«мақташы» мектебінің құрлыс барысы

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе

I Негізгі бөлім
1. Геометриялық нивелирлеу тәсілдері
2. Геодезиялық түсірістердің мәні
3. Топографиялық карталарды жаңарту
4. Геодезияда спутниктік аспаптарды қолдану

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Біз өзіміздің өндідістік практикамызды ОҚО, Мақтаарал ауданы, Мақташы аулындағы «Мақташы» мектебінің құрлыс барысында болдық. Мектеп 200 орынға арналған. Мектеп құрлысын «Нүр-Л-Жетісай» компаниясы міндетіне алған Мектепте жалпы компьютерлік сыныптар, спорт залы, акт залы, спорт алаңы, еңбек сыныбы, кітапханасы қажетті құрал жабдықтармен қамтамасыз етілді.

Пән: Құрылыс
Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

I Негізгі бөлім
1. Геометриялық нивелирлеу тәсілдері
2. Геодезиялық түсірістердің мәні
3. Топографиялық карталарды жаңарту
4. Геодезияда спутниктік аспаптарды қолдану

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Біз өзіміздің өндідістік практикамызды ОҚО, Мақтаарал ауданы, Мақташы аулындағы Мақташы мектебінің құрлыс барысында болдық. Мектеп 200 орынға арналған. Мектеп құрлысын Нүр-Л-Жетісай компаниясы міндетіне алған Мектепте жалпы компьютерлік сыныптар, спорт залы, акт залы, спорт алаңы, еңбек сыныбы, кітапханасы қажетті құрал жабдықтармен қамтамасыз етілді.Біз практикамыз барысында мектептің инженерлік каммуникациялық және басқада геодезиялық жұмыстары жүргізілу барысында болдық Геодезия - жердің немесе оның жекелеген бөліктерінің пішіні мен көлемін, жерді карталар мен пландарға түсіру, сол сияқты адамның инженерлік қызметінің сан алуан міндеттерін атқару мақсатында жер бетін өлшеу әдістерін зерттейтін ғылым. Грек тілінен аударғанда геодезия сөзі жерді бөлу деген мағынаны білідіреді.
Адамзат қоғамының дамуына және ғылым мен техниканың өсуіне байланысты геодезияның мазмұны да өзгеріп отырады. Соның нәтижесінде өзінің даму процесінде геодезия бірсыпыра дербес ғылыми және ғылыми техникалық пәндерге бөлінеді:
Жоғарғы геодезия - жердің және планеталардың фигуралары мен көлемдерін зерттеу, сондай - ақ геодезиялық негізгі тірек жүйелерін құру жөніндегі міндеттерді шешеді.
Геодезия немесе топография - жер бетінің біршама шағын учаскелерін түсірумен байланысты мәселелерді зерттейді.
Картография - жер бетінің едәуір территорияларын, кескіндерін әр түрлі мақсаттағы карталар түрінде жасау әдістері, оларды жасау және көбейту технологиясын зерттейді.
Аэрофототопография - Жердің карталары мен пландарын фотосуреттер және әуеден түсірген фотосуреттер бойынша жасаудың әдістерін талдаумен айналысады.
Теңіз геодезиясы - мұхиттар мен теңіздер түбінің табиғи қорларын барлаумен картаға түсіруге байланысты арнайы өлшеу әдістерін талдап жасайды.
Қолданбалы геодезия - іздеулер, құрылыстар мен инженерлік құрылыстарды салу және пайдалану, жабдықтарды монтаждау, табиғи байлықтарды пайдалану кезінде атқарылатын геодезиялық жұмыстардың әдістерін зерттеумен айналысады.

Байзаков мектебі
Негізгі бөлім

1 Геометриялық нивелирлеу
Нүктелердің биіктік белгілерінің мәні мен олардың салыстырмалы биіктіктерін есептеп шығаратын геодезиялық өлшеулер нивелирлеу деп аталады. Нүктелердің алынған биіктік белгілерінің мәні барлық масштабтағы топографиялық түсірістердің биіктік негізі болып саналады және халық шаруашылығына қажетті инженерлік есептерді, сондай-ақ бірқатар ғылыми есептеулерді шешу үшін қолданылады.
Нүктелердің биіктігін техникалық нивелирлеуді қолданып геометриялық нивелирлеумен анықтайды. Геометриялық нивелирлеу ортадан және алға қарай нивелирлеу әдістері болып бөлінеді.
Ортадан нивелирлеуде нивелир А және В нүктелерінің дәл ортасындағы С нүктесіне орнатылады, ал нүктелерге бірдей рейкалар қойылады. Дүрбінің нысаналау осін горизанталь жағдайына келтіреді де, нивелирдің дүрбісін біртіндеп рейкаларға нысаналайды. Бүдан соң 3және PI есептеулерін аламыз,олар нысаналау сәулесінен А және В нүктелеріне дейінгі кесінділер болып саналады. Мұнда А және В нүктелерінің арасындағы салыстырмалы (Һ) мына формуламен анықталады:
Һ=3 - PI

Байзаков мектебіндегі конализациялық жұмыстардың барысы

Егер артқа есептеу 3 алға есептеу PI артық болса (3PI) онда салыстырмалы биіктік Һ оң болады, яғни В нүктесі А нүктесінен биік орналасады. Ал артқа есептеу 3 алға есептеуден PI кем болса (3PI), онда салыстырмалы биіктік теріс болады, яғни В нүктесі А нүктесінен төмен болады.
Егер А нүктесінің биіктік белгісінің мәні НА белгілі болса, онда келесі В нүктесінен биіктік белгісінің мәні НВ бұрынғы нүктенің белгісінің мәні НА мен олардың арасындағы салыстырмалы биіктігінің қосындысына тең болады:
НВ= НА + Һ
Нивелирдің нысаналау сәулесінің теңіз денгейінен биіктігі аспаптың горизонты АГ деп аталып, былайша анықталады:
АГ= НА+3= НВ + PI
Егер рейканы аралықтағы бір нүктеге (Д) қойып,одан d есептеуін алатын болсақ, онда оның биіктігі
Нд=АГ - d,
яғни кез-келген нүктенің биіктік белгісінің мәні аспаптың горизонтымен осы нүктеге қойылған рейкадан алынған есептеудің айырымына тең.
Алға қарай нивелирлеуде бастапқы А нүктесіне нивелир орнатылады да, алдыңғы В нүктесіне рейка қойылады. Содан кейін рейкадан есептеуді PI алады да, А нүктесінен нивелир дүрбісінің окулярының центіріне дейінгі вертикаль ара қашықтықты, яғни нивелирдің биіктігі болып саналатын қашықтықты өлшейді. А және В нүктелерінің арасындағы салыстырмалы биіктік (Һ) мынаған тең болады:
Һ=і - PI
Ортадан нивелирлеудің алға қарай нивелирлеумен салыстырғанда мынадай артықшылықтары болады; еңбектің өнімділігі 2 есе жоғары; нивелирлеуге әсерін тигізетін кейбір қателіктер жойылады.
Едәуір ара қашықтықта орналасқан А және Д нүктелерінің арасындағы салыстырмалы биіктікті анықтау кезінде, егер нивелирдің орналасқан әсерінен осы екі нүктенің арасындағы салыстырмалы биіктікті анықтау мүмкін болмаса, онда жүйелі нивелирлеу қолданылады. Ол үшін шеткі нүктелердің ара қашықтығының ортадан нивелирлеуге мүмкіндік беретін бірнеше тең кесінділерге бөледі, осы байланыстыру нүктелерінің арасындағы салыстырмалы биіктікерді жүйелі анықтап, олардың қосындысын тауып, бастапқы А және Д нүктелерінің арасындағы салыстырмалы биіктікті анықтайды. Екі нүктенің арасындағы салыстырмалы биіктік байланыстыру нүктелері арасындағы салыстырмалы биіктікердің алгебралық қосындысы болып саналады. Нивелирдің екі шектес орналасуына ортақ нүктелерді байланыстыру нүктелері деп атайды.
I 1 станциясына нивелирді орнатады да, артқы 3 және алдыңғы PI рейкалардан есптеулер алады. Содан кейін А нүктесіндегі рейканы В1 нүктесіне апарып қояды да, I2 станциясынан 32 және PI2 есептеулерін алады, осылайша жүйелі түрде барлық жүрісте нивелирлеуді жүргізеді. Шеткі А және Д нүктелерінің арасындағы салыстырмалы биіктік (ҺАД)
ҺАД= Һ1+Һ2+Һ3+...+Һn=(31- PI1)+(32 - PI2)+...+(3n - PIn)

1. Түсірулердің түрлері.
2. Жергілікті жердің сызықтық түсіруі.
3. Биіктік түсірулер.
4. Аэрокосмостық түсірулер.
Топографиялық түсірулер топографиялық карталар мен планды құрастыру үшін далалық және камералық жұмыстар комплексінен тұрады. Инженерлік геодезияда әдетте 1:5000, 1:2000, 1:500 ірі масштабты түсірулер жүргізіледі. Топографиялық пландарда барлық нысандар және жергілікті жер бедері, жерасты және жерүсті коммуникациялар бейнеленеді.
Жергілікті түсірулер - бұл ірі масштабты карта мен пландарды дайындаудағы өндірістік жұмыстардың белгілі бір кезеңі. Өндірістік жұмыстар төмендегідей сатылардан тұрады:
Дайындық кезеңі, өндірістік жұмыстардың орындалу технологиясы мен мақсатын анықтайды, далалық түсірулерді жүргізу үшін материалдарды дайындайды.
Далалық жұмыстар, нәтижесінде цифрлік материалдардың сериялары алынады, электрондық өңдеулерден кейін олардан түсірілген карталардың түпнұсқасын алады. Кейде далалық жұмыстар далалық карталардың түпнұсқасын жасаумен аяқталады.
Камералды жұмыстар, өндірісте соңғы, өңделген карталардың түпнұсқасын алу, баспаханада басып шығару және көбейту жұмыстары орындалады.
Негізгі далалық картографо-геодезиялық жұмыстар электронды тахеометрлер, нивелир, дальнометр және GPS-жабдықтары көмегімен жүргізіледі.
Нивелирлеу - Жер беті бөліктерінен таңдап алынатын нүктелер биіктіктері айырмалары мен оларға есептеулер жүргізу бағытындағы жазықтыққа қарағанда салыстырмалы биіктіктерді анықтау жұмыстарын жүргізеді. Кеңес Одағында, бастапқы есептеу жүргізетін негізгі жазықтық ретінде мұхит деңгейінде болатын деңгейлік жазықтық - геоид аталымының қабылдауына сәйкес Балтық теңізінің орта деңгейліктегі жазықтығы алынады.

Нивелир - өлшеу жұмыстарында өте жиі қолданылатын аспап.
Нивелирдің негізгі құрылысы:
- орнықтыру табаны
- нысаналау түтікшесі
-цилиндрлік деңгейлегіш бөліктерінен тұрады. Нивелирмен жұмыстарды жүргізбес бұрын, оны алдын ала дөңгелек деңгейлегіш арқылы әзірлікке келтіреді.
Түсірулерді жүргізу ерекшеліктеріне қарай нивелирлеу әдістері:
- геометриялық;
- тригонометриялық;
нивелир AL 132
- физикалық
- стереофотограмметриялық
- автоматтандырылған деп бөлінеді.

Геометриялық нивелирлеу әдісі нивелир деп аталатын аспапты пайдаланып, түсіру жұмыстары көкжиек бұрыш арқылы жүргізіледі. Тригонометриялық нивелирлеу әдісінде теодолит-тахеометр аспабы қолданылып, түсіру жұмыстары көлбеулік сәулелер арқылы жүргізіледі. Физикалық нивелирлеу әдісі:
- барометрлік
- гидростатикалық
- аэронивелирлеу түрлеріне бөлінеді.
Барометрлік нивелирлеу жағдайында барометр аспабы қолданылып, таңдап алынған нүктелік орындардың қысымы анықталады, осы қысымдық өлшем бірліктерінің айырмасы бойынша, сол нүктелердің өзара қандай биіктіктерде болатыны есептеледі.
Жоғарыда айтылған әдістердің арасында ең нақты болып келетіні геометриялық нивелирлеу әдісі.

2. Теодолиттік түсіріс мәні

Белгілі бір жер территориясының жай жапсарын 1:500 - 1:5000 масштабтағы пландарда жер бедерінсіз кескіндеу үшін жүргізілетін горизонталь түсіріс теодолиттік түсіріс деп аталады.
Осы жұмыстарда бұрыш өлшеуіш аспабы ретінде теодолит қолданылады, ал ара қашықтықты өлшеу үшін ленталар (рулеткалар) және де оптикалық қашықтық өлшеуіштер қолданылады. Теодолиттік түсіріс геологиялық барлауда , тау кен ісінде, ауыл шарушылығында, құрылыста т.с.с. пайдаланылатын мәліметтерді алу үшін жүргізіледі.
Теодолиттік түсіріс үшін тірек жүйесі әдетте теодолиттік жүрістер жүйесі түрінде құрылады да, олардың нүктелерінен ситуацияны түсіре отырып, қажетті нүктелердің орнын полярлық әдіспен, перпендикулярлар және жарма әдістермен, сонымен қатар әр түрлі бұрыштық және ұзындық қиыстырулар көмегімен анықтайды.
Теодолиттік түсіріс дайындық, далалық және ғылыми өңдеу жұмыстарынан тұрады.
Дайындық жұмыстары кезінде жнргілікті жердің жай - жапсарын кескіндеудің қажетті дәлдігіне сүйеніп, түсірістің масштабын таңдайды да, қолдағы бар картографиялық материалдарды (планды, картаны және профильді) мұқият қайта қарап зерттейді. Егер түсіріс жүргізілетін ауданда геодезиялық тірек жүйесінің пункттері болса, онда олардың орналасқан жерінің схемасын жасап, каталогтан координаталарын жазып алады.
Далалық жұмыстардың құрамына мынандай жұмыстар енеді:
жергілікті жерді рекогнасцировкалау және пункттерді бекіту;
1) Түсірістің пландық негіздеуін жасаған кезде бұрыштарды және сызықтардың ұзындығын өлшеу;
2) Жергілікті жердің контурын түсіру;
3) Түсіріс түсіріс негіздеуінің пункттерін мемлекеттік немесе жергілікті жүйе пункттеріне байланыстырады.
Рекогнасцировка кезінде геодезиялық тірек жүйесінің пункттері ізделініп табылады және жүргізілетін теодолиттік жүрістердің неғұрлым қолайлы орындары белгіленеді. Рекогнасцировканың нәтижесін ірі масштабтағы немесе жұмыс барысында жасалған схемаға түсіреді.
Теодолиттік жүрістер тұйықталған, тұйықталмаған және бір жағы байланыстырылған болуы мүмкін. Тұйықталған теодолиттік жүріс, әдетте, геодезиялық негіздеудің пунктіне байланысқан тұйық көпбұрыш түрінде болады. Тұйықталмаған жүрістер басы мен аяғында геодезиялық негіздеудің координаталары белгілі пункттеріне терілуі тиіс. Бір шеті геодезиялық негіздеудің пунктіне байланыстырылып, ал екінші шеті еркін қалса, бұл түсіріс бір жағы байланыстырылған жүріс деп аталады Геодезия - Жер пішіні мен өлшемін анықтау, планда және картада бейнелеу үшін жер бетіндегі өлшеулер туралы ғылым жүйесі. Геодезия -- жер туралы өте ежелгі ғылымдардың бірі. Адамзатшң бағзы заманда жер бетінде қашықтық пен ауданды өлшеудегі ашқан зандылықтары Геодезияның ғылым ретінде қалыптасуына негіз болды. Геодезия өте ерте заманда жер бетін шаруашылық мақсаттар үшін зерттеу қажеттігі туған кезде пайда бодды. Әсіресе Ежелгі Египетте Геодезияның пайда болуы мен дамуына ерекше қолайлы жағдайлар туды. Б.з.д. XIV -- XII ҒҒ. Қытайда "бүкіл жерді" зерттеу мақсатында геодезиялық жұмыстар жүргізілді. Геодезия Ежелгі Грекияда жоғары дамып, теориялық жағынан негізделді. Оған бізге жеткен Александриялық Геронның (шамамен 1 ғ.) "Диоптрия тура геожүйелердің қалыптасу, қызмет ету және даму процестері. Олар геожүйелердің қасиеттері мен құрамдарының, шекаралары мен өзара байланыстарының өзгеруімен қатар жүреді. Геодезиялық процестер заттық, энергетикалық немесе ақпараттық, географиялық нақтылыққа байланысты - физикалық-географиялық (табиғи), қоғамдық - ( географиялық, сондай-ақ табиғат пен қолы" және "Ауданды өлшеу" атты кітаптары дәлел бола алады. Бұл кітаптарда геодезиялық жұмыстар мен геодезиялық құралдардың еипаттамалары келтірілген. Грекғалымы Эратосфен (б.з.д. 276 -- 194 жж.) Египетте жердің көлемін анықтады. Ол жер шарының радиусы, шамамен, 6000 км екенін анықтап берді.

Қазіргі кезде геодезия іргелі ғылымдардың жетістіктеріне сүйенетін күрделі әрі жан-жакты дамыған ғылымдардың бірі болып саналады. Оның негізгі атқаратын міндеті - Жердің пішіні, келисіп және гравитациялық өрісін зерттеу, пландар мен карталарды және олардың электрондық ұқсастығын -- жергілікті жердің цифрлық моделін және электрондық карталарды жасау, шаруашылық салаларының жоіте еліміздің корғанысының жергілікті жердегі әр түрлі инженерлік мәселелерін шешу. Адамзат қоғамының және ғылым мен техниканың дамуына байланысты Геодезияның мазмұны да өзгеріп отырды. Соның нәтижесінде өзінің даму процесінде геодезия бірқатар дербес ғылыми және ғылыми-техникалық пәндерге бөлінді.

Теодолит деп аталатын бұрыш өлшейтін аспапты пайдалану арқылы көкжиектік бұрышты анықтайды.
Теодолитті пайдалана отырып, өлшеу жұмыстарын жүргізгенде, теодолит құрамында: буссоль, штатив, тіктеуіш сияқты құралдар бірге болуы тиіс. Буссоль - магниттік азимуттар мен румбтар бірліктерін анықтайтын аспап, штатив - бір ұшы арнайы түрде қозғалмалы бекітіліп істелінген үш тағанды қарапайым құрал.
Қазіргі таңда қолданылатын автоматтандырылған теодолиттер соңғы нәтижелерді үлкен дәлдікпен алуға мүмкіндік береді.

Теодолит 4Т15П
Теодолиттік суретке түсірудегі мақсат:
1) Берілген масштабтағы топографиялық суретке түсіру жұмысына қажет жоғары класты геодезиялық желіні ұйымдастыру;
2) Алға қойылған әр түрлі инженерлік-құрылыс жұмыстарының шарттарына орай геодезиялық негіз жасау, бекітілген әрбеір нүктенің координаталарын анықтау.
Осы нүктелердің жиыны теодолиттік жүріс деп аталып, тұйық не ажыратылған полигондар ретінде жүргізіледі. Теодолитттік жүрістерді салудағы жасалынатын жұмыс реті:
1) Өткен жылдардағы топографиялық материалдармен танысып, алда істелінетін жұмыстардың жобасын жасау;
2) Тірек нүктелерін таңдап алып, оларды бекіту;
3) Сызықтарды өлшеуге дайындау;
4) Теодолиттік жүрістердің қабырғалары мен бұрыштарын өлшеу;
5) Ситуацияны суретке түсіру;
6) Теодолиттік жүрістерді мемлекеттік немесе жергілікті геодезия желісіне байланыстыру, олар болмағанда теодолиттік жүрістегі алғашқы қабырғаның азимутын анықтау;
7) Камералық жұмыстар.
Горизонталь ß бұрышын өлшеу жұрістегі бұрылу нүктелерінде теодолитті кезек-кезек қойып отырады. Әдетте, теодолитті өлшенетін телім (учаске) оң жақта болатындай етіп қояды да, жүріс бойынша оң жақтағы бұрыштарды өлшейді. Өлшенетін бұрыштың төбесіне теодолитті тіктеуіш арқылы дұрыстап қояды да, өлшеуге дайындайды. Түтікшені бұрыштың оң және сол жақ нүктелеріне қарай бағыттағанда санақты горизонталь дөңгелектегі (лимбадағы) верньерлер (шкалалар) бойынша алып отырады. Бірінші верньер бойынша градус, минут және олардың бөліктеріне дейін, яғни, толық санақтап алады, ал екінші бойынша - тек минуты мен оның бөліктері ғана алынады. Кейін ол санақтардың орта мәнін шығарады.
Өлшеудің дәлдігін арттыру үшін әдістің екінші жартысын пайдаланамыз, ол үшін вертикаль дөңгелектегі жағдайға қою керек. Түтікшені зенит арқылы айналдырып, сол бұрышты екінші рет өлшейді. Егер шыққан шама верньердің екі есе дәлдігінен артық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.