Кедейлiкпен күрес. Жұмыссыздықпен күрес - кедейлiктi жоюдың негiзгі шарты

Кіріспе

Қазақстанда нарық реформалары кезеңiнде жұмыс iстеуге қабiлетті
халықтың экономикалық белсендiлiгi едәуiр қысқарып кеттi. 1991 жылдан
бастап халықтың табысы азайып, кедейлiгi артты. Осы уақытта,
статистикалық деректерге қарағанда, ең ауқатты және ең кедей азаматтардың
ақшалай кiрiстерiнiң арасындағы алшақтық 4 еседен 11 есеге дейiн өсiп
кеттi. Сонымен бiрге, кiрiстердi екiншi рет және одан кейiн қайта бөлудi,
қайырымдылық көмегiн және есепке алынбайтын кiрiстер көздерiн статистика
есепке алмайды. Осыған байланысты, облыстар әкiмдерiнiң деректерi бойынша
аз қамтылған халықтың саны 19%-ға жуықты құраЙды.
Ең төменгi күнкөрiс мөлшерiн жан басына шаққандағы ақшалай кiрiс
мөлшерiне қатысты есептегенде едәуiр сәйкессiздiк байқалады. 1999 жылы ең
төменгi күнкөрiс мөлшерiне орташа айлық еңбекақының шамасы Астана, Алматы
қалалары мен Қарағанды облысында тиiсiнше 140%, 120% және 110% құраса,
Ақмола және Алматы облыстарында тек 60%-ға жуықты құрайды.
Маңғыстау облысында ең төменгi күнкөрiс деңгейi орташа республика
бойынша алғандағыдан 47%-ға асады, мұның өзiнде ақшалай кірiстермен
82 %-ы ғана қамтамасыз етiлген.
Еңбекақы мен ең төменгi күнкөрiс деңгейiне қатысты есептеу
коэффициентiн пайдалану кедей аудандардың жартысынан астамы Алматы,
Оңтүстiк Қазақстан облыстарында шоғырланғанын көрсетедi. Еңбекақы
мөлшерiнiң ең төменгi күнкөрiс деңгейiне қатысты есептеу коэффициентiнiң
15 пайызынан аспайтын мөлшерi кедей аудандарға жатқызудың өлшемi болып
табылады.
Қазақстандағы кедейлiк пен жұмыссыздықтың негiзгi себептерi:
1) халықтың тұрақты тұратын жерінде сұранысқа ие жұмыс орындарының
болмауы;
2) нарыққа көшу жағдайында халықтың кәсiпкерлiкпен айналысуға және
жұмыс iздеуге даяр болмауы;
3) шағын және жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қаржы және
материалдық ресурстарға қол жеткiзуiнiң шектеулiлiгi;
4) шағын және жеке кәсiпкерлiкті қолдау инфрақұрылымының, соның
ішінде ақпараттық және оқытумен қамтамасыз етудiң нашар дамуы;
5) шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қолданылып жүрген заңнамада
көзделген өздерiнiң құқықтары мен жеңiлдiктерiн жеткiлiктi пайдаланбауы;
6) тауар өндiрумен айналысатын шағын кәсiпкерлiкке атаулы
мемлекеттік қолдау көрсетудiң жеткiлiктi түрде ашық жүргiзiлмеуi;
7) инвестициялық жобалар мен бағдарламаларды iске асыру кезiнде
пайдаланылатын кең тараған мамандықтар бойынша шетелдiк жұмысшылар
әкелуге жеткiлiктi бақылаудың болмауы;
8) жергiлiктi атқарушы органдардың аз қамтамасыз етiлген азаматтарға
әлеуметтiк көмек көрсетудi жүзеге асырудағы мүмкіндiктерiнiң
жеткiлiксiздiгi, нақты мұқтаж адамдарды анықтау жөнiнде халық арасында
мониторингтің толық жүргiзiлмеyi;
9) жұмыс iстеп жатқан ұйымдардың базасында немесе жаңа ұйымдар
құруға қоса қатысу арқылы жұмыс орындарын құруға жәрдемдесудi
ұйымдастыруда жергiлiкті органдардың белсендiлiгiнiң жетiспеуi;
10) бағасы арзан шетелдiк тауарлар әкелiнуiне байланысты отандық
тауарлардың бәсекеге төтеп бере алмауы.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

1. Кедейлiкпен күрес
1.1. Кедейлiк деңгейiн бағалау
Қазақстанда нарық реформалары кезеңiнде жұмыс iстеуге қабiлетті
халықтың экономикалық белсендiлiгi едәуiр қысқарып кеттi. 1991 жылдан
бастап халықтың табысы азайып, кедейлiгi артты. Осы уақытта,
статистикалық деректерге қарағанда, ең ауқатты және ең кедей азаматтардың
ақшалай кiрiстерiнiң арасындағы алшақтық 4 еседен 11 есеге дейiн өсiп
кеттi. Сонымен бiрге, кiрiстердi екiншi рет және одан кейiн қайта бөлудi,
қайырымдылық көмегiн және есепке алынбайтын кiрiстер көздерiн статистика
есепке алмайды. Осыған байланысты, облыстар әкiмдерiнiң деректерi бойынша
аз қамтылған халықтың саны 19%-ға жуықты құраЙды.
Ең төменгi күнкөрiс мөлшерiн жан басына шаққандағы ақшалай кiрiс
мөлшерiне қатысты есептегенде едәуiр сәйкессiздiк байқалады. 1999 жылы ең
төменгi күнкөрiс мөлшерiне орташа айлық еңбекақының шамасы Астана, Алматы
қалалары мен Қарағанды облысында тиiсiнше 140%, 120% және 110% құраса,
Ақмола және Алматы облыстарында тек 60%-ға жуықты құрайды.
Маңғыстау облысында ең төменгi күнкөрiс деңгейi орташа республика
бойынша алғандағыдан 47%-ға асады, мұның өзiнде ақшалай кірiстермен
82 %-ы ғана қамтамасыз етiлген.
Еңбекақы мен ең төменгi күнкөрiс деңгейiне қатысты есептеу
коэффициентiн пайдалану кедей аудандардың жартысынан астамы Алматы,
Оңтүстiк Қазақстан облыстарында шоғырланғанын көрсетедi. Еңбекақы
мөлшерiнiң ең төменгi күнкөрiс деңгейiне қатысты есептеу коэффициентiнiң
15 пайызынан аспайтын мөлшерi кедей аудандарға жатқызудың өлшемi болып
табылады.
Қазақстандағы кедейлiк пен жұмыссыздықтың негiзгi себептерi:
1) халықтың тұрақты тұратын жерінде сұранысқа ие жұмыс орындарының
болмауы;
2) нарыққа көшу жағдайында халықтың кәсiпкерлiкпен айналысуға және
жұмыс iздеуге даяр болмауы;
3) шағын және жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қаржы және
материалдық ресурстарға қол жеткiзуiнiң шектеулiлiгi;
4) шағын және жеке кәсiпкерлiкті қолдау инфрақұрылымының, соның
ішінде ақпараттық және оқытумен қамтамасыз етудiң нашар дамуы;
5) шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қолданылып жүрген заңнамада
көзделген өздерiнiң құқықтары мен жеңiлдiктерiн жеткiлiктi пайдаланбауы;
6) тауар өндiрумен айналысатын шағын кәсiпкерлiкке атаулы
мемлекеттік қолдау көрсетудiң жеткiлiктi түрде ашық жүргiзiлмеуi;
7) инвестициялық жобалар мен бағдарламаларды iске асыру кезiнде
пайдаланылатын кең тараған мамандықтар бойынша шетелдiк жұмысшылар
әкелуге жеткiлiктi бақылаудың болмауы;
8) жергiлiктi атқарушы органдардың аз қамтамасыз етiлген азаматтарға
әлеуметтiк көмек көрсетудi жүзеге асырудағы мүмкіндiктерiнiң
жеткiлiксiздiгi, нақты мұқтаж адамдарды анықтау жөнiнде халық арасында
мониторингтің толық жүргiзiлмеyi;
9) жұмыс iстеп жатқан ұйымдардың базасында немесе жаңа ұйымдар
құруға қоса қатысу арқылы жұмыс орындарын құруға жәрдемдесудi
ұйымдастыруда жергiлiкті органдардың белсендiлiгiнiң жетiспеуi;
10) бағасы арзан шетелдiк тауарлар әкелiнуiне байланысты отандық
тауарлардың бәсекеге төтеп бере алмауы.

1.2. Әлеуметтiк саясат туралы
Халыққа әлеуметтік көмек көрсетудегi оң өзгерiстер 2000 жылдан
бастап байқалатын болады және оның бүкiл жүйесiн реформалау туралы айтуға
болады. Бұл орайда, бұрын азаматтардың жекелеген санаттарына берiлiп
келген және кейiннен ақшалай өтемақыларға ауыстырылған заттай жеңiлдiктер
қайтарылмайды. Халықты әлеуметтiк қорғаудың негiзгi бағыты кедейлiкпен
күрес жүргiзу болады.
2000 жылы:
1) "Қазақстан Республикасындағы арнаулы әлеуметтiк жәрдемақылар
туралы" Қазақстан Республикасының Заңына алушылардың жекелеген
санаттарына арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлемдерін жергілікті
бюджеттердің қаражаты есебінен жүзеге асыру бөлігінде өзгерістер
енгiзiлетiн;
2) отбасының құрамына және жиынтық табысына қарай бюджеттiң
мүмкiндiктерi ескерiле отырып, мемлекеттік атаулы әлеуметтiк көмек
көрсетудiң мөлшерi белгiленетін;
3) азаматтардың жиынтық табысын айқындаудың әдiстемелiк тәсiлдерi
жетiлдiрiлетiн;
4) елдi мекендердiң бәрiнде есепке алуды және есеп берудi бiр жүйеге
келтiру үшiн аз қамтамасыз етiлген азаматтардың есеп кәртiшкесi
енгiзiлетiн;
5) қайырымдылық қызметiн көтермелеу жөнiнде шаралар қабылданатын
болады.
2001-2002 жылдары:
1) атаулы әлеуметтік көмекті тағайындауды уәкілетті орган тиісті
бюджетте атаулы көмек көрсету үшін көзделген сома шегінде жүзеге асыратын
болады;
2) әлеуметтiк қорғау жөнiндегi бюджеттік бағдарламаларды қысқартуға
тыйым салу енгiзiледi;
3) атаулы әлеуметтiк көмек көрсету бағдарламасы жан басына
шаққандағы орташа табысы кедейлiк шегiнен төмен болатын Қазақстанның
барлық азаматтарын қамтитын болады;
4) оларға одан әрi қарай жұмысқа орналасуға жәрдем көрсету
мақсатында еңбекке қабiлетті жастағы жұмыс iстейтiн бiр де бiр мүшесi
жоқ, аз қамтылған отбасыларының есебiн жүргiзу жалғастырылатын болады.

1.3. Халықтың әлеуметтiк осал жiктерiн мемлекеттiк қолдау шаралары
1.3.1. Зейнеткерлер
Қазақстан Республикасының Үкiметi зейнетақылар мен жәрдемақылардың
уақытылы төленуiн қамтамасыз етедi.
Зейнетақының мөлшерiн жыл сайын өсiрiп отыру көзделедi.
Ең төменгi зейнетақы алатын жалғызiлiктi зейнеткерлерге айрықша
көңiл бөлiнетiн болады.
1.3.2. Оралмандар
2000-2002 жылдары өзiнiң тарихи отанына қайтып оралған 38,5 мың
оралман жұмысқа орналасуға мұқтаж болады деп күтiлуде. Оларды халқы көп
облыстардан өзге облыстардың барлығына орналастыру көзделiп отыр.
Оралмандарды жұмысқа орналастыру проблемаларын шешу үшiн оларды
оқыту және қайта оқыту, қоғамдық жұмыстарға қатыстыру, белгiленген квота
есебiнен жұмысқа қабылдау, сондай-ақ қосымша жұмыс орындарын құру
көзделуде.

1.4. Еңбекке қабiлетсiз адамдар
1.4.1. Мүгедектер
Мүгедектердiң кедейлiгi проблемасын шешу:
1) мүгедектердi оңалту, оларды қоғамға кiрiктiрудi нығайту,
бағытталған бағдарламаларды, кембағал балаларды әлеуметтiк және
түзетупедагогикалық қолдауды жетiлдiру жөніндегi заңнама базасын жасауды,
белгiлi тұрағы жоқ адамдарға арналған әлеуметтік бейiмделу орталықтарын
ұйымдастыруды;
2) жүйке аурулары ауруханалары мен мамандандырылған емдеу-алдын алу
ұйымдары жанындағы емдеу-өндiрiстiк шеберханаларында мүгедектердi
еңбекпен емдеудi кеңейтуден, медициналық-әлеуметтiк сараптау негiзiнде
айқындалатын мүгедектердi медициналық, кәсiптiк және әлеуметтiк оңалту
жүйесiн жетiлдiрудi;
3) интернат үйлерiнде санаторийлерде, ауруханаларда, сондай-ақ үй
жағдайында пайдаланылатын протездiк-ортопедия бұйымдарын неғұрлым жаңа
және жетiлдiрiлген технологиялар бойынша жасауды және балалар мен
ересектерге арналған мүгедектiк арбаларын, мүгедектер, қарттар және
тiрек-қозғалу аппараты бұзылған ауруларға арналған шағын
механикаландырылған оңалту құралдарын шығаруды ұйымдастыруды;
4) жәрдемақыларды уақытында төлеудi қамтамасыз етудi;
5) жұмыспен қамту қызметтерiнiң жұмыс берушiлердiң, кәсiподақтардың
қатысуымен мүгедектердi жұмысқа орналастыру жөнiндегi шараларын iске
асыруды;
6) жұмыс берушiлердiң өндiрiсте жарақат алған еңбекшілерге қатысты
әлеуметтiк жауапкершiлiгiн күшейтудi;
7) мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыстарды мүгедектерi басым
мамандандырылған ұйымдарда орналастыруды қамтитын болады.
1.4.2. Балалар
Жетiмдер, үйсiз балалар, жағдайы нашар отбасыларындағы жұмыс iстеуге
мәжбүр балалар, мүгедек балалар, құқық бұзушы жас балалар ерекше көңiл
бөлудi және көмектi қажет етедi. Жетiм балаларға, сондай-ақ ата-анасының
қамқорлығынсыз қалған, балаларға күтiм жасайтын мекемелерде (балалар
үйлерiнде-интернаттарында, мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында,
отбасылық үлгiдегi балалар деревняларында, әскери үлгiдегi
мектеп-интернаттарда тәрбиеленушi балаларға білім алу, емделу, әлеуметтiк
қамтамасыз ету үшін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.