Отандық еңбек нарығындағы тұрғындардың жұмысбастылық мәселесі

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі . Экономикалық дамудың жоспарлы және орталықтандырылған бағытынан шаруашылықты жүргізудің нарықтық әдістеріне өтуі елеулі өзгерістерге алып келді.

Қоғамның стратегиялық ресурсы болып табылатын жастар, қалыптасып жатқан өмір шындығын өзінше қабылдай және бағалай отырып Қазақстан пайдасы үшін қызметке қатысуға ұмтылады және бүгінгі таңда оларға қолдау көрсеткен жөн, мемлекеттің еңбекке қабілетті халқының арасында жастардың үлесін арттыру үшін осы қызметке жас ұрпақ потенциялын қосу керек. Алайда әлеуметтік-экономикалық үрдістерге қазақстандық жас ұрпақтың қатысу белсенділігі олардың экономиканың түрлі секторларында жұмыспен қамтылу мәселесіне байланысты. Сондықтан қазіргі уақытта аймақтық деңгейде жұмыспен қамту құрылымдарының қызметін бағыттау негізінде жастарды жұмыспен қамтудың толық басқару жүйесін қалыптастыру керек. Жастарды жұмыспен қамтуды басқару қажеттігі, сондай-ақ жас ұрпақтың өздігінен даму мәселесіне де байланысты, ол сапалы білім алу, қызмет барысында өсу және лайықты еңбек ақы алу мүмкіндіктерімен көрінеді, ал оның табиғаты нақты аймақта қалыптасқан экономикалық, географиялық, демографиялық және қайта жаңғыру шарттарымен анықталады.

Заманауи еңбек нарығы экономикалық өзгерістер жүргізу барысында қалыптасады. Оның көрінісі жасырын жұмыссыздықтың жоғары деңгейі, қызметкердің қосқан үлесі мен оның табысы арасындағы байланыстың үзілуі, жалақының уақтылы берілмеуі және т. б. болып табылады.

Нарықтық қатынастардың дамуы жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсынысты реттеу, еңбек қатынастары жүйесін реформалау мен жұмыс орындарының сапалық сипаттамаларының артуы, кәсіби білім беру жүйесінің жаңа экономикалық жағдайға бейімделуімен байланысты еңбек нарығында туындайтын мәселелерді зерттеуді көздейді.

Бұл мәселелерді шешу кезінде әлеуметтік жағынан әлсіз қорғалғандарды, еңбек ресурстарының бәсекеге қабілеті төмен топтарын ерекше ескеру қажет. Олардың біріне оларды негізгі толықтыру көзі болып табылатын жастарды жатқызуға болады.

Жастардың еңбек нарығына енуі елеулі қиыншылықтармен және қайшылықтармен қатар жүреді. Олар ең алдымен мамандық таңдауда жастар оның еңбек нарығында қажеттілігіне емес, қоғамдағы беделділігі мен абыройына қарай бағыт ұстауына байланысты туындайды. Осыған байланысты оқу орнын бітірген жастардың көп бөлігі алған мамандығы бойынша жұмыс істемейді немесе мүлдем жұмысқа орналаспайды, бұл жастар арасында жұмыссыздық деңгейінің артуына әкеледі. Нәтижесінде жастардың осы бөлігінің біліміне салынған қаражат өзін-өзі ақтамайды.

Сондықтан бітіру жұмысының өзектілігі қазіргі экономикаға тән жаңа сапалық деңгейдегі осы мәселені шешу мақсатында жастар еңбегін пайдаланудың жаңа жолдарын іздеу қажеттілігінде болып отыр.

Тақырыптың ғылыми зерттелу дәрежесі. Жастар еңбегінің пайдаланылуын, олардың санын болжаумен байланысты ғылыми зерттеулер еңбек нарығын қалыптастырудың түрлі факторлары әрекетіне байланысты осы категорияның еңбегін пайдалану тиімділігін бағалауға толық мүмкіндік бермейді. Бұл өз кезегінде оның даму тенденциясын бағалауда қиындық тудырады.

Бітіру жұмысын зерттеу барысында келтірілген теориялық және әдістемелік тұжырымдар мен қорытындылар еңбек нарығын, оның ішінде еңбек ресурстарының жұмыспен қамтылуы мен жұмыссыздығы проблемаларын қарастыратын ғалымдардың ғылыми еңбектері негізінде құрылады. Еңбек нарығын қалыптастырудың жаңа түсінігі мен әдістері, еңбек ресурстарын ұтымды орналастыру мәселелері, жұмыссыздық, халықты жұмыспен қамтуды реттеу, жұмыспен қамтудың демогарфиялық аспектілері, еңбек нарығындағы жастар мәселелері, ел экономикасындағы еңбек ресурстарын жеделдету мәселелері және еңбек мотивациясы кеңінен қарастырылған, олардың ішінде: А. Смит, Д. Рикардо, Ж. Б Сэя, Д. М. Кейнс, А. Маршал, К. Маркс, М. Фридмен, П. Хейн, К. Р. Макконнел, С. Л. Брю, А. Н. Ананьев, Е. Г. Антосенков, Б. Н. Белкин, И. В. Бушмарин, А. Г. Гаждиев, А. З. Дадашев, Т. И. Заславская, Е. И. Капустин, В. Г. Костаков, А. Г. Костин, А. Э. Котляр, С. А. Кузьмин, К. И. Микульскский, А. С. Панкратов, Б. В. Рахитский, Е. С. Русанов, Л. С. Чижова, В. Н. Якимов секілді ғалымдар және басқалар өздерінің ғылыми ізденістерінде аймақтық еңбек нарығының құрылуы тақырыбының түрілі аспектілеріне тоқталған.

Г. Г. Руденко, Ю. Яковец, О. В. Ромашов, Л. А. Костина, В. С. Автономов, З. В. Бабкина, Б. Д. Бреев, В. С. Буланов, И. Е. Заславский, Е. Д. Катульский, Н. М. Кезеров, Н. М. Колесников, А. Э. Котляр, В. И. Матирко, А. А. Никифорова, В. И. Плаксин, Э. Р. Саруханов, С. Г. Струмилина, В. И. Храпырина және басқалар жұмыспен қамту теориясына елеулі үлес қосты.

Еңбек нарығының конъюнктурасына түрлі топтардың бейімделуін таңдау оны реттеуде жастарға қолданылатын механизімінің мәселелері В. С. Боровин, В. Г. Бочарова, Ю. Г. Одегов, П. Э. Шлендер, Ю. П. Кокин, Н. А. Волгин, Т. Б. Журавлев, В. А. Матусев, К. Г. Мяло, В. В. Новикова, Г. Е. Старченко, В. И. Чупрова және тағы басқа ғылымдардың еңбектерінде қарастырылған.

Экономикадағы жастар еңбегін зерттеудің теориялық және әдістемелік зерттеулерінің белгілі бір жолдары, оның әлеуметтік-экономикалық мәселелері келесідей отандық экономист-ғалымдардың, социологтар мен демографтардың еңбектерінде қаралады: Т. А. Әшімбаев, А. Т. Қонысбаев, М. Кенжегузин, Н. Мамыров, С. Берешев, С. Джумамбаев, Т. Мухамбетов, Т. Рогачева, Б. Тәтібеков, Л. Тимошенко және басқалар.

Сонымен бірге, қарастырылуы әлеуметтік-экономикалық саясаттың қалыптасуына әсер ететін жастар еңбегін зерттеудің әдістемелік жолдары жеткілікті түрде зерттелмеген болып қала береді.

Дипломдық жұмыстың таңдап алынған тақырыбы бойынша зерттеулердің аздығы, осы тақырып бойынша жазылған ғылыми жұмыстардың жеткіліксіздігі осы кезеңдегі дипломдық зерттеу тақырыбын таңдауда, оның міндеті мен мақсатын анықтауға әсерін тигізді.

Бітіру жұмыстың мақсаты: нарықтық экономикаға өту жағдайында еңбек пен жұмысбастылықтағы мемлекеттік саясаттың мазмұны мен мәнін, қоғамдағы үлкен мәселе жастар жұмыссыздығына талдау жасау арқылы оның ерекшелігі мен жұмыссыздықтың әлеуметтік бейнесін ашып көрсету.

Бітіру жұмыстың міндеттері: алға қойған мақсатқа сәйкес төмендегідей міндеттерді шешу қажеттілігі айқындалады:

• теориялық талдау негізінде «жұмысбастылық», «еңбек нарығы», «жастар жұмыссыздығы» категорияларының мән мазмұнын, оның түсініктері мен қоғамда алатын орнын, құрылымын нақтылау;
• әлеуметтік категория ретінде еңбек пен жұмысбастылықтың әлеуметтік-экономикалық мазмұнын ашу;
• Қазақстанның еңбек нарығында қалыптасқан процестерге талдау жасау;
• еңбек нарығының қызмет ету тетіктерін және әлеуметтік-экономикалық мазмұны мен факторларын анықтау;
• Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығы мен жұмысбастылығының салыстырмалы түрде ерекшелігін анықтап, оған талдау жасау;

Зерттеу нысаны. Еліміздің еңбек нарығындағы жастардың жұмыссыздығы.

Зерттеу пәні. Жұмыссыз жастармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің әдістері, жастар саясаты.

Дипломдық жұмыстың теориялық-әдістемелік негізін отандық және шетелдік ғалым-экономистердің зерттеу еңбектері мен Қазақстан Республикасының заңдары, Ел басының әр жылдағы Қазақстан халқына Жолдаулары, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары, зерттеу мен теориялық тұжырымдарды жасаудың ақпараттық базасын ҚР Статистика жөніндегі агенттігінің, Алматы қаласы жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы мен статистика басқармасының мәліметтері, мерзімдік басылым мен ғылыми әдебиетте жарияланған статистикалық мәліметтер пайдаланылды.

Бітіру жұмысының құрылымы. Жұмыстың құрылымы кіріспеден, негізгі мазмұндағы екі бөлімнен, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, глоссарий мен қосымшалардан тұрады. Жалпы 77 бетті құрайды.

1 Отандық еңбек нарығындағы тұрғындардың жұмысбастылық мәселесін ЗЕРТТЕУің теориялық - МЕТОДОЛоГИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Еңбек нарығының мәні мен оның теориялық негізделуінің реттелуі

Еңбек адамның табиғи қажеттігі екендігі мәлім. Кең мағынада еңбек тек адамның ғана емес, сонымен қатар қоғамның да табиғи қажеттілігі болып табылады, себебі, еңбек қоғамның материалдық негіздерін қалыптастырады.

Еңбек - бұл адамдардың материалдары, рухани игіліктер өндіруі мен қызмет көрсетуіне байланысты мақсатты, нәтижелі қызметі. Еңбектің көмегімен адам өз қажеттіліктерін өтеу үшін табиғатты өзгертеді, өзіне лайықтап икемдейді. Адамның тіршілік етуінің негізгі шарттарының бірі де еңбек. «Адамды адам еткен - еңбек», -деп айтудың өзі де жайдан-жай емес. Адам еңбек арқылы хайуанаттар дүниесінен бөлініп шықты, табиғат күштерін игере отырып, оны өз мүддесіне пайдаланды, еңбек құралдарын жасауды игерді, қабілетін дамытты, білім алып, оқу-өнер, ғылымды игерді.

Еңбек үрдісі - қиын және көп аспектілі құбылыс. Оның көрінісінің негізгі формалары - бұл адам энергиясының шығыны, жұмысшының өндіріс құралдарымен арақатынасы (еңбектің құралдары мен заттары) және жұмысшылардың бір-бірімен көлденеңнен (бірыңғай еңбек процесіндегі қатысуға қатынас) және тігінен (басқарушы мен бағыныштылардың арасындағы қатынас) арақатынасы болады. Еңбектің адам мен қоғам дамуындағы рөлі тек қана адамдарды қанағаттандыруға арналған материалдық және рухани құндылықтарды туындатып қоймайды, сонымен бірге жұмысшылардың өздерінің дамуына алып келеді, яғни олар өздеріне қажетті дағдылар мен өздерінің қабілеттілігін ашады, білімдерін толықтырады. Еңбектің шығармашылық сипаты - қажеттіліктердің дамуына апаратын жаңа ойлардың туындауы, еңбектің жоғары өндірісті қаруларының болуы, тауарлардың жаңа түрі. Сол себепті де, еңбек қызметі барысында тек қана тауарлар өндірілмейді, сонымен қатар мәдени құндылықтар, өзінің орындалуын қажет ететін жаңа қажеттіліктер де қалыптасады. Адам мен қоғамның дамуына еңбек тікелей әсер етеді [2] .

Еңбек нарығы - бұл тауар болып табылатын еңбек ресурстарының нарығы, олардың тепе-теңдік бағасы мен саны, сұраныс пен ұсыныстың бір-біріне әсер етуімен анықталады. Кәсіпкерлер мен еңбекке қабілетті адамдар нарық агенттері, олар еңбек нарығында өзара қатынаста болады. Сондықтан еңбек нарығы сұраныс пен ұсыныс механизмі арқылы экономикалық агенттердің арасындағы бәсекелестіктің нәтижесінде жұмыспен қамтудың белгілі көлемі және төлемі дәрежесі орнайтын экономикалық орта немесе болмыс болып табылады. Еңбек нарығының қызметтері қоғам өміріндегі еңбектің рөлімен белгіленеді, еңбек табыстың және жақсы хал-жағдайдың маңызды өндірістік ресурсы болып табылады.

Сөздіктерден «нарық» сөзіне берілетін екі түрлі анықтаманы кездестіруге болады. Бірі - базар сөзінің синонимы, яғни сатып алушылар мен сатушылар жиналған қалалық немесе ауылдық орындар; екіншісі - тек базарларда ғана болатын сауда-саттық емес, сонымен бірге аукциондарда, биржаларда және дүкендердегі сатып алу, сату процестерін де жатқызады. Ал, жалпы айтқанда, нарық дегеніміз - мемлекетің парықтық өмірін ұйымдастыру принципі.

Нарық әр түрлі болуы мүмкін, яғни жергілікті, қалалық, ұлттық (жеке мемлекеттік), әлемдік (халықаралық) . Еңбек нарқын тауар түріне қарай жұмыс күшіне, капиталға, құнды қағаздарға, өндіріс құралдарына, тұтынушы затына, мәдени құндылықтарға байланысты бөледі. Сонымен қатар, жеке тауарлардың санаулы нарық түрлері бар. Олар: автокөлік, компьютер, тұрғын үй және т. б. Жалпы нарық бірнеше құрамдас бөлшектерден құралады. Оларға:

1. Адамның қажеттілігінен. Ал, қажеттіліктер сан түрлі. Мәселен, физиологиялық (тамақ, киім, жылу), әлеуметтік (білім, мансап), рухани (махаббат, құрмет) . Осы және басқа да қажеттіліктер адамдардың экономикалық қарым-қатынасқа түсуіне себепші болып, нарықтың құрамдас бөлшегі болуына итермелейді.
2. Еңбек. Тауар (ол зат болсын, не «рухани» өнім болсын) нарыққа түсу үшін оны, ең алдымен өндіру қажет.
3. Жеке меншік. Нарыққа сәйкес іс-әрекет етем деуші адам өзінің меншігінің иесі болып, өзі басқаруы қажет. Онсыз өндірісте, сату да, сатып алу да жүзеге аспайды.
4. Ерікті айналым. Сатушы мен сатып алушыға ешкім тиімсіз келісім жаса демейді. Екі жаққа да тиімді болатындай, ортақ пайданы көздейтін тауар айналымы болу керек.
5. Материалдық жауапкершілік. Нарықтың негізгі элементі ақша болып табылады. Ол - сатып алынатын тауар мен қызмет түрлеріне төленетін қаражат. Себебі, адам өз қаражатын айналымға салса, тәуекелге бел буып, ол іске жауапкершілікпен қарай бастайды.
6. Бәсекелестік. Экономикалық қызығушылықтың тоғысқан жерінде нарық алға жылжиды. Бәсекелестікті сатушылар бастайды. Олар тұтынушыларын көбейту мақсатында тауардың сапасын жоғарылатады, бағасын төмендетеді, жарнамасын өтімді етіп жасайды. Сонымен қатар, тұтынушылар да алатын тауарларының сапалы затты арзан бағамен алу жолында бәсекелеседі.

Нарықты құрайтын элементтердің барлығы нарық экономикасының бірыңғай жүйесін құрайды. Қажеттілікті қанағаттандыра алу қабілеті - әрбір адамның өзіне байланысты. Өзінің жұмыс күшін, бұйымдарын, жылжымайтын мүлігін және т. б. заттарын табысты түрде сатқанынан ұтады. Сатып алушыға өзінің ең сапалы тауарын, халыққа тиімді бағада ұсынса, үлкен бәсекелестікте жеңіске жетеді [3] .

Еңбек нарығы басты үш қызмет атқарады :

1) әлеумттік қызметі: адамдардың табыстары мен жақсы тұрмыс жағдайының әдеттегідей дәрежесі мен жұмыскерлердің өндірістік қабілетін тиісті дәрежеде ұдайы өндіруді қамтамасыз ету және өмірлік құндылықтарды орнықтыру;

2) экономикалық қызметі: еңбекке тиімді түрде тарту, оны бөлу, реттеу және пайдалану;

3) ынталандыру қызметі: олар бәсекелестік қабілеттің күшеюіне, тиімділігі жоғары еңбекке ынтаның өсуіне, квалификацияның жоғарлауына, мамандықты ауыстыруға т. б. мүмкіндік тудырады.

Экономист әрі философ Адам Смит былай деген: «Әрбір адам өзінің жеке пайдасын ғана ойлайды. Алайда, оны бағыттайтын «көрінбейтін қол» оны өзі де ойламаған жетістіктерге жеткізеді». «Көрінбейтін қол» деп, белгілі заңдылықтар арқылы экономиканы басқаратын нарықтың тетіктерін меңзеп отыр. Нарықтық қарым-қатынастың тетіктері деген күрделі жүйе. Оған: субъектілер (сатушылар, сатып алушылар, делдалдар, үкімет органдары және т. б. ) ; объектілер (тауарлар мен қызметтер, білім мен білік, қаражат және құнды қағаздар) ; субъектілер арасындағы байланыс (бәсекелестік, кооперация) ; бағаларды қалыптастыру тетіктері, ресурстар мен табыстарды үйлестіру; субъектілер қабылдайтын шешім туралы ақпарат жатады. Осының барлығы айналып келгенде, нарықтық құрамдас бөлшектерін құрайды.

Сатушылар мен (өнеркәсіппен айналысушылар, делдалдар) сатып алушылардың (тұтынушылардың) арасындағы қатынас - нарық тетігінің өзегі. Бұл қарым-қатынасқа көптеген факторлар әсер етеді. Олар: әлемдік нарық (Халықаралық келісім-шарттар мен әлемдік бағалардың шамасы және т. б. ) ; мемлекеттік билік органдары (үкіметтің қаулы-қарарлары, салық жүйесі және т. б. ) ; жергілікті билік органдары (жергілікті салықтар және әкімшілік бұйрықтар) ; құқықтық жүйе (сот шешімдері, заң шығару) ; қаржылық, несиелік және сауда-саттық ұйымдар) ; бұқаралық ақпарат құралдары. Нарық тетігінің күрделігіне қарамастан, ол экономикның объективті заңдарына бағынады [3; 77б] .

Еңбек нарығы - бұл бәсекелік нарық. Оның құрылымдық-функционалдық ұйымдастырылуының өте күрделі болғандығынан, қашан болмасын, жұмыс орындары мен еңбек ресурстарының арасында белгілі сәйкес келмеушілік болады. Өзін алмастыруға жоғары квалификация талап ететін, жұмыс орындарының бір бөлшегі бос болып қала береді, ал қажетті арнаулы дайындығы жоқ адамдардың бір бөлшегі жұмыс таба алмайды. Осындай жағдайда, жұмыстың қандайын болмасын табу үшін жұмыссыздар арасында бәсекелестік пайда болады. Осымен бірге, өз еңбегімен жоғары табыс табуды көздеп ұнамды орналасу үшін, жоғары квалификациялы жұмыскерлер мен мамандар да бір-бірімен бәсекелік сайыста болады. Кәсіпкерлер арасында фирмаға бай тәжірибелі және жоғары квалификациялы мамандарды тарту үшін бәсекелестік күрес жүріп отырады. Еңбек нарығында еңбекақы, баға механизмі арқылы белгілі сегмент шеңберінде жұмысшы күшіне сұраныс пен ұсынысты қалыптастыратын, экономикалық агенттердің кимылдарын үйлестіруге қызмет ететін бәсекелік орын алады. Еңбек нарығы - бұл өте икемді құрылымдық-функционалдық құрамы бар динамикалық нарық. Сондықтан еңбек нарығында белгілі ағымдар қалыптасады: жұмысшы күші құрамынан шығушылар, жұмысшы күші құрамына кірушілер; жұмыс іздеуден бас тартқандар; жұмыс іздеуді бітіргендер; жұмыс тапқандар және т. б. Осы адамдардың бейімділігі қоғамдағы жұмысшы күшінің нарықтық динамикасын сипаттайды.

Еңбек нарығына тән өзіндік қасиеттер бар. Оларға:

- жұмыс орындарын ұсынатын кәсіпорындардың санының мол болуы (жұмыс күшіне сұраныс) ;

- әр түрлі мамандықтағы жұмысшылар санының мол болуы (жұмыс күшінің ұсынысы) ;

- еңбек нарығында бірде-бір кәсіпорын және бірде-бір жұмысшының үстемдік ете алмауы;

- жұмыс күші жалақының мөлшерімен бағаланады.

Еңбек нарығындағы тұрақтылықты сақтау үшін келесі шарттарды орындау керек:

- қызметкерлер мен жұмыс берушілердің экономикалық еркіндігі және қызметтегі тұрақтылығының сақталуы;

- жұмыс берушінің жұмыс күшінің саны, сапасы жөнінде хабардар болуы, шешім қабылдау еркіндігі мен жұмыс күшін жұмысқа алу және жұмыстан босату құқығы;

- жалақының өсуіне кедергінің болмауы, себебі ол сатып алушы мен сатушы арасындағы басты реттеуші болып табылады;

- жұмыс күшінің еркін қозғалысы, оның қоғамдық қажеттіліктерінің өзгеруіне сәйкес біліктілігінің өзгеруі және миграциялық қатынасы [4] .

Нарық экономикасына мемлекеттік араласу қатынасы оның дамуы мен қалыптасуының әр түрлі сатысында түрліше болды. ХVII-XVIII ғасырлардағы нарықтық қатынастардың қалыптасу кезеңінде үстем болған экономикалық доктрина - меркантилизм елдегі сауда мен өндірістің дамуы үшін, мемлекеттік реттеудің сөзсіз қажеттілігін тануға негізделген.

Нарықтық қатынастардың дамуымен күш жинаған кәсіпкерлер табы мемлекеттік араласуды және осымен байланысты шектеуді өз қызметтеріне кедергі ретінде қарастыра бастады. А. Смит өзінің «Табиғат және халықтың баюының себептері туралы зерттеу» еңбегінде, экономикалық либерализм идеяларының пайда болуын алғаш рет толық негізделген және оның көптеген жақтаушылары болды.

А. Смит көзқарасы бойынша, пайда алуға ұмтылуға байланысты, жеке мүдде көздеген нарық жүйесі өзін-өзі реттеуге қабілетті екенін байқатты. Бұл мүдде экономикалық дамудың ең басты қозғаушысы ретінде көрінеді.

А. Смиттің іліміндегі идеяларының бірі, экономикадан мемлекеттік реттеуді алып тастаса, онда экономика тиімді қызмет етеді деген идея болатын. А. Смит: нарық басты реттеуші болатындықтан, нарыққа толық еркіндік беру қажет, - деп есептеді.

Нарықтық үйлестіру ресурстардың тиімді пайдалануды қамтамасыз етпегенде, нарық сәтсіздігі деп аталатын жағдай болатынын экономикалық тәжірибе растады. Нарықтағы нарық сәтсіздігі қоғамның игілігі мен сыртқы әсерлерге ғана емес, басқа жағдайларға да байланысты пайда болады. Оның ең маңызды себебі - нарыққа тән монополияланған беталыс. Бұл жағдайда бәсекелестікті қамтамассыз ету үшін, нарық қызметін реттейтін жағдайды толық анықтау монополияға қарсы заңды әзірлеу және оны мемлекеттің қолдануы өмірлік қажеттілік болды.

Нарық экономикасында мемлекеттің рөлін теориялық танудың маңызды сатысы көрнекті ағылшын экономисі Дж. М. Кейнстің есімімен байланысты. «Кейнсиан революциясы » барысында алға қойылған идеялар, экономикалық құлдыраудан өз бетімен сауығудың мүмкін емес екенін, мемлекеттік саясат экономиканы дағдарыстық жағдайдан шығару үшін, жиынтықты сұраныс пен жиынтықты ұсынысты теңдестіруге және әрі қарай тұрақтандыруға көмектесетін қабілетті құрал ретінде қажет екенін дәлелдеді. Дж. М. Кейнс идеяларын екінші дүниежүзілік соғыстан кейін әлемнің көптеген елдері қабылдады. Сұраныс жиынтығын реттеуде кредиттік-ақшалы және қаржылық саясатты пайдалану, бұл елдердегі экономиканың кезеңдік ауытқуларын жұмсартуға көмектеседі деп есептеледі.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс