Биогеохимиялық циклдердің классификациясы

I. Биогеохимиялық циклдер
II. Заттардың биосферадағы циклі
III. Көміртек циклі
IV. Оттегі циклі
V. Азот циклі
VI. Фосфор циклі
VII. Күкірт циклі
VIII. Су циклі

Бір кездері организм арқылы пайдаланылған, жылуы айналып және экожүйеге жоғалған энергиядан өзгеше, заттар биосферада айналып жүреді. Оны биогеохимиялық цикл деп атайды. Табиғатта кездесетін 90-нан астам элементтің 40-қа жуығы тірі организмдерге қажет болып табылады. Оларға анағұрлым қажет және жоғары мөлшерде талап етілетіні: көміртек, сутек, оттек, азот. Оттегі атмосфераға фотосинтез нәтижесінде келіп түседі және организмдерден тыныс шығару арқылы шығындалады.

1. В.Н. Башкин. Биогеохимия. Учебное пособие.-М.: Высшая школа, 2008. -423с.
2. Биогеохимические циклы в биосфере. М.: Наука, 1976.
3. А.М. Ивлев. Биогеохимия. –М.: Высшая школа, 1986.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті

М Ө Ж

Тақырыбы: Биогеохимиялық циклдердің
классификациясы

Тексерген: Бірімжанова З.С.
Орындаған: Сатаева Аида

Алматы, 2012
ЖОСПАР

I. Биогеохимиялық циклдер
II. Заттардың биосферадағы циклі
III. Көміртек циклі
IV. Оттегі циклі
V. Азот циклі
VI. Фосфор циклі
VII. Күкірт циклі
VIII. Су циклі

Биогеохимиялық циклдер
Бір кездері организм арқылы пайдаланылған, жылуы айналып және экожүйеге жоғалған энергиядан өзгеше, заттар биосферада айналып жүреді. Оны биогеохимиялық цикл деп атайды. Табиғатта кездесетін 90-нан астам элементтің 40-қа жуығы тірі организмдерге қажет болып табылады. Оларға анағұрлым қажет және жоғары мөлшерде талап етілетіні: көміртек, сутек, оттек, азот. Оттегі атмосфераға фотосинтез нәтижесінде келіп түседі және организмдерден тыныс шығару арқылы шығындалады. Азот азотбелгілеуіш бактериялар қызметінің арқасында атмосферадан шығады және оған басқа бактериялар арқылы қайта оралады.
Элементтер мен заттар циклдері экожүйенің құрамды бөліктерінің барлығы қатысатын өзіндік басқарушы процесстер есебінен жүзеге асады. Бұл процесстер қалдықсыз болып табылады. Табиғатта пайдасыз немесе зиянды зат жоқ, тіпті жанартаулық қопырылыстардың өзінен пайда бар, өйткені жанартаулық газдармен қатар ауаға қажетті элементтер келіп түседі, мәселен азот.
Биосферада даму кезеңдерінің барлық сатысында әрекет ететін биогеохимиялық циклдің жаһандық тұйықталу заңы бар. Биосфера эволюциясы процесінде биогеохимиялық циклдің тұйықталуындағы биологиялық компоненттің ролі арта түседі. Сонымен қатар биогеохимиялық циклге адам да үлкен рөл қосады. Бірақ оның ролі қарама-қарсы бағытта әсер етеді. Адам заттардың қалыптасқан циклін бұзады, және мұнда бүгінгі күні оның биосферамен арақатынасында қиратушы геологиялық күші байқалады.
2 млрд. жыл бұрын жерде тіршілік пайда болған уақытта атмосфера жанартаулық газдардан тұрған. Онда әсіресе көмірқышқыл газы мен аз мөлшердегі оттегі болған, және алғашқы организмдер анаэробты болған. Өнім орташа шамамен тыныс алудан басым болғандықтан, геологиялық кезеңге атмосферада оттегі жинақталды және көмірқышқыл газының құрамы азайды. Қазіргі уақытта жанғыш қазбаларды көп мөлшерде жағу нәтижесінде атмосферадағы көмірқышқыл газдың құрамы артуда және жасыл белдеудің сіңіргіш қабілеті төмендеуде. Бұл ең жасыл өсімдіктер санының азаюының нәтижесі болып табылады, сонымен қатар атмосферадағы шаң мен ластауыш бөлшектер атмосфераға түсуші сәулелерді шағылыстырады.
Антропогендік қызметтің нәтижесінде биогеохимиялық циклдардың тұйықтылық дәрежесі төмендейді. Ол едәуір жоғары болғанымен (түрлі элементтер мен заттарға ол бірдей емес), оттегілік атмосфераның қалыптасу үлгісін көрсетерлік абсолютті емес. Бұлай болғанда эволюция (биогеохимиялық циклдардың тұйықтылығының өте жоғарғы дәрежесі тропикалық экожүйелерде байқалады - анағұрлым ерте және консервативті) болмас еді.
Экологиялық қиыншылықтарды жеңуге үміт ету жеке жағдайда тұйық технологиялық циклдерді дайындау және қолданысқа енгізумен байланысты. Материалдардың адам жасаған айналым циклдерін заттардың табиғи циклі тәрізді орнату өажет деп саналады. Сонда адамзатты орны толмас ресурстармен қамтамасыз етудің мәселелері мен табиғи ортаны ластанудан қорғау мәселелері бірден шешілер еді.
Заттар айналымының теориялық тұйық жүйелері мүмкін. Алайда, табиғаттағы заттар циклінің принциптері бойынша индустрияны толық және түпкілікті қайта құру мүмкін емес.

Заттардың биосферадағы циклі
Органикалық заттардың бейорганикалық компоненттерден фотосинтез процессі миллиондаған жылдар жалғасуда, және мұндай уақыт үшін химиялық элементтер бір формадан басқа формаға өтуі қажет еді. Алайда бұл олардың биосферадағы циклінің арқасында жүрмейді. Жыл сайын фотосинтездеуші организмдер 230 млрд т органикалық заттарды түзе отырып 350 млрд т жуық көмірқышқыл газды игереді, атмосфераға 250 млрд т оттегіні шығарады және 140 млрд т суды ажыратады.
Судың аса үлкен мөлшері тасымалдық қызмет пен булану процесінде өсімдіктер мен балдырлар арқылы өтеді.
Айналым циклінің негізгі екі түрін ажыратады: үлкен (геологиялық) және кіші (биотикалық).
Химиялық заттардың бейорганикалық заттардан өсімдік және жануарлар организмдері арқылы күн энергиясы мен химиялық реакция энергиясын пайдалана отырып қайта бейорганикалық ортаға айналым циклі биегеохимиялық цикл деп аталады. Ондай циклге барлық химиялық элементтер тартылады және бұдан бұрын тірі жасушаны құрайтын элементтер. Сонымен адам денесі оттегі (62,8%) көміртектен (19,37%), сутектен (9,31%), азоттан (5,14%), кальцийдан (1,38%), фосфордан (0,64%) және басқа 30 элементтен тұрады.

Көміртек циклі
Ең қарқынды биогеохимиялық цикл бұл - көміртек циклі. Табиғатта көміртек екі негізгі формада кездеседі. - карбонат түрінде және көмірқышқыл газында. Көмірқышқыл газының құрамы атмосферадағы құрамынан 50есе көп. Көміртек көмірсулардың, майлардың, ақуыздар мен нуклеин қышқылдарын түзуге қатысады.
Негізгі массасы мұхит түбіндегі кристалдық жыныстарда тас көмір мен мұнайда (1016 т), карбонаттармен (1016 т) жинақталған және үлкен айналым циклына қатысады.
Көміртектің үлкен айналымының негізгі буыны - фотосинтез бен аэробты тыныс процестерінің арабайланысы.
Көміртектің үлкен айналымының басқа буыны анаэробты тынысқа ие (оттегіне қол жетімсіз); анаэробты бактериялардың әр түрі метан мен басқа заттарға органикалық қоспаны өзгертеді (мәселен, балшық эко жүйесі, қалдық тастайтын жерлерде).
Айналымның кіші циклінде өсімдік талшықтарындағы (1011 т жуық) және жануарлар талшықтарындағы (109 т жуық) көмірсу қатысады.

Оттегі циклі
Сандық қатынаста тірі организмді бас құраушы ретінде оттегі саналады. Оның циклі оның кез келген реакцияға түсу қабілеттілігмен күрделенілген, басты жағдайда тотығу реакциясы. Нәтижесінде атмосфера, гидросфера және литосфера арасында жүретін көптеген локальдық циклдар қалыптасады.
Атмосфера мен беткейлік минералдарды (шөгінді кальциттер, темір рудалары) құрайтын оттегінің шығу тегі биогенді болып табылады және фотосинтез өнімі ретінде қарастырылуы тиіс. Бұл процесс тыныс кезіндегі органикалық молекулалардың қирауымен, оттегінің сутегімен өзара әсерлесуі және судың түзілуімен қоса жүретін оттегіні тұтыну процесіне қарам-қарсы. Кей қатынастарда оттегі циклі көмірқышқыл газының кері циклін еске түсіреді.ол көп жағдайда атмосфера мен тірі организмдер арасында жүреді.
Фотосинтез процесiндегi атмосфералық оттектiң тұтынуы және оның өсiмдiктерге толуы жылдам болады. Есептеулер бойынша, барлық атмосфералық оттектiң толық жаңаруы үшiн шамамен екi мың жыл керек. Басқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.