Қазақ тіліндегі тілдік тұлға мәселесі

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 56 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ

Диплом жұмысының тақырыбы: Қазақ тіліндегі тілдік тұлға мәселесі

Диплом жұмысының көлемі: 56

Диплом жұмысында пайдаланылған әдебиеттер саны: 70

Жұмыстың құрылымы: Диплом жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.

Диплом жұмысында қолданылған тірек сөздер: тілдік тұлға, әлемнің тілдік бейнесі, концепт, мәтін, дискурс, вербалды-семантикалық деңгей, лингвокогнитивтік деңгей, прагматикалық деңгей.

Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері: Біздің жұмыстағы мақсатымыз - қазақ тіліндегі тілдік тұлға мәселесін әр қырынан қарастырып, соның негізінде Мағжан Жұмабаев пен Тұрмағамбет Ізтілеуов шығармаларында көрініс беретін тілдік тұлғаларына талдау жасау. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін төмендегідей міндеттер қойылды:

Көркем мәтінді жүйелі-семантикалық талдауға қатысты тілдік тұлға түсінігінің сипаттамасын беру;
Тілдік тұлғаны танудағы мәтін мен дискурс мәселелеріне баса назар аудару;
Ю. Н. Карауловтың тілдік тұлға теориясының үшдеңгейлік үлгісі бойынша Мағжан Жұмабаев пен Тұрмағамбет Ізтілеуовтің шығармаларын вербалды-семантикалық, лингвокогнитивтік және прагматикалық деңгейге бөліп қарастыру;
Көркем шығармадағы «ғаламның тілдік бейнесінің» концептілік құрылымын нақты тілдік деректермен дәйектеу;

Диплом жұмысында қолданылған әдіс-тәсілдер: Дайын материалдарды мақсатқа сай іріктеу, бір жүйеге келтіру; зерттеу жұмысында саралау, жинақтау, сипаттау, жүйелеу, салыстыру, түсіндіру әдістері қоданылды.

Диплом жұмысының дереккөздері: Диплом жұмысының дереккөздері ретінде тілдік тұлға мәселесіне қатысты отандық және ресей ғалымдарының Ю. Н. Караулов, В. А. Маслова, В. В. Виноградов, Ж. Б. Ермекова, Ф. Б. Қожахметова, Б. И. Нұрдәулетовалардың зерттеу еңбектері басшылыққа алынды.

Жұмыстың нәтижелігі: Жұмыста «тілдік тұлға» мәселесі екі автордың шығармаларын (М. Жұмабаев пен Т. Ізтілеуов) талдау негізінде қарастырылды. Осы орайда авторлардың тілдік тұлғасын сипаттайтын ерекше контекске назар аударылды, тұлғаның шындық болмысты танып білу айнасы ретіндегі «дүниенің тілдік бейнесі» көркем мәтіннің мазмұнына сәйкес танымдық құрылымдар негізінде концептілік жүйеде түсіндірілді, екі ақынды тілдік тұлға ретінде дамытатын прагматикалық бірліктер, мақсаттар анықталды.

ГЛОССАРИЙ

Тілдік тұлға - өзіндік күрделі де қайшылықты ішкі әлемі бар, дүниедегі (материалдық, идеялық) зат, құбылыстарға өзіндік көзқарасы, қарым-қатынас межесі қалыптасқан, өзін-өзі, өзі және өзге, өзі және жаратылыс атаулымен ерекше диалог орната білетін үлкен сана мен тіл иесі, шын мәніндегі Адам, оның тілі арқылы танылатын бейнесі.

Ғаламның тілдік бейнесі - барлық мүмкін мазмұндардың, яғи нақты тілдік жалпылық мәдениеті мен ділінің өзгешелігін айқындайтын рухани мазмұнның және тілдің өзінің өмір сүруі мен қызметін қамтамасыз ететін тілдік мазмұнның жүйесі.

Концепт - адам санасының ойлау бірліктері мен психикалық ресурстарын, білім мен тәжірибенің бейнелі көрсеткіштерін құрайтын, хабарлы құрылымдарды түсіндіруге мүмкіндік беретін когнитивті лингвистиканың негізгі ұғымдарының бірі. Когнитивтік терминдердің қысқаша сөздігінде оған: «жадының ментальды қордың, тұжырымдау жүйесінің әрі адам санасында көрініс табатын бүкіл әлемнің мазмұнды да белсенді бірлігі» деп анықтама берілген.

Вербалды-семантикалық деңгей − жеке адамның сөздік қорынан құралады, яғни табиғи вербальды қарым-қатынаста қолданатын барлық сөз қоры мен сөз тіркестері. Сонымен қатар лексикалық бірліктер саны ғана емес әрі оларды функционалды стилистикалық құндылықтарға сай, әлеуметтік вариациялық қағидаларға сәйкес дұрыс қолдана білу қабілеті.

Лингвокогнитивтік деңгей − тұлғаның интеллектуалдық (зиялылық, парасаттылық және рухани) өрісі, яғни, ойлау үдерісін жорамалдайтын адамның танымдық әрекеті негізінде байқалады. Әрбір жеке адам бойында өзінің даму барысындағы болмысын бейнелейтін идеялар, концептілер туындайды, яғни оның санасындағы әлеуметтік тәжірибе мен әрекет негізінде құрылған әлеуметтік және мәдени құндылықтар жүйесі.

Прагматикалық деңгей − сөйлеушінің ниеті, оның ықыласы, себептері мен нақты коммуникативтік мақсаттары анықталатын деңгей.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 4

1 ТІЛДІК ТҰЛҒАНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ . . . 6

1. 1 Тіл білімінде тілдік тұлға мәселесінің зерттелуі . . . 6

1. 2 Тілдік тұлға және әлемнің тілдік бейнесі . . . 12

2 КӨРКЕМ ШЫҒАРМАДАҒЫ ТІЛДІК ТҰЛҒА КӨРІНІСІ . . . 26

2. 1 Мәтіндегі тілдік тұлғаны тану мәселесі . . . 26

2. 2 Тілдік тұлға деңгейлерінің көркем шығармадағы көрінісі . . . 33

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 51

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 53

КІРІСПЕ

Диплом жұмысының өзектілігі: Тіл білімі ғылымының қазіргі кезеңдегі дамуы антропоцентристік бағытпен сипатталатын семантикалық зерттеулердің тереңдеуімен ерекшеленеді. Соңғы кездегі тіл біліміндегі когнитивтік бағыт тілдік мәселелерге мүлде өзге қырынан келуді алға тартып отыр. Когнитивтік лингвистика саласы ғылымның философия, логика, лингвистика, психология, мәдениеттану, жасанды интеллект сияқты бірнеше салалардың басын тоғыстыру арқылы тілдік мәселелерді шешуді ұсынады. Осының негізінде тілді «өз ішінде және өзі үшін» қарастыратын зерттеу жеткіліксіз болып, оны ой-санамен, мәдениетпен және адамның тұрмыс-тәжірибелік қызметімен тығыз байланыста қарастыру қажеттігі туындап отыр. Демек, бұл - тілді зерттеудің мүддесін объектіден субъектіге аудару, яғни адамды тіл арқылы және керісінше тілді адам арқылы анықтау.

Дәстүрлі түрде көркем шығарма әдебиеттану мен стилистиканың нысаны болып табылады. Бірақ та жоғарыда айтып өткеніміздей, қазіргі тіл білімінде көркем шығармадағы әлем (объективті шындық) туралы білімді ұсыну барысында кей тұстарда филологиялық шеңберге сыймайтын терең, кешенді үрдістерді дамытудың қажеттігі байқалады. Яғни, көркем шығарма құрамындағы ақынның (тілдік тұлғаның) көркемдік әлемін анықтайтын жаңа бір деңгей - когнитивті лингвистика.

Антропоцентристік бағыттың іргесі В. Гумбольдт, И. Гердер, А. Потебня т. б. ғалымдардың теориялық еңбектерімен қалыптасқаны белгілі. Олардың еңбектеріне сәйкес, адам өзінің рухани, әлеуметтік талаптарын қанағаттандыратын ұғымдар (концепт) әлемін жасау үшін ақпараттарды тілдік арна арқылы алады. «Тілде адамның дүниені қалай қабылдайтыны, түсінетіні көрініс береді. Яғни, тіл - ойды туғызушы тетік, сондықтан сөз заттың тура таңбасы емес, оның біздің санамызда тілдік шығармашылық процесс нәтижесінде туған бейнесі», − дейді А. А. Потебня. Сондықтан да жаңа ғылыми парадигмаға сәйкес тілді зерттеуде негізгі назар тілдік тұлғаға аударылды, сонымен байланысты тілді зерттеудің жаңа мақсаттары, маңызды ұғымдар мен тәсілдер, метатілдік теориялық негіздер қалыптаса бастады. Атап айтқанда, антропоцентрлік парадигма бірінші орынға адамды (тілдік тұлғаны) шығарады да, ал тіл адам танымын құрастырушы сипатта қарастырылады (Ю. Н. Караулов, В. Н. Телия) .

Тұлға деген тура мағынасында «дене», «адам денесі», «қорғаныш», «тірек», «бейне» деген мағыналарда қолданылады. Шығарманы жазған адам, қалай болғанмен де, негізінен мәтін арқылы танылады. Тұлғаны (мәтін түзушіні) тілден (мәтін тілінен) іздеу қазіргі антропоцентризм бағытына деген замана бетбұрысымен қиысады. Ал мәтін тілі сол заманның тарихи-мәдени жағдайларымен тығыз байланыста алынуы шарт.

Біздің жұмысымызда «тілдік тұлға» мәселесі екі автордың (М. Жұмабаев пен Т. Ізтілеуов) шығармаларын талдау негізінде қарастырылды. Ю. Н. Карауловтың тілдік тұлға теориясының үшдеңгейлік үлгісі бойынша аталған ақындардың шығармаларын вербалды-семантикалық, лингвокогнитивтік және прагматикалық деңгейлерге бөліп қарастыру мәселесіне ден қойылды. Сондай-ақ, көркем шығармадағы «ғаламның тілдік бейнесінің» концептілік құрылымын нақты мысалдармен анықтауға баса назар аударылды.

Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері: Біздің жұмыстағы мақсатымыз - қазақ тіліндегі тілдік тұлға мәселесін әр қырынан қарастырып, соның негізінде М. Жұмабаев пен Т. Ізтілеуов шығармаларында көрініс беретін тілдік тұлғаларына талдау жасау. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін төмендегідей міндеттер қойылды:

Көркем мәтінді жүйелі-семантикалық талдауға қатысты тілдік тұлға түсінігінің сипаттамасын беру;
Тілдік тұлғаны танудағы мәтін мен дискурс мәселелеріне баса назар аудару;
Ю. Н. Карауловтың тілдік тұлға теориясының үшдеңгейлік үлгісі бойынша Мағжан Жұмабаев пен Тұрмағамбет Ізтілеуовтің шығармаларын вербалды-семантикалық, лингвокогнитивтік және прагматикалық деңгейге бөліп қарастыру;
Көркем шығармадағы «ғаламның тілдік бейнесінің» концептілік құрылымын нақты тілдік деректермен дәйектеу.

1 ТІЛДІК ТҰЛҒАНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ

1. 1 Тіл біліміндегі тілдік тұлға мәселесінің зерттелуі

Қазіргі филология ғылымында біртіндеп орныққан антропоцентризм бағыты зерттеушілердің алдына өзара тығыз байланысты және бір-бірінің шарты болып табылатын екі мәселені шешу қажеттілігін қойып отыр: біріншіден, адамның тілге тигізген әсері; екіншіден, тілдің адамға, оның ойлау жүйесіне, мәдениетіне етер ықпалы қандай дәрежеде екендігін анықтау. Осымен байланысты лингвистикалық зерттеулердің қазіргі кезеңінде «тілдік тұлға» терминіне қатысты мәселе орын алды.

Антропоөзектік парадигмада «тілдік тұлға» түсінігі мен оның анықтамасының пайда болып, оның зерттеу қағидасы мен теориясы орыс тіл білімінде жасалғанымен, «тіл және тұлға» мәселесі, тілдің қызметі мен өмір сүруін оны тұтынушы тұлғамен байланыстылықта зерттеу идеясы тіл білімінде барлық кезеңдерде де болды. Еуропа тіл білімінде бұл теорияның пайда болуының тарихи алғышарттары тілдің әлеуметтік табиғаты, тіл мен сөйлеудің, жеке адам мен ұжым тілінің ара қатынасы (В. Гумбольдт, И. А. Бодуен де Куртене, Ф. де Соссюр және т. б. ) туралы мәселелердің қозғалуымен сипатталады. В. А. Маслова «Тілдік тұлғаға алғаш бетбұрыс жасалуы неміс ғалымы Й. Вайсгербердің есімімен байланысты, ал орыс тіл білімінде алғашқы қадамды тілдік тұлғаны зерттеудің екі жолын, яғни автор тұлғасы мен кейіпкер тұлғасы арқылы шығу жолдарын көрсеткен В. В. Виноградов жасады», − деп көрсетеді[1, 118-б] .

«Тілдік тұлға» терминін нақтылап, ғылымға 1982 жылы МАПРЯЛ-дің VI Халықаралық конгресіндегі «Роль прецедентных текстов в структуре и функционировании языковой личности» атты баяндамасы арқылы енгізген академик Ю. Н. Караулов «Русский язык и языковая личность» еңбегінде тілдік тұлға теориясына қатысты тілді зерттеуге байланысты ғылыми тәсілдерді жинақтап, сонымен қатар В. В. Виноградовтың [2] және Г. И. Богиннің [3] еңбектерінде қарастырылған «тілдік тұлға» ұғымын толықтырады.

Тілдік тұлға мәселесіне зерттеуші үш тұрғыда келетіні белгілі:

Сананың қалыпты және өзгерген күйіндегі тіл, сөзжұмсам және сөйлеу қызметі психологиясын зерттей отырып, яғни психолингвистика тұрғысынан;
Тілді үйрену процестеріне талдау жүргізетін лингводидактика тұрғысынан;
Таза филологиялық тұрғыдан, көркем әдебиет тілін зерттей отырып қарастыру, өйткені «Тілдік тұлға дегеніміз - тілде (мәтіндерде) және тіл арқылы көрініс тапқан тұлға. Оның негізгі белгілері тілдік құралдар негізінде реконструкцияланады» [4, 38-б] . Әрбір мәтіннің ар жағында тұлға, яғни оның авторы тұрады.

Қазіргі кезеңде «тілдік тұлғаға» және «тілдік тұлға құрылымы» ұғымдарының жалпы теориялық түсініктері анықталып, тілдік тұлға типологиялары, модельдері жасала бастады. Оны екі бағытта зерттеу үрдісі қалыптасқан. 1) Лингво-мәдени бағыт бойынша тілдік тұлға белгілі бір тілді және ұлттық-мәдени дәстүрді ұстанушының жиынтық бейнесі ретінде қабылданады. Соңғы кездері «тілдік тұлға» ұғымын бағытта ұлттық мәдениетпен тығыз байланыстағы белгілі бір ұлттық-тілдік-мәдени қоғамның мүшесі ретінде қарастыру үрдісі белең алып отыр. В. В. Воробьев лингвомәдениеттанудың объектісі ретінде тіл мен мәдениетті ұштастырған ұлттық тілдік тұлғаны атап, өзінің монографиясында «адам» (ұлттық тұлға), «тіл», «ойлау», «мәдениет» (материалдық және рухани) ұғымдарының арақатынасын қарастырады [5] . В. А. Маслова тілдік тұлғаны әлеуметтік құбылыс деп танып, ондағы жекелік бастаманы атап, тілдік тұлғаның тілдік дәстүрлердің қалыптасуына әсерін көрсетеді [1, 120-б] . Жоғарыдағы аталған зерттеушілер пікірлеріне сүйене отыqрып, тілді тілдік қызмет құралы ретінде қарастыратын, тіл-мәдениет-тілдік тұлға үштігінен тұратын лингвомәдениеттану айқындамасы тілдік тұлғаны рухани, этикалық, психикалық, әлеуметтік компоненттерден тұратын және өзінің мүкіндіктерін сөз арқылы жүзеге асыратын «жеке адам» ретінде зерттейтіндігін көреміз.

2) Лингводидактикалық бағыт жеке адамды тілдік қабілет жиынтығы ретінде жадығат негізінде зерттейді. Осы бағыт өкілі Г. И. Богиннің ғылыми еңбегінде тілдік тұлға моделі тілдік тұлға дамуы деңгейлерінің жүйеленген тізімінен тұратын құрылым ретінде көрініс табады. Зерттеуші тілдік тұлғаны тілдік іс-әрекеттерді орындауға, тілдік шығармаларды жасауға және қабылдауға қабілетті адам ретінде қарастыру тұрғысынан лингводидактиканың орталық ұғымы ретінде қарастырады [3, 9-б] .

Осы екі бағыт шеңберінде төмендегідей аспектілерде қарастыру орын алған:

− когнитивтік (А. П. Бабушкин, Ю. Н. Караулов және т. б. ) аспектінің негізінде «адамның іс-әрекеті мен қызметі көп жағдайда оның білімі арқылы, ал тілдік әрекеті тілдік білім арқылы айқындалады» [6, 22-б] деген қағида жатыр. Когнитивист ғалымдардың пікірінше, тілдік тұлғаның негізгі қасеттері ұлттық концептілердің вербалдануының әр түрлі деңгейлеріндегі тілдік бірліктердің семантикалық толығуы арқылы көрініс табады;

− тілдік тұлғаны прагматикалық (прагмалингвистикалық) (И. П. Сусов, Е. А. Горло және т. б. ) тұрғыдан зерттеу мәтін авторының тілдік әрекетін мәтіндегі жасырылып тұратын әсер ету тәсілдерін есепке ала отырып саралауды білдіреді;

− коммуникативтік (К. Ф. Седов, С. А. Сухих және т. б. ) аспектіде тілдік тұлға ең алдымен коммуникативтік тұлға ретінде, яғни «тілдік-мәдени және коммуникативтік құндылықтарды, білім мен ұстанымдарды ұстанушының жалпы бейнесі»[7, 22-б] - ретінде қарастырылады;

− ұлттық (В. В. Воробьев және т. б. ) аспектідегі еңбектерде тілдік тұлға ұлттық тілмен қаруланған ұлттық мәдениеттің бір бөлігі ретінде анықталады.

Көрсетілген аспектілердің қай-қайсысы да тілдік тұлға феноменін объективті түрде сабақтастықта сипаттауға үлес қосары сөзсіз.

Қазіргі тіл білімінде зерттеушілердің ғылыми дәлелдемелері бойынша көптеген тілдік тұлға типтерінің барлығы айқындалған. Атап айтсақ мәдени кеңістік тұрғысынан В. И. Карасик сөздік тілдік тұлғаны , коммуникативті қызмет тұрғысынан С. А. Сухих тілдік тұлғаның психологиялық типтерін, сөйлеуші тұлғаны И. П. Сусов, диалектілік тілдік тұлғаны В. Д. Лютикова, эмоционалдық тілдік тұлғаны В. И. Шаховский, орыс тілдік тұлғасын Ю. Н. Караулов, батыс және шығыс мәдениеттері тілдік тұлғасын Т. С. Снитко қарастырған, сонымен бірге тарихи тілдік тұлға , элитарлық тілдік тұлға типтері бар. Тілдік тұлға типологиясы негізінде тілдік ерекшеліктер (адамның вербалдық іс-әрекетінің қайталанып отыратын ерекшеліктері) салынады. Зерттеушілер жекелей алғанда тілдік тұлға типтерін ойлау, мінез-құлық, әлеуметтік мәртебесі, білімі және т. б. қатысты ажыратады.

Тілдік тұлғаның даралық сипатын оның шығармаларының ерекшелігін танытатын мәтіндер негізінде зерттеуге арналған еңбектер қатары көбейе түсуде. Осы тұрғыда тілдік тұлға мәселесі қазіргі орыс тіл білімі мен қазақ тіл білімінде төмендегідей бағыттарда қарастырылып келеді деп шартты түрде белгілейміз: 1) нақты тұлғаның тілін оның когнитивтік және прагматикалық интенцияларын назарға ала отырып талдау - Д. Н. Шмелев [8], Т. Е. Пшенина [9], Н. А. Бурмакина [10], А. Б. Жуминова [11], Ш. С. Ниятова [12] және т. б. Катулланың тілдік тұлғасын зерттеген Т. Е. Пшенина «тілдік процесс кезіндегі жасаушы және қабылдаушы тұлға туралы сөз болған кезде тілдік тұлға (нақты тілдік тұлға, ұлттық тілдік тұлға) ашық жүйе болып табылады, біз белгілі бір автордың шығармасы сияқты аяқталған дискурсқа кездескен кезде ол жабық жүйе саналады» [9, 9-б] - деу арқылы тілдік тұлғаға қатысты жүйе түрлерін ұсынады.

2) көптеген ғылыми еңбектерде тарихи тұлғалар тілін диахрониялық тұрғыдан сараптау орын алған , жыраулар тілдік тұлғасын олардың поэтикасындағы дүниенің концептуалдық бейнесін таныту арқылы зерттеген Б. И. Нұрдәулетова: «біздің зерттеуіміздің нысанынына айналып отырған жыраулар феномені ерекше тұлғалық нышанда танылады. Жыраулық тілдік тұлғаны талдау арқылы көз жеткізген тілдік тұлға туралы өз пайымдауымыз бар. Біздің ойымызша, тұлға - интеллектуалды ерекше жаратылыс иесі» [13, 148-б] - дейді. I Петрдің тілдік тұлғасына диахрониялық тұрғыдан сипаттама берген Қазақстандық ғалым Н. И. Гайнуллина автор образы мен кейіпкер бейнесі проблемасының тіл білімінде кең көлемде зерттелуіне байланысты нақты тілдік тұлғаны бөлек, өз шығармашылығында көркем тілдік тұлғаны жүзеге аысратын көркем сөз шеберлерінің, яғни ақын-жазушылардың тілдік тұлғасын бөлек қарастыруды ұсынады [14, 12-б] .

3) бөлек-бөлек мәтіндер негізінде тілдік тұлғаны модельдеуге арналған зерттеулер де пайда бола бастады : А. А. Реформатсийдің тілдік тұлғасын оның ғылыми еңбектерін зерттеу материалдары негізінде Е. В. Красильникова бастаған авторлар тобы [8] ; сот материалдары арқылы А. Ф. Конидің тілдік тұлғасын З. В. Баишева [15] қарастырған; Б. С. Каримова [16] қазіргі кездегі саясаткердің тілдік тұлғасын публицистика материалдары негізінде зерттеп, «бірегей тілдік тұлға», «элитарлық тілдік мәдениетті ұстанушының тілдік тұлғасы» терминдерін қатар қолданады; Қазақ ғалымы Қ. Жұбановтың ғылыми еңбектері негізінде тілдік тұлғасын зерттеген Ф. Е. Терекова оны кәсіби қызметіне байланысты әлеуметтік тұрғыдан түсіндіріп, оны «қазақи тілдік тұлға» ретінде таниды [17, 26-б] ; О. Ф. Кучеренко Л. Толстойдың тілдік тұлғасын оның хаттарының негізінде зерттеп, «күшті тілдік тұлға» терминін «қарапайым» тілдік тұлғаларды тілде, ғылымда, тарихта, өнерде із қалдырған өзіндік орны бар тұлғалардан ажырату үшін қолдануға болатындығын айтады [18] .

4) шығармадағы кейіпкерлердің тілдік тұлғасын ашу арқылы шығарма авторының тілдік тұлғасына шығуды мақсат тұтқан зерттеулер де кездеседі . Э. Хеменгуэйдін әдеби-көркем шығармаларындағы кейіпкерлерінің тілдік тұлғасын З. А. Кузневич [19], Б. Соқпақбаевтің шығармаларындағы кейіпкерлері арқылы жазушының тілдік тұлғасын Ж. Б. Саткенова [20], балалар әдебиеті кейіпкерлерінің тілдік тұлғасын З. А. Абдуллина [21] осы бағытта қарастырған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.