Кабель өнімін электротехникалық зертханасында сапасын талдау

Кіріспе
1 Негізгі және анықтамалық мәліметтер
1.1 КО СЭҚ ТН код бойынша өнімді талдау
1.2 Оптикалық кабельдердің конструкциясын және классификациясын талдау
2 «Прикаспиский центр сертификаций» ЖШС туралы қысқаша мәлімет
2.1 Сапа облысындағы кәсіпорын қызметін талдау
2.2 Ұйымдық құрылымын талдау
2.3 Сынақ зертханасын талдау
3 Техникалық регламент бойынша сапа көрсеткіштерін талдау
4 Өнім сапасын талдау
4.1 Сапа туралы жалпы түсінік
4.2 Құрылымдық сапа талаптарын талдау
4.3 Қауіпсіздік сапа талаптарын талдау
4.4 Сыртқы әсер факторларына орнықтылыққа қойылатын сапа талаптарын талдау
4.5 Сенімділікке қойылатын сапа талаптарын талдау
5 «ПСЦ» ЖШС сынауорталыңғында кабельді сынау
5.1 Сынау жүргізу шарттары
5.2 Өнімді сынау әдістері
5.3 Өнімді оқшаулағыштың электрлік кедергісіне сынау әдісі
5.4 Кернеуге сынау әдiсi
6 Өнім сертификаты
6.1 Жалпы түсінік
6.2 Схеманың таңдалуы және жүргізу тәртібі
7 Техникалық.экономикалық негіздемелер
8 Қауыпсіздік және еңбек қорғау
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
А ҚОСЫМШАСЫ
Ә ҚОСЫМШАСЫ
Б ҚОСЫМШАСЫ
В ҚОСЫМШАСЫ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Қазіргі таңда Қазақстан экономи¬ка¬¬сы¬ның электр тұтыну көлемі орташа алғанда жылына 5-7 пайызға өсуімен қарқынды дамып келеді. Электр энергетикасы саласында электр стан-цияларының қуатын арттыру, ұлттық және өңірлік электр тораптарын дамыту қазіргі таңда өзекті мәселе болып табылады.
Қысқа мерзімді перспективада 2015 жылға қарай елімізде 125 млрд. кВт/сағ. көлемінде, 5 млрд. кВт/сағ. дейін экспорттық әлеуетімен және 10 млрд. кВт/сағ. дейін транзиттік әлеуе¬тімен электр энергиясына деген қажеттілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылым құру жоспарланып отыр.
Бүгінгі күні Қазақстанда электр энергиясы саласын стратегиялық да-мы¬ту¬дың нақты жоспа¬ры бар, онда салын¬ған инвес¬тиция¬лардың деңгейіне қажетті жобалар бойынша нақты мерзімдер анықталған.

1 Издания "Пояснения к ТНВЭД РФ" в 3-х томах, МЭРТ
http://www.tks.ru/db/tnved/prim/c8536
2 Издания "Пояснения к ТНВЭД РФ" в 3-х томах, МЭРТ http://www.tks.ru/db/tnved/prim/c8544
3 Конструкция и характеристика оптических кабелей связи
http://www.aboutphone.info/kunegin/vols/cable2.html
4 Оптикалық-талшықты кабель
http://ipcom.ua/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=41&Itemid=91
5 Прикаспийский Центр Сертификаций
http://www.aktau-business.com/2010/07/19/pcc.html
6 Специальный технический регламент "Кабельные изделия"
http://www.ruscable.ru/doc/analytic/statya-088-timelimit.html
7 Жетесова Г.С., Жүнісова А.Ш. Квалиметрия негіздері. Практикалық курс: Оқу құралы.- Карағанды: Кар МТУ, 2004. -59 б.
8 Фогмин В. Н. Квалиметрия: Управления качеством. Сертификация: Учебное пособие.- М.: Ось-89. 2002. -364с.
9 ГОСТ Р 52266—2004 «КАБЕЛИ ОПТИЧЕСКИЕ. Общие технические условия»
10 ГОСТ 16504-81«Система государственных испытаний продукции. Испытания и контроль качества продукции. Основные термины и определения»
11 ГОСТ 3345-76 «КАБЕЛИ, ПРОВОДА И ШНУРЫ» Метод определения электрического сопротивления изоляции
12 ГОСТ 2990-78 «КАБЕЛИ, ПРОВОДА И ШНУРЫ» Методы испытания напряжением
13«Техникалық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының 2004-жылғы 9-қарашадағы № 603-ІІ ЗРК (17.07.2009-ж. бойынша өзгерістері және толықтыруларымен) заңы
14 Сағадиев Қ.С. Сертификаттау. Республикалық баспа кабинеті. Оқулық. Алматы, 2000. -142 б.
15 Аскаров Е.С. Стандартизация, метрология и сертификация. - Алматы: ТОО Печатный Дом «Домино», 2005. – 276 бет
16 ҚР-ның техникалық регламенті «Сәйкестікті растау процедуралары»

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе
1 Негізгі және анықтамалық мәліметтер
1.1КО СЭҚ ТН код бойынша өнімді талдау
1.2Оптикалық кабельдердің конструкциясын және классификациясын
талдау
2 Прикаспиский центр сертификаций ЖШС туралы қысқаша мәлімет
2.1Сапа облысындағы кәсіпорын қызметін талдау
2.2Ұйымдық құрылымын талдау
2.3Сынақ зертханасын талдау
3 Техникалық регламент бойынша сапа көрсеткіштерін талдау
4 Өнім сапасын талдау
4.1Сапа туралы жалпы түсінік
4.2Құрылымдық сапа талаптарын талдау
4.3Қауіпсіздік сапа талаптарын талдау
4.4Сыртқы әсер факторларына орнықтылыққа қойылатын сапа
талаптарын талдау
4.5Сенімділікке қойылатын сапа талаптарын талдау
5 ПСЦ ЖШС сынауорталыңғында кабельді сынау
5.1Сынау жүргізу шарттары
5.2 Өнімді сынау әдістері
5.3 Өнімді оқшаулағыштың электрлік кедергісіне сынау әдісі
5.4Кернеуге сынау әдiсi
6 Өнім сертификаты
6.1Жалпы түсінік
6.2Схеманың таңдалуы және жүргізу тәртібі
7 Техникалық-экономикалық негіздемелер
8 Қауыпсіздік және еңбек қорғау
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
А ҚОСЫМШАСЫ
Ә ҚОСЫМШАСЫ
Б ҚОСЫМШАСЫ
В ҚОСЫМШАСЫ

КІРІСПЕ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Қазіргі таңда Қазақстан
экономикасының электр тұтыну көлемі орташа алғанда жылына 5-7 пайызға
өсуімен қарқынды дамып келеді. Электр энергетикасы саласында электр
станцияларының қуатын арттыру, ұлттық және өңірлік электр тораптарын
дамыту қазіргі таңда өзекті мәселе болып табылады.
Қысқа мерзімді перспективада 2015 жылға қарай елімізде 125
млрд. кВтсағ. көлемінде, 5 млрд. кВтсағ. дейін экспорттық әлеуетімен
және 10 млрд. кВтсағ. дейін транзиттік әлеуетімен электр энергиясына
деген қажеттілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылым құру жоспарланып отыр.
Бүгінгі күні Қазақстанда электр энергиясы саласын
стратегиялық дамытудың нақты жоспары бар, онда салынған инвестициялардың
деңгейіне қажетті жобалар бойынша нақты мерзімдер анықталған.
Дипломдық жұмыста "Прикаспийский Центр Сертификаций" ЖШС-нің
сынау орталығында кабельді сынау және оған сертификат беру процедуралары
талданады.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Техникалық регламент бойынша
өнімнің сапа көрсеткіштерін талдау.
Жұмыстың мақсаты: Кабель сапасын техникалық шарттағы сынау
әдістерімен талдау.
Зерттеудің міндеттері:
1)Кабель өнімінің сапасын талдау арқылы әр процестерге қатысты
мәселелерге кең түрде шолу жасау
2) Каспий сараптама орталығында кабельді сынау және оған
сертификат беру процедураларын талдау.
Зерттеу нысаны-кабель сапасын талдау жолдары.
Зерттеу тақарыбы- Каспий сараптама орталығындағы
электротехникалық өнім сапасын талдау.
Зерттеудің жаңалығы. Қазақстан Республикасындағы кабель сапасына
талдау жасалды. Өнімді сынау және сертификат жүргізу тәртібіне талдау
жасалды.
Қорғауға жіберілген нәтижелер. Қазақстан Республикасындағы кабель
сапасына талдау және өнімді сынау және сертификат жүргізу тәртібіне
талдаулар нәтижелері.
Жұмыстың апробациясы. Жұмыстағы негізгі нәтижелер Әл-Фараби
атындағы ҚазҰУ жас ғылымдар мен студенттердің Ғылым әлемі VI
Халықаралық конгресі (Алматы, 23-26 сәуір 2012ж.) атты конференцияда
баяндалды. Шайхиева Ж.Б., Каспий сараптама орталығындағы
электротехникалық өнім сапасын талдау (135).
Жұмыстың практикалық мәнділігі. Жұмыста көрсетілген талдау
нәтижелері практика жүзінде қолданыс табуы әбден мүмкін.

1 НЕГІЗГІ ЖӘНЕ АНЫҚТАМАЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕР

Бастапқы ақпарат негізінен мына түрлерге бөлінеді: негізгі,
анықтамалық. Берілген жағдайда дипломдық жұмысты әзірлеуге базалық және
анықтамалық ақпарат ұсынылған.
Негізгі ақпарат: "Прикаспийский Центр Сертификаций" ЖСШ құрылымдық
сұлбасы, даму тарихы, электротехникалық өнім туралы ақпарат, өткізілген
сертификаттау жұмыстарының құжаттары, сынау әдістері, сынау орталығының,
өндіріс орнының суреттері.
Анықтамалық ақпаратқа мыналар кіреді:
ГОСТ 12.2.006-87-
Электр бақылау-өлшеу құралдары және лабораториялық жабдықтың
қауiпсiздiгi. 1-шi бөлiм. Жалпы талаптар.
ГОСТ 12.2.007.0-75- ССБТ. Электротехникалық бұйымдар. Қауiпсiздiктiң
жалпы талаптары.
ГОСТ 12.2.007.14-75- ССТБ. Кабелдер және кабелдiк арматура. Қауiпсiздiк
талаптары.
ГОСТ 12.2.091-2002- Электрлік бақылау-өлшеу құралдарының және
лабораториялық жабдықтың қауіпсіздігі. Бөлім1. Жалпы талаптар.
ГОСТ 12177-79- Оптикалық кабелдер. Конструкция.
ГОСТ 2990-78- Оптикалық кабелдер. Кернеумен сынау.
ГОСТ 3345-76- Оптикалық кабелдер. Изоляциялардың электр кедергiсi.
ГОСТ 12182.8-80- Оптикалық кабелдер. Механикалық әсер.
ГОСТ 12182.3-80
ГОСТ 18690-82- Оптикалық кабелдер. Маркировка.
ГОСТ Р МЭК 793-1—93 Оптикалық тал жiптер. Жалпы техникалық талаптар. ГОСТ
Р МЭК 794-1—93 Оптикалық кабелдер. Жалпы техникалық талаптар.
ГОСТ Р МЭК 60811-2-1—2002 Электр және оптикалық кабелдер қабықтар
изоляциясының серпiмдiлiк өлшегiш композициялықтарының арнайы сынау
әдiстерi . Озон табандылық, жылулық деформацияны және майға төзiмдiлiкке
сынаулар.

1.1 КО СЭҚ ТН код бойынша өнімді талдау
Бірегей кедендік тариф – кедендік одақтың сыртқы экономикалық
қызметінің бірегей Тауарлық номенклатурасына (КО СЭҚ ТН) сәйкес
жүйелендірілген үшінші елдерден бірегей кедендік аймаққа енгізілетін
тауарларға қолданылатын кедендік салықтың үстемесі.
Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық қызметінің Тауарлық
номенклатурасындағы тауарлардың классификациясы мынадай ережелерге сәйкес
жүзеге асырылады:
1. Тараулардың, топтар мен кіші топтардың атаулары КО СЭҚ ТН
қолдану ыңғайлы болуы үшін келтіріледі; заңды мақсаттарда КО СЭҚ ТН
тауарлардың классификациясы тауарлық бағыттардың мәтіндері мен тарауларға
немесе топтарға қойылатын сәйкес ескертулерге қатысты жүзеге асырылады,
егер аталмыш мәтіндерде мынадай қағидаларға қатысты өзге шарттар
қарастырылмаса:
а) қандай да бір тауарға тауарлық бағыт атауына кез келген
сілтеме осындай түрдегі толығымен жабдықталмаған немесе аяқталмаған
түрдегі тауарға да қатысты болуы тиіс, егер жабдықталмаған немесе
аяқталмаған түрінде осы тауардың аталған жабдықталған немесе аяқталған
түрдегі тауардың негізгі қасиеттеріне ие болса, сонымен қатар жиналмаған
немесе бөлшектелген түрдегі аяқталған немесе жабдықталған сілтеме ретінде
қарастырылуы тиіс;
б) қандай да бір материалға немесе затқа тауарлық бағыттың
атауындағы кез келген сілтеме осы материалдың қоспасына немесе
ерітідісіне сілтеме ретінде қарастырылуы тиіс. Белгілі бір материалдан
немесе заттан жасалынған тауарға кез келген сілтеме осы материалдан
немесе заттан толығымен немесе ішінара жасалынған тауарларға сілтеме
ретінде де қабылданады. Бірден көп материалдан немесе заттан жасалынған
тауарлардың классификациясы
3 ереженің қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.
(IV) Оптикалық тал жiптер, талшықты-оптикалық таспа және кабелдер үшiн
жалғағыш құрал-саймандар
Оптикалық тал жiптер, талшықты-оптикалық таспа және кабелдер
үшiн жалғағыш құрал-саймандар 8536 терминнiң тауарлық позициясында
желiлiк байланыстың сандық жүйесіндегі оптикалық тал жiптердiң аяқтарын
жай ғана механикалық жалғастыратын жалғағыш құрал-саймандар дегенді
бiлдiредi. Олар күшейтулер,қалпына келтiру немесе сигналдың өзгерiсi
сияқты басқа функцияларды орындамайды. Оптикалық тал жiптер үшiн жалғағыш
құрал-саймандар осы тауарлық позицияларда кабелдерсiз болып қалады, бiрақ
бұл жалғағыш құрал-саймандар (8544 немесе 9001-шi тауарлық позиция)
кабельдермен шығарылады.
Талшықты-оптикалық кабелдер үшiн қосқыштар 8536 70 000 1-
8536 70 000 4 субпозицияларда классификациялайды.
8544 70 000 0
Осы тауарлық позиция талшықты-оптикалық кабелдерді (1-сурет)
де қосады, мысалы, телекоммуникацияларда қолданулар үшiн қорғайтын
корпуста орналастырылған екi қабат полиакрилден жеке қабықтары бар тал
жiптерден қосып жасалған қолайлы. Корпус жұмсақ акрилаттан iшкi қабығы
және қатты акрилаттан сыртқы қабығы , әр түрлi түстiң кешiрек жабылатын
қабаттан тұрады. Жеке оптикалық тал жiптiң қабығы қорғауды және
конструкцияның берiктiгiн қамтамасыз етедi,мысалы,бұрылыстан жеке тал
жiптердiң қорғауы арқылы.

1- сурет. Оптикалық-талшықты кабель
1- (шыны талшығы ) оптикалық тал жiптiң (бастаушы өзек) өзегi;
2- (шыны талшығы ) оптикалық тал жiптiң қабығы;3- жұмсақ акрилаттан ішкi
қабығы;4- бояу коды;5- қатты акрилаттан сыртқы қабығы.

1.2 Оптикалық кабельдердің конструкциясын және
классификациясын талдау
1) Оптикалық -талшықты кабель туралы
Оптикалық өткізгіштер қымбатырақ, олар шыныталшықты кабель
деп те аталады. Олар арқылы мәліметтердің таратылу жылдамдығы секундына
бірнеше гигабитке жетеді. Жою мүмкіндігі 50 км. астам. Бөгеуілдердің
сыртқы әсері жоқ деуге болады. Қазіргі уақытта бұл ЛВС үшін ең қымбат
тұратын қосылу. Электромагнитті бөгеуілдер полелері болатын және
қайталауларды пайдаланбай ақпаратты өте үлкен ара қашықтыққа беруді талап
етілген кезде қолданылады. Олар төмендетуге қарсы қасиеттері бар, өйткені
оптикалық- талшықты кабельдердегі бөлшектеу техникасы өте қиын.
Оптикалық-талшықты кабельде сандық мәліметтер модульденген
жарық импульстері түрінде оптикалық талшықтар бойынша таратылады. Бұл
берудің сенімді әдісі, өйткені бұл кезде электрлік сигналдар берілмейді.
Осыдан шығатын қорытынды, оптикалық кабельді ашып мәліметтерді тартып ала
алмайды, бұдан электрлі сигнал өткізетін кез келген кабель
сақтандырылмаған.
Оптикалық -талшықты сызықтар үлкен көлемді мәліметтердің өте
жоғары жылдамдықта жылжуына арналған, өйткені олардағы сигналдар өшпейді
және бүлінбейді.
Оптикалық талшық - жіп (жила) (core) деп аталатын өте жіңішке
шыны цилиндр, қабық деп аталатын жіптен өзгеше сыну коэффициенті бар шыны
қабатымен жабылған (2-сурет). Кейде оптикалық талшықты пластикадан
жасайды. Пластикті пайдалану оңай, бірақ ол шыны оптикалық талшықпен
салыстырғанда жарық импульстарын аз қашықтыққа береді.
Әрбір шыны оптикалық талшық сигналдарды тек бір бағытта
береді, сондықтан кабель жеке коннекторлары бар екі талшықтан тұрады.
Олардың біреуі беру үшін, ал басқасы – қабылдау үшін қызмет етеді.
Талшықтардың қаттылығы пластикамен жабылуымен, ал беріктілігі кевлардан
жасалған талшықпен ұлғайтылған. 2-суретте кевларлы жабудың үлгісі
ұсынылған. Кевларлы талшықтар пластикке бекітілген екі кабель арасына
орналасады.
Оптикалық-талшықты кабельмен беру электрлік бөгеуілдерге
ұшырамайды және өте жоғары жылдамдықта жүргізіледі (осы уақытта 100
Мбитс дейін, теориалылық мүмкін жылдамдық – 200 Мбитс). Онымен жарық
импульстерін көптеген километрлерге беруге болады.
Егер мәліметтерді өте жоғары жылдамдықпен үлкен ара
қашықтарға және сенімді орта бойынша жөнелту жоспарланып отырса,
оптикалық- талшықты кабельді пайдалану керек.
Оптикалық -талшықты кабельді, егер:
- минимальды тұратын желі қажет болса;
- оптикалық талшықты желілік құрылғыларды дұрыс орнату мен түзу қосу
үшін қажетті дағды болмаса пайдаланбаған жөн.

2-сурет. Оптикалық-талшықты коннектор
Сигналдарды беру
Кабель бойынша кодталған сигналдарды беру үшін екі
технологияны қолданылады – тар жолақты беру және кең жолақты беру.
Тар жолақты беру
Тар жолақты (baseband) жүйелер мәліметтерді бір жиіліктегі
сандық сигнал түрінде береді. Дискретті электрлік және жарықтық
импульстар сигналдары болады. Осындай коммуникациондық каналдың барлық
сыйымдылығы бір импульсты беру үшін пайдаланылады, немесе , басқа сөзбен
айтқанда, сандық сингал кабельдің өткізуінің барлық жолағын пайдаланады.
Кабельдің өткізу жолағы – бұл кабель бойынша беріле алатын максимальды
және минимальы жиілік арасындағы айырмашылық.
Желідегі тар жолақты хабары бар әрбір құрылғы мәліметтерді
екі бағытта жібереді, ал кейбіреулері бір мезгілде оларды жібере де
алады, және қабылдай да алады (3-сурет).

3-сурет.Тар жолақты жөнелту. Екі бағытты сандық толқын.

Кабель бойынша жылжи отырып сигнал біртіндеп өшеді, және
нәтижесінде бүлінуі мүмкін. Егер кабель тым ұзын болса, оның алыс шетінде
берілетін сигнал тани алмайтындай болып өзгеруі немесе жоғалып кетуі
мүмкін.
Бұны болдырмау үшін тар жолақты жүйелерде сигналдарды
күшейтіп және қосымша сегменттерге ретрансляциалайтын репитерлерді
пайдаланады, бұл кабельдің жалпы ұзындығын үлкейтуге мүмкіндік береді.
Кең жолақты беру
Кең жолақты берулер (broadband) жүйесі мәліметтерді жиіліктің
кейбір интервалдарын пайдаланатын аналогты сигналдар түрінде береді.
Сигналдар үздіксіз (дикретті емес) электромагнитті немесе оптикалық
толқындар түрінде болады. Мұндай тәсіл арқылы сигналдар физикалық орта
бойынша бір бағытта беріледі (4-сурет).

4-сурет.Кең жолақты беру.Бір бағытты аналогты толқын.

Егер өткізуге қажетті жолақты қамтамасыз етсе, онда бір
кабельде бір мезгілде, кабельді телевидение және мәліметтерді беру
сияқты, бірнеше жүйелердің хабары беріле алады.
Әрбір беретін жүйеге өткізу жолағының бөлігі бөлінеді. Бір
жүйемен байланысты барлық құрылғы, өткізу жолағының бөлінген бөлігімен
жұмыс істеу үшін бапталған болу керек.
Егер тар жолақты жүйелерде сигналды орнына келтіру үшін
репитерлерді пайдаланса, кең жолақтыларда – күшейткіштерді (amplifiers)
пайдаланады.
Кең жолақты жүйелерде сигналдар тек бір бағытта беріледі,
сондықтан, барлық құрылғылар мәліметтерді қабылдап және бере алуы үшін
сигналдың өтуін екі жолмен қамтамасыз ету қажет(1-кесте).Екі негізгі
шешім жасалған:
- әртүрлі жиіліктерде жұмыс істейтін өткізу жолағын екі каналға бөлу;
бір канал сигналдарды беруге, екіншісі – қабылдауға арналған;
- екі кабельді пайдалану; бір кабель сигналдарды беруге, екіншісі –
қабылдауға арналған.
1-кесте. Кабельдердің салыстырмалы анализі

Мінездемесі Жіңішке Жуан коаксиальды Бұралған Оптикальдық
коаксиальды кабель (10Base5) жұп талшықты кабель
кабель (10BaseТ)
(10Base2)
Құны Бұралған Жіңішке Ең арзан Ең қымбат
жұптан коаксиальды
қымбатырақ кабельден
қымбатырақ
Кабельдің тиім 185 м 500 м 100 м 2 км
ді ұзындығы
Беру жылдамдығы10 Мбитс 10 Мбитс 4-100 Мбит 100 Мбитс
с
Иілгіштігі Жеткілікті Жіңішке Өте иілгіш Иілгіш емес
иілгіш коаксиальный
кабельден иілгіш
Орнату Орнату оңай Орнату оңай Орнату өте Орнату қиын
қарапайымды оңай
лығы
Бөгеуілдерге БөгеуілдердеБөгеуілдерден БөгеуілдегеБөгеуілдерге
ұшырағышты н жақсы жақсы қорғалған ұшырайды ұшырамайды
ғы қорғалған

Ұсыналатын Мәліметтерді Мәліметтерді UTP – ең Берудің
қолдану қорғауға қорғауға арзан нұсқа жылдамдығына,
жоғары жоғары мәліметтерді
талап-ты талап-ты қорғау мен
орташа немесеорташа немесе тұтастығының
үлкен желілер үлкен желілер жоғары деңгейлі
талап қоятын кез
келген өлшемді
желілер

1-кесте (жалғасы)

2) Тағайындауы бойынша конструкциясы

OK конструкциялары негiзiнде тағайындаумен және олардың
қолдану облыстарымен анықталады. Көп конструктивтiк варианттарда осыған
байланысты болады.Дәл қазiр әр түрлi елдерде кабелдердiң түрлерiнiң үлкен
санынан өндеп өндiрiледi (5- сурет).

5- сурет. Оптикалық кабелдердiң типтік конструкциялары
ОК типтік конструкциясының түрлері:1— концентрлi бұра; 2—
айнала пiшiнделген өзектiң бұрасы; 3— жазық конструкция; ОК типтік
конструкциясының құрамы:1— талшық; 2— күш беретін элемент; 3—
демперленетiн қабық; 4—қорғайтын қабық; 5—пішінделген өзек; 6—ленталар
талшықтармен

Кабелдердiң қазiргi түрлерiнiң барлық алуантүрлiгi дегенмен
үш топқа бөлуге болады:
1) концентрлi бұраның кабелдері
2) фигуралы өзекпен кабелдерi
3) ленталық түрдiң жазық кабелдерi.
Бiрiншi топтың кабелдерi электрлiк кабельдермен ұқсастығы
бойынша өзектiң концентрлi бұралары дәстүрлi болады. Әрбiр келесi өзек
алдыңғылармен салыстырғанда алты талшыққа көбiрек алады. Мұндай
кабелдер талшықтың 7,12,19-шы санымен көбiнесе белгiлi. Талшықтар жиiрек
жеке пластмасса тұрбаларында модулдар құрастыра орналасады.
Екiншi топтың кабелдерi орталықта ОТ-тар жайласатын
саңылауларымен фигуралы пластмасса өзегi болады. Саңылаулар және талшық
сәйкесiнше геликоид бойынша орналасады, және сондықтан олар үзiлуге ұзына
бойына әсерлердi тарттырмайды. Мұндай кабелдер 4, 6, 8 және 10 талшықтар
бола алады. Егер үлкен сыйымдылықты кабельді алу керек болса, онда
бiрнеше алғашқы модулдарды қолданылады.
Ленталық типтің кабелi (6-сурет) ОТ-тың нақтылы саны
орнататын жазық пластмасса ленталарының стопкасынан тұрады. Лентада
көбінесе 12 талшық орналасады, ленталардың саны 6, 8 және 12 құрайды.
Мұндай 12 ленталарда кабель 144 талщықтарды құрайды.[3]

6-сурет. Ленталық типті кабель

7-сурет. Оптикалық-талшықты кабель [4]
3) Қолданылу облысы бойынша классификациясы
OK қолдану облысы бойынша классификациялайды:
Ж - (канализацияда, тұрбалар, блоктер, коллекторлар, барлық
дәрежелердiң жерлерi, суда соның iшiнде болот қиылысуда, көлдер және
максимал тереңдiгi бар өзендер 10 м-дан аспайтын) жер астындағы төсем
үшiн;
Ә- (өзiн көтеретiн орталық күш беретiн элементпен соның iшiнде
шлангте жылжыған күш беретiн элементпен өзiн көтеретiн өткiзгiш немесе
күш беретiн элемент оралатын өткiзгiш немесе күш беретiн элемент
кiрiстiрiлген аспалы) әуе төсемi үшiн;
Г - (соның iшiнде тереңдiктi батпақ, көл және өзеннен кейiн 10
м-дан астам, теңiзде және мұхиттер, өзендер, көлдер, теңiздердiң
жағалаудағы бөлiмшелерiне, және мұхиттер) ұзына бойына және көлденең
герметизациясы бар су асты төсемi үшiн;
Н - (монтаж, тұрақты төсемнiң ішкіқұрылғылы үшiн соның iшiнде
бөлiмдердiң iшi, кеме аралық төсем сұрыптау, борт сыртындағы төсемiнен
кейiн биiк қысымның герметикалық құрылғысынан кейiн) теңiздегi
техникасының жылжымалы объекттерi үшiн су асты жүккөтермейтіндер;
С- төсемдер үшiн бөлмелердiң iшi және (соның iшiнде таратушы,
абоненттiк, станциялық) тұрақты объекттер;
М - монтаждығы;
Б - (баулар) ерекше солқылдақ;
Қ - (салатын әуе орталарында, су бетi және су асты орталары,
топырақпен соның iшiнде) қашықтан басқару үшiн;
Б - (жылжымалы объекттер үшiн) бүйiрi әуе, су бетi және су
асты орталарында;
Ж - бiрнеше рет төсем үшiн жазық;
М - (мақсаттық ) арнайы тағайындау.

2- кесте. Негiзгi мiнездемелері

Параметр Мәндері
Кабельдегі оптикалық талшықтың саны,шт. 2 – 144
Оптикалық модулдер саны 4 – 12
Кабельдің номиналды сыртқы диаметрі,мм 9,0-18,0
Сыртқы қабықтың жуандығы,кемінде,мм 2,0
Кабель массасы, кгкм 70-300
Созушы күш, кН 1,0-5,0
Жаншып тастайтын күш, кНсм 0,4
Айналманың минимальды радиусы 10 х Dkaб
Температуралардың жұмыс диапазоны, °С от - 40 °С до 50 °С
Төсем және монтаждың температурасы, °С от - 10 °С до + 50 °С
Құрылыс ұзындығы,км ≤ 6
Қызмет мерзімі,кемінде,жыл 25
Кепілдеме мерзімі,жыл 3

2 ПРИКАСПИЙСКИЙ ЦЕНТР СЕРТИФИКАЦИЙ ЖШС ТУРАЛЫ ҚЫСҚАША
МӘЛІМЕТ

2.1 Сапа облысындағы П Ц С ЖШС қызметін талдау
Прикаспийский Центр Сертификации ЖШС нарықта стандартизация,
метрология, тауар тегінің сараптамасын және өнiм сәйкестiгiнiң
растауы,қызмет және менеджмент жүйелерi облыстарындағы қызмет көрсетуi
бойынша динамикалық дамитын серiктестiктердің бiрі.
2005 жылы негiзделген, ол бүгiн стандартизация, метрология
және сертификация төңiрегiдегi ең iрi серiктестiктердің бестiгiне
кiредi.
Серiктестiк қазiргi бизнестің ең маңызды қағидаларының бiрi-
әрбiр клиентке жеке ықпал етудi өз қызметiнде iске асырады. Серіктестік
әрдайым өзінің клиенттерімен сенiмдi қатынас орнатуға ұмтылады.
Іскер қатынастарда серіктестік клиенттермен кәсiби әдептiң
нормаларын қатал ұстайды. ПЦС ЖШС тұрақты әрiптестерiмен қатынастарда
икемді қаржы саясатын ұстайды, арнайы ұсыныстар жүйесін пайдаланады,
барлық ынталандыратын сұрақтар бойынша тегiн консультациялар береді.

Компания тұрақты клиенттермен тиiмдi эксклюзивтiк шарттарды
тұжырымдайды. Әрбiр менеджер және қызметкер тапсырысты ең төменгi
мерзiмдерде толық көлемде орындайды.
Серiктестiктiң кеңсесi Ақтау қаласында орналасқан. Алматы және
Атырау қалаларында өкiлдiгi бар.
Сынақ хаттамасы түрiндегi растайтын құжатты,сәйкестiк туралы
декларациялар, сәйкестiк сертификатарын беруiмен,жұмыс жылдамдығы 15
минуттан 24 сағатқа дейінгі бағыт бойынша.
Соңғы 5 жылда- 2010 жылдың басында қызметкерлердiң штаты төрт
есе үлкейдi.
Бүгiн Прикаспийский Центр Сертификации ЖШС сенiммен
келешекке қарайды, ары қарай ынтымақтастықта өзінің ескiлi-жаңалы
клиенттерiн күтеді және барлық клиенттерiне өз қызметтерiнiң биiк
сапасына нақты кепiлдiк бередi.
Прикаспийский Центр Сертификаций ЖШС –да ИСО 9001
халықаралық стандартының талаптарына сәйкес әзірленген және
сертификаттау жүйесінде сертификатталған сапа менеджменті жүйесі
енгізілген және жұмыс істеуде.
Кәсіпорын төмендегі жұмыстарды атқарады:
- стандарттау бойынша;
-сәйкестікті растау бойынша;
-метрология бойынша;
-сынау саласында;
-тауардың шығу тегін сараптау бойынша.
Қызметкерлердің жалпы саны – 82 адам, соның ішінде:
-ӘБҚ – 11 адам;
-сәйкестікті растау бөлімі – 23 адам;
-стандарттау бөлімі -11 адам;
-метрология бөлімі – 20 адам;
-сынау орталығы  - 9 адам;
-шаруашылық сектор – 8 адам.
Кәсіпорынның жаңа бөлімшелері құрылды: Алматы, Атырау
бөлімшелері. Прикаспийский Центр Сертификаций ЖШС тарихы 2005 жылы
құрылған уақыттан басталады.
Прикаспийский Центр Сертификаций ЖШС тарихы Қазақстан
Республикасының өлшем және салмақ жүйесінің қалыптасу және даму тарихымен
тығыз байланысты.
Стандарттар мен өлшем құралдарын  мемлекеттік бақылау
зертханасынан бастап дами отырып стандарттау және метрология орталығы өз
дамуының барлық кезеңдерінде стандарттау, метрология және сертификаттау
бойынша барлық жұмыс кешендерін жүзеге асырды.
Прикаспийский Центр Сертификаций ЖШС оның бөлімшесі бола
отырып, техникалық реттеу және метрология саласындағы біртұтас
мемлекеттік саясат жүргізеді.
Бүгінгі Прикаспийский Центр Сертификаций ЖШС – бұл:
-өнімнің, қызмет көрсетулердің, сапа менеджменті жүйесінің
сәйкестігін растау бойынша аккредиттелген орган;
-метрология бойынша аккредиттелген орган;
-тамақ және өнеркәсіп өнімдерін сынауды қамтитын
аккредиттелген сынау орталығы;
-жоғары білікті мамандар штаты, олардың  ішінде: қызмет ету,
өнімдер және қызмет көрсетулердің 86 түрі  бойынша 38 сарапшы-аудитор, 1
техникалық ғылымдардың кандидаты,  1 экономикалық ғылымдардың кандидаты,
олардың ішінде өлшем бірліктерін қамтамасыз ету саласындағы 4 сарапшы-
аудитор, сапа менеджменті сәйкестігін растау бойынша 11 сарапшы-аудитор,
1 маманның негізгі бағалаушылар (техникалық сарапшылар) курсын аяқтағаны
жөнінде сертификаты бар,  сәйкестікті растау бойынша сарапшы-аудиторлыққа
5 кандидат, өлшем құралдарының 15 аттестатталған салыстырып тексерушісі;
-жүйелі түрде өзін-өзі жетілдіру, Қазақстаннның жетекші оқыту
орталықтарында мамандардың біліктілігін жоғарылату;
-өлшемдердің 14 түрінің өлшем құралдарын салыстырып тексеру
ісімен қамтуға мүмкіндік беретін қазіргі заманғы және тұрақты түрде
жаңартылып отыратын салыстырып тексеру құрал-жабдықтарының қоймасы;
-Батыс аймақ бойынша метрология саласындағы көшбасшы ереже;
-еңбекті ғылыми түрде ұйымдастыру және оны барынша
автоматтандыру;
-қағаздағы, сондай-ақ  электронды тасушылардағы 30 00-нан
астам дананы құрайтын  актуалдандырылған және тұрақты түрде толықтырылып
отыратын нормативтік құжаттар қоры;
-НҚ қоры туралы ақпаратты құрайтын деректер базасы;
-стандарттау, метрология, сертификаттау істерінің актуалды
мәселелерін ақпарат құралдары арқылы тұрақты түрде баяндап  отыру;
-шағын және орта бизнес кәсіпорындары үшін оңтайлы
жеңілдіктер жүйесін қолдану;
-шеттен әкелінетін және өндірілетін өнімнің сапа мәселелері
бойынша облыс әкімшілігімен, Маңғыстау облысы бойынша техникалық реттеу
және метрология комитетінің департаментімен, кәсіпкерлікті қолдау
басқармасымен, қалалық экономикалық және кәсіпкерлікті дамыту бөлімімен,
экономика және индикативтік жоспарлау департаментімен, кедендік бақылау
департаментімен, мемсанэпидқадағалау және ветқадағалау органдарымен, ТЖ
бойынша Маңғыстау басқармасымен  тұрақты түрді бірлесіп қызмет ету ісін
жүзеге асыру.
Прикаспийский Центр Сертификаций ЖШС-ның арнайы дайындықтан
өткен жоғары білікті мамандары бар, қазіргі заманғы салыстырып тексеру,
сынақтан өткізу, өлшеуіш құрал-жабдықтарымен және өлшем құралдарымен
жабдықталған. Біздің жұмысымыздың мақсаты – өтінім берушілердің
сұраныстарын қанағаттандыру, осыған сәйкес жүргізілетін жұмыстардың
сапасы басты басымдық болған және  болып қалуда.

2.2 "ПСЦ" ЖШС ұйымдастырушылық құрылымы
Ұйымдық құрылым - қызметкерлердiң арасындағы жауапкершiлiктi,
өкiлеттiктер және арақатынастар үлестiру.
Бөлiмшелердiң ұйымдық құрылымдарын оларлардың жетекшiлері өндейдi.
Ұйымдық құрылымды ресiмдеу схеманың сызуында болады (8-сурет).
ПЦС ЖШС филиалының директоры қызметкердiң жұмысқа қабылдауында,
олардан жеке еңбек келiсiм-шартын тұжырымдайды.
Конкретизациялардың мiндеттерiнің мақсатымен, бөлiмше
бастығы, қызметкерлердiң тағы басқа дәрежелерiнiң мамандары үшiн
жұмыстардың ерекшелiктерi бар қызметкерiнiң келiсiм шарт нақтылы
танысулары, жауапкершiлiктiң дәрежесiнiң жөн-жобасы, сонымен бiрге
бiлiмнiң деңгейiне талаптардың анықтауы , директордың шешiмi бойынша
лауазымдық нұсқауларды өндейдi.

8-сурет.Кәсіпорын құрылымы

2.3 Прикаспийский Центр Сертификации ЖШС сынақ зертханасын
талдау
Қызметтiң түрлерi
- Сертификациялық сынақтарды өткiзу
- Өндiрiске қойылу алдында өнiмнiң сыналуы
- Өнiмнiң және объекттердің қабылдау-өткiзу сынақтары
- Бұйымдардың жаңа үлгiлерiн жасау кезiндегі сынаулары
- Периодты сынаулар
Жұмыс түрлерiнiң тiзiмi
Электролабораторияның (9-сурет) мамандары электр өлшеуiш
жұмыстарды объекттерге шығумен жүргiзедi және барлық қажеттi
есептеулерді, қажеттi хаттамаларды дайындайды:
- (монтаж және жөндеуден кейiн) пайдалануға электр қондырғылар
енгiзу;
- жоспарлы ескертiлген сынауларды өткiзу;
- жоспарлы ескертiлген сынауларды өткiзу;
- (кернеудiң нұсқағыштары және тағы басқалар) қорғау құралдарының
периодты сынаулары.

9-сурет. Электролаборатория

Шешiлген сынақ түрлерi және өлшемдердiң тiзiмi:

- Нөл фаза топсаның толық кедергiсiнiң өлшемi;
- Тоқтың жайылуына кедергiнiң өлшемi;
- 6-10 квке дейiн күш беретiн кабель желілерiнiң бұзылу орынының
анықтауы;
- Құрама және жалғағыш шиналардың сынаулары;
- Белсендi, индукциялы кедергiлер және электр машиналары және
аппараттардың сыйымдылығының өлшемi;
- Коммутацилық аппараттардың мiнездемелерiнiң алуы;
- Соруды коэффициент және изоляцияның сызықты еместiгiнiң өлшемi;
- Ағып кету немесе тесiлетiн кернеудiң тоқтарының өлшемi;
- Мегаомметрдi изоляцияның кедергiсiнiң өлшемi;
- Трансформаторлық майдың сынаулары;
- Генераторлардың статорының орамдарының сынаулары;
- Электр қозғағыштарының статорының орамдарының сынаулары;
- Трансформатор орамдарының сынаулары;
- Құрама және жалғағыш шиналардың сынаулары;
- Аппараттардың сынаулары;
- Конденсаторлардың сынаулары статикалық;
- Енгiзулердi сынаулар;
- Изоляторлардың сынаулары;
- Тоқ өткiзгiштердiң сынаулары комплект;
- Жабулы тоқ өткiзгiштердегi изолятордың бұзылуын iздеп табу;
- Күш кабелдерiнiң сынаулары.[5]

3 ТЕХНИКАЛЫҚ РЕГЛАМЕНТ БОЙЫНША САПА КӨРСЕТКІШТЕРІН АНЫҚТАУ

Кабельдік бұйым құрылымдары материалдарына қойылатын талаптар
1. Нақты кабельдік бұйымды жасау кезінде орындаушы аталмыш
техникалық регламенттің 7-14 баптарындағы талаптарға сәйкес материалдарды
(өткізгіштік, электр оқшаулағыш, қорғаныс) таңдайды, оларды сынайды,
сонымен қатар осы материалдарды қолдана отырып, бұйымдарды сынайды,
аталмыш шара бұйымның қауіпсіздігін белгілейтін параметрлердің дұрыстығын
дәлелдейді.
2. Нақты құрылымдық материалдардың тізімін бұйымға берілетін
стандартты техникалық шарттарға енгізеді, осы материалдардың маркасы
(рецептура, түрлері) мен оларды жеткізу құжаты көрсетіледі.
Нақты кабельдік бұйымға құрылымдық құжаттар жиынтығын жасау кезінде
құрылымдық құжаттардың Бірыңғай жүйесінде техникалық шарттарда
қолданылатын құрылымдық материалдардың тізімі көрсетілмейді. Осы жағдайда
материалдарды спецификацияға қосып, оны өндіріс барысында бірмезгілде
техникалық шарттармен қоса пайдаланады.
3. Дайындаушы кабельдік бұйымдарды жасау кезінде қатаң түрде
аталмыш бұйымға берілетін нормативтік құжаттардағы материалдар тізімін
басшылыққа алуы тиіс. Өзге маркалы материалдарды қолдану және
тағайындалғаннан өзге құжаттар бойынша оларды жеткізу арнайы рұқсатсыз
жүзеге асырылмайды, оны толтыру тәртібі аталмыш баптың 4 және 5
бөлімдерінде көрсетілген.
4. Бейімдеу алдында оларды қолдану НҚ көрсетілмеген жаңа
отандық және импорттық материалдарды қолдануға берілетін рұқсатты
материалдар мен кабельдік бұйымдарды сынаудың оң нәтижелері негізінде
Кабельдік бұйым ТК рәсімдейді және бекітеді.
5. Рұқсат етудің мерзімі Кабельдік бұйымдар ТК анықтайды,
олар материал параметрлерінің орнықтылығы, қолдану қауіпсіздігі мен
бұйымның сенімділігі туралы сенімді ақпаратқа жүгінеді.
6. Кабельдік өндірісте орнықты және ұзақ мерзімді қолдану үшін
келешегі зор материалдар нақты бұйымға берілетін НҚ-ға енгізіледі. Оны
белгіленген тәртіппен толтырады.

Санитарлық-эпидемиологиялық талаптар
Кабельдік бұйымдарды өндіру кезінде санитарлық-
эпидемиологиялық қауіпсіздік облысындағы нормативтік құқықтық актілер мен
Ресей Федерациясының өзге нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес
жұмысшылар үшін еңбек шарттары сақталуы тиіс.
Кабельдік бұйымдар оларды қолдану кезінде адам денсаулығына
кері әсер тигізбеуі тиіс. Оларды қауіпсіз қолдану мен жою шарттары сәйкес
нормативтік-техникалық құжаттармен регламенттелуі тиіс.

Электрлік қауіпсіздікті қамтамасыз ететін құрылымдық
параметрлерге қойылатын талаптар
Жұмысшы кернеуі 50 В асатын айнымалы токтағы немесе 75 В
тұрақты токтағы кабельдік бұйымдар қажетті өлшемдегі қажетті
конструкциялық элементтерден құралуы тиіс (мысалы, оқшаулау, белдік
оқшаулау, полимерлік немесе металл қабықша, экран, жабын, қорғаныштық
шланг және т.б.). Олар өз кезегінде қалыпты және апатты жұмыс
режимдерінде қолданудың электрлік қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
Көпжелілі күштік және бақылаушы кабельдердің оқшауланған
желілері, кабельдік байланыстар, сигнализация мен блоктау кабельдері,
көпжелілі күш өткізгіштері мен баулары ерекше түспен анықталуы немесе
сандармен белгіленуі тиіс.
Қорғаныштық өткізгіштің функциясын атқаратын жерлендіру
желілерін оқшаулау, егер ол болатын болса, екі түстен құралуы тиіс: жасыл
және сары түстерден, осы кезде оқшауланған 15 мм ұзындықтағы желінің кез
келген кесіндісінде көрсетілген түстердің бірі оқшаулаушы заттың 30-дан
кем емес және бетінің 70%-ы жабылып тұруы тиіс. Сары және жасыл түстер
өзге түс комбинациялары үшін, сонымен қатар өзге желілерді анықтау үшін
қолданылмауы тиіс.
Нөлдік жұмысшы немесе орта өткізгіштің рөлін атқаратын нөлдік
желіні оқшаулау, егер ол бар болса, көгілдір түстен болуы тиіс. Егер
нөлдік желі болмаса, онда көгілдір түс кез келген желіні белгілеу үшін
қолданыла береді. Түстер жеңіл ажыратылатын және берік болуы тиіс.
Цифрлармен белгілеген кезде оқшаулаушы желілер бір түстес болуы керек
және араб сандарымен жүйелі түрде нөмірленеді. Жасыл-сары түстен желі
санмен белгіленбейді. Сандар анық және берік белгіленуі тиіс.

Кабельдік бұйымдардың электрлік параметрлеріне қойылатын
талаптар
Кабельдік бұйымдар қолдану барысында электрлік және өрт
қауіпсіздігін қамтамасыз ететін белгілі бір деңгейдегі электрлік
параметрлер кешенін құралуы тиіс. Осындай параметрлерге мыналар жатады:
- ток өткізетін желілердің электрлік кедергісі;
- ток өткізетін желілердің оқшаулануының электрлік кедергісі мен
қажет болғанда экранның, қабықшаның, қорғаныш шлангының кедергісі;
- ток өткізетін желілердің оқшаулануының және қажет болғанда
қабықшаның, қорғаныш шлангының, сонымен қатар жалпы кабельдік
бұйымның электрлік беріктілігі, кернеумен сынау арқылы тексеріледі;
- диэлектрлік шығындар бұрышы тангенсінің мәні мен диэлектрлік
шығындар бұрышының тангенсінің өсімшесі 610 кернеудегі күштік
кабельдер үшін;
- ішінара зарядтар деңгейі полимерлік оқшаулау кернеуі 610 кВ және одан
асатын күштік кабельдер үшін.

Электрлік қауіпсіздікті қамтамасыз ететін механикалық әсерлер
кезіндегі орнықтылыққа қойылатын талаптар
Кабельдік бұйымдар механикалық кедергілерге орнықты болуы
тиіс, мысалы, оратылу, майыстыру, көпретті майыстыру, басатын және
созатын жүктемелер, т.б., олар нақты кабельдік бұйымдарға қолдану шартына
байланысты қойылады.

Электрлік қауіпсіздікті қамтамасыз ететін термиялық ескіруге
дейінгі және одан кейінгі оқшаулау мен қабықша қасиеттеріне қойылатын
талаптар
Қолдану кезінде термиялық орнықтылығына талаптар қойылатын
кабельдік бұйымдар электрлік қауіпсіздікті қамтамасыз ететін термиялық
ескіруге дейінгі және одан кейінгі оқшаулау мен қабықша қасиеттеріне
қойылатын талаптарды қанағаттандыруы тиіс, мысалы, созуға беріктілік,
жарылу кезіндегі салыстырмалы созу, массасын жоғалту, жылулық деформация
желімнен жасалынған оқшаулау мен қабықша үшін, жоғары температурадағы
қысымға орнықтылық және т.б.

Кабельдік бұйымдардың өрт қауіпсіздігіне қойылатын талаптар
1. Өрт қауіпсіздігі талаптары қойылатын кабельдік бұйымдар бір
немесе топтық жабында оларды қолдану шарттарына байланысты жанудың
таралмауы бойынша талаптарды қанағаттандыруы тиіс.
Кабельдік бұйымдар үшін оларды қолдану шарттарына сәйкес өрт
қауіпсіздігінің мынадай қосымша талаптары бар:
- түтіннің оптикалық тығыздығы арқылы анықталатын жану және бықсу
кезінде түтін көрсеткіші немесе жану барысында түтін мен газ
бөлінуі өнімдерінің коррозиялық белсенділігі көрсеткіштері;
- газдардың, галогенді қышқылдардың пайыздық көрсеткіші;
- жану өнімдерінің қышқылдық дәрежесі;
- полимерлік материалдардың, кабельдік бұйым элементтерінің жану
өнімдерінің улылық көрсеткіші немесе өрт жағдайында кабельдік
бұымның жұмысқа қабілеттілігін сақтау
2. Ғимараттар мен құрылыс нысандарының электрлік тұтынымын
қоректендіру үшін бағытталған кабельдік бұйымдар топтық жабын мен отқа
беріктігінде жанудың таралмауы үшін талаптарды қанағаттандыруы тиіс. Осы
кездегі отқа беріктілік нақты нысандар үшін параметрлер бойынша олардың
қолданылу аясына қарай тағайындалады (адамдарды ғимараттан шығару уақыты,
технологиялық процестің үздіксіздігі, өртті сөндіру уақыты және т.б.).

Атомдық энергияны қолдану нысандарында пайдалануға арналған
кабельдік бұйымдардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар
Атомдық энергияны қолдану нысандары үшін кабельдік бұйымдар
қоршаған ортаның жоғары температурасына, жоғары қысым мен қоршаған
ортаның ерекше қасиеттеріне, радиациялық әсерге, белсенділікті
төмендететін ерітінділердің әсеріне орнықтылыққа қойылатын талаптардың
жиынтығын қанағаттандыруы тиіс. Аталмыш шаманың мәні нақты атомдық
энергияны қолданатын нысан үшін тағайындалады.
Атомдық энергияны қолданатын нысандар үшін кабельдік бұйымдар
топтық жабын кезіндегі жанудың таралмауы бойынша талаптарды
қанағаттандыруы тиіс.
Атомдық станциялар тізбегі жүйесіне арналған кабельдік
бұйымдар отқа берік болуы тиіс. Осындай кабельдік бұйымдардың отқа
шыдамдылығы 90 минуттан кем болмауы керек.

Жарылыс қаупі бар аймақтарда қолданылатын кабельдік бұйымдарға
қойылатын қауіпсіздік талаптары
Жарылыс қаупі бар аймақтарда қолданылатын кабельдік
бұйымдардың өрт қауіптілігі көрсеткіштері топтық жабын кезіндегі жанудың
таралмауы бойынша талаптарды қанағаттандыруы тиіс. Қозғалмалы машиналар
мен жарылыс қаупі бар аймақтардағы механизмдерге арналған телефонның
байланыс желілері мен стационар емес жабын кабельдері жалғыз жабын
жағдайында жанудың таралмауы бойынша талаптарды қанағаттандыруы тиіс.
Жарылыс қаупі бар аймақтардағы ұшқын қауіпсіздігіне ие
тізбектер үшін кабельдік бұйымдар экрандалуы тиіс және минералдық
оқшаулануы немесе тігілген құрылымдағы полимерлік оқшаулануы тиіс.
Телефонның байланыс желілері мен стационар емес жабын
кабельдерінен өзге В-1, В-lа жарылыс қаупі бар аймақ кластары үшін
кабельдік бұйымдарының металл ленталардан немесе сымнан жасалынған жабын
түріндегі механикалық қорғаныштық элементтері болуы тиіс және алюминийден
жасалынған құрылыс элементтері болмауы тиіс (ток өткізетін желілер,
экрандар, қабықшалар және т.б.).[6]

4 ӨНІМ САПАСЫН ТАЛДАУ

4.1 Сапа туралы жалпы түсінік
Сапа - әртүрлі, біртұтас факторларды анықтайтын синтетикалық
көрсеткіш. Бұл ұғым қасиеттердің біртұтастығын бейнелейді және өнімнің
сипаттамасын көрсетеді. Сапа сұраныстардың артуына және өндірістің
ұлғаюына қанағаттанарлықтай мүмкіндіктері бар көп ғұмырлық кезеңдерден
өтті. Сонымен қатар, біз өнімді квалиметрияның обектісі ретінде
қарастырамыз. Жалпы квалиметрияның обектілеріне материалды немесе
идеалды, деректі немесе дерексіз, табиғи немесе жасанды сияқты зат
(процесс немесе құбылыс) жатады. Квалиметрияның нәтижелері өнімнін
сапасын басқаруда қолданылатын жағдайларды негіздеу үшін пайдаланылады.
Ешқандай өнімнің сапасын басқару жүйесі өнімнің сапасын бағалаусыз
әсерлі түрде жұмыс жасай алмайды. Квалиметрияны бағалаудын мақсаты болып,
негізінен, өнім сапасының деңгейін анықтау, дайын өнімнің сапа
көрсеткішінің мәнінің нормативті құжаттамалардағы талаптарға сәйкестену
дәрежесін анықтау саналады. Кез келген талдауда, болжауда, жоспарлауда,
бақылауда, реттеуде, шикізаттың, дайын өнімінің сапасын, жалпы
өндірістік құрылымның технологиялық операциялардың жүру барысы туралы
нақты ақпарат қажет. Бұл ақпаратқа кең көлемде түрлі физикалық шамалар,
көрсеткіштер мен өлшемдерді өлшеу арқылы қол жеткізе аламыз.
Қазіргі кезде ғылыми техникалық прогрестің қарқынды дамуына,
халықтар арасында экономикалық, техникалық және ғылыми қатынастардың
дамуына байланысты халық шаруашылығының барлық салаларында сапа ұғымына
көп көңіл бөлінуде. Әлемнің дамыған және дамушы елдерінде, халықаралық,
аймақтық, ұлттық ұйымдар мен фирмаларда, түрлі кәсіпорындарда, өндіріс
пен экономиканы бағалауда өнімнің сапасын басқару өте қажет. Ғылым мен
техниканың алға басуына, өндірістің дамуына байланысты сапаны басқару
өрісі күннен күнге кеңеюде.
Сапаны бағалау жеке сипаттамалар мен сапаның жалпы көрсетілетін
талаптарға (құжат, сызба, тұтыну талаптары және т.б.) сәйкес дәрежелер
мен өлшемдерін сапалық және сандық анықтау. Дайын өнімнің сапа
көрсеткіштері мен оны бағалау әдістері жөнінде мәліметті толық шынайы
қалыптастыру квалиметрияның сапа туралы бөлімнің маңызды мақсаты. Кез
келген өнім басекеге қабілеті болу керек және ол үшін қазіргі жағдайдағы
маркетингтің әдістері арқылы нарықта кешенді зерттелуі керек. Осының
нәтижесінде, тұтынушы өзінің қажеттіліктерін толық өнімнің сапасы ─
өндіріс тиімділігінің жоғарлауының, кәсіпорынның бәсекеге қабілетінің,
елдің өмірлік деңгейінің өсуінің маңызды факторы, көптеген әлеуметтік
мәселелердің шешілуінің амалы. Сонымен қатар, ол қоғамдық еңбек
өнімділігінің атуына, материалдық ресурстардың үнемделуіне ықпалын
тигізеді. Өнімнің сапасын басқару ол сапа талаптарын қанағаттандыру, оның
ішінде жобалау және өзара шарттық талаптарға сай келуі үшін пайдаланатын
әдістер мен қызметтер жиынтығы.[7]
Сапаның көрсеткішін анықтау оның сандық маңызын түсіну болып
табылады. Ол үшін практикада өнімнің өзіндік ерекшелігіне байланысты
төмендегідей әдістер пайдаланылады:
өлшеуші әдіс (аспаптар, приборлардың көмегімен);
тіркеу әдісі – бұл тіркеуге және есептеуге негізделген. Тіркеу
әдісі мынадай көрсеткіштермен, атап айтқанда: қауіпсіздік, патенттік-
құқықтық, стандарттау, сәйкестендірумен анықталуы мүмкін;
есептеу әдісі - өнім сапасы жөніндегі көрсеткіштерді анықтау үшін
арнайы математикалық үлгілерді қолдауға негізделеді;
органолептік әдіс – адам мүшесін сезу-көру, есту, дәм, түйсінуді
талдауды қамтиды. Бұлар адамдардың біліктілігі, дағдылығы және
қабілеттілігіне байланысты;
әлеуметтік әдіс - өнім, оны нақты немесе тұтынушылардың
мүмкіншілігі туралы пікірлерді талдау және жинау негізінде жүзеге
асырылады;
сапаршылық әдіс – мамандар тобы арқылы жүзеге асырылады. Мысалы:
дизайнерлер, дәм айырушылар. Пратикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін
көрсеткіштер жүйесін пайдаланады, яғни, қорытындылау және өнімнің сапасы
жөніндегі жеке көрсеткіштер қосылады. Сапаны жинақтап қорыту
көрсеткіштері жалпы салада немесе кәсіпорындарда өнім сапасының деңгейін
сипаттайды. Бұл көрсеткіштерге жататындар: сұрыптылығы, маркасы,
жіктелімі, пайдалы заттың мазмұны, өнімнің дүниежүзілік стандартқа сай
үлесі т.б. жатады.
Сапа – бұл өзіне меншікті мінездемелердің жиынтығының талабын
орындайтын дәреже (3-кесте) . Тауар берілген талаптарға сәйкес болуы
керек. Тауарларға талаптар: перспективті, ағынды, жалпы, спецификті болып
бөлінеді.
Ағынды талаптар – нормативті құжаттармен регламенттеледі және
әрқашан дәлденеді.
Перспективтік талаптар – болжам бойынша анықталатын шикізаттың
жаңа және материалдардың жаңа түрлерін пайдалану, өндірістің жаңа
технологиялар түрлері. Перспективтік талаптарды нормативтік құжаттар
регламенттейді.
Жалпы талаптар – бұл талаптар жалғыз немесе басым болуы негізінде
көпшілік тауар түрлері жатады. Осы талаптарға: өзінің атына сәйкес ең
толық тауарлар, маңызды функциялардың орындалуы, пайдалану ыңғайлылығы,
зиянсыздығы, жөндеу мүмкіншілігі және басқа да талаптар жатады.
Қанағаттандыратын өнімді сатып алуға жағдай жасалады және
Дүниежүзілік сауда ұйымына енгелі отырған еліміз үшін аса маңызды болып
табылады.[8]

3-кесте. Кабельді өнімдер

Өнiмдер Код Код ТН Сәйкестiктiң Өнiмнiң мiнезде-мелердi
атауы КП ВЭД ЕВРА растауы бойын- анықтала-тынң анықталуы
(зерттеу ВЭД ЗЭС ша жүргiзiлетiн (көрсет-кiштүшiн
нысаны) нормативтiк ер) норма-тивтiк
құжаттардың, мiнездеме-леқұжаттардың
нормативтiк рi(зерт-теу сынау
құқықтық нысана-лары)әдiстерiне
акт-тердің мағынасы
мағынасы.
1 2 3 4 5 6
Электротехникалық өнімдер
Кабельді өнімдер
Оптикалық 31.30.158544 ГОСТ Р Конструкция ГОСТ 12177-79
кабельдер 70 000 052266-2004
ГОСТ Кернеумен ГОСТ 2990-78
12.2.007.14-75 сынау

Изоляция-ларГОСТ 3345-76
дың
электр
кедергiсi

Механика- ГОСТ 12182.8-
лық әсер 80
ГОСТ 12182.3-
80
ГОСТ 12182.4-
80
Маркировка ГОСТ
20.57.406-81
ГОСТ 18690-82

4.2 Құрылымдық сапа талаптарын талдау
1) ОК қолданылатын ОТ бүтінділігі, саны мен ОТ түріне,
сонымен қатар жеке конструктивті элементтер мен кабельдің құрамы, өлшемі
мен орындалуына қойылатын жалпы талаптар нақты маркалы кабельдердің ТШ-на
нұсқайды, сонымен қатар қажет болғанда кабельдің құрылымының сүлбелік
бейнесін келтіреді.
2) ОК мынадай құрылымдық элементтерден тұрады: ОТ, ленталық
оптикалық элементтер, оптикалық модульдер, оның ішінде қосымша күш
элементтері мен толықтырғыштар, кордельдер, оқшауланған ток өткізетін
иіндер, күш элементтері, профильденген жүрекше, бекітуші элементтер,
аралық және сыртқы қабықшалар, қорғаныш жабыны, қорғаныш шлангтері мен
жабындары, гидрофобты толықтырғыштар және т.б. Құрылымдық элементтердің
нақты жиынтығы ОК маркасымен немесе тапсырыс берушінің талаптарымен
анықталады.
3) ОК құрылымы ОТ анықтау мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс.
4) Ток өткізетін иіндер болған кезде бүтін болуы тиіс және
өзара және ОК металдан жасалынған элементтерімен контактіден аулақ
болғаны жөн.
5) ОТ параметрлері (Кесте A.1) сәйкес ТШ-да ОК белгілі бір
маркаларын тағайындайды.
6) Кабельдегі кесілген толқын ұзындығы ОТ типтеріне арналған
мәнінен аспауы керек:
Е1, Е3, Е4 ... ... ... 1260 нм
Е2 ... ... ... ... ... .. 1530 нм
Е5 ... ... ... ... ... .. 1480 нм
7) Қолданылатын материалдарға, оның ішінде гидрофобты
толықтырғыштардың ОК материалдары мен элементтеріне үйлесімділігіне
қатысты қасиеттеріне қойылатын талаптар ТШ-дағы нақты маркалы кабельдерге
нұсқайды.

4.3 Қауіпсіздік сапа талаптарын талдау
1) 1 км ұзындыққа есептеп алынған қорғаныш шлангінің электр
кедергісін 105 Омнан кем емес етіп орнатады және ТШ-да нақты маркалы
кабельдерге сілтеме жасалынады.
2) ОК қорғаныш шлангі өзара байланыстырылған металл
элементтері мен су (жер) арасына берілген кернеуге шыдамды болуы тиіс.
Кернеудің мәнін ГОСТ 23286 сәйкес тағайындайды және ТШ-да нақты маркалы
кабельдерге сілтеме жасалынады.
3) Ток өткізетін иіндердің электр кедергісі 1 км ұзындыққа
және 20 °С температураға шаққанда 106 Омнан кем болмауы тиіс және ТШ-да
нақты маркалы кабельдерге сілтеме жасалынады.
4) Ток өткізетін иіндердің тұрақты ток көзіне қатысты 1 км
ұзындыққа және 20 °С температураға сәйкес есептеп алынған электр
кедергісі ГОСТ 22483 сәйкес тағайындалады және ТШ-да нақты маркалы
кабельдерге сілтеме жасалынады.
5) Ток өткізетін иіндердің оқшаулануы кернеу сынағына төзімді
болуы керек, аталмыш кернеу мәнін ГОСТ 23286 бойынша тағайындайды және ТШ-
да нақты маркалы кабельдерге сілтеме жасалынады.
6) Б немесе К типті қорғаныш сауыты бар ОК ГОСТ 7006 бойынша
импульстік токка шыдамды болуы тиіс, оның мәні ТШ-да нақты маркалы
кабельдерге жасалынған сілтемеде көрсетіледі.
7) Жанудың таралуының алдын алу бойынша талаптар ОК қолданылу
аясы мен тапсырыс берушінің талаптарына сәйкес ТШ-да ГОСТ 12176 сәйкес
нақты маркалы кабельдерді тағайындайды.
8) Өрт, озон және майға төзімділікке, сонымен қатар жылулық
деформацияға орнықтылыққа қойылатын талаптар ТШ-да ОК қолданылу аясы мен
конструкциясына сәйкес нақты маркалы кабельдерді тағайындайды.

4.4 Сыртқы әсер факторларына орнықтылыққа қойылатын сапа
талаптарын талдау
1) ОК механикалық әсерлерге орнықтылығын сипаттайтын
параметрлердің мәндері ТШ-да (Кесте Ә.1) сәйкес нақты маркалы кабельдерге
талаптар қояды.
2) ОК орауға да берік болуы керек. Орауларға қойылатын
талаптар ТШ-да нақты маркалы кабельдерді тағайындайды.
3) ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.