Шығыс Қазақстан облысының 2015 жылға дейінгі даму стратегиясы

Пән: Іс жүргізу
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 78 бет
Таңдаулыға:

Шығыс Қазақстан облыстық мәслихатының

2007 жылғы 16 қазандағы

№ 2/14-IV шешімімен бекітілді

Шығыс Қазақстан облысының

2015 жылға дейінгі даму

стратегиясы

Өскемен қаласы

2007 жыл

Мазмұны

Кіріспе

: 1.

МазмұныКіріспе: Ағымдағы жағдайға талдау

3

: 1. 1.

МазмұныКіріспе: Табиғат әлеуеті

3

: 1. 2.

МазмұныКіріспе: Өндірістік әлеует

5

: 1. 3.

МазмұныКіріспе: Сыртқы экономикалық қызмет

15

: 1. 4.

МазмұныКіріспе: Аграрлық сектордың әлеуеті

16

: 1. 5.

МазмұныКіріспе: Қызмет көрсету және сауда саласы

19

: 1. 6.

МазмұныКіріспе: Еңбек әлеуеті

21

: 1. 7.

МазмұныКіріспе: Инфрақұрылым әлеуеті

22

: 1. 8.

МазмұныКіріспе: Демографиялық және көші-қон процессі

31

: 1. 9.

МазмұныКіріспе: Әкімшілік-аумақтық құрылысы және аумақтық дамуды басқару

31

: 2.

МазмұныКіріспе: Стратегияның мақсаты және басымдықтары

32

: 3.

МазмұныКіріспе: Стратегияны іске асырудың негізгі бағыттары

33

: 3. 1.

МазмұныКіріспе: Облыстың өңірлік және әлемдік экономикадағы орны

33

: 3. 2.

МазмұныКіріспе: Өңірді аумақтық ұйымдастыру, экономикалық даму және таратып орналастыру жүйесінің болашағы

34

МазмұныКіріспе: 3. 2. 1 . Нақты сектордың, әлеуметтік-инженерлік инфрақұрылымның дамуы

34

МазмұныКіріспе: 3. 2. 2. Өсу полюстерін қалыптастыру

49

МазмұныКіріспе: 3. 2. 2. 1. Тірек қалаларды дамыту

49

МазмұныКіріспе: 3. 2. 2. 2. Басым аудандарды дамыту

50

МазмұныКіріспе: 3. 2. 2. 2. 1. Шекаралық аумақтарды дамыту

50

МазмұныКіріспе: 3. 2. 2. 2. 2. Ауылдық аумақтарды дамыту

51

МазмұныКіріспе: 3. 2. 3. Жағдайы нашар аумақтардың проблемаларын шешу

53

МазмұныКіріспе: 3. 2. 4. Аумақтарды таратып орналастыру жүйесі және орналастыру

53

: 3. 3.

МазмұныКіріспе: Аумақтарды экономикалық ұйымдастыру

55

МазмұныКіріспе: 3. 3. 1. Облыстың ресурстық әлеуетін ұтымды пайдалану

55

МазмұныКіріспе:

3. 3. 2. Республикалық, өңірлік және халықаралық еңбек

бөлінісінде облыстың бәсекеге қабілетті экономикалық

мамандануы

56

МазмұныКіріспе: 3. 3. 3. Аумақтық дамуды инфрақұрылымдық қамтамасыз ету

58

МазмұныКіріспе: 3. 3. 3. 1. Инновациялық инфрақұрылым

58

МазмұныКіріспе: 3. 3. 3. 2. Көлік-коммуникациялық инфрақұрылым

60

МазмұныКіріспе: 3. 3. 3. 3. Тіршілікті қамтамасыз етуші инфрақұрылым

62

МазмұныКіріспе: 3. 3. 3. 4. Су шаруашылығы инфрақұрылымы

62

МазмұныКіріспе: 3. 3. 3. 5. Әлеуметтік инфрақұрылым

64

МазмұныКіріспе: 3. 3. 3. 6. Туристік-рекреациялық инфрақұрылым

67

: 3. 4.

МазмұныКіріспе: Облыстың экологиялық жағдайын жақсарту

68

: 3. 5.

МазмұныКіріспе: Өңірлік дамуды институттық қамтамасыз ету

70

МазмұныКіріспе: 3. 5. 1. Өңірлік дамуды жоспарлау жүйесін жетілдіру

70

МазмұныКіріспе: 3. 5. 2. Инфрақұрылымды дамытуды реттеу тетіктерін жетілдіру

70

МазмұныКіріспе: 3. 5. 3. Облыстың әкімшілік-аумақтық орналастырылуын жетілдіру

71

: 4.

МазмұныКіріспе: Күтілетін нәтижелер

72

: 5.

МазмұныКіріспе:

Шығыс Қазақстан облысының 2015 жылға дейінгі даму

стратегиясын іске асыру жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған іс- шаралар жоспары

73

КІРІСПЕ

Соңғы жылдары облыста әлеуметтік-экономикалық жағдай тұрақтанды және бірқатар өсу беталысы бар.

Сонымен қатар өнеркәсіп өндірісінде, агроөнеркәсіп кешенінде қол жеткен оңды нәтижелер әлемдік экономиканың жаһандану, Қазақстанның алдағы уақытта Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі жағдайында, қалалар мен аудандардың инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылымы әу бастан-ақ тек болашақта ғана емес бүгінгі күн талаптарын қанағаттандырмайды.

Шығыс Қазақстан облысының даму стратегиясы «Қазақстан 2030» даму стратегиясын, Қазақстан Республикасының 2007-2024 жылдарға арналған тұрақты дамуға көшу тұжырымдамасы, Елбасының «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында»; «Қазақстанның әлемнің бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы»; «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» жыл сайынғы Жолдауларын, 2015 жылға дейінгі мемлекеттік аумақтық даму стратегиясын, Парламент палаталарының 2006 жылғы 18 қаңтардағы бірлескен отырысында Елбасы қойған міндеттерді, 2007- 2009 жылдарға арналған Жалпыұлттық жоспардың негізгі бағыттары мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің бағдарламасын іске асыру мақсатында әзірленді және облыс тіршілік әрекет саласындағы жаңа өңірлік бағдарламаларды әзірлеу немесе қолданыстағы өңірлік бағдарламаларға түзету енгізу үшін негіз болып табылады.

I. Ағымдағы жағдайға талдау

1. 1. Табиғат әлеуеті

Жер ресурстары. Облыс аумағы 19 әкімшілік-аумақтық бірлікке, соның ішінде 15 аудан мен 4 қалаға бөлінген.

1995 - 2006 жылдар аралығындағы кезеңде жер ресурстарын бөлуде айтарлықтай өзгерістер болды. Ауыл шаруашылық мақсаттағы жерлердің аумағы 2490, 9 мың гектарға, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар 1305, 9 мың гектарға және су қоры жерлері 193 мың гектарға ұлғайды. Оларды игеру нәтижесінде жер қорлары аумағы 2573, 3 мың гектарға, елді мекендер жерлері 22, 2 мың гектарға, орман қорлары 1189, 4 мың гектарға, өнеркәсіп, көлік және байланыс жерлерінің көлемі 33, 5 мың гектарға азайды.

Барлық жер қорлары құрылымындағы ауыл шаруашылығы жерлерінің аумағы 7037, 4 мың гектарды құрайды, олардың 1110, 1 мың гектары егістік жерлер, 5114, 1 мың гектары жайылымдықтар, 378, 2 мың гектары шабындықтар, 292, 1 мың гектары тыңайған жерлер, 2 мың гектары көпжылдық егістіктер, 0, 4 мың гектары бақшалар.

Облыс аумағының 24, 8%-ын ауыл шаруашылық мақсаттағы жерлер, 79, 9%-ын ауыл шаруашылығында пайдаланылатын жерлер құрайды.

Болған өзгерістер ауылдың экономикалық жағдайының жақсарғандығына, айналымға тыңайған жерлерді тартуға байланысты жыртылатын жерлер аумағының 289, 2 мың гектарға артқандығын көрсетеді.

Ауыл шаруашылық жерлерінің құрылымы

Суарылатын егістік жерлердің аумағы 2000 жылғы 76, 7 мың гектардан 2006 жылы 219, 1 мың гектарға дейін ұлғайды.

Облыста пайдаланылатын ауыл шаруашылық жерлерінің жалпы аумағындағы ең үлкен үлес салмақты жайылымдықтар алады (88%) . Жайылымдықтардың жартысынан артығы - 10498, 7 мың гектары өнімділігі төмен шөлейтті және жартылай шөлейтті аймақтарда орналасқан.

Минералдық-шикізаттық ресурстар. Облыстың сан түрлі және бай минералдық-шикізат базасы облыстың ішкі қажеттілігін де, сондай-ақ көп құрамды полиметалл кендері оның басты байлығы болып табылатын өңірдің өсіп келе жатқан экспорттық мүмкіндіктерін де қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Облыс аумағында мыс, қорғасын, мырыш, алтынның көптеген кен орындары белгілі, бұдан басқа жер қойнауында қалайы, тантал, титан, магний, никель және кобальттың кен орындары, цемент, шыны өндіру үшін шикізат, цеолит шоғыры, тұщы су мен минерал су қорлары бар. Көмір сутекті шикізаттан - тас көмір мен жанартас, мұнайдың ірі кен орындары кездеседі.

Облыс аумағында жалпы республикалық қордың 24% қорғасын, 40, 7% мырыш, 45, 2% мыс баланс қорлары шоғырланған. Республиканың жалпы ресурстарындағы қорғасынның болжамдалған ресурстық үлесі 17, 3%, мырыштыкі - 37, 2%, мыстыкі - 19, 3% құрайды.

Түсті металдардың баланстық қорлары 25 кен орнында шоғырланған, олардың ішінде: Риддер- Сокольное, Тишин, Шубин, Малеев, Орлов, Николаев, Ертіс және Белоусов кен орындарының кендері қазымдануда. Кен орындарын қазымдауды «Қазмырыш» АҚ мен «Қазақмыс» корпорациясының «Шығыстүстіметалл» өндірістік бірлестігінің кен байыту комбинаттары жүргізуде.

Облыс аумағында қорлары мемлекеттік баланста есепке алынған 50, соның ішінде 27 негізгі және 23 шашыранды алтын кен орындары орналасқан.

Көкпекті ауданы аумағында 1998 жылы Сәтпаев кен орнының қоры В+С1 санаты бойынша 1 240 мың тонна құрайтын ильменит қорлары барланып, бекітілді. Батыс Қалба құрылымдық-металлогендік аймақ шегіндегі титан-ильменит шашыраңқыларының болжамдық ресурстары 7 млн. тоннаны құрайды.

Тұщы жерасты сулары . Тәулігіне 9 598, 4 мың текше метрді құрайтын дебитпен есептелген және бекітілген жерасты сулары қоры бар.

Минерал сулары. Емдік мақсаттағы минерал су қорлары (Рақман қайнары, Барлық Арасан, Арасан-Талды) есептеліп, бекітілді. Емдік-асханалық минерал сулардың Жеменей су орны қоры барланды. Сыртқы емдеу үшін (Шілікті учаскесі), ішу және емдік мақсаттар үшін минералдық сулар (Еспе, Қара бүйрек, Шакелмес учаскелері), радон сулары (Жоғарғы Иван және Көксе учаскелері) анықталды.

1. 2. Өндірістік әлеует.

Шығыс Қазақстан өнеркәсібі дамыған өңірлердің бірі болып табылады. Облыстың өндірістік әлеуеті, бұл - өнеркәсіп пен аграрлық өндірістің көпсалалы құрылымы, тиісті өндірістік қуаттардың бар болуы.

Өнеркәсіп өнімі көлемінің тұрақтануы және оның одан әрі өсуі 1998 жылдан басталды, бұған қолда бар қуаттарды оңалту және жаңа өндірістер мен кәсіпорындар ашу көмектесті. 2006 жылға тауарлы өнім өндіру көлемі 410, 1 млрд. теңгеге жетті, бұл жалпы республикалық өнім өндіру көлемінің 6, 2% құрайды.

Өнеркәсіп өнімін өндіру серпіні, млрд. теңге

Экономиканың өнеркәсіптік саласындағы оңды беталыстар жоғары индустрияландыру нәтижесі болып табылмайды, себебі өңір өнеркәсібі, өкінішке орай, шикізатқа бағытталған, энергияны көп қажет ететін, салыстырмалы алғанда төмен технологиялы, техникалық және экологиялық қауіпсіз емес күйінде қалуда.

Осының нәтижесінде өндірілетін өнімге негізінен төмен қосымша құн (түсті металдар) және бәсекеге қабілетсіздік (машина жасау және басқа салалардың өнімдері) тән.

Біздің көзқарасымызша, мұның негізгі себебі ірі және орта кәсіпорындарда сапасы және тұтыну дәрежесі барынша жоғары өнім шығару мақсатында игерілген технологияларды жетілдіру немесе техникалық прогрестің соңғы жетістіктерін пайдалану жолымен өте жаңа технологияларға көшу тұрғысынан қажетті қайта жаңғырту мен техникалық қайта жарақтандырудың болмауында.

Облыс өнеркәсіп өндірісінің құрылымы мынадай түрде көрінеді: тау-кен өндіру өнеркәсібінің жалпы көлемдегі үлесі - 18, 7%-ды, өңдеу өнеркәсібі - 74%, электр энергиясын, газ және су өндіру және тарату 7, 12%-ды құрайды.

Жалпы өнім өндіру көлемінің

салалар қимасындағы бөлінуі, %

Өңдеу өнеркәсібінде металлургия өнеркәсібі мен металл өңдеудің үлесі 65%, ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу - 10%, машиналар және жабдықтар өндіру - 9%, құрылыс материалдарын өндіру - 6%, ағаш өңдеу өнеркәсібі - 1%, жеңіл өнеркәсіп - 1%-ды құрайды.

Өңір экономикасының негізгі ішкі саласы болашақта да өзекті болып қалатын түсті металлургия болып табылады. Шығыс Қазақстан республикадағы қорғасын, мырыш, тазаланған алтын және күміс өндірушілердің негізгісі, титан, магний, тантал, АЭС отынын өндіретін жалғыз болып табылады.

Өңдеу саласының негізгі ішкі салалар бойынша бөлінуі, %

Республиканың жалпы көлемінде облыста өндірілетін қорғасынның үлес салмағы - 84%, тазаланған күміс - 38, 7%, тазаланған алтын - 62, 5%, титан, магний - 100%-ды құрайды.

Түсті металлургия ішкі саласының 2003-2006 жылдар аралағындағы даму серпіні, млрд. теңге

«Қазмырыш» АҚ, «Өскемен титан-магний комбинаты» АҚ, «Үлбі металлургия зауыты» АҚ, «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС «ШығысҚазмыс» бірлестігі саланың ірі кәсіпорындары болып табылады.

Бұл саланың кәсіпорындары заманауи техникамен, технологиямен және жоғары білікті кадрлармен жеткілікті деңгейде жарақтандырылған, бұл өндірілетін өнімге жүз пайызға жуық экспорттық бағыт беруге мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, олардың жұмыс істеген уақытынан бастап, егер тұтастай алсақ, өндірілетін өнім номенклатурасы көп өзгерген жоқ. Кәсіпорындардағы жаңару және жетілдіру жөнінде жүргізілетін шаралар өндірілетін өнімнің түрін өзгертусіз шекті сипатта, ал іс жүзінде республикадан тыс жерлерде шоғырланған кейіннен қайта өңдеу жүргізіледі және біздің өнімді қажетті кондицияға дейін, яғни, соңғы өнімге дейін жеткізеді. Сондықтан біздің өнімдерімізді тұтынушылар шеңбері шектелген, біз оларға өнім көлемі жағынан ғана емес, баға факторы бойынша да толық тәуелдіміз.

Өңір экономикасының маңызды секторлары облыстың өнеркәсіптік әлеуетіндегі үлесі 7% құрайтын машина жасау ішкі саласы, үлес салмағы 1% болатын целлюлоза- қағаз өнеркәсібі мен баспа ісін қоса алғанда ағаш өңдеу, одан өнімдер жасау ішкі саласы, 7 % - ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу жөніндегі ішкі сала, 7 % - бу және ыстық сумен қамтуды қоса алғандағы электр энергиясын өндіру және тарату ішкі саласы, 1% - резина және пластмасса бұйымдарын шығаруды қоса алғанда химия өнеркәсібі ішкі саласы, 1% - тері және бұйымдар шығаруды қоса алғанда тоқыма және тігін өнеркәсібі ішкі саласы, 4% - металл емес минералдық өнімдер (құрылыс материалдары) шығаратын ішкі сала болып табылады.

Облыстың машина жасау кешені «АЗИЯ АВТО», «Шығысмашиназауыты», «Өскемен арматура зауыты», «Семей машина жасау зауыты», «Өскемен конденсатор зауыты», «Георгиев ЖМЗ», «Машиназауыты» ЖШС, «Қазэлектромаш» сияқты акционерлік қоғамдар және басқалармен ұсынылған.

Машина жасау ішкі саласының 2003- 2006 жылдар аралығындағы даму серпіні, млрд. теңге

Қазақстандағы жеңіл автомобиль жасайтын бірінші кәсіпорын Ресей Федерациясындағы АВТОВАЗ-бен бірігіп, «Бипэк-Авто» компаниясы Өскемен қаласында 2003 жылдың басында ашқан «АЗИЯ АВТО» зауыты болды. 2004 жылы кәсіпорын ISО 9001-2000 талаптарына сәйкестік сертификатын алды. Бүгінгі сәтте кәсіпорында 11047 әр түрлі үлгідегі жеңіл автомобиль құрастырылды. Зауыттың өндірістік базасы жеңіл автомобильдердің кез келген түрін өндіруді бейімдеуге жарайтын «VALMET AUTOMOTIVE» фин жабдығымен жарақтандырылған. Бүгінгі таңда кәсіпорында «Skoda» автомобильдерін құрастыру жобасы іске асырылуда. 2006 жылы «Super b» сериялы Skoda автомобильдерін сериялық шығару іске қосылды. Кәсіпорын өндіріс көлемін жыл сайын 25% ұлғайтуды жоспарлап отыр. Сондай-ақ жеңіл автомобильдердің жаңа модельдері мен үлгілерін шығару жоспарда бар.

Теңдесі жоқ «Шығысмашзауыт» АҚ технологиялық кешені Қазақстан рыногының бұрғылау жабдықтарына, мысалы, жару және барлау ұңғымалары үшін қажетті қашау және бұрғытәжға болған сұранысын толық қанағаттандыра алатын өндірістік қуаты бола тұра, өзінің аса үлкен қуатын небары 40-50 пайыз ғана пайдалануда.

Мұнай өндіретін (көлік) компаниялар үшін құбырлық бекіткіш арқау және мұнай кәсібі жабдықтарын шығаратын «Өскемен арматура зауыты» серпінді дамуда. «ФМСи» «Энерджи Системс» француз компаниясымен бірігіп, АРІ стандарты бойынша арнайы жабдық өндірісін ашты. Сапа басқару жүйесі ISО 9001-2000 халықаралық стандарты бойынша сертификаты бар.

«Өскемен конденсатор» зауыты 2004 жылы «AMADA» (Германия) фирмасының қаңылтыр металлдан қаңылтыр ию және револьвер-баспақтарын өңдейтін аса жаңа жоғары технологиялық жабдықтарын сатып алды.

Бұл жабдық өте қысқа мерзімде металлдан түрлі өнімдер жасауға, шығарылатын өнімдерді тез жаңғыртуға және номенклатурасын өзгертуге мүмкіндік береді, осының нәтижесінде ұсынылатын қызметтердің ауқымы және түрлері кеңейеді. 2004 жыл кәсіпорын ISО 9001-2000 талаптарына сәйкестік сертификатын алды.

«Машзауыт» ЖШС іс жүзінде қара металдан, тот баспайтын алмастан және пластамассадан кез-келген бұйым дайындайды. Өнім түрлерінің ауқымы - атом реакторлары бөлшектерінен бастап, электр қозғалтқыштары және халық тұтынатын тауарларға дейін. Кәсіпорынның барлық өнімі сертификатталған және халықаралық стандарттарға сәйкес келеді. 2004 жылғы тамызда «Машзауыт» ЖШС-ға халықаралық сапа сертификаты берілді.

2006 жылы машина жасау ішкі сала кәсіпорындары 26, 8 млрд. теңгенің өнімдерін өндірді, бұл облыстың жалпы өнеркәсіп өнімі көлемінің 7% құрайды.

Машина жасау кәсіпорындары бүгінгі заманғы техникаға үлкен жетіспеушілік сезінуде, зауыттар кем дегенде 15 жылдан бері техника сатып алған жоқ.

Облыс машина жасау кешені жалпы республикадағы сияқты мынадай жағымсыз жағдайлардың әсерінде болып отыр:

салық жүйесінің фискальдық бағыттылығы, ол материалдық өндіріске инвестиция салуды қаржыландыру және ынталандыру мүмкіндігін тежеуде;

кіргізу кеден баждарының пысықталуы жеткіліксіз, олар отандық өнімнің бағалық бәсекелестік қабілетін төмендетеді;

банк кредиттерінің жоғары ставкалары;

жоғары білікті мамандар мен жұмысшы кадрлардың жетіспеушілігі.

Әлемдік өндірушілермен табысты бәсекелестікке үлкен кедергі болып отырған - отандық өнімдердің халықаралық стандарттарға сай болмауы. Облыста өндірілетін өнімнің сапасын арттыру мәселесі үнемі бақылауда. Облыс кәсіпорындарында ISО 9001 халықаралық сапа стандартын енгізу жөнінде жұмыстар жүргізілуде. Облыс бойынша сапа жүйесі сертификатын 61 кәсіпорын алды, 45 кәсіпорында енгізуге дайындық жүріп жатыр.

Облыстың тамақ өнеркәсібі (ауыл шаруашылық өнімдерін қайта өңдеу) мынадай ірі және орта кәсіпорындармен ұсынылған: «Семей ет- консерві комбинаты» ЖШС (ет және етті-өсімдікті консервілер), «Шем-Азат» ЖШС (шұжық өнімдері), «Өскемен құс фабрикасы» АҚ (құс еті және жұмыртқа), «Май» АҚ (өсімдік майын өндіру), «Швабский шұжықтары» ЖШС (шұжық өнімдері), «Эмиль» ЖШС (сүт өнімдері және кондитерлік өнімдер), «Кондитер+» ЖШС, «Исток 1» ЖАҚ (сүт өнімін өндіру), «Ұн тарту-қоспажем комбинаты» ААҚ (ұн, жарма, мал азығын өндіру), «Әділ» ЖШС (алкоголь өнімдері), «Тамила плюс»ЖШС (сыра өндіру), «Шығыс Сүт» корпорациясы (сүт өнімдері, сыра өндіру) .

Агроөнеркәсіп кешенінің өндірістік- шаруашылық көрсеткіштері облыста өнідірілмейтін өнімдерді (күріш, қант, мұхит өнімдері, ерте пісетін көкөніс және жемістер) қоспағанда, облыста облыс тұрғындары үшін тұтыну стандарттарына қажетті мөлшерде негізгі азық-түлік тауарларын өндіру үшін шикізат ресурстарының да, сондай-ақ қайта өңдеу қуаттарының да бар екендігін дәлелдейді.

2006 жылы тамақ және қайта өңдеу салалары тауар өнімінің көлемі 29, 8 млрд. теңгені немесе өсім 2005 жылғы деңгеймен салыстырғанда 5, 5% құрады. Бірақ өндірістік қуат 40-60 пайыз ғана пайдаланылады.

Ауыл шаруашылық өнімін қайта өңдеу ішкі саласының 2003-2006 жылдар аралығындағы өсу серпіні, млрд. теңге

Тамақ және қайта өңдеу өнеркәсібі бойынша 2002 жылдан бастап байқалған тауарлы өнім өндіру көлемінің өсу беталысы сақталуда. Ауыл шаруашылық өнімдерін қайта өңдеуде өнеркәсіп өнімінің табиғи көлем индексі 2006 жылы 113%, соның ішінде ет өнеркәсібінде 114, 3%, сүт өнеркәсібінде 101, 4%, қоспажем өнеркәсібінде 109, 8%, ұн тарту өнеркәсібінде 122, 9%, май-тоңмай өнеркәсібінде 122, 9%, сусын өндіруде 103, 9% құрады. Балық өнеркәсібінде өндіріс көлемінің 73% азаюы байқалды.

Осыған қарамастан мыналар саланың қиындықтары болып қалуда:

технологиялық жабдықтардың өте тозғандығы (50 және одан

да жоғары пайыз) ;

ескі технологиялардың пайдаланылуы;
салыстырмалы алғанда қол еңбегінің үлесі жоғары.

Құрылыс материалдарын өндіру саласы бүгінгі таңда мынадай ірі және орта кәсіпорындармен ұсынылған: «Бұқтырма цемент компаниясы» АҚ - портланд цемент, күшейткіш цемент өндіру, «Семейцемент» АҚ - портландцемент (шиферлік, тампонаждық, шлакопортланд), әр түрлі маркалы цемент өндіру, «Силикат» ЖШС - силикат кірпіш, «Құрама темір бетон ӨБ» - құрама құрылыс құрылғыларын, «Кен емес материалдар комбинаты» ЖШС - құм-қиыршықтас қоспалар, «Ертісинтерқұрылыс» ЖШС - күйдірілген балшықтан кірпіш, плиткалар және құрылыс бұйымдарын, «Семей асбестцемент бұйымдар зауыты» ЖШС - асбестцемент табақтарын және т. б. өндіру.

Облыс 65% цемент, 46% құрама құрылыс құрылғыларын, сондай-ақ силикат кірпіш және шифер өндіруден республика бойынша жетекші орындардың бірін алады.

Облыста соңғы жылдары күрделі құрылыс көлемі өсуінің байқалуы, құрылыс салушылардың инвестициялық белсенділігінің артуы құрылыс материалдарын өндіруге оңды ықпал етті. 2006 жылы 16, 9 млрд. теңге сомада өнім шығарылды, өсім 2005 жылмен салыстырғанда 27% құрады. Саланың жалпы өнеркәсіп өндірісі көлеміндегі үлес салмағы 4% болды.

Басқа да металл емес минералдық өнім өндіру ішкі саласының 2003-2006 жылдар аралығындағы даму серпіні, млрд. теңге

Осыған қарамастан күрделі құрылыс кірпіш, кен емес материалдар, құрама темірбетон құрылма сияқты және тағы басқа материалдар тапшылығын сезінуде. Облыс құрылыстары бүгінгі заманғы қаптамалық, орама шатырлық материалдарға, керамзит түйіршіктасқа, минерал мақта плиталарына және басқа да материалдарға тұрақты тапшылық көруде. Мынаны атай кеткен жөн, осындай өнім шығаратын кәсіпорындардың көпшілігі моралдық және табиғи тозған технологиялық желілерді пайдаланады. Салада негізгі қорлардың тозуының ең жоғары көрсеткіштерінің бірі - 63% байқалады, ескі және энергияны көп қажет ететін жабдықтар пайдаланылады.

Құм, гипс, алебастр, кремикадан жасалған өнімдер, шатырлық және қаптамалық материалдар, шпатлевкалар, бітеуіштер, боялар мен лактар, еден тақтайшалар, линолеум, тұсқағаздар және т. б. шет елден әкелінеді. Облыста әлемдік стандарттарға және тұтынушылардың жоғары талаптарына сәйкес келетін бүгінгі заманғы құрылыс және әрлеу материалдарының көптеген түрлерінің жолға қойылған өндірісінің жоқтығынан мұндай өнімге сұраныс негізінен импорт есебінен қанағаттандырылады.

Ағаш өңдеу саласында қиын жағдай қалыптасып отыр. Облыста Қазақстан Республикасы орман қорларының 70%-дан артығы шоғырланғандығына қарамастан ағаш өңдеу кәсіпорындары толықтай тоқтап қалу жағдайында тұр.

2006 жылы ағаш өңдеу кәсіпорындары өндірген өнеркәсіп өнімі көлемі 3, 6 млрд. теңгені, соның ішінде ағаш өңдеу және ағаштан бұйымдар жасауда 0, 8 млрд. теңге (2005 жылғы деңгейден 22, 5 пайызға төмен), целлюлоза- қағаз өнекәсібі және баспа ісінде 2, 8 млрд. теңге (2005 жылғы деңгейден 9, 7 пайызға жоғары) құрады. Соңғы 7-8 жылда бұл сала бойынша жылдық өндіріс көлемі 2 млрд. теңгеден артқан жоқ, яғни бар әлеуетке қарамастан ағаш өңдеу өнеркәсібінің облыста өндірілетін жалпы өнеркәсіп өнімі көлеміндегі үлесі 1%-дан артық болған жоқ.

Ағаш өнеркәсібі кешенінің ЖІӨ-ге қосқан үлесі 3-3, 5% құрайды. 1990 жылға дейін ЖІӨ-гі ағаш өнеркәсібі кешенінің үлесі 2, 7%, соның ішінде Шығыс Қазақстан облысы бойынша 4, 7%-ға жететін.

Ағаш өңдеу, одан бұйым өндіру ішкі саласы бойынша, целлюза-қағаз өнеркәсібін және баспа ісін қоса алғанда 2003-2006 жылдар аралығындағы даму серпіні, млрд. теңге

Облыстың ағашты қайта өңдеу саласы 4 ірі кәсіпорын - «Ертіскөлікойл» ЖШС (АЖП зауыты), «ЖаңаСемейшпалзауыты» АҚ, «Өскемен Иннотекс» ЖШС, «Өскемен жиһаз комбинаты» ЖШС ұсынылған. Сала кәсіпорындарының үлкен бөлігін шағын бизнес субъектілері (110 кәсіпорын тіркелді) құрайды, олар ағаш материалдарын, жартылай дайын өнімдер, үй салу үшін цилиндрлендірілген бөрене, терезе және есік блоктарын, жиһаз өндіруге маманданған. 2004 жылғы желтоқсанда «Ертіскөлікойл» ЖШС арнайы өңделген ағаш жаңқалары плиталарын өндіру желісі іске қосылды. Бірақ, зауыт шикізат тапшылығынан 22% өндірістік қуатпен жұмыс істеуде. Зауыт технологиялық регламентті бұзып, жас жапырақты сүректі қоспай, Семей қарағайлы орманының өрттен қалған қалдықтарын ғана пайдаланады, бұл шығарылатын өнімнің сапасына және бәсекеге қабілеттілігіне теріс әсер етуде.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.