Тасқын сулармен күрес

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Түйіндеме

Мaгиcтрлік диccертaция 62 беттен, 8 кеcтеден, 24 cуреттен, 50 әдебиеттер тізімінен тұрaды.

Кілт сөздер: СУ ТАСҚЫНЫ, СУ ТАСҚЫНЫН БОЛЖАУ, СУ ҚОЙМАСЫ, ҒАЛАМДЫҚ ЖЫЛЫНУ

Зертеу жұмыстары ҚР ІІМ ТЖК «Қазселденқорғау» ММ-де жүргізілді.

Сырдария өзенінен жоғары орналасқан су қоймаларындағы су көлемі қыс-көктем айларында жоғарылап, шілде-тамыз айларында өзендегі су деңгейі түсіп каналдарға су көлемі жетіспей су тапшылығы орын алады.

Сырдария өзенінің тасқын су болу себептері анықталып, су қоймалары мен бөгеттерінің, бақылау реттеуіш құралдарының құрылысы бақыланды. Тасқын су болу қауіптілігін төмендету жолдары қарастырылып, өзен арнасында кездесетін мәселелерді жақсарту жұмыстары ұсынылды.

Резюме

Магистерская диссертация состоит из 62 страниц, 8 таблиц, 24 рисунков, 50 литературного списка.

Ключевые слова: ПАВОДКА, ПРОГНОЗИРОВАТЬ ПОТОК ВОДЫ, ВОДОХРАНИЛИЩЕ, ГЛОБАЛЬНЫЕ ПОТЕПЛЕНИЕ

Исследовательская работа проходила в ГУ «Казселезащита» КЧС МВД РК.

В водохранилищах находящейся на верхней реке Сырдарьи зимой и весной объем воды повышается, в июле и августе уровень воды в реке снижается и это отражается нехваткой воды в каналах. Выявилась причины разлива реки в Сырдарье, наблюдалось работа водохранилищ, водоемов и структура контролирующих инструментов. Рассматривалась снижение опасности разлива воды, предоставлено улучшение работы каналов реки и решение их проблем.

Resume

Master dissertation consists of 62 pages, 8 tables, 24 pictures, 50 literary list.

Keywords: FLOOD, TO FORECAST OF WATER, STORAGE POOL, GLOBAL WAMING

The research work was held at the GI "KazSeleZashshita" MOE RK.

In the reservoir located on the top of the Syr Darya river in the winter and spring of the water volume increases, in July and August, the water level in the river is reduced and this is reflected in the lack of water in the canals. Identify the causes of the spill in the Syr Darya River, observed the work of reservoirs, ponds and structure of regulatory instruments. It is considering reducing the risk of water spill, provided improvement of river channels and the solution of their problems.

Мaзмұны

Кіріcпе

: 1

Кіріcпе: Өндіріcтің жұмыc aймaғының қaуіпcіздігі

7: 8

: 1. 1

Кіріcпе: Дүние жүзіндегі тасқын сулармен күрес

7: 8

: 1. 2.

Кіріcпе: Оңтүстік Қазақстандағы Сырдария өзенінің тасқын суы бар аймақтарына шолу

7: 12

: 1. 3

Кіріcпе: Тасқын су кезіндегі адамдардың іс-әрекеті және хабарландыру

7: 17

: 2

Кіріcпе: Зерттеу ныcaндaры және әдіcтері

: 3

Кіріcпе: Зерттеу нәтижелері және олaрды тaлдaу

Кіріcпе: Қорытынды

Кіріcпе: Пaйдaлaнылғaн әдебиеттер

Кіріcпе: Қоcымшa

Кіріcпе:

Нормaтивтік cілтемелер

Қазақстан Республикасының Су кодексі
Қазақстан Республикасының Жер кодексі
Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі
Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгiлеу ережесiн бекiту туралы
Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу ережесi

Aнықтaмaлaр

Су тасқыны - бұл қардың еруі, жауын-шашын, суды желмен айдаған және кептелу кезінде өзендердегі, көлдер мен теңіздердегі су деңгейінің көтерілуі нәтижесінде жерді айтарлықтай су басу.

Су қоймасы - суды тоқтатуға, жинақтауға және сақтауға арналған, өзендер алаптарында түзілген, су тірегіш ғимараттармен бекемделген, едәуір сыйымдылықтағы жасанды су қоймалары.

Аралас бекеттер - рейкалық және қадалық бекеттерден үйлестіруден туындаған.

Ағыс - сұйықтықтың жылжып орын ауыстыруы, нәтижедегі су өтімін белгіленген көлденең қималар арқылы немесе қималардың бір бөлігі арқылы тасымалдаушы су массаларының орын алмастыруы.

Ағыс жылдамдығының өзен арнасында таралуы - ағыстағы су бөлшектерінің белгілі бір уақыт мөлшерінде жүріп өткен жолы, ол су бір секуңдта жүріп өтетін үзындық өлшемі метрмен (м/с) өлшенеді.

Белгілер мен қыcқaртылғaн cөздер

ҚР ІІМ ТЖК «Қазселденқорғау» ММ - Қазақстан Республикасының Ішкі Істер Министрлігі Төтенше Жағдайлар Комитеті «Қазселденқорғау» мемлекеттік мекемесі

АҚШ - Америка құрама штаты

ТМД - Тәуелсіз мемлекеттер достығы

СЭС - Су электр станциясы

СДӨЖ- су деңгейін өзі жазушы

САРСАТС - Сырдария арнасын реттеу Солтүстік Арал теңізін сақтау

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Кейінгі 10 жылдың ішінде ғана республикамызда субасудың салдарынан 10 мың адам қаза болып, 1, 5 миллион адам зардап шекті, жалпы шығыны АҚШ долларымен 300 миллиард құрады. Сырдария өзені арнасының жіберу қабілетінің шектеулілігінен 1991 жылдан бастап артық сулар Арнасай сағасына үнемі жіберіліп тұрды. Ол 2004 жылы толып кетуіне байланысты, Өзбекстан су төгінділерін реттеу мақсатында 2004 жылы Арнасайда екі қоршау құрылыстары (бөгеттері) салынды. Сол уақыттан бері Шардара су қоймасынан Арнасай көлдері жүйесіне суды төгу көлемі су қоймасын пайдалану қағидаларымен бекітілген секундына 2160 текше метрден секундына 600-700 текше метрге дейін шектелді.

Сырдария өзенінің алабы егістік алқаптарын жасанды суғарумен айналысатын, ылғалға тапшы аумақта орналасқан. Өзен алабындағы негізгі суды тұтынушы - жыл сайын суға деген сұранысы көбейіп келе жатқан суармалы егін шаруашылығы. Сонымен қатар, суға деген сұраныс өнеркәсіп, қызмет көрсету және балық шаруашылықтары жағынан да туындап отыр. Осыған байланысты Шардара су қоймасына, Қазалы су торабына жиналған суларды осы шаруашылыққа пайдалану қажет.

Сырдария өзенінің ұзындығына байланысты қыста оның жоғары беті Қазақстанға қарағанда едәуір қоңыржай белдеуде болады. Сондықтан, егер қыста көптеген өзендер қатып қалатын болса, Сырдария өзенінің жоғарғы ағысында мұздан босап, өзінің төменгі ағысында әсіресе, Қызылорда облысында су тасуына әкеп соғады. Су тасуы табиғи себептермен немесе қар еру және ағыстың жоғарғы жағында орналасқан су қоймаларына тасталған қалдықтар әсерінен болуы мүмкін. Мұзды бөгеттер ағындарды ұстап тұрады, нәтижесінде су жайылма бойымен ағып төгіледі. Мұндай жағдай әсіресе, 2004 - 2005 жылдардың қысында қатты байқалды. Сондықтан қажеттілігіне қарай және қолданыстағы қағидаларға қарамастан Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда облыстарындағы жекелеген елді мекендерді су басу мәселесі осы уақытқа дейін шешімін таппаған.

Өңірлердегі су тасқыны ахуалын дер кезінде бағалау үшін аумақтарды аэрошолу ұшулары жүргізіледі. Шардара су қоймасынан Сырдарияның төменгі сағасына дейінгі учаскелерде ҚР ІІМ ТЖК «Қазселденқорғау» ММ-нің 15 уақытша және жылжымалы гидробекеттері ұйымдастырылды, жарылыс жұмыстарын жүргізу және Сырдария өзенінің арнасын мұздан тазарту бойынша ұсынымдар беріліп, шаралар жүзеге асырылды. Бұл шаралар су тасқынын толығымен жойған жоқ.

Сырдария өзенін зерттеуші мамандар мен экологтарды алаңдатып отырған тағы бір мәселе Сырдария ұлтанының топырағы қалыңдап, өзен арнасының тайыздана бастауы. Бұл жағдай әсіресе мұз еріп, жоғарыдан төменгі арнаға көп су жіберілетін көктем айларында жақын қоныстанған елге көп қиындықтар әкелуде. Сырдария ұлтанының тайыздануынан арнаның су өткізгіштік қасиеті төмендеп, соның салдарынан жыл сайын су тасқыны орын алуда. Сырдария су өткізгіштік қабілетін арттыру үшін арнаны көмілген топырақтан өзен арнасын қыста мұзасты ағысы арқылы тазартуды қажет етеді. Жаз мезгілінде арнасының кеңіп, одан өтетін су мөлшерінің аздығынан ағыстың жылдамдығы да баяулайды. Әлсіз ұлтанындағы құмды шайып, оны ілгері ағызып әкетуге шамасы жетпейді. Ал, қыста Сырдария ұлтаны мен қалың ұстасқан мұздың арасында кернелген судың ағысы күшейіп, өзен асты батпағын шайып әкету мүмкіндігі, тиісінше арнаның су өткізу қабілеті де артады. Арал теңізінің су деңгейін жоғарылату үшін су тоспаларының санын көбейтіп, арналарын кеңейту қажет.

Жұмыcытың мaқcaты: Сырдария өзенінің тасқын суынан тұрғындар мен нысандарды қауіпсіздендіру алынды.

Жұмыстың міндеттері:

Сырдария өзенінің тасқын су болу аймақтары және оның себептерін зерттеу
Сырдария өзенінің тасқын суынан қорғау бөгеттерінің және су қоймаларының күйін зерттеу
Сырдария өзенінің тасқын суынан халықты, нысандарды қауіпсіздендіретін шаралар:

Су қоймалары мен бөгеттерге автоматты жүйе
Жағаны нығайтқыш, имараттар мен бақылау реттеуіштер құрылысы
Су басқан территориядан суды бұру
Арнаны тазарту. Арнаны түзейтін және түбін тереңдететін жұмыстар

Зерттеу нысандары: ҚР ІІМ ТЖК «Қазселденқорғау» ММ

Зерттеу жұмысы бойынша 1 публикация жарияланды: 2) Қызылорда облысындағы Сырдария өзенінің су қоймалары жағдайы және су тасқынынан тұрғындар мен нысандарды қауіпсіздендіру (Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті, ҚазҰУ Хабаршысы, География сериясы, . № 1, Алматы «Қазақ университеті» 2015, -) ;

1 Әдеби шолу

Дүние жүзіндегі тасқын сулармен күрес

Табиғи апаттардың ішіндегі ең қауіптісі, ең залалдысы -тасқын су. Жер шарының кез келген аймағында болып тұратын бұл құбылыс тарихтан мәлім. Айтып келмейтін табиғат апаттарына қарсы тұру, оның алдын алу тұрғысында адамзат баласы ғасырлар бойы зардап шегіп келеді. Тасқын суға төтеп беру мүмкін болмай тұр. Тасқын су көбіне көп біздің еркімізден тыс әсерден орын алып жатады. Оның тіпті бір тамшы су табылмайтын Сахара шөлінде де бірнеше рет адамдардың өмірін қиғаны тарих жылнамасында жазулы.
Бұл апаттан ең көп тауқымет тартқан ел ретінде бірінші кезекте Қытайды айтуға болады. Ондағы Хуанхэ мен Янцзы өзендері қытайды халқын асырап қана қоймай, ара-тұра ажал құштырып та жатады. Осы екі қанды су миллиондаған адамның өмірін қиды. Мәселен, 1332 жылы Хуанхэ өзені арнасына сыймай тасып, жан-жағын жайпап өтті. Адамзат тарихындағы ең бір алапат тасқын су миллиондаған жанның өмірін қиды. Оның әсерінен елді оба ауруы жайлап, қаза болғандардың саны 7 миллионнан асып кетті. 1887 жылы да Хуанхэ өзенітағы да тасыды. Ол кезде 11 қала мен 300 ауылды су алып кетті, шамамен 900 мың адамның өмірі қиылды. Кейінірек осы саланы зерттеуші мамандар бұл мәліметтің шындыққа жанаспайтынын айтып, кісі шығыны 2 миллион мен 6 миллионның аралығында болуы ықтимал екенін алға тартты.
Қытайдағы аса бір үлкен тасқын 1938 жылдың маусымында тіркелді. Жапон әскерінің шабуылынан қорғану үшін Қытай басшылығы Хуанхэдегі бөгеттердің бірін бұзуға мәжбүр болды. Соның салдарынан өзен арнасын өзгертіп, жапондар елді басып ала алмады. Бірақ су тасқынынан 500 мыңға жуық тұрғын көз жұмды. [1]

Тибеттен бастау алатын Янцзы өзені де тасқын суымен дүние жүзіне белгілі. 6 300 шақырымды қамитын «Ұзын өзен» толассыз, жауған жауынның салдарынан 1911 жылы тасып, 200 мың адамның өмірін қиды. Жауынды маусымда нысандар мен тұрғындарды мемлекет бірнеше су қоймасын тұрғызуды іске асырды . Бірақ тасқын судың әсері әлі де байқалуда. 1981 жылы шілде айында үш күн қатарынан жауған жаңбыр Янцзыны арнасынан шығарып жіберді. Қатты ағыс әсерінен елді-мекендерді түгелдей су басты, 100 мың адам қаза тапты. 28 мыңнан астам адамның мәйіттері табылмады. Қауіпсіздікті күшейту мақсатында Қытай мемлекеті 2009 жылы Янцзы өзеніне арнап үшінші бөгеттің құрылысын аяқтады. [2, 3]

Қытайдағы су тасқынынан келетін негізгі қауіп Хуанхэ мен Янцыға тиесілі болса, АҚШ-та Миссисипи өзені де тасқын суымен қауіпті. 1927 жылы қатты тасқын су болды. 11 штатын қамтыған су тасқынынан 246 адам қаза болған, ел экономикасын 400 миллион доллар шығынға алып келді. Кейбір дерек көздері сол кездегі тасқын судан тіпті 500 мыңға жуық тұрғынның көз жұмғанын келтіреді.

Экономикасы қарқынды дамыған АҚШ халықтың қауіпсіздігі мақсатында Миссисипидін қауіптілігіне қаржыны бөліп, көптеген бөгеттер салды. Осыған сәкес тасқын су әсерінен шығын азайды. Бірақ 1993 жылы ол тоқтаусыз жауған жаңбырдың әсерінен қайта тасыды. 500 адам суға батып кетті, Сент-Чарльздан 7 мыңға жуық адам басқа жаққа көшірілді. [4]

Ал АҚШ-тың Колорадо 1976 жылдың 31 шілдесінде ұзындығы 125 шақырымды құрайтын, тереңдігі бар болғаны 45 сантиметрге жететін Биг-Томсон тоған суы тасып кетті. Арнасына сыймай, 9 метрге дейін көтерілген оның күшті ағысы айналасын түгел әсер етті. Тасқыннан 139 адам қайтыс болса, 600-ге жуығы із-түзсіз жоғалды.

Су апатынан ұдайы жапа шегіп келе жатқан елдердің бірі - Үндістан. Өткен ғасырдағы ең ірі тасқындардың бірі 1970 жылы осы елде тіркелді. Бес бірдей мемлекеттің аумағын қамтитын Ганга атырауында жаңбыр құйып, тасқын су байқалды. Тасқын су 20 мың шақырымдық жерге жайылып, ондаған қала мен жүздеген ауыл тасқынның астында қалды. Деректерге сәйкес, бұл тасқынның әсесірінен 1, 5 миллион адам қаза тапты. Тұрғындар ауызсу алатын құдықтар тегістей жойылып кеткендіктен, кейінірек ел ішін түрлі аурулар жайлап, адам шығыны ұлғайды. Аштықтан көз жұмғандардың қатары да мол болды. [5, 7]

1978 жылы да Үндістанның солтүстігіндегі өзендер арнасынан асып, 1, 3 миллион адам суға кетті. Әлемдік жеті кереметтің бірі - Тәж-Махалдың біраз бөлігін су басты. Осындай апаттар жиі орын алып тұратынына қарамастан, Ганганың бойында 145 миллионнан астам адам мекендейді. Жалпы, бұл елде жылына бірнеше мәрте су тасқыны тіркеліп, миллиондаған адамдар үйсіз-жайсыз қалып жатады.

Тасқын судың туу себебінекөп жағдайда жер сілкінісі мен су астындағы жанартаулардың атқылаулары жатады. Ғалымдардың зерттеулері бойынша, мұхит жағалауындағы жер сілкінісінің әсерінен жағаға қарай аса биік емес, бірақ жылдамдығы реактивті ұшақтікіне тең (сағатына 800 - 1500 шақырым) толқындар бағыт алады. Бұларға «цунами» деген атау берілген. Тарихшылар жазба деректерге сүйене отырып, соңғы 2500 жылдың ішінде 355 цунами тіркелген және оның 308-і Тынық мұхитына тиесілі. Қазір жылына орта есеппен екі-үш цунами өтіп тұрады. Олар көбінесе Камчатка, Куриль және Гавай аралдарына, сондай-ақ Жапонияға қауіп төндіріп келеді. Оның әсіресе жапондарға қатысы мол. 1896 жылы тіркелген цунами Жапонияға үлкен қасірет әкелді. Елдің солтүстік-шығысында ұзындығы 300 шақырымдық толқындар пайда болып, олардың биіктігі 3-тен 25 метрге дейін жеткен. Осы табиғат апаты 27 мың адамның ажалына себепкер болды. 10 мыңдаған тұрғын үй жердің бетінен жойылып кетті. [6]

Адам баласы әліге дейін су апаттарына қарсы неше түрлі тиімді амалдар ойлап табуға тырысуда. Көптеген елдерде мұхит бетіндегі өзгерістерді мұқият қадағалайтын сейсмикалық стансалар жұмыс істейді. Сондай-ақ теңіз зерттеушілер дыбыстық бақылау тетіктерін де ойлап тапқан. Бұл салада, әсіресе жапондар мен америкалықтар табысты еңбектенуде. АҚШ-та «Софар» деп аталатын гидроакустикалық жүйе қолданылады. Ол сулы аймақтарда апаттарды тез уақытта және қай аймақта екенін дәл анықтайды.

Су тасқынының алдын алу үшін әлемде көптеген бөгеттер салынды. Өзені көп мемлекеттерде су көлемін азайту үшін тауларды құлатып, үгітіп жатқан оқиғалар да бар. Ғалымдар су астында қалалар тұрғызуға да болатынын дәлелдеуге ұмтылуда. Жер аз болып саналатын Жапония осы жұмысты атқарып жатыр. Өткен ғасырдың ортасында неміс сәулетшісі Гермен Зергель жер бетіндегі су қоймаларының көлемін қолдан азайту қажеттігін айтты. Ол Жерорта теңізін құрғату үшін Гибралтар және Босфор бұғаздарына бөгет салуды ұсынды. Зергельдің пікірінше, теңіздің қалған бөлігі күннің қызуымен- буға айналып, Францияның аумағынан сәл үлкен құрғақ аумақ пайда болады. Бірақ оның бұл ұсынысы әлі күнге дейін іске аспады. Міне, адам мен табиғат апаттары арасындағы күрес тоқтаусыз жалғасуда. Бірақ соған қарамастан, апаттар мен одан зардап шеккендер саны азая қоймады. Әсіресе, ол адамдардың өздерінің қателігінен орын алвп жатуы мүмкін. [8]

ХXI ғасырда адамзат үшін басты мәселесі су және су ресурстары болып табылады. Шындығында, бұл көпшілік мойындаған апаттың түрі. Соңғы 50 жылда планетамыздағы халық саны 4 есе өсті, жақында халық саны 10 миллиардқа жетеді және одан әрі өсе түсетіндігі белгілі.

Бірақ Жер шарындағы су қорлары азаймаса көбеймейтіндігі анық. Біраз жерлерде тасқын су байқалса, су мөлшері кейбір аймақтарда азайып келеді. Себебі, өркениеттің өсуімен бірге біздің суға деген сұранысымыз да еселеп арта түседі. Мысалы, 1 тонна қағаз алу үшін 250 тонна су, болат өндіруге 150 тонна су, синтетикалық талшық алу үшін мыңдаған тонна су, ал ірі жылу станцияларының агрегаттарын салқындатуға 1, 5 текше км (бір өзен деуге болады) су жұмсалады. Ауыл шаруашылығында одан да көп су көлемі қолданылады. Ары қарай да судың қолданылуын тізбектеп айта беруге болады.

ЮНЕСКО ұйымының ресми құжаттары да осылай ақпарат берді: «су - өмір мен өлімнің мәселесі . . . », «су қорларының кемуі алаңдатарлық міндет . . . », «су ресурстары азайып барады . . . ». Сонымен қатар «тұщы сумен қамтамасыз ету - ең негізгі сұрақ . . . », «алдымыздағы 50 жылда су тапшылығы немесе су нысандарының ластануы планетамыздың әрбір тұрғынына қатысты болады . . . » деген т. с. с. мәтіндер кездеседі. [9]

Еліміздің су ресурстарын 1 шаршы шақырым ауданға шаққандағы көрсеткіш ТМД елдерінен әлдеқайда төмен. Құм басып жатқан Түркіменстанның өзінде Қарақұм каналы салынғаннан кейін бұл көрсеткіш бойынша мүлдем артта қалып отырмыз. Сондықтан еліміздің су қауіпсіздігі шараларын бүгіннен бастап нығайту керек.

Экологиялық жағдай да адамзаттың маңызды проблемаларының бірі. Ал аймақтың экологиялық жағдайы су ресурстарына тікелей байланысты болып келеді. Әлемде ластанған сулардың 70 пайызы су нысандарына (өзендерге, көлдерге, су бөгендеріне, теңіздерге, қайта құйылады. Өзендер өздігінен тазалану қабілетіне ие, бірақ белгілі бір ластану шегіне дейін ғана. Көп жағдайда ластану мөлшері бұл шектен бірнеше есе асып түседі. Сондай-ақ «жылулық ластану» деген түсінік бар. Судың темпераратурасы өскен сайын суда оттегінің ерігіштігі төмендейді. Оттегі суда жүріп жатқан тіршілікке қажетті болуымен қатар, әртүрлі суды ластайтын заттарды тотықтырады және ыдыратады. Бүгінгі кезеңде су көздерін мұндай «жылумен» ластап отырған нысандар - өнеркәсіптер және тұрмыстық қолданыстан шыққан сулар.

Су қауіпсіздігінің екінші жағы бар. Яғни, су нысандарының, өзендер мен су қоймаларының қандай қауіп-қатерді бойына жасырып отыратыны белгісіз. Мысалы, өткен жылғы Амур өзеніндегі су тасуын алайық. Шілденің аяғында басталған жаңбыр тамыз айы бойы күнде дерлік жауды. Соның нәтижесінде өзен жайылмасы (өзенге жақын орналасқан ойық аудан) 4-5 м тереңдікте суға толды, су өзен бойымен 30-50 шақырымға жайылды. Қаншама елді мекендерді, жолдарды, егістік алқапты су алып кетті, адам өміріне қауіп төндірді. Немесе осыдан екі-үш жыл бұрын су тасуынан апаттық жағдай орын алған Жайық өзені еліміздің экономикасына біршама зиян келтіргенін айтуға болады. Ал, 2010 жылғы Қызылағаш ауылын судың шайып кетуі елдің көпке дейін есінде сақталады. [10]

Соңғы жылдары осындай төтенше құбылыстар планетамызда жиілеп кетті. Су тасқындары және көктемгі қар мен жаңбыр суынан судың тасуы бұрынғыға қарағанда қауіптірек байқалуда. Себебі, біріншіден бұл жағдай климаттың өзгеруімен түсіндіріледі, екіншіден, Жер бетінде халық саны өсіп келеді, соған байланысты су нысандарына жақын қоныстанамыз (су нысандарының бірнеше жылда қайталанып отыратын деңгейлерінің экстремальді мәндерін ескермелді. Яғни, әр жыл сайын Жер бетінде жүздеген жаңа су бөгендері салынады, әрине олар адамзаттың өмір сүруі үшін аса қажет. Бірақ көптеген гидротехникалық ғимараттар қажетті сапада салынбайды немесе көбісінің әбден тозығы жеткен, ал оларды уақтылы жөндеуге немқұрайды қаралады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.