Қоғамдық шаруашылықтың формалары. Тауар және ақша

Жоспар
Кіріспе

1. Шаруашылық жүргізудің тәсілдері: натуралдық және тауарлық.
2. Тауарлы шаруашылықтың мәні.
3. Ақшаның мәні мен атқаратын қызметтері.
4. Нарықтық шаруашылықтың негізгі сипаттамасы

Натуралды шаруашылықтың сипаттамалары:
а) ұйымдық-экономикалық қатынастардың тұйық жүйесі;
б) оқшаулан түрге бөлінбеген әмбебап қол еңбегі;
в) өндіріс пен тұтыну арасындағы тікелей экономикалық байланыстар.
Ол «өндіру-тұтыну» қағидасымен жүзеге асады. Яғни шығарылған өнім өндіріске қатысушылар арасында бөлінеді, айырбас пен сату қатынастарынсыз тікелей тұтынылады. Натуралды шаруашылық алғашқы қауымдық құрылыстың қалыптасу кезеңінде пайда болып, құлиеленуші елдерде үстемдік еткен, сондай-ақ феодалды экономиканың басты белгілерін құраған. Қазіргі таңда индустрияға дейінгі өндірісті қамтыған, дәстүрлі экономикалы, даму дәрежесі артта қалған бірқатар елдерде кездеседі. Тауарлы шаруашылық – пайдалы өнімдер нарықта сатылуы үшін өндірілетін ұйымдық-экономикалық қатынастардың жүйесі. Мұндай жүйе оның ерекшеліктерін сипаттайтын бірқатар белгілерді қамтиды.
Тауарлы шаруашылықтың сипаттамалары:
а) ұйымдық-экономикалық қатынастар жүйесінің ашықтығы;
б) еңбек бөлінісі және оның нәтижесі ретіндегі тауарлар айырбасы;
в) өндіріс пен тұтыну арасындағы жанама, тікелей емес байланыстар.
Ол «өндіріс-айырбас-тұтыну» қағидасымен жүзеге асырылады. Дайындалған өнім басқа тауарларға айырбастау және сату үшін нарыққа шығарылады және содан кейін барып тұтынуға түседі. Нарықтық айырбас тауар өндірушілері мен тұтынушылар арасындағы экономикалық байланыстарды қалыптастырады. Тауар өндірісі алғашқы қауымдық құрылыс кезінен бастап қазіргі күнге дейін бар.
Бұл қоғамдық өндірістің екі түріне қысқаша төмендегідей сипаттама беруге болады.
Натуралды шаруашылық - қоғамдық өндірісті ұйымдастырудың ертедегі түрі болып табылады. Алғашқы қауымдағы адамның еңбек құрал сайманының қарапайымдылығы оған өнімді тек өзінің тұтынысы үшін жасауға мүмкіншілік береді. Яғни натуралды дегеніміз – адамдар өнімді айырбасқа нарыққа шығаруға ұмтылмастан, тек өздерінің жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін шаруашылықты айтамыз. Олардың негізгі белгілірі мыналар:
 өндіргіш күштер мен оларды ұйымдастыру аса қарапайым;
 өндірілетін өнімдер жиыны ғасырлар бойы өзгерместен жылдан- жылға бірдей көлемде өндіріледі.
Алайда «өндірдік- тұтындық»- приципі бойынша өмір сүру мүмкін емес екендігі кейінірек қоғамда дәлелдене бастады, яғни мұндай саясат елдің әлемдік рыноктан оқшаулануына экономикалық ғылымның артта қалуына әкелді, сондықтан экономикалық ұйымдастырудың бұл формасын қолдану мүмкін емес.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

МЕББМ ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ НУО КАЗАХСТАНСКО-
МЕДИЦИНАЛЫҚ РОССИЙСКИЙ
УНИВЕРСИТЕТІ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ

Базалық пәндер департаменті Департамент базавых дисциплин
___________________________________ ___________________________________ __

СОӨЖ
СОӨЖ

Тақырыбы: Қоғамдық шаруашылықтың формалары. Тауар және ақша.
Тақырыбы: Қоғамдық шаруашылықтың формалары. Тауар және ақша.

Орындаған: Құрманәлі Н.З.
Факультет: Тіс емдеу.
Топ: 105 Б
Қабылдаған:Батырбаева Н.А.
Орындаған: Құрманәлі Н.З.
Факультет: Тіс емдеу.
Топ: 105 Б
Қабылдаған:Батырбаева Н.А.

Алматы 2015 ж.
Жоспары:
1. Шаруашылық жүргізудің тәсілдері: натуралдық және тауарлық.
2. Тауарлы шаруашылықтың мәні.
3. Ақшаның мәні мен атқаратын қызметтері.
4. Нарықтық шаруашылықтың негізгі сипаттамасы

Натуралды шаруашылықтың негізгі белгілері.
Натуралды шаруашылықтың сипаттамалары:
) ұйымдық-экономикалық қатынастардың тұйық жүйесі;
б) оқшаулан түрге бөлінбеген әмбебап қол еңбегі;
в) өндіріс пен тұтыну арасындағы тікелей экономикалық байланыстар.
Ол өндіру-тұтыну қағидасымен жүзеге асады. Яғни шығарылған өнім өндіріске қатысушылар арасында бөлінеді, айырбас пен сату қатынастарынсыз тікелей тұтынылады. Натуралды шаруашылық алғашқы қауымдық құрылыстың қалыптасу кезеңінде пайда болып, құлиеленуші елдерде үстемдік еткен, сондай-ақ феодалды экономиканың басты белгілерін құраған. Қазіргі таңда индустрияға дейінгі өндірісті қамтыған, дәстүрлі экономикалы, даму дәрежесі артта қалған бірқатар елдерде кездеседі. Тауарлы шаруашылық - пайдалы өнімдер нарықта сатылуы үшін өндірілетін ұйымдық-экономикалық қатынастардың жүйесі. Мұндай жүйе оның ерекшеліктерін сипаттайтын бірқатар белгілерді қамтиды.
Тауарлы шаруашылықтың сипаттамалары:
а) ұйымдық-экономикалық қатынастар жүйесінің ашықтығы;
б) еңбек бөлінісі және оның нәтижесі ретіндегі тауарлар айырбасы;
в) өндіріс пен тұтыну арасындағы жанама, тікелей емес байланыстар.
Ол өндіріс-айырбас-тұтыну қағидасымен жүзеге асырылады. Дайындалған өнім басқа тауарларға айырбастау және сату үшін нарыққа шығарылады және содан кейін барып тұтынуға түседі. Нарықтық айырбас тауар өндірушілері мен тұтынушылар арасындағы экономикалық байланыстарды қалыптастырады. Тауар өндірісі алғашқы қауымдық құрылыс кезінен бастап қазіргі күнге дейін бар.
Бұл қоғамдық өндірістің екі түріне қысқаша төмендегідей сипаттама беруге болады.
Натуралды шаруашылық - қоғамдық өндірісті ұйымдастырудың ертедегі түрі болып табылады. Алғашқы қауымдағы адамның еңбек құрал сайманының қарапайымдылығы оған өнімді тек өзінің тұтынысы үшін жасауға мүмкіншілік береді. Яғни натуралды дегеніміз - адамдар өнімді айырбасқа нарыққа шығаруға ұмтылмастан, тек өздерінің жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін шаруашылықты айтамыз. Олардың негізгі белгілірі мыналар:
өндіргіш күштер мен оларды ұйымдастыру аса қарапайым;
өндірілетін өнімдер жиыны ғасырлар бойы өзгерместен жылдан- жылға бірдей көлемде өндіріледі.
Алайда өндірдік- тұтындық- приципі бойынша өмір сүру мүмкін емес екендігі кейінірек қоғамда дәлелдене бастады, яғни мұндай саясат елдің әлемдік рыноктан оқшаулануына экономикалық ғылымның артта қалуына әкелді, сондықтан экономикалық ұйымдастырудың бұл формасын қолдану мүмкін емес.
Осыдан кейін тауарлы шаруашылық қалыптасты. Мұның мәні мынада: Тауарлы деп- өнімдер сату үшін өндіріліп, ал өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланыс нарықтың көмегімен жүзеге асырылатын шаруашылық аталады.
Тауарлы шаруашылықтың пайда болуының қажетті шарты: нақты бір өнім шығарушыға өндірушілердің мамандануын білдіретін қоғамдық еңбек бөлінісі, яғни тауарлы шаруашылық - өндірілген өнім айырбасқа (сатуға) түседі.
жеке меншіктің болуы;
тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулануы.
Тауарлы өндірістің шығу себебі жеке меншік және шаруашылық қатынастары арқылы өндірушілердің бір - бірінен оқшаулануы. Ол жеке меншік алғашқы қауымдық қоғамның ыдырау кезеңінде бой көтерді. Белгілері: Тауарлы өндірістің даму сипаты айырбаспен нарықтың дамуына байланысты.
:: жеке меншіктің пайда болуы;
:: тұтынушылар өз қажетін қанағаттандыра алу қабылеттілігі;
:: еркін кәсіпкерлікпен айналысуға жол ашылды;
:: қоғамдық өнімнің басым бөлігі тек жеке тұтыну үшін емес, нарық арқылы сатуға арналды;
:: экономикада мемлекеттік және жеке сектордың болуымен сипатталады.
Тауар - сатуға немесе айырбасқа түсетін өнім. К.Марстың ойынша, тауардың екі қасиеті бар:
адамның сұранысын қанағаттандыру, яғни тұтыну құны;
басқа затқа айырбастау мүмкіндігі, яғни айырбас құны (өз құны).
Тұтыну құны - тауардың пайдалылығы, адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті.
Айырбас құны (тауардың өз құны) - тауардың басқа тауарларға айырбасталу қабілеттілігі. Тауардың мұндай қасиеттері оны өндіруге жұмсалған еңбектің екі жақты сипатына байланысты:
Бірінші жағынан, еңбектің нақты түрі белгілі бір тұтыну құнын өндірумен сипатталады. Яғни, нақты еңбек арнайы еңбек құралдарын пайдаланумен, жұмыскердің мамандығымен, одан қалды нақты нәтижесімен көрінеді. Сондықтан тұтыну құнын жасайтын еңбекті нақты еңбек деп атайды. Адамның жұмыс күші шығындары тұрғысында барлық еңбек біркелкі және оның нақты түріне тәуелсіз. Мұндай еңбек абстрактылы еңбек. Нақты және абстрактылы еңбек - бұл тауарды жасайтын бір еңбектің екі жағы.
Құн заңы - өндірушілер арасындағы байланыстарды, сондай-ақ қоғамдық еңбекті бөлу мен ынталандыруды реттеп отырған экономикалық заң. Бұл заңның мағынасы: тауар өндіру мен айырбастау оның қоғамдық қажетті шығындарымен (ҚҚЕШ) өлшенеді.
Құн заңы нарықта баға заңы ретінде көрінеді, немесе баға - құн заңының көрінісі. Бағаның өзгеруі құн заңының өндіріс салалары арасында өндірістік ресурстарды қайта бөлу қызметін атқаратынын көрсетеді.
Қандай бір қоғамда болсын, ақшаның қажеттілігі тауар өндірісі мен тауар айналымынан туындайды. Көптеген тауарлар массасынан белгілі бір немесе бірнеше тауарлар айырбас кезінде делдалдық қызмет атқару мақсатымен бөлініп шығады. Мұндай тауарлар ұлу қабыршығы, аң терісі, мал мен алтын, тағы басқа да көптеген басқа тауарлар болуы мүмкін. Бірақ уақыт өте келе бұл құнның жалпыға ортақ формасының пайда болуына әкелді. Кез келген басқа тауарларға тікелей айырбастауға қабілеті бар тауар жалпылама эквивалент деген ат алды. Сонымен, бұл қызметті барлық жерде дерлік үнемі күміс пен алтын атқаратын болды. Ақша айналыс құрамында шақа формасы ретінде көрініс алады.
Монетаның отаны ретіндегі Лидия мемлекеті болып есептеледі. Онда монета алғашқы рет б.д.д. VII-ші ғасырда шыққан. Ал монета термині Юнон - Монета храмы атымен байланысты шыққан, себебі Ертедегі Римде алғашқы монета сарайы сонда болған.
Ақша дамуының өзі айырбаста асыл металдардан жасалған шақаның болуымен тоқталған жоқ. Бұл дамудың келесі қадамы - қағаз ақшаның, содан кейін несиелік ақшаның пайда болуы. Қағаз ақша ХІІ ғасырда тұңғыш рет Қытайда басылып шықты. Қағаз ақшаның кең көлемде таралуы ХҮІІІ ғасырдан басталады. 1761 жылдан бастап Швециядағы ірі банк өзінің банкнот деп аталатын қағаз ақшаларын шығара бастады.
Тауар айырбасының дамуына байланысты ақша теориясы дүниеге келді. Қоғамның құрылуының бастапқы сатысында айырбас кездейсоқтық сипатта болды, яғни бір тауар екінші тауарға еркін айырбасталды. Осылай бірте- бірте айырбас мөлшері қалыптасты. Екі тауарды айыртастауда бір тауардың құны екінші тауардың құнына теңестірілді.
Өндіріспен еңбек бөлінісі дамыған сайын рынок көптеген тауарларға тола басталды. Сол себепті, бір тауардың құнын көптеген тауардың құнымен салыстыруға мүмкіндік туды. Айырбастың ұзақ тарихи дамуының нәтижесінде арнайы тауар пайда болды: ол ақшалық тауар. Ақша- бұл жалпы эквивалент рөлін атқаратын ерекше тауар. Бірнеше жүз жылдар бұрын көптеген халықта ақшаның рөлін мүйізді ірі қара ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.