Иран тарихы

Кіріспе

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Иран тарихында базарлар қаланың ең маңызды кеңістігі және қарым-қатынас орталығы болған. Қаланың негізгі әрі тұрақты базарлары әдетте қаланың ең маңызды көшесінің бойына салынған. Басқаша айтқанда, қаланың адам көп жүретін негізгі жолының бойында сауда-саттық орталықтары, ал кейде өндіріс орындары орналасқан, сөйтіп біртіндеп базар пайда болған.
Ежелгі абадтандырылған қалаларда кейде базарлар белгілі бір жобамен салынған. Мұндай базарлар әлі күнге дейін сауда-саттық орны болып табылады және салыстырмалы түрде өзінің дәстүрлі қалпын сақтап қалған. Иранның орталық бөлігіндегі Шираз қаласының "Уәкіл" базары - Иранның ең атақты дәстүрлі әрі тарихи базарларының бірі. Бұл базар х.қ.ж.с.б. 1180 жылы (1766 жылы) Кәрімхан Зендтің бұйрығымен салынған. Қазір Шираз қаласының орталығында орналасқан. Уәкіл мешіті мен моншасы да осы базардың жанында орналасқан.
Уәкіл базары - Кәрімхан дәуірінің ең құнды ескерткіші. Бұл базар әлі де сол қалпында қызмет етуде. Кәрімхан қаладағы "Лар" атты ескі базарды аралағаннан кейін жаңа базарының жобасын ұсынған деседі. Тарихи деректерде, барлық сауда-саттық жұмыстары, атап айтқанда, отандық және шетелдік тауарларды сату, сатып алу, ақша айырбастау осы базардың дүкендерінде атқарылған. Шын мәнінде Уәкіл базары Шираз қаласының жүрегі іспеттес болған. Базар Исфахан қақпасына жақын жерден басталып, Шираз қаласының орта шеңіне дейін созылып жатыр. Онда кең орындықтары бар құжыралар мен дүкендер қатар-қатар тізілген. Базардың төбесі кірпіштен жасалған әрі белгілі бір аралықта салынған 74 күмбезден тұрады. Қосалқы базарлар Уәкіл базарының негізгі арнасына келіп қосылады.
Осы базарды салуға алебастр, кірпіш және әк сияқты құрылыс материалдары жұмсалған. Бұлар қашалған тас фундаменттің үстіне бекітілген. Базар төбесінің қиылысатын тұстары өте биік әрі әдемі жобаланған кірпіш және кафельмен жабылған.
Бұл базардың әртүрлі бөліктері онда сатылатын тауар түріне байланысты әрқалай аталған: мата сатушылар базары, хрусталь ыдыс сатушылар базары, тігіншілер базары, қылыш жасаушылар базары, бас киім тігушілер базары және т.б.
Форсат од-Доуле Ширази "Иран ескерткіштері" атты кітабында Шираздың Уәкіл базары жайлы былай деп жазған: "Уәкіл базары - Уәкіл мешітіне жақын базарлардың бірі. Оны салуда кірпіш пен алебастр өте жарасымды қолданылған. Иранда мұндай берік негіз бен үйлесімді жобамен салынған базар кемде-кем. Әр базардың өзіндік өлшемі бар. Бұл базардағы әрбір цех өз жұмысын атқаруда. Олардың арасында бас киім тігушілер көп. Олар базардағы құжыралардың көбісін иемденген".
Уәкл базарының ені басқа базарлардан кеңірек, оның төбесінің биіктігі шамамен 11 метрге жетеді. Бұл Ирандағы ең биік базар төбесі болып табылады. Базар архитектуралық құрылысы жағынан үш кеңістіктен тұрады: сатып алушылардың қатынайтын орны, негізгі қатынайтын жолдан жоғарырақ орналасқан дүкендер аумағы мен дүкендердің ішкі кеңістігі. Уәкіл базары солтүстік-оңтүстік және шығыс-батыс бағыттағы екі арнадан тұрады. Бұл арналар бір-бірімен қиылысып жатыр. Базардың екі негізгі арнасының қиылысқан жерінде төбесі жабылған үлкен жолайрық бар. Оны "чахар соуқ", яғни төрт алаң деп атайды.
Бұл төрт алаңда үлкен берік арка бар. Арканың күмбезінде кірпіштен жасалған нәзік өрнектер бар. Базарда ылғалдан сақтану үшін дүкендерді жер деңгейінен шамамен бір метрге жуық биіктікте салған. Олардың көбісі екі қабатты болып келеді және әрқайсысының өз қоймасы бар.
Уәкіл сияқты кең базарда демалыс орындары да назардан тыс қалмаған. Үлкен төрт алаңның астында мәрмәр тастан жасалған хауыз бар. Оның суы жерасты сулары арқылы қамтамасыз етіледі. Бұрын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.