Өсімдік шикізатының электроплазмолизаторының параметрлерін есептеу

Электроплазмолиз жемістер мен көкөністер жонышқаларын, балауса массаны ж.т.б. осылар сияқты өсімдік шикізаттарын электр-түйіспелік өңдеу процестеріне жатады.Процеске айнымалы,тұрақты және импульсті токтарды пайдалануға болады.Өңделетін массаны электролиз өнімдерімен ластау мүмкіндігіне орай тұрақты ток пайдаланылмайды.Дымқыл өсімдік масса арқылы электр тогы өткенде жылылық бөлінеді.Осы кезде өсімдік клеткасында плазмолиз күйі пайда болады да,клетка протопластасы оның қабықшасынан қабатталып бөлінеді және бұл процес протоплазманың қысылуымен бірге өтеді.Осы құбылыс плазмолиз деп аталады.Плазмолиз кезінде клетка өледі.Осы себептен жемістер мен көкөністердің шырын бөлуі артады,балауса массаны ; (құрғату) кептіру қарқындайды.Өйткені клетка өлгеннен кейін онымен биологиялық байланыста болған сұйық клетка аралығына бөлініп шығады,яғни еркін ылғалға айналады.Содан кейін,еркін ылғалды жеңіл буландыруға болады.
Өсімдіктік шикізатты электроплазмолиздеуге арнайы құрылғы пайдаланылады.Оны электроплазмолизатор деп атайды.
Электроплазмолизаторлар әр түрлі құрастырылымды болады: электроплазмолиз тудырылатын камералы көлденең және боймен орналасқан,барабанды және нүктелік электродтар бар.Электроплазмолизатордың құрастырылымы өсімдік шикізаттың меншікті электрлік кедергісіне байланысты келеді.Егер ρ<1 Ом∙м болса нүктелік электроплазмолизаторлар пайдаланылады;егер 8<ρ≤10Ом∙м болса,электроплазмолиз тудыратын камерасы боймен орналасқанал электроплазмолизатор қолданылады; ал егер ρ>8 Ом∙м болса,барабанды электроплазмолизаторды пайдалану ұсынылады.
Үш фазалы өнеркәсіптік жиілікті айнымалы токты пайдаланылатын «Импульс М» типті электроплазмолизатор жмістер мен көкөністердің ұсаұталған бөлшектерін өңдеуге арналған.Оның өнімділігі 6...9 т/сағ.КПВ-3,0 типті валецті шөп тапқыш жаныштауыш негізінде шөп шапқыш-электроплазмолизатордың тәжірибелік үлгісі ойлап жасалынған.Электроплазмолизатор валецтерінің қоректендіру көзі ретінде құрамына жоғарлатқыш трансформатор кіретін бензинді электр агрегат.Өңдеу аймағындағы,электрлік өріс кернеулігі Е=60…75 кВ/м болады.
Ауа райы қолайлы болса,шөпті далада электрлік өңдегенде пішендемеге салынатын массаны 7...10 сағаттан,ал пішенге салынатын массаны бір тәуліктен кейін алуға болады; бұл өңдемеген шөпті кептіргеннен 1,5...2 есе жылдамырақ,сонымен бірге нәрлі заттар шығыны 25...50% - ға кемиді.

1. Басов А.М., Быков В.Г., Лаптев А.В., Файн В.Б. – Электротехнология. – М.: Агропромиздат, 1985.-256с.
2. Папченко А.Я.,Шетлов Ю.А.,Чебану В.Г.Расчет электроплазмолизатора для электрической обработки растительного сырья.Электронная обработка материалов – Кишинев: Штиинца,1984, №3.с 81...84
3. Гайдук.В.Н.,Шмигель В.Н Практикум по электротехнологии. – М: Атропромиздат,1989–175с