Екінші деңгейлі банктердің несие саясатын басқару

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 5

Екінші деңгейлі банктердің несие саясатын басқарудың тұжырымдамалық негіздері . . . 8Несиелік қатынастардың теориялық негіздері . . . 8Банктердің несие саясаты түсінігінің мән-мағынасы және оның қалыптасуын анықтайтын факторлар . . . 11Банктердегі несие саясатын басқарудың ерекшелігі мен рөлі . . . 20
Екінші деңгейлі банктердегі несие саясатының жүзеге асырылуын талдау («Банк ЦентрКредит» АҚ мысалында) . . . 26Банк қызметінің мәні, жүргізетін операциялары және құрылымы мен қаржылық жағдайы . . . 26Банктің несие портфелін талдау . . . 34Банктің болашаққа арналған стратегиялық даму жоспары . . . 47
Екінші деңгейлі банктердегі несие саясатын басқаруды жетілдіру бағыттары . . . 50Несиелік тәуекелділікті тиімді басқару . . . 50Несиелік тәуекелділіктерді төмендету процесін жетілдіру жолдары . . . 56Отандық банктердегі несиелік тәуекелділікті басқаруда шетелдік тәжірибе әдістерін қолдану мүмкіндігі . . . 60

Қорытынды . . . 66

Қолданылған әдебиеттер . . . 69

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Әлемдік қаржы дағдарысына қарсы таяу арада қабылданған ҚР Үкіметі, Қазақстан Ұлттық банкі және ҚР-ғы қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының қызметін реттеу және қадағалау жөніндегі агенттігінің 2009-2010 жылдарға арналған экономиканы және қаржы жүйесін тұрақтандыруға байланысты бірлескен шаралар жоспарын іске асыру механизмдерінде қарастырылған қаржы секторын тұрақтандырудың басты бағыттары айқындалды, соның ішінде екінші деңгейдегі банктердің несие саясатын және тәуекелдерді басқару жүйесін жетілдіру, олардың сыртқы қарыздарды алуын әрі қарай шектеу шараларын қабылдау, Халықаралық қаржылық есеп беру стандарттарына сәйкес қызмет етіп отырған банктердің активтерінің жіктелім тәртібін оңтайландыру және жүйе құраушы екінші деңгейдегі банктердің жай және артықшылықты акцияларын сатып алу арқылы, сондай-ақ оларға субординирленген займдар беру арқылы қосымша капиталдандыру шаралары көзделген.

Аталмыш жоспарды іске асыру мақсатында белгіленген шаралардың ең бастысы ҚР-ғы екінші деңгейдегі банктердің несие саясатының жетілмегендігін, тәуекелдерін басқарудың бүгінгі күнге сай еместігін және оның тиімсіздігін нақты көрсетіп отыр.

ҚР Президентінің 2011 жылғы 29 қаңтардағы халыққа жолдауында банк секторының бәсекелестік қабілеттігі мен тұрақтылығын арттыру міндетін белгілей отырып, банктерге мемлекеттік қолдаудың біржақты бола алмайтындығын, яғни тәуекелдердің өздеріне тиесілі бөлігін алуға тиістігін, сондай-ақ банктердің акционерлері өздерін дамытуы үшін қосымша ресурстар тартқысы келмесе немесе оған қабілетсіз болса, ондай кезде мемлекет қажетті шаралар қолдануға дайын болу керектігі айтылды.

Шынымен де, Қазақстанның бүгінгі дамып отырған банк секторының бәсекелестікке қабілетті дамыған банктердің қатарына кіруі үшін ең әуелі олардың басты табыс көзінің бірі болып отырған несиелік қызметін басқарудың тиімділігін арттыруға терең мән беру қажет. Ең бастысы бұл жерде ҚР-ғы екінші деңгейлі банктердің несиелік қызметін, оның ішінде тәуекелдерін басқаруды жүйелі түрде зерттеуде жоғарыда көтерілген мәселелердің шешімін табу барысында арнайы теориялық, әдістемелік және тәжірибелік тәсілдерді қолдануды қажет етеді.

Несиелік тәуекел отандық банктердің дамуына қауіп төндіріп отырған тәуекелдің түріне жатады. Себебі, әлемдік тәжірибе көрсеткендей дағдарыс тұсында көптеген коммерциялық банктердің банкроттыққа ұшырауы қарыз алушылардың несиелерді қайтармауымен және олардың несиелік тәуекел-менеджменті саласында ойластырылмаған саясат жүргізуіне байланысты болуда. Осыған жалпылама түрде қарағанда банктердің жүзеге асырып отырған несие саясатының тиімсіз екендігін байқауға болады.

Қазақстандық коммерциялық банктер үшін мұндай мәселе қосарлы көрініс тапқан, яғни олардың несиелік қоржындарында мерзімі өткен және күмәнді несиелердің үлесі дамыған елдердің банктерінен екі-үш есе артып отырғандығы жасырын емес. Сондықтан да, кез-келген ҚР-ның екінші деңгейлі банктердің қызметінің тиімділігі және жалпы еліміздің банк секторының тұрақтылығы несиелік саясатының тиімділігін арттыруға тікелей байланысты.

Демек, ҚР-ғы екінші деңгейлі банктердің несие саясатын жетілдіруге, несие-тәуекел менеджментінің тиімділігін арттыруға арналған және бүгінгі банктік сектордың қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етуді мақсат етіп қойған бұл зерттеу жұмысының тақырыбы - ең өзекті тақырыптардың қатарынан орын алатыны ешқандай күмән тудырмайды.

Зерттеу жұмысының мақсаты мен басты міндеттері. Зерттеудің мақсаты ҚР-ғы екінші деңгейлі банк «Банк ЦентрКредит» Акционерлік қоғамының несиелік саясатын талдау, оның мазмұны мен құрылымдық элементтерін нақтылай отырып, несиелік тәуекелді тиімді басқару жүйесін дамыту және жетілдіру жолдарын ұсыну болып табылады.

Қойылған мақсатқа жету мынадай міндеттерді шешуді көздейді:

Несие қатынастарының теориялық негізін талдау;
Банктердің несие саясаты түсінігінің мән-мағынасы және оның Қалыптасуын анықтайтын факторларды анықтау;
Банктердегі несие саясатының қызмет ету ерекшелігі мен рөлін көрсету;
Екінші деңгейлі банктердегі несие саясатының жүзеге асырылуын талдау («Банк ЦентрКредит» АҚ мысалында) ;
Екінші деңгейлі банктердегі несие саясатын жетілдіру бағыттарын ұсыну;
Несиелік тәуекелдікті тиімді басқару мен оларды төмендету процесін жетілдіру жолдарын ұсыну;
Отандық банктердегі несиелік тәуекелділікті басқарудағы шетелдік тәжірибені қолдану мүмкіндігі.

Зерттеу обектісіне: Қазақстан Республикасының «Банк ЦентрКредит» Акционерлік қоғамы жатады.

Зерттеу пәніне: «Банк ЦентрКредит» Акционерлік қоғамының несие саясаты және оны жүзеге асыру әдістері жатады.

Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі. Зерттеудің әдістемелік және теориялық негізіне қазіргі кездегі отандық және шетелдік экономистердің несиелік саясаттың жүзеге асырылуында орын алатын мәселелері туралы зерттеулері пайдаланылды.

Зерттеудің ақпараттық және статистикалық базасы. Зерттеудің статистикалық және ақпараттар базасы ретінде ҚР Ұлттық банктің және ҚР қаржылық қадағалау агенттігінің ақпараттық бөлімшелерінің статистикалық және есептік деректері, нормативтік құжаттары, ҚР-ғы екінші деңгейдегі банктерінің жылдық есеп деректері, түрлі деңгейдегі ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары, сондай-ақ несиелік тәуекелді басқару жүйесі жайлы сұрақтарды қамтитын жергілікті және шетелдік басылымдардағы мақалалар және т. с. с. пайдаланылды.

Сонымен қатар, ғылыми жұмыста көрсетілген төмендегідей шетелдік экономистердің ғылыми еңбектері (Смит А., Рикардо Д., Шумпетер Й., Кравцова Г. И., Выгодский С. Л., Панова Г. С., Ендронова В. Н., Хасанов С. Д., Лемжина Л. В. және т. б. ) және отандық экономист-ғалымдардың (Ғ. С. Сейітқасымов, К. Б. Блеутаева, А. С. Нұртазина, С. Н. Абуова, С. Б. Мақыш, Л. П. және т. б. ) еңбектері пайдаланылды.

Құқықтық негізіне: ҚР Президентінің заңдары мен заң күші бар жарлықтары, ҚР Ұлттық банктің және ҚР қаржылық қадағалау агенттігінің нормативтік құжаттары мен актілері және әр түрлі әдістемелік нұсқаулары жатады.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы:

Банк қызметіндегі «несие саясаты», «несиелік тәуекел» және «несиелік тәуекел-менеджмент» ұғымдарына қатысты авторлық көзқарас тұрғысынан нақтыланып, несиелік тәуекелдің типологиясы жасалды;
Несие саясатының тұжырымы мен құрылымы, сондай-ақ оның құрамдас элементтері кешенді әрі жүйелі түрде зерттелді;
Несиелік тәуекел түрлерінің пайда болуына ықпал етуші сыртқы және ішкі факторлар түрлері айқындалды;
«Банк ЦентрКредит» Акционерлік қоғамының несиелік тәуекел-менеджмент жүйесін ұйымдастыру жағдайы талданып, оны жетілдірудің жолдары ұсынылды;
Екінші деңгейлі банктер қызметінде несиелік тәуекелді басқарудың әдістемелік үлгісі жасалып, соның негізінде несиелік тәуекел-менеджментінің қызметінің тиімділігін қамтамасыз ету тәсілдері қарастырылды.

Қорғауға шығарылатын негізгі тұжырымдар:

- «несие саясаты», «несиелік тәуекел» және «несиелік тәуекел-менеджмент» ұғымдарына қатысты авторлық көзқарас және несиелік тәуекел типологиясы;

- несиелік тәуекелді басқарудың қазіргі жүйесінің құрылымдық элементтері және олардың өзара байланысы;

- несиелік тәуекел түрлерінің пайда болу себептерін анықтауға ықпал етуші факторлар;

- екінші деңгейдегі банктер қызметінде жиынтық несиелік тәуекелді болжаудың, бағалаудың, талдаудың ұсынылған әдістері.

Зерттеу нәтижелерінің тәжірибелік маңызы. Дипломда жасалған қорытындылар мен ұсыныстар екінші деңгейдегі банктердің несиелік қызметтерінде болашақта пайдалануы мүмкін.

Дипломның құрылымы. Дипломның құрылымы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

ЕКІНШІ ДЕҢГЕЙЛІ БАНКТЕРДІҢ НЕСИЕ САЯСАТЫН БАСҚАРУДЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІНесиелік қатынастардың теориялық негізі

Несие табиғатын, оны әлеуметтік-психологиялық позициясы жағынан қарағандағы тұжырымдамасын зерттеуде көптеген батыс ғалымдарына идеалистикалық жолды таңдау дұрыс болып табылды. Жеке алып қарағанда, несие деп қарыз берер кездегі несие берушінің қарыз өтеушіге деген сенімділікті жүктеу деп түсінуге болады.

Шын мәнінде, сенімділік белгілі бір мөлшерде әрбір несиелік келісімшартта орын алатын жайт. Алайда, несиелік келісімшартқа отыру барысында шаруашылық етуші субъектілердің іс-әрекетін ынталандырудың маңызы жоғары болса да, көбіне ол сыртқы факторларға байланысты болып келеді. Несиелік келісімшарттағы сенімділік қатысушылардың жеке мінез-құлықтық қасиетіне ғана негізделіп қана қоймайды. Ол борышкердің несиелік қабілеттілігінің бағасы мен үшінші жақтың қамсыздандыруын және кепіл бере алуын қамтитын белгілі бір шарттардың қызмет етуінің нітижесі болып табылады.

Батыс экономикалық әдебиеттерінде несиеге тән келесі сипатты ескеру қажет: несие беруші мен борышкердің арасында уақыт бойынша бөлінген алмасу жүзеге асады. Сәйкесінше, несие - ол уақыт шегіндегі алмасу, яғни бір тұлға өз меншігін өз еркімен болашақта белгілі бір төлем үшін екінші тұлғаға оның пайдалануына құқық береді; бүл бір бірінен алшақ екі төлем арқылы алмасу болып табылады. Уақыттық фактор несие берушінің қарыздық пайыз алу қажеттілігімен де негізделеді: борышкер меншікті несиеге ала отырып, иегерге дәл сол уақытқа оны пайдаланудан бас тарту бойынща өтемақыны төлеуі қажет.

Жалпы, әлемдік экономикалық ғылымда несиені зерттеу екі негізгі бағыт бойынша өрбіген: несие теориясының натуралистік және капитал құрушы бағыттары [1] .

Несиенің натуралисттік теориясы. Бұл теорияны XVIIІ ғ. А. Смит пен Д. Рикардо жасақтап, несие қолда бар игіліктер, натуралды заттық игіліктерді қайта бөлудің тәсілі ретінде тұжырымдаған.

Натуралистік теория жақтастары несиелік қатынастардың объектісі борышкердің қарызға алған ақшасына сатылып алынатын өндірістің қаражаттары деп есептеген. Солай бола тұра, олар қарызға алынған капитал мен нақты капиталды теңестіріп, олардың әрекет ету сипатындағы айырмашылықты көрмеген.

Осы теорияға сәйкес несие капитал құра алмайды, ол тек оны несие берушіден борышкерге тасымалдайды. Сонымен қатар уақытша бос капиталдардың аккумуляциялану кезеңі несие қатынастарының қажетті құралы ғана болып табылған [2] .

Қарастырылып жатқан теория жақтаушыларының пайымдауынша, несиені бір экономикалық субъектіден екіншісіне нақты қолда бар капиталды тасымалдайтын жай ғана техникалық құрал ретінде қарастыру несиенің экономикадағы рөлін төмендетеді делінген. Сәйкесінше, екінші деңгейлі банктер де өндіріске мейлінше әсер ете алмайтын тек делдалдық рөл ғана атқаратыны тұжырымдалады.

Натуралистік теорияның кең таралуы негізінен капитализмнің монополиялыққа дейінгі кезеңіне тән, сол кездері несиелік қатынастар және несиелік жүйе қатысты түрде аз дамып, несиенің коммерциялық түрі негізгі болып табылған. ХІХ ғ. ортасынан бастап теориялық зерттеулердегі басты орында несиенің капитал құрушы тұжырымдамасы болды.

Несиенің капитал құрушы (экспансионисттік) теориясы. Бұл теория да капитализмнің бастапқы кезеңдерінен бастау алады. Оның негізгі ережелерін алғаш болып ағылшын экономисті Дж. Ло (1671-1729 жж. ) жасақтаған. Ғалым несиенің дамуы өндірістің кеңеюі мен ұлттық байлықтың өсуінің басты шарты болып табылатынын дәлелдеуге тырысты [3] .

Ол несиенің дамуын несиелік ақшаның шығарылуымен теңестірді және оның эмиссиясы өндірістік процеске сұранысқа ие емес өндірістік күштерді тартуға, өндірістің жаңа қаражаттарын құруға көмектесе отырып, соған сәйкес қоғам капиталы мен ел байлығын көбейтеді деп ұйғарды.

Капитал құрушы теорияның жақтастары несие тке тасымалдып қана қоймай, капитал құрады, экономика дамуында шешуші, белсенді рөл атқарады деп есептеді. Сонымен қатар банктер ұжымдық несие беруші ретінде несиені шексіз көлемде шығара алады (өндірістік капитал болып табылады, себебі пайда әкеледі), солайша ұдайы өндіріс процесіне анықтаушы әсер етеді.

Мұндай жағдайлардың түрлері нарықтық экономикалық қатынастардың дамуына қарай, банктердің рөліне қарай, банк ісінің техникасына және төлемнің несиелік қаражатына қарай ауысып отырды. Егер бұл теорияның ертедегі өкілдері несие капитал құрайды деп ұйғарып, жаңа капиталдарды құрудың құралы банкноталардың эмиссиясы болу керек деп есептесе, онда олардан кейінгі өкілдер несиені капиталдың өзі деген тезисті негіздеді.

Экономиканың монополистикалық құрылымына өтумен байланысты банктердің шексіз несиелік экспансияны жүзеге асыра алу қабілеті пайда бола бастады. Осылайша олар дағдарыссыз дамуды қамтамасыз ету мақсатында (эспансионисттер дағдарыстың себебі ақша мен несиенің жетіспеушілігі деп санады) өнеркәсіптік цикл қозғалысына әсер ете алды. Бұл көзқарастардың дәлелі банк ісінің тәжірибесіне негізделді, соның ішінде контокорренттік несие мен құнды қағаздар операциясы сияқты банктік операциялар дамуына үлкен көңіл бөлінді.

Контокорренттік несие беру техникасы коммерциялық банктер депозиттерінің клиенттік салымдары есебінен емес, активті операциялар жүргізу салдарынан ұлғаюына әкеліп соқтырды. Контокорренттік несие негізінде пайда болған және өнеркәсіпті қаржыландыруда маңызды рөл атқаратын депозиттер уақытша және жалған салымдар болып табылатын. Контокорренттік несие ресми түрде қысқамерзімді болатын, ереже бойнша, ол ұзартылып және акциялар шығарумен өтеліп отырылатын. Дәл осы контокорренттік несие беру тәжірибесімен неміс экономисттерінің несиенің капитал құрушы теориясының әйгілі жақтастары А. Г. Ган мен Й. Шумпетердің тезисі байланысты: банктердің активті операциялары пассивтілеріне қатысты бірреті, яғни бос қаражаттың несиелік ресурс ретінде аккумуляциялануы міндетті емес [4] .

Осылайша, 1929-1933 жылдардағы дағдарысқа дейін несие теориясында келесі көріністер басым болды:

банк жүйесінің несиелік экспансиясы өнеркәсіптік өріске алып келіп және әрдайым қолдап отырады (несиені арзандата, шарттарын жеңілдете отырып жүзеге асырылады) ;
банкноталарды алтынға алмастыру жағдайында банктердің несиелік экспансиясы елдегі ақша массасымен ғана шектеледі.

Уақыт өткен соң бұл жағдайлар нарықтық экономиканың циклдық дамуының тәжірибесімен қарама-қайшы келіп қала берді, себебі шексіз несиелеу инфляциялық сипатқа ие болып, циклдың белгілі бір сатыларында дағдарысты өршіте түсті.

Несиенің капитал құрушы тұжырымдамасының қазіргі таңдағы жағдайында экономиканың ақша-несиелік реттеуінің заманауи теориясының әдістемелік негізі - неокейнсиандық және монетаризм дағдарысқа қарсы шаралар ретінде тек несиелік экспансияны ғана емес, сонымен қатар несиелік реструкцияны да ұсынып отыр. Орталық банктердің ақша-несие саясатында кеңінен таралып және қолданылатын капитал құрушы теориясы позициясынан жасақталған түсінік - депозиттік (несиелік) мультипликатор. Депозиттің мультипликациялық моделі несиелік опреациялар барысында нақты банктік тәжірибені, ақшаның бір ғана сомасы негізінде бір қатар депозиттерді құру мүмкіндігін көрсетеді.

Айта кететін жайт, нақты уақытта батыс экономистерінің жұмыстарында несиені зерттеу үлкен дәрежеде несиелік қатынастардың мәндік қасиетін емес, олардың банктік тәжірибедегі қызмет ету ерекшеліктерін қозғайды, яғни олар негізінен қолданбалы сипатқа ие болып келеді.

Отандық экономикалық ғылымда ХХ ғ. 90-шы жылдарына дейін несиелік қатынастарды зерттеудің жалғыз ғана әдістемелік негізі болып К. Маркстың несие теориясы табылатын, ол келесі ережелерден шығады [5] :

несие нақты капитал құрмайды, соңғысы тек өндіріс процесінде ғана пайда болады;
қарыздық капитал көзі негізінен алдын ала дайындалған уақытша бос ақшалай капитал және мемлекет пен азаматтардың ақшалай жинағы болып табылады;
қарыздық капиталдың көлемі нақты капиталдың өсу қарқынынан асатын қарқынмен өседі. Бұл несие жүйесінің дамуымен, жеке сектор мен мемлекеттің табысының өсуімен шартталады және т. б. ;
банктер несиелеу барысында ақшалай капитал құруы мүмкін, яғни алдын ала қаражаттарды аккумуляциялаусыз депозит ашу арқылы қарыз бере алады. Бұл өнеркәсіптік және сауда капиталдарының үздіксіз айналымын қамтамасыз ету үшін қажет. Алайда, банктердің ақшалай капиталдарының аккумуляциясына қоса депозит құра алу қабілеті нақты капиталдың ұдайы өндірістік процесінің қажеттілігімен шектеледі. Банктердің несие саясаты түсінігінің мән-мағынасы және оның қалыптасуын анықтайтын факторлар

Несиелік саясаттың теориялық тұжырымдамаларын жоғарыда қарастырып өттік, ендігі кезекте нарықтық экономика жағдайында қызмет ететін несиелік саясаттың мәні мен мазмұнын айқындайтын жайттарға тоқтала кету қажет деп ойлаймын.

Қазіргі несиелік саясат нарықтық қатынастарға сай экономиканың тиімді дамуын қамтамасыз ететін несие түрлерін, несиелеу принциптері мен шарттарын, несие беру және қайтару әдістері мен тәсілдерін және несиелік тәуекелді басқарудың элементтерін қамтитын экономикалық саясаттың бір бөлігі болып табылады.

Екінші деңгейлі банктер өзінің несиелік қызметінде тікелей қоршаған ортасымен тығыз өзара қарым-қатынаста болады, яғни ол әрдайым кеңейіп отыратын және сапалы түрде өзгеріп отыратын клиенттер ортасы. Соған сәйкес банктік несиелеу де кеңейіп, несиелік өнімнің жаңа түрлері, формалары, әдістері енгізіліп отырады.

Сонымен қатар несиелік өнім мен қызмет көрсету нарығында бәсеке өрши түседі. Соның салдарынан банктерде несиелік саясатты жетілдіру қажеттігі туындайды.

Заманауи отандық банктік тәжірибеде «несие саясаты» түсінігінің бірмағыналы анықтамасы жоқ. Ең алдымен, менің ойымша, «саясат» ұғымына мән беру керек сияқты.

Саясат (грек тілінен аударғанда politike - мемлекетті басқару өнерін дегенді білдіреді) жалпылама түсінік бойынша қоғамдық қызмет ретінде тұжырымдалады.

Саясат адами қажеттіліктерді қанағаттандырудың шарттары мен әдістерін зерттейді деген де ой бар, себебі бұл мемлекет құзырына кіреді.

Саясат ол классаралық, ұлтаралық қарым-қатынастармен байланысты қызмет ету аясы деп философиялық энциклопедиялық сөздікте анықталған.

Сонымен қатар, саясат - бұл қоғамдық қызметтің ерекше арнайы түрі: тәжірибелік қарым-қатынас ретінде де, идеология ретінде де - экономикалық процестер қозғалысымен анықталатынын және қоғамның экономикалық базисінің іргетасы ретінде рөл атқаратынын атап өту керек.

Вебстер сөздігінде саясат - ол мемлекет, ұйым, мекеме немесе жеке тұлға ұстанатын қойылған бағам ретінде тұжырымдалып, істі басқарудағы мәлімдемелердің таразыланғанымен сипатталады .

Осыдан шығатын қорытынды, несие саясаты банктің несие қызметінің басымдылықтары мен мақсаттарын анықтап, банктік жалпы стратегияға сай несие ісін ұйымдастырудың негізі және де қолда бар нақты шектеулерді ескере отырып, несие ресурстарын тиімді бөлу сияқты банк мақсатын қамтамасыз ететін белгілі бір перспективада қарастырылатын банктің активті және пассивті операцияларының жынтығы [6] .

Экономикалық ғылымда несие саясаты барлық формадағы несие қозғалысын басқарумен пара-пар келетіні туралы ой қалыптасқан. Сондықтан да несие саясаты - бұл несие беру саласындағы саясат болып та және оны қайтарып алу саласындағы саясат болып та табылады.

Алайда, бұл анықтама нарықтық қатынастар жағдайында нақты белгілі бір екінші деңгейлі банктің жұмысын және оның ұйымдар көзқарасы жағынан клиенттермен несиелік қарым-қатынасын толық қанды бағалауға мүмкіндік бермейді. Сондықтан бүгінгі таңда әрбір екінші деңгейлі банктің несие саясатын бағалау маңызды мәнге ие болып келеді.

Сонымен, нарықтық экономикаға сай қазіргі несиелік саясатқа мынадай анықтама беруге болады: экономиканың тиімді дамуын қамтамасыз ететін несие түрлерін, несиелеу принциптері мен шарттарын, несие беру және қайтару әдістері мен тәсілдерін және несиелік тәуекелді басқарудың элементтерін қамтитын экономикалық саясаттың бір бөлігі болып табылады.

Қазіргі несиелік саясаттың басқа да экономикалық негіздер сияқты, өзіне тән ішкі құрылымдық элементтері болады. Несиелік саясаттың бірінші элементіне несиенің түрлері жатады. Несиелік саясаттың екінші элементіне несиенің мәнін және қызметтерін, сондай-ақ несиелік қатынастарды ұйымдастыру жағынан объективті экономикалық заңдардың талаптарын бейнелейтін несиелеу принциптері жатады. Несиелік саясаттың үшінші элементіне несиелеу шарты жатады. Несиелік саясаттың төртінші элементіне несиелеуді экономикалық-ұйымдастыру тәсілдері жатады. Несиелік саясаттың бесінші элементіне несиелік тәуекелді басқаруды жатқызуға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.