Телескоп және оның түрлері мен құрылысы

Пән: Астрономия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

$C:\Users\Руслан\Desktop\111.jpg$

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1. ТЕЛЕСКОП ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ МЕН ҚҰРЫЛЫСЫ

1. 1. Телескоп туралы жалпы мәлімет.

1. 2. Линзалы телескоптар.

1. 3. Айналы телескоптар.

1. 3. 1 Ньютон жүйесі.

1. 3. 2. Максутов жүйесі

1. 3. 3. Кассегрен жүйесі.

1. 3. 4. Шмидт камерасы.

1. 4 Телескоптың монтировкасы

2. ТЕЛЕСКОПТЫ БАСҚАРАТЫН АППАРАТТЫҚ - БАҒДАРЛАМАЛЫҚ КЕШЕН.

2. 1 Телескоптың электр жетегін жаңарту.

2. 2 Электр жетегімен микроконтролерді басқару құрылғысы.

2. 3 Телескопты басқару бойынша программалық кешеннің сипаттамасы

3. 1-М ТЕЛЕСКОПТЫ АВТОМАТТАНДЫРУ.

3. 1. Тұрақты тоқтың қазiргi электр қозғағыштары. Вентилдiк электр қозғағыштары. Моментті электр жетегі.

3. 2. Есептеп шығарушы тетiктердiң телескоптарда қолданылуы

3. 3. Телескоптардың басқаруы үшiн цифрлық есептеуiш машиналардың қолдану

3. 4. Басқару пульті.

4. АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН 1 МЕТРЛІК ТЕЛЕСКОППЕН КУПОЛДЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫН СИНХРОНИЗАЦИЯЛАУ

4. 1. Купол мен телескоптың басқарылу базасын құру.

4. 2. Телескоппен куполдың координаталарын анықтайтын командаларды беру.

4. 3. Куполмен телескоптың қозғалысының синхронизациясын анықтауда астрономиялық координаталарды қолдану.

4. 4. Сихронизацияланған куполдың қозғалысын басқару.

4. 5. ТШАО, аспан объектілерін бақылауда ультракүлгін диапозондағы сезімтал фотоқабылдағыштарды қолдану

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМ

Кіріспе

Тянь Шань астрономиялық обсерваториясында ФААФИ ЖШС Carl Zeiss Jena Фирмасы жасаған 1-м телескоптың және куполдың автоматтандыру жүйесі жасалды. Жүйенің барлық түйіндерінің басқарылу жүйесі IBM компьютерімен басқарылады. Телескоп экваториалды координаталар жүйесі бойынша қозғалады. Ал телескоптың трубасы центрге қатысты екі координата бойынша (альфа және дельта) жылжиды. Күмбез азимутальды бағыт бойынша жүреді. Осыдан телескоппен күмбездің қозғалысын синхронизациалау туралы есеп пайда болады, телескоптың трубасы дәлме дәл куполдың тесігіне қараған болу керек.

Келесі күрделі инженерлік жұмыс телескоп пен басқа құрылғыларын сыртқы әсерлерден қорғау жұмысы болды. XX ғ. 70 жылдарында құрылымында астрономиялық құралды сыртқы әсерлерден қорғайтын дәстүрлі күмбезді мұнарасы жоқ көптеген телескоптар шыға бастады. Алайда бұндай шешімде пайдалану кезінде үлкен қиындықтар тууы мүмкін - атмосфералық жауын-шашын, жел, шаң-тозаң телескоптың өзін және оның ішінде орнатылған астрофизикалық құралын қатты зақымдауы мүмкін. Құрылғыларды күннің тікелей жарығындағы ыстықтан және жердің көлеңкесіндегі суық салдарынан тұрақты түрде температураның құбылуынан қорғау және телескопты ерекше дәл бағыттау негізгі талаптарды құрайды. Сол себепті қазіргі уақытта телескоптар зерттеулер кезінде ғана ашылатын ойығы бар жабық сфералық күмбезді павильондарда орналастырылады. Сонымен қатар зерттеулер кезінде күмбездік құрылымға телескоп дүрбісі әрқашан ойықтың бағытында болуы үшін, телескоп пен күмбез синхронды қозғалуы тиіс. Күмбез бен телескоптың орнын синхрондау әртүрлі тәсілдермен, кейде қолмен атқарылады. Бірнеше жылдар бойы астромұнара күмбезінің орнын басқаруы телескопты басқару жүйесінің маңызды кемшілігі болып келді. Күмбезді автоматты басқару астрофизикалық зерттеулерді қашықтықтан орындауда, сонымен бірге зерттеу кезінде уақыт шығынын азайту үшін өте маңызды. Мысалы, жиі бағытты бір денеден екіншіге ауыстырғында, сонымен қоса денелер, фон нүктелері, фотометрлік стандарттар араларында күмбезді қолмен жылжыту көп уақыт алады. Сол себепті күмбезді автоматты синхрондау жүйесін әзірлеу күмбез телескопының астрофизикалық кешенді автоматтандыруда маңызды бөлім болып саналады.

Тянь Шань астрономиялық обсерваториясында күмбез жеңіл алюминий металынан жасалған, бұл металл тұрақты температураны қамтасыз ететіндей көп қабатты термоизоляциямен қапталған.

1. ТЕЛЕСКОП ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ МЕН ҚҰРЫЛЫСЫ.

1. 1. Телескоп туралы жалпы мәлімет.

Астрономиялық құралдар - астрономиялық бақылауларға және оларды өңдеуге арналған жабдықтар. Астрономиялық құралдарды астрономиялық құбылыстарды бақылау аспаптарына, бақылауға арналған көмекші құралдарға, жарық қабылдайтын және оны талдайтын аппаратураларға, уақыт құралдарына, лабораториялық құралдарға, көмекші есептеуіш машиналарға және демонстрациялық құралдарға топтап бөлуге болады.

Соның ішінде телескоптарға тоқталар болсақ, телескоп (теле және грекше skopeo - қараймын) - аспан шырақтарын электр-магниттік сәуле арқылы бақылауға арналған астрономиялық құрал. Телескоптар алыстағы денелердің кескінін үлкейту үшін қолданылады. Оның көмегімен ғарыштық кеңістіктегі шырақтар туралы аса көп мәліметтер алынады. Телескоптың басты және негізгі бөліктері - объектив пен окуляр. Объектив - бақыланатын объектіге, ал окуляр бақылаушының көзіне немесе фотопленкаға бағытталған. Телескоптар пайдалану ретіне қарай: астрофизикалық (жұлдыздарды, планеталарды, тұмандықтарды зерттейтін) телескоп, Күн телескопы, астрометрикалық телескоп, гаммалық телескоп, рентген, ультракүлгін, оптикалық инфрақызыл және радиотелескоптар, серіктік фотокамералар (Жердің жасанды серіктерін бақылайтын), сондай-ақ метеорларды бақылайтын метеор патрульдері мен кометаларды бақылайтын телескоп, т. б. болып бөлінеді. Оптикалық телескоптар зерттелетін аспан шырақтарының жарығын жинауға және олардың кескіндерін түсіруге арналған. Олар оптикалық схемалары бойынша: айналық жүйе (рефлекторлар), линзалық жүйе (рефракторлар) және аралас айналы- линзалы жүйе (Шмидт телескопы, Максутов телескопы т. б. ) болып ажыратылады. 20 ғасырдың орта кезінде жасалған дүние жүзіндегі ең үлкен оптикалық телескоп - Маунт-Паломар обсерваториясындағы (АҚШ) айнасының диаметрі 5 м-лік рефлектор болып табылады. Сонымен қатар 1970 жылдары КСРО-да Солтүстік Кавказда диаметрі 6м-лік рефлектор құрастырылды. Аспан объектілерінің координаттарын анықтау және уақыт қызметін жүргізу үшін меридиан дөңгелегі, пассаждық аспаптар, вертикаль дөңгелектер, зенит-телескоптар, зениттік көру түтіктері, призмалық астролябия т. б. аспаптар қолданылады. Астрономиялық-геодезиялық экспедицияларда пассаждық типтес аспаптар, зенит - телескоптар, теодолиттер пайдаланылады. Күнді бақылайтын ірі күн телескоптары мұнаралық және горизонтальдық телескоптарға бөлінеді. Олардағы жарық бір немесе екі жылжымалы жазық айналармен бағытталып жіберіледі. Күн тәжі мен хромосфераны бақылау үшін коронограф, атмосфералық және фотосфералық телескоптар қолданылады. Телескоптардың көмегімен фотографиялық, теледидарлық, электронды -оптикалық, т. б. сәуле қабылдағыштарды пайдалану арқылы фотографиялық, спектрлік, т. б. бақылаулар жүргізіледі.

1. 2. Линзалы телескоптар.

Біздің заманымызға дейін көп елдердің астрономдары күндізгі және түнгі аспанды құралсыз көзбен бақылай отырып, бірнеше қатар маңызды жаңалықтар ашты. Дегенмен күнді, содан соң жұлдыздар жүйесін жан-жақты зерттеулер осыдан 400 жыл бұрын басталған. XVII ғасырдағы голландиялық шеберлердің линзалық көру түтігін, немесе рефрактор сияқты құралдарды ойлап тапқанын 1609 ж. естіген итальян ғалымы Галилео Галилей 1610 ж. 7 қаңтарында дәл осындай құралды жасап, әр түрлі аспан жыныстарын жүйелік түрде бақылай бастады. Бұл мерзім ғылымда телескоптық бақылаудың бастау дәуірі болып саналады. Галилей немесе басқа бақылаушылар тарапынан қолданылған көру түтігі телескоп деп аталды.

Галилейдің бірінші қолдан жасалған телескопының көлденең обьективі

D = 4 см, фокус аралығы F $\approx$ 50 см, үшөлшемді үлкейту деңгейі у болды, кіші және оптикалық немесе механикалық қасиеттер үшін жетілмеген болды. Сондай - ақ екінші телескоп та немесе көру түтігі және оның барлық үлгілері де осындай болды, D = 4, 5 см, F = 125 см, $\gamma\$ = ${\ 34}^{x}$ . Дегенмен телескоптардың жетілмеген болуына қарамастан, Галилей екі жылдық бақылауы кезінде көптеген зерттеулерді жүзеге асыруға қол жеткізді. Ол Юпитердің төрт серігін, Венераның фазасын, таулардың, далалардың тегіс еместігін, Ай бетіндегі кратерлерді (және олардың биіктігін өлшеді), Сатурн дискісіндегі екі диаметрлік қарама - қарсы нүктелерді (бұл құбылыстың шын табиғатын біле алмаған), Күндегі дақтарды т. б анықтады. Галилей Күн жүйесінің бірінші барлаушысы болған. Ол ғаламшарларда да тегіс еместік және дақтар бар, олар Күн айналасында айналып, Біздің Жер сияқты суыған ғарыштық дене болып табылады деп ойлады. Сондай - ақ Галилей жұлдыздар астрономиясында көптеген жаңалықтар ашты. Ол астрономдар айтатындай бөлек жұлдыздарда көрінетін ақ дақтарға Құс жолына «жол ашты», яғни соңғы жарық нүктелерінің орнына жұлдыздар немесе жұлдызды үймелерді көрді[7] . Біз оларды бүгінде жұлдыздық галактикалық жиналу деп атаймыз, бұлар жеке «Яслями» деп аталатын Рак шоқжұлдызы т. б.

Галилей Юпитер серігін бақылай отырып, маңызды тәжірибелік мәселені шешуге ұмтылды: ғаламшардан өсу аралығы бойынша реттелген I, II, III, IV - Ио, Европа, Ганимед және Каллисто деп аталатын, Юпитердің серіктерінің қозғалысынан алдын ала шығарылған есебімен жер беті нүктелерінің ұзақтығын анықтау мүмкіндігін табуға ұмтылды. XVII-XVIII ғғ. Юпитер серігінің оларды ғаламшар дискі қаптаған кезде, алдын ала есептелінген тұтылуы кезінде, және осы жүйедегі басқа да құбылыстарды кемелердің теңіздегі орнын анықтау үшін қолданған. 1- суретте Галилейдің бірінші телескопының оптикалық жүйесі көрсетілген [6] .

Описание: http://krugosvet.ru/images/1002119_0510_001.gif

1 сурет - Галилейдің бірінші телескопының оптикалық жүйесі.

Голландиялық көру дүрбісін И. Кеплер окулярда теріс емес(екі жағы да ойыңқы) ал дұрыс (екі жағыы да шығыңқы) линзаны қою арқылы жақсартты. Бұл Дж. Рамсдена, X. Гюйгенса т. б сияқты заманауи окуляр түрлерін жасаудың басы болып келді. Дұрыс окулярлар 6 крест тізбегін және бұрама окуляр өлшеу өндірісіндегі микрометрді қолдануға мүмкіндік берді. Бұл жаңалық В. Гаскойнге (1640 г. ) тиісті. Ол осылайша Марс және Юпитердің диаметлерін өлшеді. Оның жұмыстары біршама уақыт аралығында белгісіз болып қала берді. Сондықтан да одан тәуелсіз 1667 ж. Пикар, ал 1670 ж. - А. Озу тарапынан микрометр ойлап табылған және жетілдірілген болатын. Дәл осындай құрал 1658 ж. X. Гюйгенс тарапынан құрастырылған және сипатталған, бірақ Г. Кирхтің (1691 ж) микрометрі сияқты оныңда сапасы жаманырақ болы[8] .

Телескоптарда микроскоп және крест тізбегін пайдалану өлшеу техникасының дамуында маңызды кезең болып саналған. Телескоп тек қана аспан жыныстарын және оның нысандарын сапалы бақылау үшін ғана емес, сондай - ақ өлшеуіш құрал ретінде де қолданыла бастады. Бұрында шырақтардың координатасын белгілейтін көру жиегінің оптикалық орталығы көзбен жеткіліксіз дұрыс анықталатын сондықтан да көпшілік астрономдар, мысалы данциялық Я. Гевелий, объективсіз дүрбі диноптриясымен өлшеудің ескі тәсілі көбірек дәл болады деп санаған. Телескопты ойлап тапқанға дейінгі дүрбілерде онша үлкен емес домалақ саңылауға ие - көздік және крест тізбегі бар үлкен домалақ саңылауға ие - заттық болып екі түрге бөлінетін диоптриялар қолданылған. Астрономдар бақылау кезінде шырақтарды крест тізбегіндегі затты көздік диоптр арқылы нысанға алған.

XVII ғасырдың астрономдары аспанды зерттеуде, линзалы телескоптарды - рефракторларды жетілдірді. Айна өңдеу техникасы да жоғарылады. Хроматикалық абберацияны, сондай ақ оптикалық ақауды - суретті бояу және оның жағылуын бәсеңдету үшін объективтің фокус аралығын үлкейтті немесе басқаша айтқанда олардың қатынас саңылауы А=D/F кішірейтті. Фокус аралығы 5-20 см, 37, 45 және 65 м болатын саңылаулар құрылды немесе жобаланды (Гюйгенс, Гевел және Брадел бойынша) . Ағаш құрылымдардың жетілмегендігі себепті ұзын фокусты телескоптарда зерттеу жүргізу қиынға соқты, дегенмен олардың барлығы қала бойымен көп таралған болатын[1] .

1. 3. Айналы телескоптар.

Бір линзалы телескоптарды (рефракторларды) қолданудағы қиындық - зерттеушілерді жаңа жол іздеуге мәжбүр қылды. Айналық телескоптар немесе рефлекторларға зер салынды. Бұл телескоптарды ғылымға енгізу дәуірінде ұлы Ньютон өмір сүрді. Ол айна (рефлектор) көмегімен ақ түсті спектрге ажыратуды жүзеге асырды (оған дейін мұны Ян Марек Марци жасаған болатын) . Ньютон жарық сәулесінің сынуы және түсті гамманың шығуы - тығыз байланысты құбылыс деп санады. Бұл қате қорытындыға алып келді, яғни нәтижесінде «дисперсия коэффициенті» v= $\frac{n - 1}{\mathrm{\Delta}n}\ \$ барлық мөлдір орта үшін тұрақты болып саналды, сондықтанда ахроматикалық, объективтің түсті оптикалық қателігінен арылуы мүмкін емес еді. XVII ғ астрономдары бір линзалы ұзын фокусты объективтердің татымды ақауын жоғалту жолын іздеуден бас тартты және барлық назарын рефлекторларды жетілдіру үшін жинақтады. Олардың оптикалық сызбасы Н. Цукки 1616 ж., М. Мерсенном 1638 ж., Дж. Грегори 1663 ж. және Г. Кассегрен 1672 ж. ғалымдарға тиісті еді. Цукки ойыс және окулярлы айна сызбасын; Мерсенн - екі үлкен ойыс және кіші дөңес параболалық фокусы және окуляры біріктірілген айнаны («афокальді» сызба) ; Грегори - басты фокус және окулярда орналастырылған кіші эллипсттік екі ойыс айнаны; Кассегрен - басты айнасы ойыс және кіші гиперболалық дөңес, басты фокус және окуляр алдында орналасқан айна сызбасын ұсынды[1, 8] . Бұл сызбалардың тәжірибелік мәні болған жоқ, өйткені сол уақыттың технологиясы екінші ретті беттерді дайындауға сәйкес бақылауды қамтамаыз ете алмады. Тек қана 1764 ж Р. Гук тарапынан Грегори сызбасы бойынша телескоп құрылды, бірақ оның сапасы төмен болды.

1668 ж Ньютон өз қолымен ойыс айналы кесе көлденең ені D = 2, 5 см, 15 айналы, фокус аралығы 16, 5 см (сондай ақ А = 1 : 6, 6) және үлкейтуі $41^{x}$ ге тең, қоладан рефлектор жасады. Мұнда окуляр негізінде дөңес бетінің қисығы 2 мм, f = 4 мм ге тең жазық-дөңес линза қолданылды. Ньютон үлкейтуді $25^{x}$ ке дейін азайтқанда, зерттелетін нысандар жарқындау болатынына көз жеткізді. Зерттеуші басымен жарықты жасырмауы үшін, ол диагональды айна немесе толық ішкі шағылатын призма қолданды[9] . XVII ғ бірінші және екінші жартысындағы оптиканың жағдайымен Мерсен, Грегори немесе Кассегрен сызбаларына қарағанда Ньютонның сызбасын көзге елестету айтарлықтай оңай болды.

1671 ж И. Ньютонның алты дюймді толық қанағаттанарлық (2 - сурет) D= 3, 4 см, F= 15, 9 см, А = 1 : 4, 7 және үлкейтуі $38^{x}$ қа тең болған екінші телескопы жасалды. Оның айнасы сфералық болып, Ньютон оған айналмалы параболоид бейнесін беруге әрекет жасады. Технологияның дамымауы себепті айнаның шеті ортасына қарағанда кіші қисыққа ие болды. Ньютон бұл жетіспеушіліктерді көзбен окуляр линза арасындағы аралықта диафрагманың онша үлкен емес саңылауын енгізу арқылы жоюға әрекет жасады.

2 - сурет. И. Ньютонның алты дюймды телескопы

Есептеулер көрсеткендей, егер оның саңылауының диаметрі 10, 100, 1000 және 1 мм болса, ал осыған байланысты саңылаулар аз немесе мыныған сәйкес

$А = \frac{D}{F} = \frac{1}{1. 52\sqrt[3] {D(mm) }} = \frac{1}{3, 3}:\frac{1}{7, 0}:\frac{1}{15, 2}:\frac{1}{32, 7}.$ (1. 1)

болса ғана бірінші сортты рефлекторда толығымен сфералық айналарды қолдануға болады.

Бұл жағдайда айнадан шағылған толқындық фронттың деформациясы (оның қисаюы) жарық толқыны ұзындығынан төрттен бір есе кіші болады, және көздің сфералық қисаю қателігін параболоидтан ажыратуға қабілетті болмайды.

Ньютон телескопы мұндай шартты қанағаттандыруы үшін А = 1 : 4, 9 ға ие болуы қажет еді. Ал шындығында ол А = 1 : 4, 7 тең. Оның айнасы параболоидтық айнадан айтарлықтай өзгеше болмағандықтан, оның елеусіз айырмашылығы тәжірибелік мәнге ие болған жоқ. Сонымен Юпитердің серігін, Венераның фазасын және басқа да аспан жыныстары мен құбылыстарын көруге мүмкіндік берген Ньютонның шағын рефлекторының жақсы мүмкіндіктері осылайша түсіндіріледі. 1671 ж Ньютон тарапынан жасалған рефлектор бүгінгі күнде Англияның патшалық астрономиялық қоғамында сақталады.

1. 3. 1 Ньютон жүйесі.

Соңғы хроматикалық абберацияны жөндеу мүмкіндігіне сенім танытқан Ньютон, линзалық жүйелерден бас тартып, рефлекторларға өтуге ұсыныс жасады. Ол бүгінгі күнге дейін кең пайдаланып келе жатқан, әсіресе ең үлкен телескоптарда қолданылатын ең қарапайым айналық жүйені жасады. Барлық сәулелерді бір нүктеге - фокусқа жинау қасиетіне ие паралель сәулелердің шоғы параболалық айнаға түседі. Бірінші үлкен айнадан шағылған сәулелер оське 45° бұрышпен иілген және окулярға қарап бағытталған шоқтар екінші кіші айнада жиналады.

Параболалық айналар дұрыс дайындалған жағдайда оптикалық құралдармен жетуге болатын осьте идеалды және абберациядан толығымен ажыратылған суреттің жоғары сапасын береді. Бірақ бұл сапа егер окуляр оны компенсацияламайтын болса, осьтен бөлек жағдайда жылдам бұзылады. Егер кіріс қарашығы айнаның өзімен сәйкес келсе, параболалық айна және сондай ақ сфералық айна да үлкен қолбаға ие. Бұл Ньютондық жүйеде де пайда болады (3- сурет) . Сфералық және параболалық айналардың үшінші қатарының барлық абберацияларын анықтауға мүмкіндік беретін формулалар мынадай көрініске ие:

сфералық айна үшін :

$2\frac{\delta g'}{r} = - \frac{\omega^{'^{2}} + \mathrm{\Omega}^{'^{2}}}{8}\omega' + \frac{{3\omega}^{'^{2}} + \mathrm{\Omega}^{'^{2}}}{4}w_{1} - \omega'w_{1}^{2}$ (1. 2)

$2\frac{\delta g'}{r} = - \frac{\omega^{'^{2}} + \mathrm{\Omega}^{'^{2}}}{8} + \frac{\omega'\mathrm{\Omega}'w_{1}}{2}$ (1. 3)

параболалық айна үшін :

$2\frac{\delta g'}{r} = - \frac{{3\omega}^{'^{2}} + \mathrm{\Omega}^{'^{2}}}{4}w_{1} - \omega'w_{1}^{2}$ (1. 4)

$2\frac{\delta G'}{r} = \frac{\omega'\mathrm{\Omega}'w_{1}}{2}$ (1. 5)

$C:\Users\Дина\Desktop\29.gif$

3 - сурет. Ньютон жүйесіндегі рефлектордың сәулелер жинағы.

параболалық айна
сфералық айна

Бұл формулада r - параболаның параметрі (оның биіктігінің қисықтық радиусы немесе сфералық айнаның қисықтық радиусы) ; $\omega'$ және $\mathrm{\Omega}'$ - сурет кеңістігіндегі апертуралық бұрыштар; $w_{1}$ - зат кеңістігіндегі қисайған шоқтың негізгі сәулесінің осінің бұрышы. Формулаларды салыстыру көрсеткеніндей, параболалық және сфералық айналардың абберация арасының ерекшелігі, біріншісі сфералық абберацияға ие емес екендігі болып табылады [6, 7] .

1. 3. 2 Максутов жүйесі

1941 Д. Д. Максутов сфералық айнаның сфералық абберациясын қисықтығы үлкен менискпен компенсациялауға болатынын тапты. Менискпен айна арасындағы тиімді арақашықтықты табу арқылы Максутов кома және астигматизмнен арылуға қол жеткізді. Шмидт камерасындағы сияқты өріс қисықтығын, фокаль жазықтыққа жақын жерде жазық - дөңес Пиацци-Смита деп аталатын линзаны орнату арқылы бұл мәселеден арылуға болады.

Максутов менисктің орталық бөлігін алюминдеу арқылы Кассегрен және Грегори телескопотарының менискті аналогтарын анықтады. Сонымен бірге заманауи әуесқой астрономияда Максутов - Ньютон және Максутов - Грегори телескоптары жиі қолданылады.

Айта кететін болсақ, айырмашылығы екінші ретті айна типінен тұратын Максутова-Кассегрена телескоптарының негізгі екі түрі бар. Бірінші жағдайда жоғарыда айтылып кеткен екінші ретті айна менисктің ішкі бетіне айнала алюминделген. Бұл құрылғыны айтарлықтай қарапайым түрге келтіріп, оның бағасын арзандатады. Дегенмен, менисктің ішкі және сыртқы қисықтық радиустары бірдей болғандықтан, сфералық абберацияны қажетті өлшемдерге дейін жоғалту үшін жүйенің фокаль жазықтығын үлкейтуге тура келеді. Максутова жүйесінде сәулелер минск арқылы өтіп, (екі сфералық жазықтығы бар болатын, дөңес бойымен бір жаққа қарап бағытталған линза) мениск бағыты бойымен шағылатын сфералық ойыс айнаға келіп түседі ( 4 - сурет) .

$C:\Users\Дина\Desktop\36.gif$

4 - сурет. Максутов жүйесінің сызбасы.

сфералық айна
мениск

Бұл типтегі телескоптар (ағылшын тілді әдебиеттерде) Gregory- Maksutov және Spot- Maksutov деп аталады. Себебі мұндай жүйені ( және екінші реттік айналар типі) америкалық оптика және инженер Джон Грегори патенттігіне алған болатын(John F. Gregory, 1927-2009) . Бұндай әуесқой телескоп түрлерінің бірі 1954 жылда шығарылған Questar болып табылады.

Айтарлықтай көбірек жарық күшіне ие жүйелер мен телескоптардың жоғары класын құру үшін менискке орнатылған бөлек екінші ретті айналар қолданылады[11] . Бөлек айнаның болуы мениск құрылғысын өзгертпей телескопқа геометриялық пішін береді. Ағылшын тіліндегі әдебиеттерде Максутов телескопының бұл түрі Maksutov - Sigler немесе Maksutov - Rutten деп айтылады.

1. 3. 3 Кассегрен жүйесі

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.