Тэтчер онжылдығы» уақыт шеңбері аса қызықтыратындығы сөзссіз.

Өйткені бұл кезең, ел экономикасы мен әлеуметтік-саяси жаағдайының шұғыл өзгеруімен, сыртқы елдердің бағалағанындай британ қоғамының эволюциялық дамуымен тұспа-тұс келген болатын. Осы кезеңге байланысты, бірнеше теріс немесе оң пікірлер қабылданғанына қарамастан, тарихтың куә болғанындай елде дамудың жаңа сатысы басталғаны күмән туғызбайды.

Осы тұста, М. Тэтчерді қазіргі британ консерватизмінің дара негізін салушы деп айтуға келмейді, дегенмен оның консервативтік принцптерге қосқан саяси мұрасын еш теріске шығара алмаймыз. Қазіргі консерваторлардың ішкі және сыртқы саясат бағдары тұрғысында М. Тэтчердің мол тәжірбиесінен сырт айналып келе алмайтындығы шындық. Бұл тұрғыда, оның билік басында болған жылдары жүргізген әлеуметтік мәселедегі саяси қадамдары ерекше сипатқа ие. Тэтчерлік консерватизм бағыты, көптеген мемлекеттерде консерватизмнің жаңа белгілерінің пайда болуына ықпал етті.

Осыған байланысты тарихшылардың назарын аударуды талап ететін мәселе ол - 80-жылдары әлеуметтік салада жүргізілген консервативтік реформа. ХХ ғасырдың соңына қарай жаңа бетбұрыс жасаушы көптеген елдер Ұлыбританияның осы кезеңінен шешуші сабақтар қабылдады. Оның ішінде Ресейді де атауға болады. Жабайы капитализмнен бас тартып анағұрлым әлеуметтік тұрғыда бағдарланған нарықтық экономикаға көшуде, британдық ескі партия тәсілдеріне жүгінуге көшті. Осы ретте Қазақстанның да әлеуметтік тұрғыдағы мәселлерде консервативтік саясаттың элементтерін байқайтындығымыз анық.

Осындай қозғаушы күшке ие партия мен оның жетекшілерінің әрекеттерін зерттеуге бүгінгі таңда тарихшылар аз қызығушылық танытпайды. Консервативтік паритяның елдің ішкі саясатында жүргізген бағдарларына талдау жасағанымызда оның қоғамдық талаптарға жауап бере алатын базалық құндылықтарға ие екендігіне көз жеткіземіз. Мемлекеттің оң жолда бағыт алуына жол сілтейтін әмбебап әдіс-тәсілдерді ұсына алатын жетекші ұйым ретінде таныла білді. Оның басты көріністерінің бірі Маргарет Тэтчердің билік басына шығу қарсаңында да байқалды.

Тэтчер үкіметі елдің келесі онжылдықтардағы саяси-әлеуметтік дамуына оң ықпал еткен базалық құрылым жасауға себепші болды. Оған басты себептердің бірі партияның осы сферада алған, өңдеген бағдарларының терең идеялық-теориялық, тәжірбиелік негізінде жатыр еді. Консервативтік үкімет бірбағытты емес, көпбағытқа жұмыла алатын басшылық екендігін дәлелдеді.

Мақсаты: Консервативтік үкіметтің біздің хронологиялық шеңберде қамтылған кезеңде атқарған саяси-әлеуметтік реформаларының жалпы мәнін айқындауға қол жеткізу және ол бойынша М. Тэтчердің өзіндік әрекеттерінің рөлін нақты көрсету болып табылады. Сонымен қатар, әлеуметтік салада жүргізілген бағыт-бағдарлардың елдің ішкі және сыртқы саясатына тигізген ықпалдарының аспектілерін тұжырымдау.

Міндеттері: Біздің жұмысымыздың басты міндеттері ретінде төмендегідей аспектілерді атап көрсетеміз:

-Ұлыбританияның өткен ғасырдың 70-80 жылдарындағы қоғамдық-саяси жағдайы және ол бойынша Маргарет Тэтчер қайраткерлігі танылған консервативтік партияның жүргізген реформаларының нәтижелері мен ықпал өрісі;

-елдегі білім, денсаулық, әлеуметтік қамсыздандыру және тұрғын-үй т. б. маңызды мәселелерді шешу жолындағы партиялар арасындағы күрес;

-ХХ ғасырдың 80-ы жылдарындағы әлеуметтік реформалардың нәтижесіндегі қоғамдық қозғалыстардың күшею салдары;

Нысаны: Маргарет Тэтчер және оның мемлекеттік істерді жүргізудегі қайраткерлік рөлін белгілі бір саладағы басымдықтарымен атап көрсету. Ұлыбританияның әлеуметтік-саяси жағдайы және оның біздің тақырыбымыздан бұрнағы жылдардағы реформалар желісімен байланыс қырлары.

Методологиялық негізі: Жұмыстың методологиялық сипатын айқындайтын негізгі әдістердің бірі пәнаралық әдіс болып табылады. Себебі, сол кезеңдердегі Ұлыбританияның саяси жағдайы мен халықаралық мәртебесіне тоқаталмай, аспектілерін зерделемей жұмысымыздың басты бағдарына қол жеткізе алмаймыз. Біріншіден, болып жатқан құблыстардың алдын-ала кешенін құру үшін, социология мен экономика ғылымдарының әдістеріне жүгінуге тура келеді. Екіншіден, нақты мәселелерді зерттеуде саясаттану ғылымын жұмысымызға қатыстыруға тура келеді. Үшіншіден, Ұлыбританиядағы консервативтік паритяның тарихына үңілгенімізде фактологиямен жұмыс жасамай тарих ғылымында белгілі бір нәтижеге жету қиын іс екендігін жақсы білеміз. Жұмысты сан қырлы зерттеу барысында тарихи санаға жүгіне отырып, фунционалдық талдау әдісінің мазмұнына негізгі басымдық береміз. Экономика ғылымындағы болжалдау әдісіне дже кең түрде тоқталып, жұмысымыздағы әлеуметтік реформалардың экономика ғылымы саласында қаншалықты тиімді жүргізілгендігіне көз жеткіземіз. Жұмыс жүргізу барысында еліміздегі және шетелдік зертетушілер мен мемуаршылардың зерттеу еңбектеріне тоқталып өттік. Бұл мәселелер тұрғысында қоспартия арасында жүріп өткен даулы мәселелердің түйінін шешу, ақ-қарасын ажырату проблематикалық сала бойынша аздаған қиыншылықтар туындатты. Мәселелерді қарастыру барысында, Ұлыбританиядағы жүргізілген білім-ғылым, денсаулық сақтау, жалақы мен ІЖӨ көрсеткіштерін айғақтайтын статистикалық мәліметтерге жеке-жеке тоқталып өту де маңызды орынға ие.

Ұлыбританияда XX ғасырдың 70-80 жж. Консервативтік партияның билікке келуі және оның басында әйел затының болуы елдің бұхаралық ақпарат құралдарында біршама екі көзқарасты қалыптастырды. Ол құбылыс шетелдік ақпарат қралдарында да жарыса жазылып жатты. Кеңес Одағындағы басылымдарда да позитивтік көзқарасы аз, кереғар пікірге басым мақалалар біршама жазылды. Осы мәліметтер шоғырын жұмысымызда кең қолдануға мүмкіндік ашылды. Деректанулқ әдістермен жұмыс жасауға ол бойынша газеттердің әлеуметтік тегін білу маңыздылығы пайда болды. Осы жұмыстарды атқаруда пәнаралық және салааралық әмбебап методологиялық кешен өз нәтижесіне жеткізді.

Зерттелу деңгейі: Жұмысмыздағы зерттеулердің түпнұсқалық негізі Ұлыбританияда жарық көруші басылымдар мен ондағы аналитиктер мен зерттеушілер пікіріне де тығыз байланысты. Ол бойынша апталық «Таймс» газетінің ақпарлары Ұлыбританиядағы сол кезеңдегі реформалардың бағыттарынан хабарлар беріп отырды. Кеңестік және бүгінгі таңдағы көптеген зертеушілер осы басылымның ақпарат көздеріне сүйенуге көп ықылас танытты. Басқа да басылымдардан «Экономист», «Дейли телеграф», «Санди телеграф» атты экономика және коммуникация саласындағы мемлекеттің жүргізуші әрекеттерін бағалаушы газеттердің де берер зерттеулік мағлұматтар зор болып табылады. Мемуарлық дерек көздері мен зерттеулерден 1993 жылы Маргарет Тэтчер ханымының өз авторлығымен шыққан мемуарлық еңбегінің маңызы үлкен мәнге ие. Өйткені осы еңбек консервативтік партияның аталған жылдары жүргізген реформаларының оң, терістігіне айтарлықтай обьективті талдаулар жасалынған. Осы еңбек «тэтчертану» тұрғысында негіз салып берді деуге болады[1-24] .

Маргарет Тэтчердің портреті сол кездегі саяси жағдайларды тануға үлкен мүмкіндік береді. Сондықтан жүріп жатқан үрдістерді оның жеке адами қасиеттерімен салғастыру «тэтчертану» зерттеу саласының қарыштауына себепші болды. Газеттер мен саяси журналдар консервативтік партия жүргізген реформалардың бұхара арасында насихатталуы мен атақ-абыройының бекуіне негізгі тетік болды.

Біздің жұмысымыз британдық «Экономист» журналының интернеттегі сайттарынан шыққан мақалларына және оған сілтеме жасалынған зерттеулердің мәліметтеріне талдау жасай отырып бұл газеттің саяси жағдайларды бұлтартпастан дәлме-дәл беретіндігіне көз жеткізді.

Шетелдік зерттеу дерек көздерінен Кеңес Одағының Ұлыбританиядағы елшісі Л. М. Замятиннің «Международная жизнь» атты журналда жарияланған мақаласы назарды өзіне ерекше аударады [2-58] . Бұл мақалада Маргарет Тэтчердің билік абсында атқарған әрекеттерінің негізгі жетістікт ері мен біршама теріс әрекеттері де көрініс табады. Ол-тэтчеризмнің ел экономикасына әкелген жаңалықтарын, реформаларының нәтижелерін айырықша атап көрсетіп, Кеңес Одағында да қолданудың жобаларын негіздейді. 80-ы жылдары Ұлыбританияның сыртқы саясатын зерттеу күшейе түсті. Өйткені бұрынғы империализмдік сяасатының ұшқыныдыры көрініп қалған болатын. Сыртқы саясатпен қатар, елдің ішкі саясатын, идеологиялық қозғалысын, саяси партияларының құрылысын зерттеуге де ден қойылды.

Осы жолда А. М. Салминнің зерттеулері бірінші аталуы тиіс[3-194] . Өйткені ол ТМД кеңістігінен Тэтчер мен оның саяси қайраткерлігіне баға беруге ұмтылған алғашқы зерттеушілердің бірінен болатын. Автор барлық жағынан да Тэтчерге және оның әрекеттеріне оң баға беруді құптаған. Ол көзқарастарын дәлелдеуге де тұжырым жасай білген. Бірақ та Салминнің зерттеулерімен келісуге де болады, келіспеуге де болатын секілді. Тағы бір тұжырымды зерттеу С. П. Перегудованың редакциялық басшылығымен шыққан ұжымдық еңбек «Политические сдвиги в странах Запада» атты еңбегі болып табылады[2-45] .

Ол зерттеуде батыс елдеріндегі 70-80-шы жылдарындағы саяси қозғалыстардың түпнегізідері мен экономикалық жаңартулардың мұқтаждықтарының барыстарын айқындауға көрініс тапқан. Еңбекте атап өтетін бір жайт ол-сол кезеңде батыс елдеріндегі биліктің басым бөлігі консервативтік париялардың қолында болғандығын анықтайды. Бұл құбылыстардың негіздерін көрсетіп, ішкі саяси күрестердің өзара жағдайын салыстыра отырып талдайды. Сондай-ақ, зерттеудің бір бөлігі Ұлыбританиядағы саяси күштердің арасалмағын зерттеуге, Маргарет Тэтчер билігі тұсындағы консервативтік паритяның бағдарламаларын саралауға ден береді.

Елдегі экономикалық өзгерістерді, тұрғын-үй мәселелерінің шешілулеріне қатысты бағдарларды талқылап көрсетті. Ұлыбританияның саяси-экономикалық тенденцияларының жүру жолдары Ю. Сагайдак, И. Стрижова, В. Овчинникова, А. Кривопалова т. б. еңбектерінде көрсетілген. Мысалға Сагайдак пен Овчинников консерваторлар партиясының саяси құрылысына ғана емес, елдегі жетекші партияларымен бірігіп қимылдаған реформаларының аспектілерін қарастырған болатын.

Кривопалов пен Стрижова болса консервоторлар партиясы билігінің соңғы қорытындылары мен Тэтчер кабинетінің басқару құрылымына назар аударған болатын. Алайда зерттеулер барысында кемшіліктер де болмай қойған жоқ. Аталған зерттеушілер Ұлыбританиядағы қоспартиялық режимнің ерекшеліктеріне өзара күресу жолдарына баса назар аудара алмады. Кеңес Одағының құлауынан соң, Англиятану саласы біздің отандық ғылымда жаңа импульске ие болды. Өткен ғасырдың 90-шы жылдары зерттеулердің басым көпшілігі елдің ішкі саяси құбылыстарына, жетекші партиялардың әлеуметтік, зейнетақы, тұрғын-үй және инфрақұрылым мәселелерін шешуге бағытталған ұйымдастырушылық бағдарларына ерекше назар аудара бастады.

Ресейде де бірқатар толымды зертте еңбектері пайда бола бастады. Олардың ішінен В. И. Поповтың монографиялық зерттеуін атап көрсетеміз. Поповтың зерттеуі Тэтчердің билік басындағы саяси карьерасын тиянақты тұжырымдаған зерттеу кешендерінің бірі. Дегенмен де біршама үстемелеулер де жоқ емес. И. И. Явнованың «Проблемы социального реформирования в политике консервативного правительства М. Тэтчер (1979 - 1990 гг. ) атты кандидаттық диссертациясын қарастыра отырып, оның М. Тэтчердің жеке кездесуге ие болғандығына және жақсы қарым-қатынаста болып, жылы қабылдануына ие болғандықтан шынайылықтың элементтері өзгеріске ұшыраған деп баға береді.

Ірі көлемді зерттелердің бірі С. П. Перегудовтың еңбегі тарихнамалық тұрғыдан жазылғандықтан, салмақты маңыздылыққа ие болып табылады. С. П. Перегудов консерваторлардың денсаулық, тұрғын-үй, білім беру саласындағы реформалардың нәтижелеріне кең тоқталады. Сондай-ақ, осы бастамалардағы бірінші архитектор рөліне М. Тэтчердің атын береді. Неоконсерватизм ұғымына талдау жасап, оның Тэтчер есімімен тығыз үйлесімділігіне саралау жасайды. Отандық зерттеушілерден Н. Х. Абылхожиннің есімін атай аламыз. Ол Ұлыбританияның саяси басқаруының ерекшеліктеріне, партиялар арасындағы күрестің оң және теріс ықпалдарын талдап көрсете отырып, бірмақсатқа жұмылғандығына тоқталып өтеді. Сонымен қатар, тарих ғылымдарының докторлары С. М. Мәшімбаевтің «Батыс Еуропа мен Америка елдері XX ғасырдың 1945-2000 жж. » атты монографиялық еңбегінде Ұлыбританияның ішкі саяси жағдайларына дәйекті тұжырымдар жасаған.

М. Тэтчердің басқару кезегі ағылшын тарихшыларының ең ауқымды зерттеу объектілерінің бірі болып табылады. Сондықтан, М. Тэтчердің өмірі мен саясаты жайында жазылған зерттеу жұмыстары көптеп жазылған Патрици Мюррейдің «Маргарет Тэтчер» еңбегі биографиялық жұмыстар ішінде ең таңдаулысы болып табылады. Еңбектік көп бөлігін Маргареттің өзінен және оның баласынан алынған тестер мен интервью құрайды. Сонымен бірге өзінің әріптестері мен саясаттанушылардың пікірлері де қамтылған. Жазушы партияның күнделікті қызметінде сипаттаған. Партия мүшелерінің корольдік отбасымен қарым- қатынасы жазылған. П. Мюррей еңбегінен кейін ағылшын тарихнамашылары П. Косгрейв, К. Огден, Л. Рассел, Х. Янг, А. Сломен Тэтчер жеке тұлғасына қатысты зерттеулер жүргізген. Осы тарихшылардың еңбектерінде Маргареттің билікке келуін қарастырған. Бірақ бұл зерттеулерде примьердің әлеуметтік реформаларды жүргізуі жазылмай, оның ішкі саясаттағы қызметі шетте қалып кетекн. Осы авторлардан басқа Р. Клейн, П. Уилдинг, Л. Брукс, А. Геймбл британ қоғамындағы әлеуметтік реформалардың жүргізілу барысын жазған.

Р. Блейк « Консервативті партиясы Пильден Тэтчерге дейін», К. Миддлемас, Д. Каванах, Р. Дженкинс, Н. Ридлей, Эдгелл және Доук монографиялары, Д. Кларк, Р. Негрин, А. Холмс, Х. Батчер және т. б авторлар еңбегінде кездеседі. Тағы бір зерттеушіміз, Г. К. Көкебаеваның жекелей мақалалық зерттеулерінде Ұлыбританияның саяси қозғалыстарына, М. Тэтчердің тұлғалық рөліне кең тоқталып өткен. Бүгінгі таңдары, еліміздің ЖОО мен зерттеу институттарының қызметкерлері мен жеке ізденуші мен PhD докторанттарының, магистранттарының диссертациялық зерттеулерінде Ұлыбританияға қатысты кең көлемді зерттеулер жүргізіліп келеді. Бұған ағылшын тілінің жоғары қарқында енгізілуі де өз ықпалын тигізуде. Сондықтан да бұл саланың зерттелу болашағы алдағы уақыттары да өз басымдығын жоғалтпайды деуге келісеміз.

Территориялық және хронологиялық ауқымы: Жұмыстың территоиялық шеңбері немесе ауқымына Ұлыбритания корольдігі қамтығын территориялар бірлігін жатқызамыз. Корольдіктің құрамындағы Англия, Уэльс, Шотландия және Солтүстік Ирландия атты тарихи аймақтарда жүргізілген денсаулық, білім, өнеркәсіп және т. б. әлеуметтік саладағы реформалардың барыстары қатыстырылады. Сонымен қатар, сыртқы жағдайға да көңіл бөлу аясында М. Тэтчердің визиттері жасалынған Кеңес Одағы, Батыс Еуропа және АҚШ елдерінің территориялық шеңбері де қамтылып, зерттеуімізге енгізілген.

Жұмыс өзінің хронологиялық уақыт бірлігін 1924 жылдан бастау алады. Бұл бірақта жұмыстың баламалық уақыт шеңбері деп қабылдауымыз тиіс. Өйткені аталған жылдарда да Ұлыбританияда консервативтік партия билік құрып әлеуметтік-экономикалық салада өзекті реформалар жүргізген болатын. Осыларды ескере отырып қосуды оң көрдік. Жұмыстың хронологиялық негізгі обьектісі 1979-1990 жылдар аралығындағы уақыттарға саяды. Осы жылдары Маргарет Тэтчер кабинеті жасақталып елдегі үкімет билігін өз қолдарына алған болатын. Әлеуметтік саладағы реформаларды осы кезең аралықтарында жүргізді.

Зерттеу барысында алынатын нәтижелер: Зерттеу барысында келесідегідей нәтижелерге қол жеткізілу ұйғарылып отыр: Ұлыбританияның консервативтік партиясының жарты ғасырға жуық уақыт шеңберінде жүріп өткен жолына ортақ талдау жасалынып сарапталады; Марарет Тэтчердің саяси қайрткерлігіне және оның тұлғалық жеке қабілеттерінің елдің маңызды саяси-экономикалық шешуші сәттерінде айтарлықтай тетікке ие болғандығына көз жеткізе отырып, «бір адам-жеке тарих» атты тұжырымды айқындауға мүмкіндік табамыз; Денсаулық, білім, тұрғын-үй, банк секторы мен зейнетақы т. б. салаларда жүргізілген реформалық бағыттардың өзге де елдер экономикасына әсерін зерделеуге қол жеткіземіз; Ресей мен өз елімізде жүргізілген экономикалық реформалардың салдары мен Ұлыбританияда жүргізілген реформалардың ортақ салыстырмалық көрсеткішін шығарамыз.

Жұмыстың құрылымы: Жұмыс кіріспе бөлімінен, 3 тараудан, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер бөлімінен тұрады. Бұл бөлімдердің өзі бірнеше бөліктерге бөлінген. Кіріспе бөлімін негізгі он бағытқа бөле отырып қарастырдық. Екі тарау өзара үш тараушаға бөлінді.

I. Британдық неоконсервативтік әлеуметтік модельдің қалыптасуы мен дамуы.

1. 1. Ұлыбританияның әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуы (1940-1944 жж) .

Жұмысымызға кіріспес бұрын, бірінші зерттеу обьектісі болып отырған мемлекеттің саяси құрылысына мән беріп, ішкі құрылымына бағдар жасаған оң болатындығы сөзссіз. Ұлыбританияда неоконсервативтік әлеуметтік модельдің қалыптасуы мен даму XX ғасырдың 20-30 жылдарынан бастау алады. Осы уақыттар аралығында елдің ішкі саяси-әлеуметтік құрылысында бірнеше реформалар мен өзгерістер жүріп жатты. Консерваторлар өз кезегінде әлеуметтік реформаларды жедел де қарқынды жүргізудің оң нәтижеге алып келетіндігіне қарсылық білдірді. Үкімет басына келген лейбористік партия басшылары консерваторлармен үздіксіз күрес жүргізді.

1929-1933 жылдардағы «Ұлы дағдарыс» тұсында консервативтік шешімдердің кейбір ұсынылған бағдарламалары өз дәйектіліктерін берді. Мысалы, «тұрғын үйдің кешенді» құрылысы, зейнетақының қызмет өсіміне қарамай емес, жылдық мерзіміне байланысты өсім көрсеткіштері мәселелер барысын ақтады дейге негіз бар. У. Чемберлен үкіметі мен У. Черчилль үкіметтері әлеуметтік теңсіздіктердің бірқатарын ұлғайтуға ден беріп қойғанымен соғыс уақытына байланысты саяси сынға ұшыраудың тоқырауларынан кедергісіз өтті. Неоконсервативтік әлеуметтік модельдің жетік үлгілері өткен ғасырдың 70-80 жылдарында қалыптасуда басқа сипатқа ие болды.

Неоконсерватизмнің негізін салушы ретінде Лео Штраус деп есептеледі. Бұл идеологиялық және саяси ағым экономикалық дағдарысқа жауап ретінде 1973-1974 жылдар аралығында қалыптасты. Бұл ағым алғашында жаппай жастардың Батыс Европадағы кейнсиандыққа қарсы бағытталған еді. Неоконсерватизм идеология және қозғалыс болып табылады. Оның мәні батыс өркениетінің дәстүрлі құндылықтарын әлемге таралуын қамтамассыз ету. Консерватизмге қарағанда неоконсерватизм мемлекеттік аппарат пен әлеуметтік қамсыздандыруға қаражатты шектемеу. Оның ерекшелігі либерализм мен демократияның мемлекетте орын алуын қолдау болып табылады. Басқа мемлекеттердің егемендік мәселесіне қол сұқпауға бадар алды.

Неоконсерватизмнің мақсаты консерватизнің дәстүрлі құндылықтарын постиндустриялды қоғамның даму қарқынына бейімдеу болатын. Өмірдегі әртүрлі стильдердің көбеюі, адам өмірінің техникалық ортадан тәуелді болуы, рухани және экологияның бұзылуы, жалпы батыс өркениетінің дағдарысқа ұшыраған кезінде неоконсерватизм жаңа бағытты қоғамға ұсынды. Оның мәні отбасы мен діннің құндылығында негізделген рухани құндылықтар, сонымен қатар, әлеуметтік тұрақтылық, мемлекет пен азаматтар арасындағы моральға негізделген өзара қарым-қатынас, өзара көмек, демократизацияға сенімсіздікпен қарау, мемлекеттік тұрақты, тәртіпке негізделе дамуы болып табылады.

Неоконсерваторлардың мемлекеттері мораль принциптер және қоғамның тұтастығында құрылуы тиіс. Заң мен тәртіп негізінде азаматтардың өмірін қажеттіліктерімен қамтамассыз ету. Азаматтық қоғам институтын дамыту мен саяси ассоциациясын қалыптастыру табиғат пен қоғам арасындағы тепе теңдікті ұстау болып табылады.

Көрсетілген принциптер негізінде неоконсерваторлардың идеологтары Д. Белл, З. Бжезинский, Н. Кристалл және т. б. тұр. Олар бағдарламалардың құрылуына деген назарларын бөлді. Дайындалған бағдарламалар қоғамды басқарудың кемшіліктерін ескере бастады[1-45] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.