Транспорттық-экспедиторлық қызметті ұйымдастыру

Пән: Транспорт
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 90 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы қазақ ұлттық университеті

Экономика және жоғары бизнес факультеті

маркетинг және менеджмент кафедрасы

логистика мамандығы

Дипломдық жұмыс

Транспорттық-экспедиторлық қызметті ұйымдастыру

Байтасов Ильяс Нұрланұлы

Ғылыми жетекшісі: Мырзаханова Дария Женисовна

Қазақстан Республикасы

Алматы, 2015ж

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . .

1 Қазақстан Республикасындағы көлік-экспедициялық қызметтің түсінігі . . .

1. 1 Көлік-экспедициялық қызметтің түсінігі және ұйымдастырылуы

1. 2Халықаралық көлік-экспедициялық қызметтің құқықтық негіздері

1. 3Ұлттық экспедиторлық ережелердегі көлік-экспедициялық қызмет көрсетуінің тиімділігі . . .

2 Қазақстан Республикасындағы көлiктік логистиканы қолданудың қазiргi жағдайы . . .

2. 1Қазақстан Республикасындағы көлiктік логистиканың қазiргi даму жағдайы . . .

2. 2 «Қазақстан Темiр Жолы» АҚ кәсiпорнында көлiк логистиканы қолдануды талдау . . .

3Көлік-экспедициясының практикалық проблемалары және оларды шешудің жолдары . . .

3. 1Қазақстан Республикасындағы көлік-экспедициясының қолдану болашағы . . .

3. 2Көлік-экспедициясы негізіндегі жауапкершілік проблемалары . . .

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттертізімі . . .

Кіріспе

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Дипломдық зерттеу қазіргі кезеңде көліктік қызмет көрсету саласында маңызды мәнге ие көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді реттеудің теориялық және практикалық өзекті мәселелерін кешенді түрде талдау жүргізуге арналған.

Қазақстанда қоғамның талаптарына барынша толығырақ жауап бере алатындай, қазіргі заманға сай әрі тиімділігі жоғары көлік-экспедициялық қызмет көрсету жүйесін құру бүгінгі күннің өзекті міндеттерінің біріне айналып отыр. Оның шешілуіне аталмыш жүйенің нарықтық экономикадағы тұрақты дамуы, халықаралық көліктік қызметтер нарығына табысты кірігуі тәуелді. Ендеше бұл мәселеге мемлекеттік деңгейде мән беріліп, оңды қолдау табуы қажет.

Жұмыста көлік экспедиторларының жағдайларына талдаулар жүргізіліп, ұлттық және халықаралық көлік-экспедициялық қызмет көрсетулердің негіздері қарастырылады, көлік экспедициясы шартының практикалық проблемалары мен оларды шешудің жолдары анықталады. Халықаралық стандарттар мен ережелерге сай келетін, шетелдердің нормаларымен бірегейлендірілген нормативтік базаны құру қажеттігі негізделеді. Көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді реттейтін заңнамаларды жетілдіру жөнінде дәйекті ұсыныстар тұжырымдалады.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының көлік жүйесінің дамуы ел Президентінің Қазақстан халқына жолдауы - «Қазақстан - 2030» стратегиялық бағдарламасында қарастырылған. Аталмыш бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері мемлекетіміздің жаңа көлік саясатын жүргізу жолымен жүзеге асырылуда.

Ішкі және халықаралық қатынастарда жүк тасымалдау бойынша көліктің табысты қызмет етуі экспедиторлардың белсенді қатысуынсыз мүмкін емес. Бүгінгі күні әлемдегі барлық жүк тасымалдаудың 75 % көлемі экспедиторлық компаниялармен ұйымдастырылатыны мәлім болды.

Отандық және шетелдік ғалым-теоретиктер мен тәжірибелі заңгерлердің ара сында көлік-экспедициялық қызмет дегеніміз не, шарттың пәніне қандай қызмет көрсетулер кіреді, экспедитордың мәртебесі қандай болуы керек және т. б. туралы ортақ бір пікір жоқ. Қалыптасқан жағдай бүгінгі күнге дейін көлік экспедициясы бойынша қатынастарды халықаралық-құқықтық акт деңгейінде бірегейлендіруге кедергі келтіріп отырған негізгі себептердің бірі ретінде саналады және сыртқы экономикалық қатынастардың дамуын тежейді.

Дипломдық зерттеу тақырыбым ретінде көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді ұйымдастыру оны экономикалық реттеуді таңдауымыз және оны зерттеудің өзектілігі келесі себептермен түсіндіріледі: біріншіден, көлік-экспедициялық қызметтің ұғымының бірыңғай анықтамасының жоқтығы, теориялық негіздерінің әлі толық қалыптаспағандығы; екіншіден, экспедитордың тасымалдаушы және оператор ретіндегі анықталмауы және заңдастырылмауы; үшіншіден, Қазақстан Республикасында көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді реттеудің ортақ негізін құрудың қажеттігімен; төртіншіден, сыртқы-экономикалық қызмет көрсету саласында көлік-экспедициялық қатынастарды реттейтін бірегейлендірілген халықаралық нормативтік құқықтық актінің болмауымен, бесіншіден, ұлттық экспедиторлардың тәжірибесінде қалыптасқан экспедиторлық құжат айналымының заңдастырылмауы, алтыншыдан, көлік экспедициясы шартының түсінігі, экспедитор мен клиенттің құқықтары мен міндеттері туралы, экспедитор-делдал және экспедитор-тасымалдаушының жауапкершіліктерін бөлу, дауды реттеуге қатысты ҚР АК-де кемшіліктер мен қарама-қайшылықтардың орын алуы.

Аталған проблемалар қазіргі кезеңде Қазақстанның ішкі және халықаралық көліктік қызмет көрсету нарығында қазақстандық экспедиторлардың бәсекелесу қабілеттерін төмендетіп, осы саланың әлеуметтік және экономикалық проблемаларын толыққанды шешуге мүмкіндік бермей отыр.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Қазақстан ғылымында бүгінгі күнге дейін көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді құқықтық реттеудің проблемалары кешенді ғылыми зерттеу түрінде жеткілікті өңделген емес. Сонымен қатар, бұған дейін Қазақстан Республикасында аталған салада монографиялар, дипломдық зерттеулер болмаған.

Көлік-экспедициялық қызметті құқықтық реттеу мәселелері келесі ресейлік ғалымдардың және ТМД-ға мүше елдердің ғалымдарының, кеңестік және қазіргі кезеңдердегі ғалымдардың: М. К. Александров-Дольник, В. К. Андреев, М. И. Брагинский, В. В. Витрянский, Е. М. Ворожейкин, В. А. Егиазаров, В. И. Жуков, О. С. Иоффе, Д. А. Медведев, Г. П. Савичев, О. Н. Садиков, В. Смирнов, А. Н. Романович, Н. Г. Рыженкова, Ғ. И. Төлеуғалиев, Я. Ф. Фархтдинов, А. И. Хаснутдинов, М. Е. Ходунов, Х. И. Шварц, Е. Д. Шешенин, В. С. Якушевтің және басқалардың еңбектерінде қарастырылған.

1995 жылдан бері бұл тақырып көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді реттеу нысаны ретінде көлік экспедициясы шартын ғана зерттеп жүрген ғалымдардың дипломдық жұмыстарында зерделенген. Бұл бағыттағы ізденістерге ресейлік ғалымдар С. П. Хмелев (Саратов, 1999 ж. ), С. Ю. Морозов (Ульяновск, 2003 ж. ), Н. В. Морозова (Москва, 2005 ж. ), А. В. Ребриков (Волгоград, 2006 ж. ) және халықаралық көлік-экспедициялық құқық қатынастарының мәселелерін зерттеуші, Беларусь ғалымы Д. Л. Корнейчук (Минск, 2003 ж. ) қомақты үлес қосқан. Дегенмен, дипломдық зерттеулердің тақырыптары көрсетіп тұрғандай, аталған жұмыстарда жалпы көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді ұйымдастыруды реттеу мәселелерін толық қамтымай, оның экономикалық реттеу нысаны болып табылатын көлік экспедициясы шартының өзекті мәселелерін зерттеумен шектелген немесе халықаралық көлік-экспедициялық қызмет көрсетулер ғана зерттелген. Сонымен қатар, бұл ғылыми еңбектердің Ресей, Беларусь мемлекеттерінде көлік экспедициясы шартын экономикалық реттеу мәселелеріне арналғанын атап көрсету керек.

Зерттеудің объектісі және пәні. Зерттеудің объектісіболып жүк тасымалдауда көлік-экспедициялық қызмет көрсету бойынша туындайтын қатынастардың Қазақстан Республикасының көліктік-экспедиторлық қызметі мен логистиканың құрылымы болып табылады.

Зерттеудің пәні көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді реттеудің бүгінгі жағдайы және келешегі, экспедиторды анықтау, оны реттеу нысаны ретінде көлік экспедициясы шартын анықтау мәселелері болып табылады.

Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. Жұмыста көлік-экспедициялық қызмет көрсетудің теориялық негіздеріне, Қазақстан Республикасында көлік-экспедициялық қатынастарды талдау жүргізу арқылы көлік экспедициясының теориялық және практикалық өзекті мәселелерін жан-жақты зерттеу мақсаты көзделіп отыр.

Аталған мақсатқа жету үшін зерттеу жұмысында келесідей міндеттер қойылады:

көлік-экспедициялық қызметтің түсінігін және жіктелу түрлерін анықтау, қазіргі кезеңдегі аталған қызмет көрсету жүйесін ұйымдастырудың өзекті мәселелерін анықтау;
көлік-экспедициялық қатынастардың Қазақстан Республикасында және халықаралық деңгейде құқықтық реттелуіне, тарихи даму кезеңдеріне талдау жүргізу және соның негізінде көлік-экспедициялық қатынастарды құқықтық реттеу бойынша кемшіліктер мен қарама-қайшылықтарды анықтау.
экспедитордың аралас тасымалдау операторы ретіндегі қызметінің ерекшеліктерін зерттеу және оның реттелуінің тәжірибелік және теориялық өзекті мәселелерін анықтап, оларды ұтымды шешу жолдарын ұсыну;
көлік экспедициясы шартының табиғатына талдау жүргізу, оның міндеттемелер жүйесіндегі орнын анықтау;
көлік экспедициясы шартының тараптарының мен міндеттеріне талдау жүргізу;

Жұмыстың құрылымы мен көлемі. Дипломдық жұмыстың құрылымы зерттеудің мaқсaтымен және міндеттерімен aнықтaлып, тaқырыпты aшуғa негізделген. Дипломдық жұмыс кіріспе, үш бөлім, қорытынды, пaйдaлaнылғaн әдебиеттер тізімінен тұрaды.

1 Қазақстан Республикасындағы көлік-экспедициялық қызметтің түсінігі

1. 1 Көлік-экспедициялық қызметтің түсінігі және ұйымдастырылуы

Көліктің әр түрімен жүк тасымалдаудың өзара үйлесімді әрі тоқтаусыз жұмыс істеуіне көлік-экспедициялық қызмет көрсету жөніндегі құқықтық мәселелердің дұрыс шешілуі елеулі түрде ықпал етеді.

Бүгінгі күні халықаралық нарықта тауарларды жеткізу үрдісі тасымалдаумен бірге, басқа да қажетті жұмыстар мен қызмет көрсетулердің кешенін орындаумен тығыз байланысты. Осындай міндеттерді көлік экспедиторлары жүзеге асырады.

Көлік-экспедициялық қызмет көрсету тауарды өндірушіден тұтынушыға дейін жеткізудің құрамдас бөлігі ретінде тасымалдау үрдісінің басталуы, жалғасуы және аяқталуы үшін маңызды болып табылатын негізгі және қосымша қызметтердің орындалуын қамтиды.

Жүктерді тасымалдау - бұл жәй ғана жүктерді бір жерден екінші жерге ауыстыру емес, түрлі жұмыстар, операциялар мен қызмет көрсетулердің кешені. Осының барлығы тасымалдаудың тиімді бағасы мен мерзімін таңдаудан басталады да, кейін тасымалдаушымен шарт жасасу, жүктерді кедендік декларациялау, көліктік құжаттарды рәсімдеу, жүкті тапсыру және қабылдап алу, оны қоймаға орналастыру және сақтау, тиеу-түсіру жұмыстары және жүк тасымалы үшін толықтай есеп айырысу жүзеге асырылады. Осы аталған қызметтердің жиынтығын көлік экспедициясы деп атайды.

Көлік-экспедициялық қызмет дегеніміз жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру бойынша клиентке қызмет көрсету жөнінде кәсіпкерлік қызмет. Көлік-экспедициялық қатынастардың объектісі болып көлік-экспедициялық қызмет көрсету табылады. Экспедитормен жүзеге асырылатын қызметтердің нәтижесінде заттық нәтижесі жасалмайды, бірақ белгілі бір нәтижеге жету үшін қызмет көрсетуші міндетті әрекеттерді орындайды, мәселен, жүкті жөнелту немесе қабылдап алу, жүкті қабылдап алушыға жеткізіп беру және т. б.

Көлік-экспедициялық қызмет жүк тасымалдау жүйесінің және онымен байланысты көлік-экспедициялық қызметін тұтынушыларға (жүк жөнелтушілерге, жүк қабылдаушыларға, көлік ұйымдарына) қызмет көрсету жүйесінің айырылмас және өте маңызды элементі болып табылады.

Көлік-экспедициялық қызметтің маңыздылығы кәсіпкерлердің мүдделері тұрғысынан да, экономикалық мақсат тұрғысынан да түсінікті. Себебі өнеркәсіп, құрылыс, сауда, ауыл шаруашылық саласының кез келгенін алып қарасаңыз бұлардың барлығы да кешенді көлік қызметіне мұқтаж. Мұндай клиенттерге көптеген көлік ұйымдарымен, көліктің жеке түрімен тасымалдау шартына отыру тиімсіз. Оларға жүктерді жөнелту және қабылдап алу, жеткізу орнынан тасып әкету немесе тасып жеткізу бойынша көліктік қызметтерді орындайтын арнайы маманның болғаны ыңғайлы болар еді. Бұрын мұндай қызметтердің кешенін тасымалдауға қатысушылардың өздері орындаған болатын, бірақ та нарықтық қатынастардың дамуымен жүк тасымалына сұраныстар артқан сайын жұмыс көлемі де өсе бастады. Бұл өз кезегінде күн өткен сайын негізгі тасымалдау қызметін жүзеге асыруға кедергі келтіре бастады. Сөйтіп, арнайы мамандандырылған кәсіпкерлер айналысатын көлік-экспедициялық қызмет көрсетуді дербес бөлуді экономикалық қажеттілік талап етті.

Өндіріс саласы ретінде көлік-экспедициялық қызмет көрсету Европада жүз жылдан астам уақыт бұрын пайда болған. 1880 жылы Лейпцигте Европа елдері экспедиторларының тұңғыш конгресі өткізіліп, онда экспедиторлар ассоциациясының халықаралық федерациясы құрылған.

Кеңестік дәуір кезеңіндегі жоспарлы экономикада мұндай қызметке деген сұраныс іс жүзінде болмады. Экспедиторлық бизнестің пайда болуына негізі фактор болып еліміздің нарықтық экономикаға көшуі табылады. Екінші жағынан, КСРО-ның ыдырауынан кейін бұрынғы социалистік республикалардың саяси және экономикалық егемендігі қалыптаса бастады. Соның нәтижесінде шекаралары анықталып, ұлттық валюталары, дербес банктік, салық, кедендік жүйелері құрылды. Жаңа мемлекеттердің иелігіне бұрынғы біртұтас көлік жүйесі енді. Осындай жағдайларда ескі технологиялармен тасымалдауды жүзеге асыру қиындықтарды туындатты. Мұндай ахуал көлік кәсіпорындарының, әсіресе негізгі тасымалдаушы көліктің түрі темір жолдың қызметіне теріс әсер етпей қоймады. Сондықтан ТМД елдерінің темір жол ұйымдарының әкімшіліктері жүктерді тасымалдауға көлік-экспедициялық қызмет көрсетулерді енгізу туралы шешім қабылдады. Алдымен экспедиторлар тасымалдауды ұйымдастырушы ретінде тартылды.

Қазақстанда алғашқы экспедитор қызметін орындау үшін «Желдорэкспедиция» атты мемлекеттік кәсіпорын құрылып, экспедиторлық бизнестің қарқын алуына жол ашты. Бірақ теміржолдың еншілес компаниясы болғандықтан ол толыққанды кешенді экспедициялық қызмет көрсете алмады. Кейін 1994 жылы ҚР АК-нің қабылдануымен қазақстандық экспедиторлық дербес компаниялар біртіндеп өмірге келе бастады .

Көлік-экспедициялық қызмет бизнестің жаңа түрі еді және Қазақстан көліктік қызмет көрсету нарығында халықаралық талаптарға сай келетін экспедиторлық қызмет көрсету тәжірибесі іс жүзінде болмағандықтан шетелдік компаниялармен бірлескен кәсіпорындар құрыла бастады, атап айтқанда, «Фрицтранспортейшн компани», «Трансвей», «Трансрейл». Олардың басты міндеті отандық экспедициялық қызметті жаңа бағытта дамыту болды.

Шетелдік серіктестермен бірлескен жұмыс нәтижесінде алынған тәжірибенің қалыптасуы, заңдармен мүмкіндіктердің берілуі қазақстандық экспедиторлық қызметті дамытуға негіз болды. Енді көлік-экспедициялық компаниялар өз қызметтерін дамыту мен оның сапасын жоғарылату, әлемдік көлік жүйесінде тиісті орын алу мақсатын көздеді. Сол себепті белгілі экспедиторлық компаниялар, ҚР Көлік және коммуникациялар министрлігі мен «Қазақстан темір жолы» ұйымдастырған 1997 жылғы 10 маусымдағы конференцияда Қазақстан ұлттық экспедиторларының қауымдастығын (ҚҰЭҚ) құру жөнінде шешім қабылдады. Қауымдастықтың алғашқы мүшелері «Казинтерфрахт» АҚ, «Транссистема» ЖШС, «Транко» АҚ, «Искомтранссервис» ЖШС, «Акжартранс» ЖШС болды. Бұл компаниялар бүінгі күні отандық экспедиторлық бизнестің көшбасшысы болып табылады [8, 3 б. ] .

«Аралас», «интермодальдық» терминдері АҚШ-та қолданылатын болса, «мультимодальдық» - Ұлыбританияда, «құрамалы» («комбинированная») - Францияда, Ресейде қолданылады. Аталмыш терминдердің мағыналары ұқсас болған соң синонимдер деп түсінетін болсақ, енді бір топ авторлардың пайымдауынша бұл терминдер әртүрлі ұғымды білдіреді. 1996 жылы UNTCAD конференциясында мультимодальдық тасымалдау бойынша келесідей ұғымдарға түсінік берілді:

1) Интермодальдық тасымалдау (Intermodal Transport) - жүктерді көліктің бірнеше түрімен тасымалдау, тасымалдаушылардың біреуі (есіктен есікке дейін) белгіленген жерден бір немесе бірнеше пункт арқылы соңғы пунктке дейін жүк тасымалын түгелдей ұйымдастыруға міндеттенеді. Тасымалдаушылар арасында жауапкершіліктің бөлінуіне қарай әртүрлі көліктік құжаттар беріледі;

2) Мультимодальдық тасымалдау (Multimodal Transport) - жүк тасымалын (есіктен есікке дейін) түгелдей ұйымдастырушы тасымалдаушы барлық жауапкершілікті өзіне қабылдап алады. Бұл жағдайда ол жүк жөнелтушіге ортақ бір тасымалдау құжатын береді;

3) Сегментарлық тасымалдау (Segmented Transport) - жүк тасымалын (есіктен есікке дейін) түгелдей ұйымдастырушы тасымалдаушы тек қана өзі орындайтын тасымалдау бөлігі үшін жауап береді;

4) Комбинированная (құрамалы) тасымалдау (Combined Transport) - бірнеше көлік түрімен жүк тасымалдау бойынша оператор аралас тасымалдау құжатын береді және аралас тасымалдауды, ол үшін қажетті қызмет көрсетулермен бірге орындайды немесе орындалуын ұйымдастырады .

Сурет 11 - Көліктік логистикалық орталықты құру жолдары Ескерту : [22; 145б. ]

Қазіргі кезеңде елімізде халықаралық жүк тасымалында көлік түрлерімен аралас тасымалдау тәсілі дамытылып келеді. Осындай тасымалдарды негізгі жүзеге асырушылар экспедиторлық компаниялар болып табылады. Әлемдік практика көрсеткендей, дамудың басты жолы - бұл көліктің жеке түрлерінің арасындағы бәсекелестіктен интермодальдық, аралас тасымалға және жүктерді тасымалдап жеткізуді бір орталықтан ұйымдастыру мен басқарудың көліктік жүйесіне көшу.

«Тікелей аралас қатынаспен жүк тасымалдау» кеңестік тасымалдау құқығында қалыптасқан ұғым. Ол бойынша жүк көліктің әр түрімен ортақ тасымалдау құжатымен, тасымалдаушылардың ортақ жауапкершілігімен тасымалданады, себебі мұндайда ортақ тасымалдаушы болмайды. Тасымалдаушылардың барлығы да тасымалдау шартының тараптары болып табылады. Жүк жоғалған, зиян шеккен жағдайда жауапкершілік зиян келтіру сәтінде жүкті тасымалдаған көлік иесіне жүктеледі [25, 53-54 бб. ] . Тасымалдаудың бұл түрінің қолайсыздығы сол, тасымалданатын жүкке зиян келтірудің жерін, сәтін анықтау мүмкін емес болған жағдайда залалды өтеп алу жүк жөнелтуші үшін қиындай түседі.

Тікелей аралас қатынастың басты белгісі - ортақ тасымалдау құжатын пайдалану. Тікелей аралас тасымалдар құжаты - тікелей аралас тасымалдар шартын куәландыратын құжат (коносамент, көлік жүкқұжаты), оператордың жүкті өз иелігіне қабылдауы, сондай-ақ оның осы шарттың талаптарына сәйкес жүкті жеткізу міндеттемесін білдіреді. Оператор жүкті өз иелігіне қабылдаған кезде жүк жөнелтушіге тікелей аралас тасымалдау құжатын беруі тиіс. Онда жүктің жалпы сипаттамасы; салмағы мен саны; жеткізу орны, күні, мерзімі; тасымалдау бағыты мен пайдаланылатын көлік түрлері, жүкті ауыстырып тиеу пункттері туралы мәліметтер қарастырылады.

Көлік-экспедициялық қызмет көрсету жүйесін ұйымдастыру. Нарықтық экономика жағдайында ең бірінші кезекте көліктік қызмет көрсету сапасына талаптар жоғарылай түседі. Көлік-экспедициялық қызмет көрсету нарығында әртүрлі сервистік көліктік қызметтерді көрсетулермен айналысып жүрген экспедиторлар аз емес. Соған қарамастан, экспедитор қызметінде дереу шешуді талап ететін және тиісті деңгейде экспедиторлық қызметті жүзеге асыруға кедергі келтіретін проблемалар баршылық. Бұлар көлік-экспедициялық қызмет көрсету саласын нормативтік-құқықтық қамтамасыз ету, мемлекеттік тарифтік және салықтық саясат, кедендік тексеру тәртібі, лицензиялау, мамандарды дайындау және біліктілігін арттыру, сертификаттау, жүк иелерінің мүдделерін сақтандыру жүйесінің баяу дамуы және т. б.

Заман талабына сай экспедиторлардың да қызметі қазіргі уақытта сапалы өзгерістерге ұшырауы тиіс. Ол үшін ең алдымен нарық жағдайында көлік-экспедициялық қызмет көрсететін логистика жүйесін құру және қолдануға негізделуі тиіс. Өйткені, логистика жүктерді тасымалдау бойынша қазіргі бизнестің құрамдас бөлігіне айналды. Логистика - бұл талап етілген сапалы және қажетті көлемдегі тауарды белгіленген уақытта, белгіленген жерге және аз шығынмен тасымалдап жеткізуді қамтамасыз ету [27, 118 б. ] .

Көліктік логистика келесі қызметтерді қамтиды: сыртқы сауда жүктерін өндірушіден тұтынушыға дейін жеткізуді жоспарлау, ұйымдастыру және жүзеге асыру; жаңа технологияларды қолдану арқылы қазіргі телекоммуникация, ақпараттық құралдарды пайдаланатын көліктік және өзге операцияларды бақылау [40, 14 б. ] .

Экспедитормен орындалатын қызметтердің түрлеріне, сапасына қатысты тұтынушының талаптары заман ағымына сай өзгеріп тұрады. Сондықтан да көліктік қызмет көрсету нарығында бәсекеге қабілетті болу үшін экспедитор тұтынушының талаптарын қанағаттандыруға тырысады. Осы мақсатта 2007 жылы Қазақстанда тұңғыш рет Алматы қаласында жаңа европалық логистикалық технологияларды қолданатын көліктік-логистикалық орталық ашылды. Орталықта халықаралық стандарттар деңгейінде қызметтердің кешені көрсетіледі: жүктерді сұрыптау, сақтау, қоймалау, штрих-кодтау, аймақтарға жөнелту. Жалпы Қазақстанда көліктік-логистикалық қызмет көрсету нарығы дамымаған, сондықтан ҚР Көлік және коммуникациялар министрлігі 2012 жылға дейін елімізде ірі алты көліктік-логистикалық орталықтарды ашуды жоспарлап отыр .

Көлік-экспедициялық қызмет көрсетулердің жаңа түрлері жүкті тасымалдаумен тікелей байланысты, көліктік және тиеу-түсіру құралдарын жалға беру, жүкті алдын-ала сатып алумен және есептесумен байланысты банктік сипаттағы қызмет көрсетулерді қамтиды. Атап айтатын болсақ, олар: декларациялау, лизинг, көліктік сақтандыру, факторинг және т. б.

Көлік-экспедициялық қызметтегі декларациялау - клиенттің тапсырмасы мен есебінен кедендік декларациялауды және кедендік төлемдерді төлеуді орындау бойынша қызмет көрсету болып табылады. ҚР Кеден кодексінің 7-бабының 25 т. бойынша, кедендік декларация - тауарлар мен көлік құралдары туралы декларант мәлімдеген мәліметтерді жазбаша және электрондық түрде растайтын құжат» .

Жүктерді декларациялау бойынша қызмет көрсетуші экспедитор кедендік мекемемен декларант ретінде танылуы тиіс. Декларант-экспедитор кедендік мекеме алдында жүктің кедендік декларациясында көрсетілген мәліметтердің сенімділігіне жауапты болады.

Көлік-экспедициялық қызметтегі лизинг жылжымалы құрамды, контейнерлерді, тиеу-түсіру техникалық құралдарын ұзақ мерзімді жалға беруді білдіреді. Көлік-экспедициялық ұйым лизинг бойынша қызмет көрсете отырып, жалға беруші ретінде болады және шарттың барлық мерзімінде лизинг пәніне қатысты меншік құқығын сақтап қалады. Лизинг жүк жөнелтушілерге, жүк қабылдаушыларға және басқа тұтынушыларға ескі техникалық құралдарды жаңасымен тез әрі арзан ауыстыруға мүмкіндік береді .

Практикада лизинг шарты жалдау шартының элементтерімен бірге, сатып алу-сату, несие, мердігерлік, сервистік қызмет көрсету туралы шарттың элементтерін де қамтиды. Мысалы, жалға беруші ретінде экспедитор клиентке жалға берілетін техника құралдарына қызмет көрсету, жөндеу, сақтандыру бойынша қызметтерді көрсете алады. Лизинг мәмілесінің мерзімі аяқталғанда шартта лизинг құралын қалған құны бойынша сатып алу қарастырылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.