Мұнайдың төгілуі және оның өсімдіктер мен жануарлар әлеміне әсері

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ . . .

КІРІСПЕ . . .: Мұнайдың төгілуі және оның өсімдіктер мен жануарлар әлеміне әсері . . .

2: 3

КІРІСПЕ . . .: Мұнайдың төгілуі құрлықта және сулы акваторияларда . . .

2: 6

КІРІСПЕ . . .: Мұнайдың өсімдіктер мен жануарларға әсері . . .

2: 10

КІРІСПЕ . . .: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

2: 14

КІРІСПЕ . . .: Пайдаланылған әдебиеттер . . .

2: 15

КІРІСПЕ

Мұнай - газ кен орындарын өндіру, өңдеу және тасымалдауда жер қойнауынан алынатын шикізаттың көбі әртүрлі қалдықтар түрінде жоғалады және қоршаған ортаны ластайды. Табиғатты ластау өнеркәсіптің барлық сатыларында, яғни геологиялық барлаудан бастап ең соңғы пайдалануға дейінгі кезеңдерде жүріп жатады. Мұнайгазды өндіру өте үлкен жер аумағын қажет етеді. Онда көптеген мұнайды зерттеу, өндіру, игеру, өңдеу және тасымалдау сиқты объектілері орналасады. Мысалы оған ұңғыны, технологиялық сыйымдылықтарды, резервуарлар, электр желілері, тазалау қондырғылары, компрессорлар, лақтыру желілері, мұнай жинау пунктері, мұнай мен газды дайындау қондырғылары, блокты шоғырланған сорап станциялары, мұнай тасымалдаушы станциялар және тағы басқаларды айтуға болады. Сондықтан мұнай өнеркәсіптерінің балансында жер көлемі басқа тау-кен өнеркәсіптерімен салыстырғанда көп болады. Бұл объектілердің әрқайсысы қоршаған ортаға, өсімдіктер мен жануарлар әлеміне зиянды әсерін тигізуі мүмкін.

Мұнайдың төгілуі және оның өсімдіктер мен жануарлар әлеміне әсері.

Мұнай газ кен орнындарын өңдеуде гидросфераның (жер асты сулары мен ашық су жиналатын ашық керлер), атмосфера мен литосфераның (сыртқы жер қабатының) ластануы айтарлықтай қатер тудырады. Құрамында әртүрлі химиялық заттар бар қатты қалдықтар, сондай-ақ үстіртін ағынды сулар, жер үсті суларын, жерді, топырақты ластап, олардың санитарлық-гигиеналық жағдайы мен биологиялық өнімділігін төмендетеді.

Мұнай кен орнының топырақ өсімділік қабаты адамның әсерінің нәтижесінде айтарлықтай дәрежеде бұзылады.

Жануарлар және өсімдіктер әлемін қорғау бойынша негізгі шаралар:

- нормативтік актілерімен заңдарды сақтау;

- жануарлар және құстар тіршілік ететін жерлерге жақындауды шектеу;

- ұңғымаларды сынауды күндізгі уақытта жүргізу;

- бондық қоршаулардың болуы;

-көліктердің жылдамдығын шектеу және олардың нақты айналым бойынша жүруі;

- жер қойнауына, өсімдіктер әлеміне зиянды әсері бар химиялық реагенттерді, мұнай өнімдерін және т. б. қалдықтарды тастауды қадағалау;

- жануарлар және өсімдіктер әлемін қорғау және аң аулауға тыйым салу үшін әкімшілік, құқықтық және экономикалық шаралар қабылдау;

- мониторинг жүргізу.

Құрылыс жұмыстары нәтижесінде жер бетінің өзгеруі және грунттың жойылуы үрдісі жүрген. Бұл өсімдікті құртудағы ең күшті факторлардың бірі, оның үстіне шөлді аймаққа жер бетінің өсімдік қабатты өте аз.

Жолдың ізі бойынша өсімдік толығымен жойылады. Кен орындағы пайдалану жағдайында өсімдіктің жойылу үрдісі уақытша және ұзақ мерзімді қолданылған жолдарды салудын талапқа сай болмау салдарынан жыл сайын арта түскен, ал жоғарыда айтылған факторға байланысты техногенді шөлейттену аймағының арттуына әкеп соғады. Жер бетінің топырақ - өсімдік жабынының ластануы мұнай және мұнай-газ кен орындарын игеру үрдісі кезінде топырақ мұнаймен, мұнай өнімдерімен, әр түрлі химиялық заттармен және жоғарғы миниралданған сулармен ластануы мүмкін. Қазіргі кезде кен орын аумағында сақталған өсімдіктер мына ластаушы заттардың әсеріне ұшырауда, мұнай-газ және олардың жану өнімдері. Мұнай төгілген аймақтарда өсімдіктер толығымен жойылған. Оларды қалпына келтіру үшін жерді қайта өндеу бойынша арнайы іс-шаралар қолдану арқылы ғана жүзеге асырлады. Мұнаймен ластанған аймақтан тыс орналасқан өсімдіктермен де жер бетінің ерітінділері және грунт суы арқылы сезінеді. Соған байланысты, ластанбағанына қарамастан олардың бойында да айтарлықтай көлемде мұнай көмірсутектері жиналады.

Мұнайгазды өндіру өте үлкен жер аумағын қажет етеді. Онда көптеген мұнайды зерттеу, өндіру, игеру, өңдеу және тасымалдау сиқты объектілері орналасады. Мысалы оған ұңғыны, технологиялық сыйымдылықтарды, резервуарлар, электр желілері, тазалау қондырғылары, компрессорлар, лақтыру желілері, мұнай жинау пунктері, мұнай мен газды дайындау қондырғылары, блокты шоғырланған сорап станциялары, мұнай тасымалдаушы станциялар және тағы басқаларды айтуға болады. Сондықтан мұнай өнеркәсіптерінің балансында жер көлемі басқа тау-кен өнеркәсіптерімен салыстырғанда көп болады. Бұл объектілердің әрқайсысы қоршаған ортаға, өсімдіктер мен жануарлар әлеміне зиянды әсерін тигізуі мүмкін.

Мысалы өндіру жұмыстарының ең басындағы бұрғылау жұмыстары қоршаған ортаға тигізетін зардабы мол. Бұрғылау жұмытарының ішінде ең қауіптісі бұрғылау сұйықтықтары. Оның құрамы өте күрделі әр түрлі химиялық және механикалық қосылыстардан тұрады. Оларға бұрғылау шламын, мұнай қоспасын, аэрленген су, саз-балшық және тағы басқа әр түрлі заттарды айтуға болады. Бұл заттар бұрғылау сұйықтығымен бірге жер асты, жер үсті суларын ластап, ондағы өсімдіктер мен сол жерде мекендейтін жануарлаға да зияны әсерін тигізеді. Себебі қабат суымен қоректенетін өсімдіктер сол қабат суының ластану әсерінен және жер бетіне төгілген ақаба суладың әсерінен жойылады. Сонымен қатар осы өсімдіктермен қоректенетін жануарлардың да жойылуына немесе миграциясына әкеледі. Ал бұл ақаба сулардың су қоймаларына немесе кішігірім өзен мен көлдерге құйылуы сол өзен, көлдердің балық және сол жердегі суын ішетін жануарлардың жойылуына әкеледі.

Сонымен қатар мұнай мен мұнай өнімдерінің ұңғы сағасндағы арматуралардың кәсіпшілік резервуарлар паркінің, топтық және жекелеген мұнайды жинау қондырғыларының герметизациялылығының бұзылуы салдарынан қоршаған ортаға төгілуінен болады.

Негізгі газ мөлшері (30%) компрессорлық станцияларда жоғалтылады, ал мұнай құрамындағы жеңіл газдар (30%) ұңғымалардың ашық мерниктерінде және топтық қондырғыларда, технологиялық және тауарлық

$C:\Users\User\Desktop\нефть\4175624C_A4B5_4B87.jpg$ резервуарларда, дайындау мен тұзсыздандыру пунктерінде ұшып кетеді. Бұл газдар мен мұнай өнімдері, ақаба сулар жергілікті су қоймаларын, ауаны ластап өсімдіктер мен жануарларға кері әсерін тигізеді.

Мұнайдың төгілуі құрлықта және сулы акваторияларда.

Мұнайдың төгілуі құрлықта және сулы акваторияларда болады. Құрлықта мұнайдың төгілуі көбінесе тасымалдау құбырларының тесілуінен, фонтанды ұңғымалардағы апаттық жағдайларға байланысты мұнайдың атқылап төгілуі және тағы басқа төгілу аумағы онша үлкен емес болып келетін жағдайларды айтуға болады. Топыраққа төгілген мұнай жерге сіңіп белгілі тереңдікке жеткенде тоқтайды. Бұл тереңдік қабаттың өткізгіштік қасиетіне тағы басқа жағдайларға байланысты әр түрлі болады. Топырақ құрамында мұнайдың болуы экологиялық жағынан өте қауіпті. Зерттеулер көрсеткендей өсімдіктердің мұнаймен ластанған топырақта тіршілік ету мүмкіншілігі өсімдіктердің тамырының қаншама тереңдікке кетуі мен жапырақтарын қаншама тез ауыстыру жылдамдығына байланысты болып келеді екен. Топырақ та мұнайдың болу ондағы микроорганизмдердің көбеюіне әкеледі, ол өз кезегінде топырақтағы азот мөлшерін азайтып өсімдіктердің өсуіне қолайсыз жағдай туғызады. Өсімдіктердің азаюы ондағы жануарлар санының азаюына да өз әсерін тигізеді. Топырақтың құрамында мұнайдың болуы қорек тізбегі арқылы адам денсаулығына да кері әсерін тигізуі мүмкін.

Сулы акваториялардағы мұнайдың төгілуі құрлықтағымен салыстырғанда ластау аумағы жағынан өте үлкен территорияны қамтиды. Сондықтан оның әкелетін экологиялық зардаптары да зор болады. Мұайдың ең көп төгілу жиілігі мен аумағы жағынан алдыңғы орында теңіз акваториялары орын алады. Өзен мен көлдерде мұнай төгілу аздаған мөлшерде болады.

Oiled Pelagic Cormorant. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Pelagic Cormorant

Oiled Horned Grebe N. Skan Bay. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Horned Grebe North Skan Bay

Oiled Pelagic Cormorant:

Oiled Sea Otter. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Sea Otter *

Oiled Horned Grebe North Skan Bay:

Oiled Sea Otter. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Sea Otter*

Oiled Pelagic Cormorant: *It is important to note that the dark, slick appearance of the otter is due to wet guard hairs. The tarry patch is visible behind the neck.

Oiled Pelagic Cormorant:

Oiled Common Murre South Skan Bay. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Common Murre
South Skan Bay

Oiled Horned Grebe North Skan Bay:

Oiled Peigeon Guillemot. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Peigeon Guillemot

Oiled Pelagic Cormorant:

Oiled Pelagic Cormorant. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Pelagic Cormorant

Oiled Horned Grebe North Skan Bay:

Oiled Crested Auklet, North Skan Bay. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Crested Auklet
North Skan Bay

Oiled Pelagic Cormorant:

Oiled Harbor Seals on Beach. USFWS. Click to Enlarge.

Oiled Harbor Seals on Beach

Oiled Horned Grebe North Skan Bay: Harbor Seal in Oiled Lagoon. USFWS. Click to Enlarge.

Harbor Seal in Oiled Lagoon

70-жылдары теңіз акваторияларында мұнайдың 35% пайда болуы теңізге мұнайды тасымалдаудағы төгілуі мен төгуіне әкелді. Өте үлкен көлемде мұнай көлемін тасымалдай алатын танкерлердің пайда болуымен, олардың әртүрлі апаттық жағдайларға түсуіне байланысты теңізге төгілетін мұнай көлемі де арта түсті. Мұндай үлкен көлемде төгілген мұнай көлемін тазалау, жинап алу, залалсыздандыру көптеген арнайы техника мен ресурстарды, уақытты қажет етеді. Мұнайдың суға төгілген бөлігі тез арада үлкен аумақты қамтитын қабықша түзейді. Ол қабықшаның қалыңдығы әр түрлі болады. Суық ауа райында суық су мұнайдың су бетімен жайылуын баяулатады, сондықтан қысқа қарағанда жазда мұнай үлкен аумақты қамтиды. Төгілген мұнай неғұрлым жағаға жақындаған сайын оның қалыңдығы арта түседі. Мұнайдың кейбір бөлігі суға батып кетеді, кейбіреуі сумен араласып кетеді. Оның қозғалу бағыты жел мен ағынның бағытына байланысты болады. Жеңіл компонентті мұнай тез буланып кетеді. Мұнайдың булануы мұнай жеңіл болғанда 75% дейін, ал ауыр болса 10% дейін жетеді.

Мұнайдың өсімдіктер мен жануарларға әсері.

Құстар.

Құстарға мұнай қоректену, жұмыртқаларының ластануы және тіршілік ету аумағының өзгеруі сияқты сырттық әсер етеді. Сырттық ластану құстардың қауырсынының ластануына, көздерінің тітіркенуіне әкеледі. Құстар өлімі суық суда жүзе алмай батып кетуі салдарынан болады.

$mhtml:file://C:\Users\User\Desktop\сабақ\оосно\Alaska%20Region%20-%20Environmental%20Contaminants.mht!images/dec19_24.jpg$ $mhtml:file://C:\Users\User\Desktop\сабақ\оосно\Alaska%20Region%20-%20Environmental%20Contaminants.mht!images/dec19_23.jpg$

Бұл жағдай көбінесе өмірінің көп бөлігін су жағасында өткізетін құстар үшін көп әсер етеді. Құстар мұнайды қауырсынын тұмсығымен тазалағанда, ластанған суды ішкенде, буланған ауамен тыныс алғанда жұтып қояды. Құстардың қырылуы аштықтан, әр түрлі аурулардан болады. Құстардың жұмыртқасы мұнаймен ластануға өте сезімтал келеді, кейбір балапандар инкубация периодында өліп кетеді.

Сүтқоректілер .

Мұнай төгінділерінің құстарға қарағанда сүтқоректілерге әсері әлі онша белгілі емес, ал суда өмір сүретін сүтқоректілермен салыстырғанда құрлықта өмір сүретін сүтқоректілер туралы мәліметтер оданда аз. Жүнді теңіз сүтқоректілері (ақ аю, теңіз мысықтары, ит балық) мұнай төгінділерінен жиі зардап шегеді. Мұнаймен ластанған олардың жүні шатасып жылу сақтау қабілетін жоғалтады. Майлы қабаты бар ит балық және кит тәріздес (киттер, теңіз шошқалары, дельфиндер) сүтқоректілердің май қабатына әсер еткен мұнай жылу жоғалтуын жеделдетеді. Снымен қатар мұнай терінің, көздің тітіркенуіне және тұрақты жүзуіне кедергі келтіреді. Ақ аю мен ит балықтардың терілерінің мұнайды сіңіру жағдайлары да белгілі болған. Кит пен дельфиндер терісі аз зардап шегеді. Мұнайдың шамадан тыс $D:\042.jpg$ $mhtml:file://C:\Users\User\Desktop\сабақ\оосно\Alaska%20Region%20-%20Environmental%20Contaminants.mht!images/dec19_25.jpg$ организмге өтуі полярлық аюдың өліміне әкелуі мүмкін. Алайда киттер мен

итбалықтардың организмі мұнайға төзімдірек болып келеді және мұнайды жылдамырақ қорыта алады. Организмге түскен мұнай ішек-қарын қансырауына, қан қысымының бұзылуына әкеліп соғады. Мұнайдан бөлініп шыққан бу жақында жүзіп жүрген сүтқоректілердің тыныс алу жолдарының қиындықтарын туғызады.

Бауырымен жорғалаушылар және қосмекенділер.

Бауырымен жорғаулаушылар және қосмекенділердің мұнаймен ластануға соқтығысуы туралы мәліметтер аз. Теңіз тасбақалары пласмасса заттар мен мұнай қоймалжыңдарын жейді. Атлантикалық жасыл тасбақалардың мұнайды жұтуы жайлы айтылған. Мексика бұғазысындағы Флорида жағалауындағы төгілген мұнай теңіз тасбақаларының өліміне әкелуі мүмкін. Жағалаудағы мұнаймен ластанған құмда болған тасбақалар жұмыртқасы өлген немесе дұрыс жетілмеген.

Балықтар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.