Оқушылар есінің даралық ерекшеліктері

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Мәселенің ғылыми педагогикалық, психологиялық әдебиеттерде қаралуы

1. 1. Ес туралы ұғым . . . 7

1. 2 Ес процестері . . . 11

1. 3 Ес жайындағы теориялар . . . 15

1. 4 Естің түрлері . . . 18

1. 5 Ес саласындағы дара айырмашылықтар . . . 21

2 Оқушылар есінің даралық ерекшеліктері

2. 1 Балалардың есте сақтай білуінің ерекшеліктері . . . 25

2. 2Оқушылар есінің даралық ерекшеліктерінің зерттелуі . . . 27

2. 3 Төменгі сынып оқушылар есі . . . 29

2. 4 Оқушылардың есте сақтауын дамыту . . . 32

Қорытынды . . . 35

Әдебиеттер тізімі . . . 39

Кіріспе.

Тақырыптың өзектелігі : Адам өзінің өмірде көріп- естіп білгендерін, басынан кешіргендерін түрлі ойлары мен сезімдерін, әр қилы іс әрекеттерін ұмыта бермейді. Олар баста сақталады, қажет кезінде қайта жаңғырады.

Адам өмірінде естің маңызы орасан зор, өйткені онсыз ешбір іс әрекет болмаған балар еді. Сеченов ес болмаса, біздің түйсіктерімізбен қабылдауларымыз пайда болған бетте әлсіз жоғалып, адам мәңгі бақи жас нәресте қалпында қалар еді деп көрсетеді.

80 жылдары неміс психологі Эбингауз ойлаумен байланысты болмаған таза ес заңдылықтарын ашты. Мағынасыз әріп буындарын жаттай отырып, материалды есте қалдырудың негізгі шектерін белгіледі. Адам есінің бекуі және қайта жаңғыртылуымен байланысты негізгі заңдар Мюллер еңбегінде жария етілді.

Алғашқы кездегі ес зерттеулері көбіне саналы іс-әрекетпен байланыстырылды, ал XIX ғасыр аяға мен XX ғасыр басында ғылыми іздену шеңбері кеңейе түсті, енді талдау аймағына есте сақтаудың жалпы табиғи, адамға да, жануарға да бірдей механизмдері алынады. Бұл тұрғыдан зерттеу жүргізген америка психологі Торндайк.

Естің физиологиялық негізін бір кезде И. П. Павловтың жүйке жүйесінің пластикалық қасиеті туралы іліммен түсіндіретін. Жүйке жүйесінің пластикалылығы дегеніміз түрлі қозудан қалған әсерлердің қайтадан уақытша байланысқа түсе алу қабілеті. Уақытша байланыстардың тікелей тітіркендіргіштер әсер етпеген жағдайда да мида жасалынуы ойда бұрынғы байланыстардан із қалып отыратандығын көрсетеді. Бірақ бұл жалпы долбал. Өйткені адам есінің ми мен қалайша байланысты екендігі жөнінде ғылымда әлі нақтылы дереуктер жоқ. . Мәселен, ес құбылысының табиғатын зерттеуші ғалымдардың бір тобы оны мидағы электр құбылыстарымен байланыстырса (есті зерттудегі электро физиологиялық бағыт) енді бір зерттеушілер есті мидың нейрохимиясына қарай түсіндіргісі келеді. Соңғы бағыттың өкілдері мидың кейбір клеткаларын (нейрондарын) бір сыдырғы зертегенмен (мидан нуклейінді қышқылдар комплексінің табылуы) естің бүкіл ми массасынан алатын орнын әлі анықтай алмай келеді.

Бір нәрсені еске сақтау - оны байланыстыру деген сөз. Ес процесінің негізі болып табылатын байланыстарды психологияда ассоциация деп атайды. Егер бұрын бірнеше обьектіні бір мезгілде немесе бірінен соң бірін елестетсек не ойласақ бұлардың арасында байланыс пайда болады. Кейін обьектінің біреуін ғана елестетсек миымызда оның қалған бөлегін тудыруға себеп болады. Ассоциялық принціпті алғаш рет ойлап тапқан ежелгі грек ойшылы Аристотель (б. э. д. 384-322) болды. Аристотель ассоциацияларды тек тікелей елестетумен байланыстырып, психикалық әрекеттің қалған түрлерін (ойлау, қиял, ерік, т. б. ) түсіндіруге бұл принціпті қолданбады. Ғылымда тұңғыш рет ассоциация ілімін шартты рефлекс теориясымен дәлелдеген, осы негізде көптеген психикалық процестердің табиғатын түсінуге болатындығын көрсеткен ұлы орыс ғалымы И. П. Павлов болды. И. П. Павлов психологияда ассоциациялар деп аталатын құбылыс ми қабығында екі қозу процесінің қабаттасып келуіне байланысты пайда болып, сан рет қайталаудың нәтижесінде бекіп отыратын уақытша байланыстар екендігін түсіндірді. Ұлы ғалым бұл туралы былай деп жазды: «Уақытша жүйкелік байланыс жануарлар дүниесінде де, біздің өзімізде де байқалатын жан-жақты физиологиялық құбылыс».

Сонымен қатар, ол түрлі әрекеттерден, әсерлерден құралса да немесе әріп, сөз, әлде ойдан құрастырса да психикалық құбылыс болып табылады, оны психологтар ассоциация деп атайды. Ассоциациялардың Аристотель заманынан белгілі үш түрі бар. Олар: іргелестік, ұқсасты және қарама-қарсылық ассоциациялар. Бұл ассоциациялар жөнінде И. П. Павлов былай деді: «Шартты байланыс. . бұл, сірә, біздің бір мезгілдік ассоциацая дейтініміз болса керек. Шартты байланыстардың генерализациясы ұқсастық ассоциациясы дегенге сәйкес келеді. Шартты рефлекстің анализі мен синтезі, сайып келгенде, ой әрекетінің негізгі процестерімен мәні бірдей нәрсе».

Кезінде Аристотель ойлап тапқан ассоциациялардың табиғатын былайша түсіндіруге болады:

Ілгерілік ассоциациясы бойынша бір зат жөніндегі елес сөзімен бірге оған қатысы бар екінші затты қоса туғызады. Мәселен, көктем туралы ұғым шөп туралы ұғымды туғызуы мүмкін.
Ұқсастық ассоциациясынан нәрсенің, көріністің бейнелері өздеріне ұқсас образдарды еске түсіреді, яғни бір зат жөніндегі елес сол затқа қандай болса да ұқсастығы бар екінші затты елестетеді. Мәселен, толқынның шуы адамның сабырлаған сөзін, жапырақтың сыбдыры адамның жайпай сөйлеуін, т. б.
Қарама-қарсылық ассоциациялары бір зат туралы елес оған қарама-қарсы екінші затты не құбылысты еске түсіреді. Ақ пен қара, биік пен аласа, айқай-шу мен тым-тырыс, т. б.

Ес процесінсіз адам баласы мәдениеттіңқандай саласы болмасын, қалағанынша меңгере де, жан-жақты жетіле де алмас еді, Егер біздің есімізде ертеректе қабылданған нәрселер сақталмаса, бізге өмірді әр кез қайта жасап отыруға тура келер еді, не болмаса өмірдегізаттардың барлығы даәр уақытты белгісіз, не жаңа нәрсе болып көрінер еді.

Ес адамның басқа жан құбылысы мен де (қабылдау, ойлау, қиял, т. б. ) тығыз байланысып жатады. Ол әсіресе ойлау үшін аса қажет. Нәрсе есте дұрыс сақталмаса, бұл жәйт ойлауға қиындық келтіреді. Ж. Аймауытов : « . . . еске түсіру өнері дегеніміз - ойлау өнері . . . Байланыстардың мәнісі - ойлау деген сөз», - дейді.

Баланың жеке басын қалыптастыруда оның есін тәрбиелеу айрықша орын алады. Мектептегі оқу- тәрбие процесінің негізгі мақсаттаарының бірі - баланың есін үздіксіз дамытып отыру. Әр жастағы оқушылардың есінің қалайша дамып отыратындығы психологиялық зерттеулерде жақсы көрсетілген, олардың біразы заңдылықтар ретінде дәлелденген. Осы заңдарға сүйеніп, баланың оқу материалдарын ұмытпай, есте сақтауына қолайлы жағдай жасау - әрбір мұғалімнің міндеті.

Зерттеудің мақсаты: Қазіргі кезеңде жалпы білім беретін мектептерде оқушылардың естерінің даралық ерекшеліктерінің даму жолдарын табу.

Зерттеудің міндеті: 1. Оқушылардың даралық ерекшеліктерін қалыптастыруды ғылыми тұрғыда зерттеу.

2. Оқушылардың даралық ерекшеліктерінің моделін жасау

3. Тәжірибиеде осы модельді негізге ала отырып оқушылардың қазіргі нарықтық заманға даярлығын қалыптастырудың мазмұнының принціптерін анықтау.

4. Бастауыш сынып оқушыларының естерінің даралық ерекшеліктерінің дамуына әр түрлі бағдарламалар мен әдістемелік құралдар жасау.

Зерттеудің пәні: - Оқушылар есінің даралық ерекшеліктері.

Зерттеудің гипотизасы : Оқушыларының естерінің даралық ерекшеліктерінің даму жолдарын қарастыра отырып, зерттеу әдістемелерін дұрыс пайдалана отырып, мектеп ұжымының ата-ананың қолдауымен оқушылардың естерінің даралық ерекшеліктерін анықтай алуымыз мүмкін.

Зерттеудің әдістері: Зерттеу барысында алға қойған мақсаттарға жету және шешу үшін ғылыми теориялық сипаттама, жинақтау, талдау, анықтау әдістері қолданылды.

Жұмыстың құрылымы: Зерттенеу жұмысы кіріспе бөлімнен, негізгі және қорытынды бөлімнен, әдебиеттер тізімінен, тіркемелерден тұрады.

1 Мәселенің ғылыми педагогикалық әдебиеттерде қаралуы.

1. 1. Ес туралы ұғым.

Адамның қабылдағандары ізсіз жоғалып кетпейді. Үлкен ми сыңарлары қыртысында қозу процесінен іздер сақталып қалады. Бұл іздер қозу туғызған тітіркендіргіштер жоқ кезінде де қозудың тууына мүмкіндік жасайды. Соның негізінде адам есте тұтып және сақтай алады, ал кейін жоқ нәрсені бейнелендіреді немесе бұрын игерілген білімін қайта жаңғырта алады. Қабылдау сияқты есте бейнелендіретін процес болып саналады, бірақ дәл қазіргі сәттегі әрекет ғана емес, бұрын болып өткендер де бейнеленеді. Ес ұғымына көптеген ғалымдар әр түрлі анықтамалар бар.

Р. Қараева ес ұғымына мынандай анықтама береді: «Адамның бұрын қабылдаған нәрселері мен құбылыс бейнелерінің, көңіл-күйлерінің ойда сақталып, қажет кезінде қайта жаңғыруы ес процесі деп аталады». Ал Сәт Бап-Баба: «Ес дегеніміз - адам тәжірибиесін есте тұту, сақтау және қайта жаңғырту жолдарымен бейнелендіру»-деген. Қ Жарықпаев ес ұғымына «Ес дегеніміз сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының адам миында сақталып, қайтадан жаңғыртылып, танылып, ұмытылуын бейнелейтін процесс», - деп анықтама береді.

Ес қабылдау актісінің өзінде қатысады, өйткені танусыз қабылдау мүмкін емес, зат қабылдаудың қатысынсыз қайта жаңғырып жатқанда ес қабылдау мен байланысы жоқ дара психикалық процесс ретінде көрініс береді.

И. П. Павлов өз қызметшілерімен бірге естің мидың рефлекстік қызметінің нәтижесі екенін тәжірибе жүзінде көрсетіп береді. « . . . Уақытша нервтік байланыс, - деп жазды Павлов, - жануарлар дүниесі мен біздің өзіміздегі өте универсалды физиологиялық құбылыс. Сонымен бірге ол психикалық та, мейлі әр түрлі әрекеттердің, әсерлердің немесе әріптердің байланысынан тұратын құрылым болсын, психологтардыңсөз және ойлартізбегі ассоциация деп айтатындары».

Естің негізінде ассоциациялр немесе байланыстар жатады. Ақиқат дүниедегі бір-бірімен байланысты зат немесе құбылыстар адамның есінде де байланысып сақталады. Біз бұл заттардың біреуімен кездесіп6 ассоциация бойынша онымен байланысты бастасын есімізге түсіре аламыз. Сонымен есте сақтау дегеніміз - есте сақтайтын нәрсені бұрыннан белгілі нәрсемен байланыстыру, ассоцаиция жасау.

Физиологиялық жағынан алғанда ассоциация уақытша нервтік байланыс болып саналады. Ассоциыциялар қарапайым және күрделі болып екіге бөлінеді. Қарапайымына аралас, ұқсастық және қарама-қарсылық жөнінен үш түрлі ассоциацияны жатқызады.

Аралас ассоциация уақыттық немесе кеңістік байланысы бар екі құбылысты біріктіреді. Мұндай ассоциация, мәселен, әріптерді жаттағанда пайда болады да, бір әріптің атауы, одан кейінгісін еске түсіреді.

Ұқсастық жөніндегі ассоциация ұқсас сипатты екі құбылысты біріктіреді, оның біреуінің атауы екіншісін еске түсіреді. Мысалы, мұғалім география сабағында оқушыларды Австралия порттарының аттарымен таныстырып тұрып олардың біреуінің аты Аделияда деген әйел атына ұқсас екенін айтады, сөйтіп есте сақтауынды жеңілдететін ұқсастық ассоциациясын жасайды.

Қарама-қарсылық ассоциациясы қарама-қарсы екі құбылысты байланыстырады. Мәселен, шөлейт аймақ ерекшклігі орманды аймақпен қарама-қарсылығында есте қалады.

Бұл түрлерден басқа мағыналық күрделі ассоциациялар да болады. Олар бөлшек пен тұтастық, тек пен түр, себеппен салдар сияқты ақиқат өмірде де тұрақты байланыста болатын екі құбылысты байланыстырады. Бұл ассоциациялар біздің біліміміздің негізі болып саналады.

Ассоциация жасалуына қайталаудың қажеттілігі бар. Кейде үлкен ми сыңарлары қыртысында ассоциация жасалуын жеңілдететін өте күшті қозу туса байланыс бірден де пайда болады. Ассоциация туғызудың маңызды шарты тәжірибе үстінде қостау, яғни есте сақталуытиіс нәрсені оқу процесінде қолданып отыру болып табылады. Ес - сигнал туралы информацияның сигнал әсері тоқтаған соң да сақталуы.

Онтогеноз процесінде әр оргонизм сыртқы ортадан информация алады, ол оны өңдейді, сақтайда және қайта жаңғыртады немесе мінез-құлықты пайдаланады.

Мидың жұмыс жасауы үшін информацияның түсуі, өңделуі ғана емес, сондай ақ оның белгілібір қоры сақталуы қажет. Нерв жүйесінде түрлі эвалюция процесіндешартсыз рефлекс немесе инстинткт болып қалыптасқан және организмнің индивидуалды өмірінде шартты рефлекс түрінде бойына сіңген екі түрлі информация сақталады. Соларға сәйкес естің екі тегі - түрлік ес және индивидуалды ес болады.

Қазіргі кезде биология мен генетиканың жетістіктері индивидуалды естің ішкі механизмінен гөрі түрлік ес туады, тұқым қуалау механизмі жайлы молырақ білуге мүмкіндік береді. Соңғы он жылдықтарда индивидуалды ес механизмі күшті зерттеліп, бұл мәселе жөнінде бірқатар болжамдар айтылды.

Ес механизмдерін электрофизиологияның көрсетулері мен түсіндіруге талпынушылық болды. Электронды техниканың жетістіктері ми биотоктарын (миды қоздырғанда пайда болатын электр разряды) жазып алуға мүмкіндік береді. Электронцефолограмма бойынша (ми биотогының жазылуы) уақытша байланыстар жасалу процесін, олардың тежелуін және тежелуден арылуын, яғни ұмыту, тану, еске түсіру механизмдерін байқауға болады.

Ес механизмі жөнінде нейрофизиологиялық жорамал ми нейрондары бойларынан нервтік импульс өтетін жабдық тізбектер құрайды деуден тұрады. Онда мидағы келіп түсетін, онда өңделуден өтетін информация сақталады.

Ес күрделі, психикалық процесс, ол бірнеше дара процесстерден тұрады. Олардың негізгілері: есте қалдыру, қайта жаңғырту, ұмыту.

Есте қалдыру дегеніміз - жаңадан қабылданған бейнелер мен материалдарды, олардың мәнін есте бұрынғы сақтағандармен байланыстырып отыру. Есте қалдыру процесі талғамалы. Өйткені, біз санамызға бұрын әсер еткен нәрселер мен құбылыстардан, болмыс пен оқиқалардан өмір мен тіршілікке қажетті материалға дейінгі сандар арасында болып отырады. Осындай биохимиялық зерттеулер арқылы табылған жаңа мағлұматтар болашақта адамның ес процесін басқаруға үлкен жетістіктерге жеткізуі мүмкін. Адамның ес процесі - өте күрделі және адамның іс-әрекетіне орай жоғарыдан төмен қарай дамып, бүтіннен бөлшекке - организмнен мүшеге, одан клеткаға және керісінше ауысып отыратын процесс. Сондықтан естің механизімін әр түрлі дәрежеде анықтаған зерттеу нәтижелері бір -бірін толықтырып отырады.

Есте қалдыру арнайы есте қалдыру, еріксіз есте қалдыру болып екіге бөлінеді. Еріксіз есте қалдыруда адам алдына арнайы мақсат қоймайды. Ал арнайы есте қалдыру үшін мынандай шарттар қажет.

1 Арнайы мақсат қою, оны меңгеруге ұмтылу.

2. Есте қалдырудың қоғамдық тәжірибиелік мәнінің адам қажетіне байланысты болуы.

3. Есте қалдыруды жоспарлап, оқыған материалдың жемісі мен оның ішінен еске түсерлік түйінді мәселелердің ізін, мәнін білу.

4. Сол мән-мағыналарды түсіну үшін олардың ойлау процесімен тығыз ұштастыру.

5. Қабылданған нрселердің байланыс жүйелерін, тірек боларлық желісін табу.

6. Қабылданған нәрселерді өз сөзімен құрастыру, сөйтіп қажетті материалды еске қалдыруды жеңілдету

7. Өз еңбегін оқуын дұрыс ұйымдастыра білу.

8. Сапалы түрде қайталап, пысықтап отыру.

Мұндай талаптарды орындау адамның ақыл -ой кені болып саналатын ес пен жадында сақтауын дамытып отыруға пайдалы ықпал етпек.

Есте сақтайдың тиімді әдісі мен жемісті болуы қажетті материалдарды жаттап алуға байланысты. Бұл тәсілдің де өзіндік амал-әрекеті, жүйесі бар. Кез келген жаттау жемісті бола бермейді. Ғылымда есті дамытуға арналған жаттау тәсілін - мнемоника деп атайды. Бұл латын сөзінен шыққан. Мәнісі - жаттап алу амалы, есті дамытудың тиімді жолдарының бірі.

1. 2. Ес процестері.

Ес өте күрделі процесс, оның өзі бірнеше жеке процесстерден тұрады. Бұлардың негізгілері: есте қалдыру, қайта жаңғырту, ұмыту.

Ол арнайы есте қалдыру және еріксізесте қалдыру болып екіге бөлінеді.

Еріксіз есте қалдыруда адам алдына арнаулы тәсілдерін пайдаланбайды. Айналадағы өмірдің түрлі көріністері (оқиғалар мен адамдардың қимыл - әрекеті, сөзі т. б. ) сол әрекетінің ағымына қарай есте қалып отырады. Ал (арнайы ырықты) есте қалдыру арнаулы тәсілдерді қажет етеді, оны тудыратын тиісті мотивтер болады. Қандай обьектіні болмасын әдейілеп еске қалдыру үшін мына төмендегі шарттарды орындап отыруы қажет болады:

Еске қалдыруда әркез мақсат қойып отыру зор маңызды. Оқу материалын жақсы меңгеру үшін, оған қатты зейін қою жеткіліксіз, ол үшін алға айқын, анық мақсат қою керек.
Есте қалдырудың қоғамдық, тәжірибелік мәні адамның қажетіне де байланысты болады. Мәселен оқушылар қандай бір шығарманы оқымасын, бір қажетіме керек болар деп оқитын болса, оны есте қалдыруқиынға соқпайды.
Оқылатын шығарманы жоспарлай алу - есте қалдыруға көп жеңілдік келтіреді. Жоспар мүмкін болғанша анық болу керек. Қалай болса солай құрыла салған жоспар есте берік сақтауға негіз бола алмайды. Оқитын шығарманың ішінен еске тірек боларлық жерлерін іздестіріп, оны бірнеше маңыналы бөлшектерге бөлу, бөлшектердің әрқайсысының мағынасына лайықты ат ойлап табу - есте қалдыруды нәтижелі етеді.
Мағыналы есте қалдыру дегеніміз - нәрсенің мәніне түсіну. Сондықтан мағыналы түсіну ойлау процесімен тығыз байланысты. Материалды жақсы ұғынып, терең түсіну, мағыналы байланыстар жасау, маңызды белгілерін анықтай алу - оны анализдей, синтездей, салыстыра, жүйелей білуді керек етеді.
Оқып отырған шығарманың байланысын, жүйелерін елестетуге, секе тірік боларлық ой - желісін табуда схема, чертеж, таблицалармен қатар, арнаулы шартты белгілер қолданылып отырса, есте қалдырудың сапасы арта түседі.
Есте қалдыруға тиіс шығарманы адам мүмкіндігінше өз сөзімен құрастырған сөйлемдермен айтып бергені абзал. Егер бала мұғалімнің айтқанын, не өзінің кітаптан оқығанын сөзбе-сөз айтып береитін болса, мұндай жағдайда оның есте қалдыру қабілеті жақсармайды.
Оқылатын шығарманы жақсылап есте қалдыруы адамның өзін-өзі тәрбиелей алуына да байланысты. Мәселен, оның еңбегі ұйымдасқан болса, есте қабылдау дәрежесі де жоғары болады.
Есте қалдырудың сапасы дұрыс қайталай алуға да байланысты. Әдетте оқу материалын бір қайталап оқып жаттап алуға болмайды. Аз уақыт ішінде жиі-жиі қаталап жаттаудың да қажеті жоқ. Мәселен, өлеңді бірден жаттап алса, ол тез ұмытылады, сондықтан оны бірнеше ауқытқа бөліп жаттау керекг. . Бірақ арадағы үзілістер тым ұзақ болмасын. Тек көлемі шағын шығарманы тұтас күйінде жаттауға болады. Егер шығарма көлемді болса, оны бөлшектеу қажет. Бірақ қалай болса солай бөлшектемей, логикалық ой сақталатындай етіп бөлген пайдалы. Мұндайда қайталаудың саны азырақ болады және ол есте ұзақ сақталады.
Сондай-ақ жатталған нәрсені ұмытып кеткен соң қайталау пайдасыз, оны ұмытпай тұрып қайталау керек, өйткені «қайталауды ескіріп, құлап бара жатқан үйді жөндеу үшін емес, үйді берік нығайта отырып, үстіне екінші қабат салу үшін жасайды. Әрбір ілгерілеп басқан адым бұрынғы өткендерді қайталап отыруға негізделу керек». Қайталауды түрлендіріп отырудың, оның уақыт жөніне дұрыс құрудың маңызы жөнінде К. Д. Ушинский былай дейді: «Бұдан бұрын жаттап алғандарды сол күйінде аудармай, айтып берудың ешбір қажеттілігі жоқ . . . ал, кездейсоқ кездескенді, жаттап алғанды жаңа түрмен айту, яғни жаттап алғанды басқа сөздермен қаййталап айтып беру әлдеқайды пайдалы». Жаттаудың мнемотикалық әдісінің бірі механикалық есте қалдыру. Егер мағыналы есте қалдырудың мәнісі құбылыстардың ішкі мәніне, олардың бір-бірімен байланысына түсіну болатын болса, механикалық есте қалдыруда заттар жай, сыртқы байланысқа түседі. Мұның басты шарты қайталау. Естің бұл түрінің кей жағдайда іске керек болып қалатын кездері болады. Шетел сөздерінің жазылуы мен айтылуын, қиын сөздер мен атауларды, көше, жер, су аттарын, телефон нөмірлерін есте қалдыруқажет болған кезде механикалық еске қалдырып жатқан дұрыс. Еске қалдырудың соңғы түрі жасанды ассоциациялар арқылы мнемоникалық әдіспен жүзге асып отырады.

Қайта жаңғырту және арнайы қайта жаңғырту деп екіге бөлінеді. Еріксіз қайта жаңғыртуда адам алдына мақсат қоймайды. Мұны іс-әрекеттің барысы туғызып тоырады қайта жаңғыртудың осы түрі көбінесе адамның үнемі айналысатын әрекетімен мазмұндас болады.

Арнайы қайта жаңғырту мақсат қоюмен, ерік күшін жұмсаумен, арнаулы әдіс, тәсілдер қолданумен жүзеге асады. Арнайы қайта жаңғырту - әдейілеп еске түсіру, ойлаумен тығыз байланысты, өте белсенді процесс. Қайта жаңғыртудың да көптеген әдістері бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.