Симметриялық шифрлау кері шифрлау. “Базарбай Бектас” мәтінін вижинер кестесі арқылы шифрлау

Симметриялық шифрлау кері шифрлау

“ БАЗАРБАЙ БЕКТАС” мәтінін Вижинер кестесі арқылы шифрлау

Шығыс мәліметтер : БАЗАРБАЙ БЕКТАС

Кілт: КИА

Шешімі:

Есептің шешімін табу үшін К санды элементтен құралған квадраттық матрицадан тұратын кесте құрамыз, мұндағы К алфавиттік символдардың саны. Матрицаның бірінші қатарына алфавит бойынша орналасқан әріптер жазылады, ал екіншісіне дәл осы тәртіппен, бірақ солға қарай бір позиция жылжып отырады, үшіншісіне солға қарай екі позицияға жылжыту арқылы және т. с. с. Оң жақтағы бос қалған орындарға сол жақтан алынып қалған әріптермен толтырылады, 1- суретте көрсетілгендей белгілі тәртіппен жазылады.

А Б В Г Д Е . . . Э Ю Я

Б В Г Д Е Ж . . . Ю Я А

В Г Д Е Ж З . . . Я А Б

Г Д Е Ж З И . . . А Б В

Д Е Ж З И Й . . . Б В Г

Е Ж З И Й К . . . В Г Д

Я А Б В Г Д . . . Ь Э Ю

1 - сурет. Вижинер шифрлау кестесі

Мәтінді шифрлау үшін кілт орнатылады, ол бірнеше сөзден немесе әріптер жиынынын тұрады. Содан соң толық матрицадан Ё әрпі алынып тасталған матрицалық шифрлау алынады. Ол бірінші қатарды және матрицаның қатарларын қабылдайды, оның бастапқы әріптері кілттің әріптері болып саналады.

2- сурет. Шифрлау кілті.

Шифрлау үрдісі келесі қадамдардан тұрады:

А) Шифрланатын мәтіннің әрбәр әрпіне кілттің әріптері сәйкестендіріліп жазылады және кілт қалағанша қайталана береді.

Б) Шифрланатын мәтіннің әрбір әрпі мәтіннің бастапқы әрпі мен кәлттің әріп бағандарының қиылысында орналасқан әріппен ауыстырылады.

3 сурет. Шифрлау механизмі.

Шифрланған мәтінді шифрдан ашу үшін міндетті түрде кілтті білу керек.

Мәтінді шифрдан ашу келесі түрде орындалады:

А) Шифрланған әріптің жоғары жағына кілттің әріптері жазылады.

Б) Вижинердің матрицалық кестесінің қатарынан шифрланған мәтіннің әрпі ізделінеді; бірінші қатардағы әріп сол бағанда орналасқан, ол шифрланған мәтіннің әрпі болып саналады.

В) Алынған нәтиже мағынасы бойынша топталады.

4-сурет. Шифрдан ашу механизмі

2. Цезарь шифрі

Криптология - көне ғылымдардың бірі. Ол көбінесе Юлии Цезарьдің ( б. з. б. 100- 44жж) Цицеронмен және т. б. көне Римде “абоненттермен” шифрланған хат алмасуы кезінде қолданылған. Цезарь шифрі, басқалай циклдік қойылымдар шифрі, хабарлама әліппесіндегі әрбір әріппен ауыстырылып отырады. Әліппе циклді болып саналады, яғни Z кейін A орын алады. Цезарь шығыс мәліметтен үш қадамға қалып отыратын әріпті әріпке ауыстырып отырған.

Қазіргі кезде криптологияда символдарды әріп түрінде емес, оларға сай сандық сипатта көрсету қалыптасқан. Яғни, латын әліппесінің орнына 0- ден( А орнына) 25 ке (Z) дейін сандарды қолдана аламыз. Шығыс символының орнына сәйкес х санын, ал кодталған символ орнына y-ті қойып, қойылым шифрінің қолданылу заңын жаза аламыз:

y = x + z (mod N), (1)

Мұндағы z - құпия кілт,

N - әліппедегі символдар саны, ал N модулі арқылы бөлу операциясы модуль сыртындағы z санның N- ға бөлінгендегі қалдығын береді.

Цезарь шифрында қабылданған құпия кілттің мәні z = 3(ал Август Цезарьда z = 4) . Мұндай шифрларды ашу қиынға соқпайды, тек шифрлау алгоритмін білсең болғаны. Криптология шифрлау әдістері мен хабарламалардың жалғандығын тексеруді зерттейтін криптография және криптограммалардың ауысып кетпеуі мен шифрдан ашу жолын қарастыратын криптоанализ деп аталатын екі бөлімнен тұрады.

Шифрлау алгоритмінің классификациясы:

1. Симметриялы (құпия, бірыңғай кілтпен, даракілтті, single-key) . Ағынды ( ағын мәліметтерін шифрлау) :бір рет қолданылатын немесе шексіз кілтпен (infinite-key cipher) ; ақырғы кілтпен ( Вернама жүйесі - Vernam) ; на основе генератора псевдослучайных чисел (ПСЧ) . Блогты (мәліметтерді блокка қарай шифрлау) :Орын ауыстыру шифрлары (permutation, P-блоктар) ; Алмасу шифрлары (substitution, S-блоктар) :

Бір әліппелі(Цезарь коды) ;

Көпәліппелі (Видженер шифрі, Джефферсон целиндрі, Уэтстоун дискі, Enigma) ;

3. Құрмалас:

Lucipher (фирма IBM, США) ;

DES (Data Encryption Standard, США) ;

FEAL-1 (Fast Enciphering Algoritm, Япония) ;

IDEA/IPES (International Data Encryption Algorithm/Improved Proposed Encryption Standard, фирма Ascom-Tech AG, Швейцария) ;

B-Crypt (фирма British Telecom, Великобритания) ;

ГОСТ 28147-89 (СССР) ; * Skipjack (США) .

2. Асимметриялы (ашық кілтпен, public-key) :Диффи-Хеллман DH (Diffie, Hellman) ; Райвест-Шамир-Адлeман RSA (Rivest, Shamir, Adleman) ; Эль-Гамаль ElGamal.

Сонымен қатар, шифрлану алгоритмінің жеке шифрлар (ciphers) және кодтар (codes) . Шифрлар жеке биттармен, әріптермен, символдармен жұмыс жасайды. Кодтар лингвистикалық символдармен сипатталады. (буындар, сөздер, сөз тіркестері) .

БАЗАРБАЙ

БЕКТАС

Грансфельд шифрі

Бұл Грансфельд шифры деп аталатын күрделі ауысымды шифр Цезарь шифрының сандық кілт модификациясын жүзеге асырады. Ол үшін шығыс хабарламалар әріптерінің астына сандық кілттің сандарын жазамыз. Егер кілт хабарламадан қысқа болса, онда оның жазбасын цикл бойынша қайталап отырады. Мұндағы шифрмәтін Цезарь шифрына ұқсағанымен, саналғанда әліппе бойынша үшінші әріпті емес, құпия кілттің әліппе бойынша араласып берілгендегі сәйкес келетін әріпті алады .

4. Трисемустың шифрлану кестесі

1508ж. Аббат из Германияда Иоган Трисемус написал пичатную работу по криптологий под названием «полиграфия» деп аталатын криптологиялық жұмысын басып шығарды. Бұл еңбегінде ол алғаш рет жүйелі түрде кездейсоқ ретпен әліппеде орналасып толтырылған кестенің шифрлануын сипаттаған (28) . Бұл алмасу шифрын алу үшін әліпбидегі әріптерді жазу үшін арнайы кестелер мен құпия сөз қолданылады. Кестеге ең алдымен қатар бойынша құпия сөз жазылады да, қайталанатын әріптер алынып тасталады. Содан соң кесте өзіне бұрын кірмеген әріптермен өз орнымен толтырылады. Поскольку ключевое слово или фразу легко хранить в памяти, то такой подход упрощял процессы шифрования и расшифрования.

Құпия сөзді не сөз тіркесін есте ұстау оңай болғандықтан шифрлау мен кері шифрлау процесін біршама жеңілдетеді.

ЕРМК- бұл кілт

5. Плейфердің биграммалық шифрі

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс