Машина және құралдарды бағалау
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1) Машина және құралдарды бағалау объектілері
2) Машиналар мен көлік құрылғылары құнын бағалау
3) Машиналар мен құрылғыларды бағалаудың ерекшеліктері
4) Машиналар мен құрал.жабдықтарды бағалаудың мақсаты
5) Машиналар мен құрылғылардың классификациясы мен жіктеу
6) Машиналар мен құралдарды бағалаудың принциптері
7) Машиналар мен құралдарды бағалау әдістері
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер
II. Негізгі бөлім
1) Машина және құралдарды бағалау объектілері
2) Машиналар мен көлік құрылғылары құнын бағалау
3) Машиналар мен құрылғыларды бағалаудың ерекшеліктері
4) Машиналар мен құрал.жабдықтарды бағалаудың мақсаты
5) Машиналар мен құрылғылардың классификациясы мен жіктеу
6) Машиналар мен құралдарды бағалаудың принциптері
7) Машиналар мен құралдарды бағалау әдістері
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер
Қазіргі жағдайда экономиканы басқаруда көлік көрсететін әртүрлі қызметтер мен тасымалдың барлық түрлеріне келетін көліктік тарифтер мен көтерме бағалар жоғары мәнге ие болады.Елдің бірыңғай экономикалық кеңістігін дамыту көп жағдайда әр өңірдің көлік инфрақұрылымы дамуының дәрежесіне байланысты. Осыған орай, өңірлердің көлік жүйесін теңгерімді дамыту және орталықсыздандыру үрдісінің сақталуымен көлік қызметін мемлекеттік реттеу мәселелерінде орталық және жергілікті органдардың өзара іс-қимылын күшейту қажеттілігі барынша өзекті болып табылады. Жаһандану жағдайында Қазақстанның кеңбайтақ аумағын ескере отырып, экономиканың және мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігі көбіне көлік-коммуникация кешенінің тиімді қызметіне байланысты болады. Мемлекеттік көлік және транзиттік саясатқа сәйкес келетін жоғары технологиялы көлік инфрақұрылымы отандық тауарлардың, қызмет көрсетулердің және тұтас экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің кепілдігі болып табылады
Мекеменің қозғалмалы мүлігіне машиналар мен механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдары кіреді. Қозғалмалы мүлікті бағалау теориялық, нормативті – құқықтық, ұйымдастыру және методологиялық негіздерін ерекшелейді. Мұндай бағалаудың теориялық негізі машиналарды, механизмдерді, құрылғылар мен көлік құралдарын анықтаудағы және де олардың құнының базистік концепциясын анықтаудағы ¸ртүрлі теориялық бағытты біріктіреді. Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдары ұзақ уақыт көлемінде қолданылатын материалды – заттық қымбаттылықты көрсетеді.
Олар мекеменің өндірістік және өндірістік емес қорлардың активті негізгі бөлігіне жатады. Өндірістік машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдары өз кезегінде негізгі өнімде немесе қызмет көрсетуді орындау және көмекші, яғни көмекші және қызмет ету жұмыстарында қолданылатын өндірісте шұғылдану негізінде бөлінеді. Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдары қозғалмалы мерлік объектілері ретінде шаруашылық айналымға шығады және олармен әртүрлі амалдар орындалады. Машиналар мен құрылғылар өзгертулерді енгізумен, заттай құқықты доғарумен байланысты келісімдер объектілері болуы мүмкін, осылайша бағалау объектісі болады.
Инвентарлы объект деп – берілетін құрылғылар бойынша, ғимарат құрылысының құрамды бөлігі емес, әрбір өзіндік құрылғы; күшті машиналар мен құрылғылар бойынша – керек – жарақ, шектеулер, және де инвентарлы объект жөңделген іргетас кіретін әрбір станок немесе аппарат, олардың құрамына, шектеулер және іргетас кіреді; көлік құралдары бйынша - әрбір көлік құралдарының объектісі, оларға қабілеттілік және керек – жарақтар қатысады; құралдар мен инвентарь бойынша - өзіндік мақсаты бар және қандай да бір инвентарлы объектінің құрамды бөлігі болмайтын әрбір зат.
Мекеменің қозғалмалы мүлігіне машиналар мен механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдары кіреді. Қозғалмалы мүлікті бағалау теориялық, нормативті – құқықтық, ұйымдастыру және методологиялық негіздерін ерекшелейді. Мұндай бағалаудың теориялық негізі машиналарды, механизмдерді, құрылғылар мен көлік құралдарын анықтаудағы және де олардың құнының базистік концепциясын анықтаудағы ¸ртүрлі теориялық бағытты біріктіреді. Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдары ұзақ уақыт көлемінде қолданылатын материалды – заттық қымбаттылықты көрсетеді.
Олар мекеменің өндірістік және өндірістік емес қорлардың активті негізгі бөлігіне жатады. Өндірістік машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдары өз кезегінде негізгі өнімде немесе қызмет көрсетуді орындау және көмекші, яғни көмекші және қызмет ету жұмыстарында қолданылатын өндірісте шұғылдану негізінде бөлінеді. Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдары қозғалмалы мерлік объектілері ретінде шаруашылық айналымға шығады және олармен әртүрлі амалдар орындалады. Машиналар мен құрылғылар өзгертулерді енгізумен, заттай құқықты доғарумен байланысты келісімдер объектілері болуы мүмкін, осылайша бағалау объектісі болады.
Инвентарлы объект деп – берілетін құрылғылар бойынша, ғимарат құрылысының құрамды бөлігі емес, әрбір өзіндік құрылғы; күшті машиналар мен құрылғылар бойынша – керек – жарақ, шектеулер, және де инвентарлы объект жөңделген іргетас кіретін әрбір станок немесе аппарат, олардың құрамына, шектеулер және іргетас кіреді; көлік құралдары бйынша - әрбір көлік құралдарының объектісі, оларға қабілеттілік және керек – жарақтар қатысады; құралдар мен инвентарь бойынша - өзіндік мақсаты бар және қандай да бір инвентарлы объектінің құрамды бөлігі болмайтын әрбір зат.
1. Тажибаев С.Д. «Оценка машен и оборудования»/Учебное пособие/Алматы 2008ж.
2. www.google.kz
3. Асқарова Ж.А. «Бизнесті бағалау»/Оқу құралы/ Алматы 2007ж
4. С.В.Валдайцев «Оценка бизнеса», «Проспект» Москва 2006г
5. www.koleso.kz
2. www.google.kz
3. Асқарова Ж.А. «Бизнесті бағалау»/Оқу құралы/ Алматы 2007ж
4. С.В.Валдайцев «Оценка бизнеса», «Проспект» Москва 2006г
5. www.koleso.kz
ЖОСПАР
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1) Машина және құралдарды бағалау объектілері
2) Машиналар мен көлік құрылғылары құнын бағалау
3) Машиналар мен құрылғыларды бағалаудың ерекшеліктері
4) Машиналар мен құрал-жабдықтарды бағалаудың мақсаты
5) Машиналар мен құрылғылардың классификациясы мен жіктеу
6) Машиналар мен құралдарды бағалаудың принциптері
7) Машиналар мен құралдарды бағалау әдістері
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Қазіргі жағдайда экономиканы басқаруда көлік көрсететін әртүрлі қызметтер мен тасымалдың барлық түрлеріне келетін көліктік тарифтер мен көтерме бағалар жоғары мәнге ие болады.Елдің бірыңғай экономикалық кеңістігін дамыту көп жағдайда әр өңірдің көлік инфрақұрылымы дамуының дәрежесіне байланысты. Осыған орай, өңірлердің көлік жүйесін теңгерімді дамыту және орталықсыздандыру үрдісінің сақталуымен көлік қызметін мемлекеттік реттеу мәселелерінде орталық және жергілікті органдардың өзара іс-қимылын күшейту қажеттілігі барынша өзекті болып табылады. Жаһандану жағдайында Қазақстанның кеңбайтақ аумағын ескере отырып, экономиканың және мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігі көбіне көлік-коммуникация кешенінің тиімді қызметіне байланысты болады. Мемлекеттік көлік және транзиттік саясатқа сәйкес келетін жоғары технологиялы көлік инфрақұрылымы отандық тауарлардың, қызмет көрсетулердің және тұтас экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің кепілдігі болып табылады
Мекеменің қозғалмалы мүлігіне машиналар мен механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдары кіреді. Қозғалмалы мүлікті бағалау теориялық, нормативті - құқықтық, ұйымдастыру және методологиялық негіздерін ерекшелейді. Мұндай бағалаудың теориялық негізі машиналарды, механизмдерді, құрылғылар мен көлік құралдарын анықтаудағы және де олардың құнының базистік концепциясын анықтаудағы ¸ртүрлі теориялық бағытты біріктіреді. Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдары ұзақ уақыт көлемінде қолданылатын материалды - заттық қымбаттылықты көрсетеді.
Олар мекеменің өндірістік және өндірістік емес қорлардың активті негізгі бөлігіне жатады. Өндірістік машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдары өз кезегінде негізгі өнімде немесе қызмет көрсетуді орындау және көмекші, яғни көмекші және қызмет ету жұмыстарында қолданылатын өндірісте шұғылдану негізінде бөлінеді. Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдары қозғалмалы мерлік объектілері ретінде шаруашылық айналымға шығады және олармен әртүрлі амалдар орындалады. Машиналар мен құрылғылар өзгертулерді енгізумен, заттай құқықты доғарумен байланысты келісімдер объектілері болуы мүмкін, осылайша бағалау объектісі болады.
Сонымен қатар машиналар мен құрылғыларда бағалау талабы заң шығарушылар әрекетімен қарастырылған, заттай құқық өзгерістерімен байланысты емес басқа да себептерден тууы мүмкін. Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдарын бағалаудың ұйымдастыру негізі олардың құны мен бағалау үрдісін нақты ұйымдастырумен байланысты. Мұндай бағалауды ұйымдастыру құрамына:
1) Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдарының түрлері, модельдері, сипаттамалары және салалық керек - жарақтардың, меншіктің және т.б. конструктивті орындалуы бойынша классификациясы;
2) Бағалаудың негізгі объектілерін анықтау, олар: а)функционалды өзіндік машиналар, агрегаттар және орнатулар, көлік құралдары; б) бірнеше өзара байланысты технологиялық машиналар мен көмекші құралдарды біріктіретін технологиялық комплекстер; в) мекеменің машиналық және станоктар паркі;
3)Бағалау және объектілерінің инвентаризациясы мен идентификациясы.
Инвентарлы объект деп - берілетін құрылғылар бойынша, ғимарат құрылысының құрамды бөлігі емес, әрбір өзіндік құрылғы; күшті машиналар мен құрылғылар бойынша - керек - жарақ, шектеулер, және де инвентарлы объект жөңделген іргетас кіретін әрбір станок немесе аппарат, олардың құрамына, шектеулер және іргетас кіреді; көлік құралдары бйынша - әрбір көлік құралдарының объектісі, оларға қабілеттілік және керек - жарақтар қатысады; құралдар мен инвентарь бойынша - өзіндік мақсаты бар және қандай да бір инвентарлы объектінің құрамды бөлігі болмайтын әрбір зат.
4) Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдарының түрін, атын, моделін, маркасын, шыққан жәнеэксплуатацияға енген жылы, мекеменің техникалық күшін анықтаумен бірге техникалық экспертизалау. Бұл этапта бағалаушы машиналар мен құрылғылардың сыртын көруді жүргізеді. Сыртқы көріністе объектінің жалпы физикалық күйі, қоршаған орта күйі және жұмыс орны күйі, құрылғының эксплуатациялық дайындығы, эксплуатация интенсивтілігі және нақты өндіріс анықталады.
5) Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдарын бағалаудың базистік сипаттамасы мен спецификалық ерекшеліктерінің анлизі;
6) Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдарының құны туралы есеп дайындау. Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдарын бағалаудың методологиялық негізіне нақты методикалық бағыттар, әдістер, принциптер, бағалау этаптары жатады. Мекеменің қозғалмалы мүлігін бағалау методикасын таңдау бағалау мақсатын, анықталған құнның түрінен және бағалау объектісінің спецификациясынан тәуелді болады. Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен транспорттық құрылғыларды бағалау мақсаты олардың құн түрі сияқты әртүрлі болуы мүмкін.
Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдарының нарықтық құны шығын, салыстырмалы және кіріс бағыттарынан бастап анықталуы мүмкін. Мысалы, автомобильді көлік, әмбебап құрылғылар үшін салыстырмалы бағыт әсіресе қолданбалы, өйткені, автомобильдер мен әмбебап құрылғылар жеткілікті үлкен көлемде шығарылып, пайда болған нарықты сатылады, онда, әрбір нақты келісім бойынша жеткілікті информация болады.
Машина және құралдарды бағалау объектілері
Машиналар және құралдар нарығы кеңінен құрастырылған, және әр топтың өзінің мүліктік нарығының секторы бар. Өзінің немесе өндірістің мамандырылғаны бойынша машиналар және құралдардың бөлігінің өзінің шектелген ашық нарығы бар. Жалпы алғанда жылжымайтын мүлік нарығына қарағанда машиналар мен құралдар нарығы анағұрлым белсенді. Бұл машина құрылыс ассортиментінің жаңарылып отыратындығын және ескірген өнімдердің орнына жаңалары шығарылып отыратынын түсіндіреді. Кәсіпорын иелігіндегі және онымен пайдаланылатын машиналар мен құралдар негізгі фондқа жатқызылады.
Бағалаудың алғашқы объктісі болып инвентарлы объект келеді. Аяқталған объект немесе бағаланатын объектке жататын барлық құрылғылары бар заттардың кешені.
Жұмыс және күш машиналарына, өндірістік құралдарына жатқызылатын инвентарлы объектіге кіреді: фундамент, соған жататын тетіктер , приборлар, жеке қоршаулар және машина немесе технологиялық құралдар.
Осылайша, машина мен құралдар бағалауының объектілері болып мыналар саналады:
1. Функционалды дербес машиналар, агрегаттар және құрылғылар;
2. Ағымдық және автоматты желіге технологиялық процеске сәйкес технологиялық машиналар мен көмекші құрылғыларды біріктіретін технологиялық кешендер;
3. Инвентарлық объектінің жиынтығын көрсететін өндірістік құрылымының машиналық немесе станоктық паркі.
Машиналар мен құралдар шаруашылық әрекеттің негізгі фондының белсенді бөлігі ретінде, ал жылжымайтын мүлік пассивті бөлігі ретінде.
Машиналар мен құралдардың нарықтық құнының түрлері экономикалық, саяси және сауда сферасындағы жағдайларға байланысты құнның түрлерін анықтау қажеттілігі туындайды
Бағалау жағдайы - бағалауды туғызған белгілі жағдайлар мен шарттар.Машиналар мен құралдар құнын бағалау әдетте нарықтық құн, бастапқы құн, қалпына келтіру құн, қалдық құн, жою құны және сақтандыру құны сияқты құн түрлерін анықтауды талап етеді.
Нарықтық құн түсінігі бүкіл бағалау әрекетінің негізінде жатыр. Бұл құнның анықтамасы " Қ.Р-дағы бағалау қызметі туралы" Федералды заңда қарастырылған: "бағалау объектісінің нарықтық құны деп берілген бағалану объектісі ашық нарықта бәсекелестік жағдайда шеттетіле алынатын ең ықтималды баға, бар ақпаратты саналы пайдаланып әрекет етуі, ал ал келісім-шарт бағасының көлеміне ешқандай жағдайлар әсер етпейді, яғни:
Келісім-шарттың бір жағы бағаланатын объектіні шеттетуге, ал екінші жақ сол бағаланатын объектіні алуға міндетті емес;
Келісім-шарттың екі жағы да бағаланатын объект туралы толықтай мәлімделінген және өздерінің қызығушылығында әрекет етеді;
Бағалану объектісі қоғамдық оферта ретінде ашық нарықта беріледі;
Бағалану объектісіне төлем ақшалай нысанда беріледі ".
Машиналар мен құралдар - жылжымайтын мүлікке жатпайтын материалды меншік объектілері. Олар жиі жылжымалы мүлікке жатқызылады, және белгілі әрекеттерді орындайтын бөлек объект немесе жүйенің бөлігі ретінде әрекет етуі мүмкін.
Транспорттық құрал - жолда адамдарды, жүктерді және олардағы заттарды тасымалдау құрылғысы.
Машиналар мен көлік құрылғылары құнын бағалау
Машиналар мен көлік құралдарын бағалаудың ерекшелігі бәрінен бұрын олардың үлкен саны мен әртүрлігімен байланысты. Бағалауда машиналар мен көлік құрылғыларының келесі классификациялық белгілерін көрсетеді:
- материалдар мен өңдеу функциялары бойынша - металл кесетін, ағаш өңдеу құрылғылары;
- түрлері бойынша - технологиялық құрылғылар, тексеретін өлшеу құралдары, есептеу техникасы, ауыл - шаруашылық машиналар және т.б.;
- өңдеу үшін қолданылатын міндеті бойынша, өлшеу өндірісі, сақтау, транспортирлеу;
- специлизация бойынша - әмбебап стандартты, сериялы шығару мен арнайы құрылығы, әмбебап құрылғы базасында шығарылатын, арнайы құрылғы;
- жеке тапсырыстар бойынша - жүктелген, жеткіліксіз жүктелген және құрылғыны интенсивті қолдану;
- күйі бойынша - физикалық немесе моральді ескірген және прогрессивті.
Машиналар мен көлік құрылғыларын бағалауда олардың жарамсыздығы маңызды рөл атқарады. Байқайтынымыз қозғалмалы мүліктің эксплуатациясының нормативті мерзімі қозғалмалы объектің қолдану уақытынан бірнеше аз орнатылған. Мекеменің қозғалмалы мүлік жарамсыздылығының негізгі түрлерінің сипаттамасы мен классификациясы көрсетілген.
Қозғалмалы мүлікті бағалауда оның жарамсыздық дәрежесіне үлкен көңіл бөлінеді. Жарамсыздыты жою шығыны қозғалмалы мүлік құны мен тиімділігінің өсуін жоғарылатады. Қозғалмалы мүлікті бағалауда бағалаушы берілген мүлік нарығының ортақ тенденциясын мұқият меңгеруі крек.
Машиналар мен құрылғыларды бағалаудың ерекшеліктері
Машиналар мен құрылғылар бағалау объектісі ретінде оларды басқа мүлік түрлерінен ажырататын бір қатар ерекшеліктермен сипатталады, бәрінен бұрын ғимарат пен құрылыстан, және де олар бағалау үрдісін қиындатады. Олардың кейбіреуін қарастырайық.
1) берілген аймақта жалпылама технико - экономикалық көрсеткіштер жоқ, мысалы, 1 кв. метр аудан, 1 куб. метр көлем, 1 м. Толық ұзындық немесе осындай ғимарат құрылысының бағалауда кең қолданылатындар берілетін құрылғылар және олардың бағалануын жеңілдететіндер. Машиналар мен құрылғыларды бағалауда үлесті салмақ құнын қолдану ыңғайлы болса, онда тек кейбір жағдайларда ғана.
2) машиналар мен құрылғылар номенклатурасы, олардың функционалдық, конструктивтік және де құндық параметрлері динамикасы және радикалды өзгереді. Мұндай жағдай орта құнды бағалау мен орта индексті бағалау мақсатындағы қолдану мүмкіндігі мен шекараларды төмендетеді.
3) машиналар мен құрылғылардың нақты сол түрін жасай анда - санда кездеседі, бірақ ол көп жағдайда қайта жасау құны сияқты қайта құру құнын тікелей анықтауды мүмкін емес етеді. Ол мұндай жағдайда кеңейеді, яғни қайта жаңару құны сияқты емес, ауыстыру құны сияқты немесе анықтаудың жаңа ғана белніленген шектеулерін ескеріп индекстік әдіспен анықталады.
4) машиналар мен құрылғылар үшін әсіресе актуалды, анықтауда әсіресе қиынырық және өзінің салдары бойынша мәні бар проблема болып физикалық және функционалдық жарамсыздық проблемасы табылады. Шынымен, машиналар мен құрылғыларға қарағанда ғимараттар мен құрылыстар көп қызмет етеді, мұнда буындарының ауысуы сиректеу және меншік иелері үшін өте аз экономикалық жоғалтумен жүреді, және де қозғалмалы ескірген объектілерді эксплуатацияның өзгерген шарттарына оңай келтіруге болады.
5) машиналар мен құрылғылардың бағалау құнын анықтауда, әсіресе техниканың ауыр түрлерін, олардың комплект дәрежесінің техникалық стандарттар шарттары немесе басқа нормативті техникалық құжаттар талабына сәйкес өзгертулерді еңгізуді ескеру қажет.
Сонымен ҚР МК 478- ші тауар жиынтылығы бабына сай.
1.Сатушы сатыпалушыға тауарды жинақтылық туралы сату-сатып алу келісімінің шарттарына сәйкес беруі керек. 2.Сату - сатып алу келісімінде тауар жинақтылығы анықталмаса, онда сатушы сатып алушыны жинақтылығы жұмыс айналымы тауарды беруі керек.
Байқайтынымыз, жинақтылық шарты бұзылса, онда тауарды бағалау құны төмендейді. Сонымен қатар бағалау құрылғысының жинақсыздығымен байланысты оның толық немесе бөлікті жұмыс қабілеттілігін ерекшелеу қажет. Сонымен, принтердің жоқтығы компьютердің жұмыс қабілеттілігін қалтырады, бірақ оның бағалау құнын төмендетеді. Әзіл мысал ретінде екі аяқ киімді қарастырайық, оның біреуі жоғалса, онда екіншісінің бағалау құның нөлге төмендетеді, екуі бірге жинақталып қанша тұрса да. Ауыр техника құнымен тағы бір проблеме - бұл техниканы тек жалпы бір жүйе ненмесе бір инвентарлы бірлік ретінде ғана емес, оны құрайтын негізгі түйіндері мен агрегаттары, бойынша да бағалау қажеттігі мен мүмкіндігі. Мұнда төменде қарастырылатын әртүрлі әдістемелік бағыттар болуы мүмкін.
6) машиналар мен құрылғыларды бағалауда кепілдік және жөндеуге қамтамасыз ету жүйесінің болуы немесе болмауын ескеру қажет және бағалау объектісінің қолданушы күшімен жөңдеу жағдайындағы жөңдеуге жарамдылық дәрежесін де ескеру қажет. Сонымен қатар ол жөңдеудің техникалық мүмкіндігі мен қиындығы технологисымен ғана емес, қосымша бөліктерінің қажетті жиынтығын алу мүмкіндігі мен де анықталады. Осылайша өндірістен алынған машиналар мен құрылғылар үшін оларға қосымша құрылғылар шығаруда тоқтатылады.
7) машиналар мен құрылғылардыңтауар өткізу желісінің барлық агенттерінің алдында нарықта тауардың таралуы мен жойылуы мәселесі қатаң тұрады. Сондықтан олар әрқашан өзіндік құнға, алу немесе қалған баланстық құнға бағыттанбайды.
8) жоғарыдағы мәселені шешуде әсіресе активті, әсіресе массивті сатушыларда машина бірлігі құнында жарнама және маркетинг шығындарының үлесі жеткілікті үлкен шамаға жетеді, мысалы, дефицитті өнімді бағалауда. Осы уақытта бағалаушымен объект аналогтардың сату құнының элементерін анықтауда әрқашан мүмкін емес, ол бағалау үрдісін қиындатады.
9) машиналар мен құрылғылар құнын салыстырмалы бағытқа қатысты әдістермен бағалауда не бағаналатын объектін өзі, не объект - аналог бар өмірлік цикл стадиясын ескеру қажет. Сонымен қатар өмірлік цикл деп - нарықта тауардың нақты моделінің пайда болу уақытынан сол тауардың жаңа моделімен ауыстыруға дейінгі уақыт аралығын түсінеміз. Әрбір өмірлік цикл этапына өзінің құндық саясаты сәйкес келеді.
10) машиналар мен құрылғылар құнын бағалау әсіресе қарапайым бағалау әдісімен (шығын және салыстырмалы бағыт) әрекетті машина паркі құрамына сәйкес импорттық құрылғының жоғары үлесті салмағын қиындатады, осылайша әсіресе бүгінгі Қазақстандық машиналар нарығында: отандық және импорттық машиналар техникалық дәрежесі мен сапа деңгейі бойынша ғана емес, мақсаты бойынша да сәйкес келеді. Монопльдық, бір қатар жағдайларда импортерлер ережелері құнның себепсіз көтерілуіне әкеледі.
Осылайша, мұндай аймақта оқиға активті қолданудың жаңа түріне өту сай қозғалмалы мүлікті бағалау аймағына қарағанда принциптік басқа болады. Барлық өндіріс объектісі оны бар аймақтан тыс қолдану кезінде жоғары құнға ие болатындай да жағдайлар болады. Осылайша бұл құрылғы болады.Бұл меншік түрін бағалау деректер іздеу мен оларды анализдеу логикалық үрдісімен жүреді. Машиналар мен құрылғылардың бағалаудың бірінші қадамы - меншікті мұқият қарау. Бұл меншіктің физикалық күйін идентификациялау мен белгі соғу мақсаты үшін қажет. Жарамсыздықты анықтау үшін информация мен деректер объекті инспекциялау үрдісінде алынады. Машиналар мен құрылғы бірлігі әдетте қандай да бір мақсатпен сатып алынады. Токарлы, фрезерлік, шлифовалдық, аралу сваноктары металдық бөлшектерден материал алу үшін қолданылады. Механикалық және гидравликалық баспасөз жалға беру станоктары металды формалау үшін қолданады. Ленталық кесу және кесу станоктарв, және де механикалық қайшылар осындай металл кесу үшін қолданылады.
Стандартты машиналардан басқа машиналар мен құрылғыларды бағалаушыға кейде арнайы қайта құруды кейбір орнатуларымен жұмыс істеуге ауа компрессорлары, химия өнеркәсібінің технологиялық колонналары, тау құрылғылары, және де әртүрлі жүк түсіру және көлік құралдары.
Мұндай экзотикалық, бірақ практикада тиімді жұмыстар, лазерлер, компьютерлер және цифорлық индикациялар сияқты, құрылғылар өте жиі кездеседі, және біздің өміріміздің әдепкі бөлігіне айналады. Өнеркәсәптің кейбір салалары-пластмасс, цемент өндірісі және ағаш өңдеу өнеркәсібінің өздерінің машиналар мен құрылғылардың спецификалық жиынтығы болады. Негізгі қордың активті бөлігі деп аталатын, машиналар мен құрылғылар кез келген мекеменің, технологиялық негізін құрайды және оның мүлік жиынтығының маңызды бөлігі болып табылады. Бірақ машиналар мен құрылғыларды бағалаудың нақты мақсаттары мен мотивтерінің көп түрлігі үш әртүрлі қиылыспайтын класстарға немесе мақсатты орнатуларға келтірілуі мүмкін:
Мүліктің басқа түрлерінен тәуелсіз машиналар мен құрылғылар бағасы. Бұл баға жеке инвентарлв бірлікпен немесе таратумен. Мысалы, арендаға беру, сату - сатып алу мақсаты мен машиналар мен құрылғылардың жеке түрлерінің нарық құнын анықтауда лизинг, залог және т.б.
Негізгі қорларды бағалау этаптарының бірі ретінде машиналар мен құрылғылардың бағасы.
Жалпы мекемені бағалау этаптарының бірі ретінде машиналар мен құрылғылардың бағасы.
Бірінші жағдайға қарағанда екінші жағдай мен үшінші жағдайда қарастырылатын мекеменің машиналары мен құрылғылардың барлық жиынтығының толық құны туралы айтылады. Орта және үлкен мекемелерде машиналар мен құрылғылар паркі жүздеген және мыңдаған бірлікпен есептеледі, Мұндай бағалау өте көлемді, қазіргі компьютерлік технологияларды қолданусыз оны жүргізу аз эффект береді, ал дәл сол мезетте қолдану мүмкін емес те. Екінші және үшінші жағдайларда машиналар мен құрылғыларды бағалау объектісі ретінде шектеулер қою проблемасы туады, бір жағынан, ал екінші жағынан ғимараттар мен құрылыстар құрылғыны бағалау мақсаты үшін келесі түрлер бойынша топтау ұсынылады:
- негізгі технологиялық;
- көмекші;
- автокөліктік;
- офистік - байланыстың компьютерлік техникасы;
- көбейту иехникасы;
- өндірістік және шаруашылық инвентарь.
Мұндай топтау бағалау үрдісін жеңілдетеді, осылайша негізгі технологиялық және көмекші құрылғыларды бағалау әдісі әртүрлі болуы мүмкін; автокөліктік және офистік құрылғылар, өндірістік және шаруашылық инвентарьлар ереже бойынша белгілі нарықтық стандартталған , бізде немесе шетелде шығарылатын құрылғылар, стандартталмаған құрылғылар, оның ішінде өз өндірісіміздің арнайы құрылғысы.
Жеке топтарға моральді ескірген машиналар мен құрылғылар, өндірістен шығуы, екінші сату нарығында немесе реформаға дейінгі көтерме құн прейскуранттарында және номенклатуралық каталогтарда ізделінуі керек аналогтарды белгілеу мақсатты. Бағалау құны қолдану шарттарымен байланысты емес орнату құрылғысын және тәуелді импорттық құрылғыны жеке қарастыру мақсатты. Соңында, бағалау үрдісінде қарастырылатын мекеменің барлық машиналар паркінің жалпы құн шамасына үлесін қосатын құрылғыға үлкен дәрежеде шоғырлануға мүмкіндік беретін кезекті баланстық құн шамасы бойынша машиналар мен құрылғыларды құндық анализін іске асыру мақсатты.
Машиналар мен құрылғыларды бағалаудың практикада ең жақсы және ең эффективті қолданылуы активтерді бағалау түрі сияқты анықталады, ол берілген уақыт аралығында үлкен таза кіріс әкеледі, не заңдық рұқсат етілген қолдану, ол үлкен кезекті құнға әкеледі. Жеке активтердің немесе барлық өндірістің ең жақсы, ең эффективті қолданылуы оның қазіргі қолданылуынан ерекшеленуі мүмкін екенін ескерген өте маңызды.
Сонымен, бағаланушы активтердің ең жақсы және ең эффективті қолдану мақсатында анализ жүргізілуі керек. Кез келген машиналар мен өндіріс жолының ең жақсы және эффективті жиі қолданылуы болып құрылғы жобаланып, құрылуы табылады. Сонда да, бұл әрқашанда емес. Қолданудың кез келген түрлерінің арасында таңдау жасай отырып басқа қолдану түріне экономикалық өтуге ерекше көңіл аударған жөн. Басқаша айтқанда, құрылғыны алумен қоса басқа қолдану үшін және құрылған жаңа құрылғы құрылысының шығынынан кіші болады. Машиналар мен құрылғылардың кез келген өндіріс жиынтығы немесе тобы қандай бір функцияны орындауға жобаланған екенін ұмытпаған жөн, олар сондай жармсыздық факторларымен бекітілп, активтерді қолданудың жаңа түріне өткен сияқты, сондай дәрежеде функционалдық, технологиялық ескіру ешқашан бекітілмейді. Машиналар мен құрылғыларды бағалауда біз көптеген бағаланатын объектілермен кездесеміз. Бір жағдайларда нақты атауы болып ауыстырудың толық құны табылады, ал басқа жағдайларда - өндірістің толық құны болады. Бағалауда екі терминді қолдану ауыр болады.
Машиналар мен құрылғылардың көптеген бағалаушылары осы терминдерді өзара байланыстыра қолданады немесе құрылғылар тізімі үшін алады және бағалау үшін басқа негіз қолданылған позицияларды арнайы көрсетеді. Мысалы, ескі механикалық калькулятор үшін оның толық өндіру құны емес ауыстырудың толық құны қолданылуы мүмкін. Практикада бағалаушылардың кейбіреулері ауыстырудың толық құнын қолданса, енді біреулері өндірудің толық құнын қолданады. Тәжірибелі бағалаушылар мұндай жағдайлармен таныс, оларды ойша есептей алады, және де өздерінің клиенттеріне есеп бергенде түсініспеушілік болмас үшін түсіндіре де алады.
Машиналар мен құрал-жабдықтарды бағалаудың мақсаты.
Мүлікті бағалау әрқашанда мақсатты сипаты бар. Машиналарды және құрал-жабдықтарды бағалауда келесідей бағалау мақсаттары және дәлелдері аса маңызды.
* Салық салу және бухгалтерлік есеп беру мақсатында кәсіпорынның активтерін қайта бағалау,
* Акционерлік қоғам құру кензінде мүліктік кешеннің жалпы құнын бағалау,
* Несиелеу жағдайында белгілі объектіні кепіл ретінде алу үшін машинаның және құрылыстың кепілдік құнын анықтау,
* Машиналар мен жабдықтардың сақтандыру құнын анықтау,
* Қаржылық менеджмент мақсатындағы машиналармен құрылғылардың құнын анықтау.
Сонымен қатар машиналар мен құрылғылардың құнын анықтағанда:
* Сату, сатып алу кезінде;
* Жалға немесе лизинг беру кезінде;
* Жарғылық капиталда мүліктің үлесін анықтау;
* Кәсіпорынды жабу кезінде;
* Кәсіпорынды ликвидациялаған кезде;
* Инвестициялық жобаның бизнес жоспарын жасау кезінде;
* Объектілерді утилизациялаған кезде және т.б.
Бағалау объектісінің мақсаты мен дәлелдеріне байланысты мынадай болуы мүмкін:
Жекеше, бір ғана машина немесе құрылғылар, нарықтық құн, салыстыру құны, ликвидациялық құн, жалға беру құрылғылар құны, утилизациялық құн анықтаған жағдайда;
Көптеген шартпен бір бірі тәуелсіз бірлік машиналар мен құрылғылар, қалпына келтіру құны анықталған жағдайда;
Машина және құрылғылар комплексін өндіріс - техникалық ақпаратпен тіркеу, комплекстік бөлек элементтерімен және олардың арасында, бір жағынан оны қоршаған инженер - техникалық инфраструктурамен, ал екіншіден нарықтық құн анықталған кезде, ликвидациялық құн, инвестициялық құн.
Құн түрін бағалау мақсаты мен ахуалына байланысты таңдалады.
Бағалау мақсаты мен дәлелдері бағалау объектісін таңдауына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1) Машина және құралдарды бағалау объектілері
2) Машиналар мен көлік құрылғылары құнын бағалау
3) Машиналар мен құрылғыларды бағалаудың ерекшеліктері
4) Машиналар мен құрал-жабдықтарды бағалаудың мақсаты
5) Машиналар мен құрылғылардың классификациясы мен жіктеу
6) Машиналар мен құралдарды бағалаудың принциптері
7) Машиналар мен құралдарды бағалау әдістері
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Қазіргі жағдайда экономиканы басқаруда көлік көрсететін әртүрлі қызметтер мен тасымалдың барлық түрлеріне келетін көліктік тарифтер мен көтерме бағалар жоғары мәнге ие болады.Елдің бірыңғай экономикалық кеңістігін дамыту көп жағдайда әр өңірдің көлік инфрақұрылымы дамуының дәрежесіне байланысты. Осыған орай, өңірлердің көлік жүйесін теңгерімді дамыту және орталықсыздандыру үрдісінің сақталуымен көлік қызметін мемлекеттік реттеу мәселелерінде орталық және жергілікті органдардың өзара іс-қимылын күшейту қажеттілігі барынша өзекті болып табылады. Жаһандану жағдайында Қазақстанның кеңбайтақ аумағын ескере отырып, экономиканың және мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігі көбіне көлік-коммуникация кешенінің тиімді қызметіне байланысты болады. Мемлекеттік көлік және транзиттік саясатқа сәйкес келетін жоғары технологиялы көлік инфрақұрылымы отандық тауарлардың, қызмет көрсетулердің және тұтас экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің кепілдігі болып табылады
Мекеменің қозғалмалы мүлігіне машиналар мен механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдары кіреді. Қозғалмалы мүлікті бағалау теориялық, нормативті - құқықтық, ұйымдастыру және методологиялық негіздерін ерекшелейді. Мұндай бағалаудың теориялық негізі машиналарды, механизмдерді, құрылғылар мен көлік құралдарын анықтаудағы және де олардың құнының базистік концепциясын анықтаудағы ¸ртүрлі теориялық бағытты біріктіреді. Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдары ұзақ уақыт көлемінде қолданылатын материалды - заттық қымбаттылықты көрсетеді.
Олар мекеменің өндірістік және өндірістік емес қорлардың активті негізгі бөлігіне жатады. Өндірістік машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдары өз кезегінде негізгі өнімде немесе қызмет көрсетуді орындау және көмекші, яғни көмекші және қызмет ету жұмыстарында қолданылатын өндірісте шұғылдану негізінде бөлінеді. Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдары қозғалмалы мерлік объектілері ретінде шаруашылық айналымға шығады және олармен әртүрлі амалдар орындалады. Машиналар мен құрылғылар өзгертулерді енгізумен, заттай құқықты доғарумен байланысты келісімдер объектілері болуы мүмкін, осылайша бағалау объектісі болады.
Сонымен қатар машиналар мен құрылғыларда бағалау талабы заң шығарушылар әрекетімен қарастырылған, заттай құқық өзгерістерімен байланысты емес басқа да себептерден тууы мүмкін. Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдарын бағалаудың ұйымдастыру негізі олардың құны мен бағалау үрдісін нақты ұйымдастырумен байланысты. Мұндай бағалауды ұйымдастыру құрамына:
1) Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдарының түрлері, модельдері, сипаттамалары және салалық керек - жарақтардың, меншіктің және т.б. конструктивті орындалуы бойынша классификациясы;
2) Бағалаудың негізгі объектілерін анықтау, олар: а)функционалды өзіндік машиналар, агрегаттар және орнатулар, көлік құралдары; б) бірнеше өзара байланысты технологиялық машиналар мен көмекші құралдарды біріктіретін технологиялық комплекстер; в) мекеменің машиналық және станоктар паркі;
3)Бағалау және объектілерінің инвентаризациясы мен идентификациясы.
Инвентарлы объект деп - берілетін құрылғылар бойынша, ғимарат құрылысының құрамды бөлігі емес, әрбір өзіндік құрылғы; күшті машиналар мен құрылғылар бойынша - керек - жарақ, шектеулер, және де инвентарлы объект жөңделген іргетас кіретін әрбір станок немесе аппарат, олардың құрамына, шектеулер және іргетас кіреді; көлік құралдары бйынша - әрбір көлік құралдарының объектісі, оларға қабілеттілік және керек - жарақтар қатысады; құралдар мен инвентарь бойынша - өзіндік мақсаты бар және қандай да бір инвентарлы объектінің құрамды бөлігі болмайтын әрбір зат.
4) Машиналар, механизмдер, құрылғылар және көлік құралдарының түрін, атын, моделін, маркасын, шыққан жәнеэксплуатацияға енген жылы, мекеменің техникалық күшін анықтаумен бірге техникалық экспертизалау. Бұл этапта бағалаушы машиналар мен құрылғылардың сыртын көруді жүргізеді. Сыртқы көріністе объектінің жалпы физикалық күйі, қоршаған орта күйі және жұмыс орны күйі, құрылғының эксплуатациялық дайындығы, эксплуатация интенсивтілігі және нақты өндіріс анықталады.
5) Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдарын бағалаудың базистік сипаттамасы мен спецификалық ерекшеліктерінің анлизі;
6) Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдарының құны туралы есеп дайындау. Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдарын бағалаудың методологиялық негізіне нақты методикалық бағыттар, әдістер, принциптер, бағалау этаптары жатады. Мекеменің қозғалмалы мүлігін бағалау методикасын таңдау бағалау мақсатын, анықталған құнның түрінен және бағалау объектісінің спецификациясынан тәуелді болады. Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен транспорттық құрылғыларды бағалау мақсаты олардың құн түрі сияқты әртүрлі болуы мүмкін.
Машиналар, механизмдер, құрылғылар мен көлік құралдарының нарықтық құны шығын, салыстырмалы және кіріс бағыттарынан бастап анықталуы мүмкін. Мысалы, автомобильді көлік, әмбебап құрылғылар үшін салыстырмалы бағыт әсіресе қолданбалы, өйткені, автомобильдер мен әмбебап құрылғылар жеткілікті үлкен көлемде шығарылып, пайда болған нарықты сатылады, онда, әрбір нақты келісім бойынша жеткілікті информация болады.
Машина және құралдарды бағалау объектілері
Машиналар және құралдар нарығы кеңінен құрастырылған, және әр топтың өзінің мүліктік нарығының секторы бар. Өзінің немесе өндірістің мамандырылғаны бойынша машиналар және құралдардың бөлігінің өзінің шектелген ашық нарығы бар. Жалпы алғанда жылжымайтын мүлік нарығына қарағанда машиналар мен құралдар нарығы анағұрлым белсенді. Бұл машина құрылыс ассортиментінің жаңарылып отыратындығын және ескірген өнімдердің орнына жаңалары шығарылып отыратынын түсіндіреді. Кәсіпорын иелігіндегі және онымен пайдаланылатын машиналар мен құралдар негізгі фондқа жатқызылады.
Бағалаудың алғашқы объктісі болып инвентарлы объект келеді. Аяқталған объект немесе бағаланатын объектке жататын барлық құрылғылары бар заттардың кешені.
Жұмыс және күш машиналарына, өндірістік құралдарына жатқызылатын инвентарлы объектіге кіреді: фундамент, соған жататын тетіктер , приборлар, жеке қоршаулар және машина немесе технологиялық құралдар.
Осылайша, машина мен құралдар бағалауының объектілері болып мыналар саналады:
1. Функционалды дербес машиналар, агрегаттар және құрылғылар;
2. Ағымдық және автоматты желіге технологиялық процеске сәйкес технологиялық машиналар мен көмекші құрылғыларды біріктіретін технологиялық кешендер;
3. Инвентарлық объектінің жиынтығын көрсететін өндірістік құрылымының машиналық немесе станоктық паркі.
Машиналар мен құралдар шаруашылық әрекеттің негізгі фондының белсенді бөлігі ретінде, ал жылжымайтын мүлік пассивті бөлігі ретінде.
Машиналар мен құралдардың нарықтық құнының түрлері экономикалық, саяси және сауда сферасындағы жағдайларға байланысты құнның түрлерін анықтау қажеттілігі туындайды
Бағалау жағдайы - бағалауды туғызған белгілі жағдайлар мен шарттар.Машиналар мен құралдар құнын бағалау әдетте нарықтық құн, бастапқы құн, қалпына келтіру құн, қалдық құн, жою құны және сақтандыру құны сияқты құн түрлерін анықтауды талап етеді.
Нарықтық құн түсінігі бүкіл бағалау әрекетінің негізінде жатыр. Бұл құнның анықтамасы " Қ.Р-дағы бағалау қызметі туралы" Федералды заңда қарастырылған: "бағалау объектісінің нарықтық құны деп берілген бағалану объектісі ашық нарықта бәсекелестік жағдайда шеттетіле алынатын ең ықтималды баға, бар ақпаратты саналы пайдаланып әрекет етуі, ал ал келісім-шарт бағасының көлеміне ешқандай жағдайлар әсер етпейді, яғни:
Келісім-шарттың бір жағы бағаланатын объектіні шеттетуге, ал екінші жақ сол бағаланатын объектіні алуға міндетті емес;
Келісім-шарттың екі жағы да бағаланатын объект туралы толықтай мәлімделінген және өздерінің қызығушылығында әрекет етеді;
Бағалану объектісі қоғамдық оферта ретінде ашық нарықта беріледі;
Бағалану объектісіне төлем ақшалай нысанда беріледі ".
Машиналар мен құралдар - жылжымайтын мүлікке жатпайтын материалды меншік объектілері. Олар жиі жылжымалы мүлікке жатқызылады, және белгілі әрекеттерді орындайтын бөлек объект немесе жүйенің бөлігі ретінде әрекет етуі мүмкін.
Транспорттық құрал - жолда адамдарды, жүктерді және олардағы заттарды тасымалдау құрылғысы.
Машиналар мен көлік құрылғылары құнын бағалау
Машиналар мен көлік құралдарын бағалаудың ерекшелігі бәрінен бұрын олардың үлкен саны мен әртүрлігімен байланысты. Бағалауда машиналар мен көлік құрылғыларының келесі классификациялық белгілерін көрсетеді:
- материалдар мен өңдеу функциялары бойынша - металл кесетін, ағаш өңдеу құрылғылары;
- түрлері бойынша - технологиялық құрылғылар, тексеретін өлшеу құралдары, есептеу техникасы, ауыл - шаруашылық машиналар және т.б.;
- өңдеу үшін қолданылатын міндеті бойынша, өлшеу өндірісі, сақтау, транспортирлеу;
- специлизация бойынша - әмбебап стандартты, сериялы шығару мен арнайы құрылығы, әмбебап құрылғы базасында шығарылатын, арнайы құрылғы;
- жеке тапсырыстар бойынша - жүктелген, жеткіліксіз жүктелген және құрылғыны интенсивті қолдану;
- күйі бойынша - физикалық немесе моральді ескірген және прогрессивті.
Машиналар мен көлік құрылғыларын бағалауда олардың жарамсыздығы маңызды рөл атқарады. Байқайтынымыз қозғалмалы мүліктің эксплуатациясының нормативті мерзімі қозғалмалы объектің қолдану уақытынан бірнеше аз орнатылған. Мекеменің қозғалмалы мүлік жарамсыздылығының негізгі түрлерінің сипаттамасы мен классификациясы көрсетілген.
Қозғалмалы мүлікті бағалауда оның жарамсыздық дәрежесіне үлкен көңіл бөлінеді. Жарамсыздыты жою шығыны қозғалмалы мүлік құны мен тиімділігінің өсуін жоғарылатады. Қозғалмалы мүлікті бағалауда бағалаушы берілген мүлік нарығының ортақ тенденциясын мұқият меңгеруі крек.
Машиналар мен құрылғыларды бағалаудың ерекшеліктері
Машиналар мен құрылғылар бағалау объектісі ретінде оларды басқа мүлік түрлерінен ажырататын бір қатар ерекшеліктермен сипатталады, бәрінен бұрын ғимарат пен құрылыстан, және де олар бағалау үрдісін қиындатады. Олардың кейбіреуін қарастырайық.
1) берілген аймақта жалпылама технико - экономикалық көрсеткіштер жоқ, мысалы, 1 кв. метр аудан, 1 куб. метр көлем, 1 м. Толық ұзындық немесе осындай ғимарат құрылысының бағалауда кең қолданылатындар берілетін құрылғылар және олардың бағалануын жеңілдететіндер. Машиналар мен құрылғыларды бағалауда үлесті салмақ құнын қолдану ыңғайлы болса, онда тек кейбір жағдайларда ғана.
2) машиналар мен құрылғылар номенклатурасы, олардың функционалдық, конструктивтік және де құндық параметрлері динамикасы және радикалды өзгереді. Мұндай жағдай орта құнды бағалау мен орта индексті бағалау мақсатындағы қолдану мүмкіндігі мен шекараларды төмендетеді.
3) машиналар мен құрылғылардың нақты сол түрін жасай анда - санда кездеседі, бірақ ол көп жағдайда қайта жасау құны сияқты қайта құру құнын тікелей анықтауды мүмкін емес етеді. Ол мұндай жағдайда кеңейеді, яғни қайта жаңару құны сияқты емес, ауыстыру құны сияқты немесе анықтаудың жаңа ғана белніленген шектеулерін ескеріп индекстік әдіспен анықталады.
4) машиналар мен құрылғылар үшін әсіресе актуалды, анықтауда әсіресе қиынырық және өзінің салдары бойынша мәні бар проблема болып физикалық және функционалдық жарамсыздық проблемасы табылады. Шынымен, машиналар мен құрылғыларға қарағанда ғимараттар мен құрылыстар көп қызмет етеді, мұнда буындарының ауысуы сиректеу және меншік иелері үшін өте аз экономикалық жоғалтумен жүреді, және де қозғалмалы ескірген объектілерді эксплуатацияның өзгерген шарттарына оңай келтіруге болады.
5) машиналар мен құрылғылардың бағалау құнын анықтауда, әсіресе техниканың ауыр түрлерін, олардың комплект дәрежесінің техникалық стандарттар шарттары немесе басқа нормативті техникалық құжаттар талабына сәйкес өзгертулерді еңгізуді ескеру қажет.
Сонымен ҚР МК 478- ші тауар жиынтылығы бабына сай.
1.Сатушы сатыпалушыға тауарды жинақтылық туралы сату-сатып алу келісімінің шарттарына сәйкес беруі керек. 2.Сату - сатып алу келісімінде тауар жинақтылығы анықталмаса, онда сатушы сатып алушыны жинақтылығы жұмыс айналымы тауарды беруі керек.
Байқайтынымыз, жинақтылық шарты бұзылса, онда тауарды бағалау құны төмендейді. Сонымен қатар бағалау құрылғысының жинақсыздығымен байланысты оның толық немесе бөлікті жұмыс қабілеттілігін ерекшелеу қажет. Сонымен, принтердің жоқтығы компьютердің жұмыс қабілеттілігін қалтырады, бірақ оның бағалау құнын төмендетеді. Әзіл мысал ретінде екі аяқ киімді қарастырайық, оның біреуі жоғалса, онда екіншісінің бағалау құның нөлге төмендетеді, екуі бірге жинақталып қанша тұрса да. Ауыр техника құнымен тағы бір проблеме - бұл техниканы тек жалпы бір жүйе ненмесе бір инвентарлы бірлік ретінде ғана емес, оны құрайтын негізгі түйіндері мен агрегаттары, бойынша да бағалау қажеттігі мен мүмкіндігі. Мұнда төменде қарастырылатын әртүрлі әдістемелік бағыттар болуы мүмкін.
6) машиналар мен құрылғыларды бағалауда кепілдік және жөндеуге қамтамасыз ету жүйесінің болуы немесе болмауын ескеру қажет және бағалау объектісінің қолданушы күшімен жөңдеу жағдайындағы жөңдеуге жарамдылық дәрежесін де ескеру қажет. Сонымен қатар ол жөңдеудің техникалық мүмкіндігі мен қиындығы технологисымен ғана емес, қосымша бөліктерінің қажетті жиынтығын алу мүмкіндігі мен де анықталады. Осылайша өндірістен алынған машиналар мен құрылғылар үшін оларға қосымша құрылғылар шығаруда тоқтатылады.
7) машиналар мен құрылғылардыңтауар өткізу желісінің барлық агенттерінің алдында нарықта тауардың таралуы мен жойылуы мәселесі қатаң тұрады. Сондықтан олар әрқашан өзіндік құнға, алу немесе қалған баланстық құнға бағыттанбайды.
8) жоғарыдағы мәселені шешуде әсіресе активті, әсіресе массивті сатушыларда машина бірлігі құнында жарнама және маркетинг шығындарының үлесі жеткілікті үлкен шамаға жетеді, мысалы, дефицитті өнімді бағалауда. Осы уақытта бағалаушымен объект аналогтардың сату құнының элементерін анықтауда әрқашан мүмкін емес, ол бағалау үрдісін қиындатады.
9) машиналар мен құрылғылар құнын салыстырмалы бағытқа қатысты әдістермен бағалауда не бағаналатын объектін өзі, не объект - аналог бар өмірлік цикл стадиясын ескеру қажет. Сонымен қатар өмірлік цикл деп - нарықта тауардың нақты моделінің пайда болу уақытынан сол тауардың жаңа моделімен ауыстыруға дейінгі уақыт аралығын түсінеміз. Әрбір өмірлік цикл этапына өзінің құндық саясаты сәйкес келеді.
10) машиналар мен құрылғылар құнын бағалау әсіресе қарапайым бағалау әдісімен (шығын және салыстырмалы бағыт) әрекетті машина паркі құрамына сәйкес импорттық құрылғының жоғары үлесті салмағын қиындатады, осылайша әсіресе бүгінгі Қазақстандық машиналар нарығында: отандық және импорттық машиналар техникалық дәрежесі мен сапа деңгейі бойынша ғана емес, мақсаты бойынша да сәйкес келеді. Монопльдық, бір қатар жағдайларда импортерлер ережелері құнның себепсіз көтерілуіне әкеледі.
Осылайша, мұндай аймақта оқиға активті қолданудың жаңа түріне өту сай қозғалмалы мүлікті бағалау аймағына қарағанда принциптік басқа болады. Барлық өндіріс объектісі оны бар аймақтан тыс қолдану кезінде жоғары құнға ие болатындай да жағдайлар болады. Осылайша бұл құрылғы болады.Бұл меншік түрін бағалау деректер іздеу мен оларды анализдеу логикалық үрдісімен жүреді. Машиналар мен құрылғылардың бағалаудың бірінші қадамы - меншікті мұқият қарау. Бұл меншіктің физикалық күйін идентификациялау мен белгі соғу мақсаты үшін қажет. Жарамсыздықты анықтау үшін информация мен деректер объекті инспекциялау үрдісінде алынады. Машиналар мен құрылғы бірлігі әдетте қандай да бір мақсатпен сатып алынады. Токарлы, фрезерлік, шлифовалдық, аралу сваноктары металдық бөлшектерден материал алу үшін қолданылады. Механикалық және гидравликалық баспасөз жалға беру станоктары металды формалау үшін қолданады. Ленталық кесу және кесу станоктарв, және де механикалық қайшылар осындай металл кесу үшін қолданылады.
Стандартты машиналардан басқа машиналар мен құрылғыларды бағалаушыға кейде арнайы қайта құруды кейбір орнатуларымен жұмыс істеуге ауа компрессорлары, химия өнеркәсібінің технологиялық колонналары, тау құрылғылары, және де әртүрлі жүк түсіру және көлік құралдары.
Мұндай экзотикалық, бірақ практикада тиімді жұмыстар, лазерлер, компьютерлер және цифорлық индикациялар сияқты, құрылғылар өте жиі кездеседі, және біздің өміріміздің әдепкі бөлігіне айналады. Өнеркәсәптің кейбір салалары-пластмасс, цемент өндірісі және ағаш өңдеу өнеркәсібінің өздерінің машиналар мен құрылғылардың спецификалық жиынтығы болады. Негізгі қордың активті бөлігі деп аталатын, машиналар мен құрылғылар кез келген мекеменің, технологиялық негізін құрайды және оның мүлік жиынтығының маңызды бөлігі болып табылады. Бірақ машиналар мен құрылғыларды бағалаудың нақты мақсаттары мен мотивтерінің көп түрлігі үш әртүрлі қиылыспайтын класстарға немесе мақсатты орнатуларға келтірілуі мүмкін:
Мүліктің басқа түрлерінен тәуелсіз машиналар мен құрылғылар бағасы. Бұл баға жеке инвентарлв бірлікпен немесе таратумен. Мысалы, арендаға беру, сату - сатып алу мақсаты мен машиналар мен құрылғылардың жеке түрлерінің нарық құнын анықтауда лизинг, залог және т.б.
Негізгі қорларды бағалау этаптарының бірі ретінде машиналар мен құрылғылардың бағасы.
Жалпы мекемені бағалау этаптарының бірі ретінде машиналар мен құрылғылардың бағасы.
Бірінші жағдайға қарағанда екінші жағдай мен үшінші жағдайда қарастырылатын мекеменің машиналары мен құрылғылардың барлық жиынтығының толық құны туралы айтылады. Орта және үлкен мекемелерде машиналар мен құрылғылар паркі жүздеген және мыңдаған бірлікпен есептеледі, Мұндай бағалау өте көлемді, қазіргі компьютерлік технологияларды қолданусыз оны жүргізу аз эффект береді, ал дәл сол мезетте қолдану мүмкін емес те. Екінші және үшінші жағдайларда машиналар мен құрылғыларды бағалау объектісі ретінде шектеулер қою проблемасы туады, бір жағынан, ал екінші жағынан ғимараттар мен құрылыстар құрылғыны бағалау мақсаты үшін келесі түрлер бойынша топтау ұсынылады:
- негізгі технологиялық;
- көмекші;
- автокөліктік;
- офистік - байланыстың компьютерлік техникасы;
- көбейту иехникасы;
- өндірістік және шаруашылық инвентарь.
Мұндай топтау бағалау үрдісін жеңілдетеді, осылайша негізгі технологиялық және көмекші құрылғыларды бағалау әдісі әртүрлі болуы мүмкін; автокөліктік және офистік құрылғылар, өндірістік және шаруашылық инвентарьлар ереже бойынша белгілі нарықтық стандартталған , бізде немесе шетелде шығарылатын құрылғылар, стандартталмаған құрылғылар, оның ішінде өз өндірісіміздің арнайы құрылғысы.
Жеке топтарға моральді ескірген машиналар мен құрылғылар, өндірістен шығуы, екінші сату нарығында немесе реформаға дейінгі көтерме құн прейскуранттарында және номенклатуралық каталогтарда ізделінуі керек аналогтарды белгілеу мақсатты. Бағалау құны қолдану шарттарымен байланысты емес орнату құрылғысын және тәуелді импорттық құрылғыны жеке қарастыру мақсатты. Соңында, бағалау үрдісінде қарастырылатын мекеменің барлық машиналар паркінің жалпы құн шамасына үлесін қосатын құрылғыға үлкен дәрежеде шоғырлануға мүмкіндік беретін кезекті баланстық құн шамасы бойынша машиналар мен құрылғыларды құндық анализін іске асыру мақсатты.
Машиналар мен құрылғыларды бағалаудың практикада ең жақсы және ең эффективті қолданылуы активтерді бағалау түрі сияқты анықталады, ол берілген уақыт аралығында үлкен таза кіріс әкеледі, не заңдық рұқсат етілген қолдану, ол үлкен кезекті құнға әкеледі. Жеке активтердің немесе барлық өндірістің ең жақсы, ең эффективті қолданылуы оның қазіргі қолданылуынан ерекшеленуі мүмкін екенін ескерген өте маңызды.
Сонымен, бағаланушы активтердің ең жақсы және ең эффективті қолдану мақсатында анализ жүргізілуі керек. Кез келген машиналар мен өндіріс жолының ең жақсы және эффективті жиі қолданылуы болып құрылғы жобаланып, құрылуы табылады. Сонда да, бұл әрқашанда емес. Қолданудың кез келген түрлерінің арасында таңдау жасай отырып басқа қолдану түріне экономикалық өтуге ерекше көңіл аударған жөн. Басқаша айтқанда, құрылғыны алумен қоса басқа қолдану үшін және құрылған жаңа құрылғы құрылысының шығынынан кіші болады. Машиналар мен құрылғылардың кез келген өндіріс жиынтығы немесе тобы қандай бір функцияны орындауға жобаланған екенін ұмытпаған жөн, олар сондай жармсыздық факторларымен бекітілп, активтерді қолданудың жаңа түріне өткен сияқты, сондай дәрежеде функционалдық, технологиялық ескіру ешқашан бекітілмейді. Машиналар мен құрылғыларды бағалауда біз көптеген бағаланатын объектілермен кездесеміз. Бір жағдайларда нақты атауы болып ауыстырудың толық құны табылады, ал басқа жағдайларда - өндірістің толық құны болады. Бағалауда екі терминді қолдану ауыр болады.
Машиналар мен құрылғылардың көптеген бағалаушылары осы терминдерді өзара байланыстыра қолданады немесе құрылғылар тізімі үшін алады және бағалау үшін басқа негіз қолданылған позицияларды арнайы көрсетеді. Мысалы, ескі механикалық калькулятор үшін оның толық өндіру құны емес ауыстырудың толық құны қолданылуы мүмкін. Практикада бағалаушылардың кейбіреулері ауыстырудың толық құнын қолданса, енді біреулері өндірудің толық құнын қолданады. Тәжірибелі бағалаушылар мұндай жағдайлармен таныс, оларды ойша есептей алады, және де өздерінің клиенттеріне есеп бергенде түсініспеушілік болмас үшін түсіндіре де алады.
Машиналар мен құрал-жабдықтарды бағалаудың мақсаты.
Мүлікті бағалау әрқашанда мақсатты сипаты бар. Машиналарды және құрал-жабдықтарды бағалауда келесідей бағалау мақсаттары және дәлелдері аса маңызды.
* Салық салу және бухгалтерлік есеп беру мақсатында кәсіпорынның активтерін қайта бағалау,
* Акционерлік қоғам құру кензінде мүліктік кешеннің жалпы құнын бағалау,
* Несиелеу жағдайында белгілі объектіні кепіл ретінде алу үшін машинаның және құрылыстың кепілдік құнын анықтау,
* Машиналар мен жабдықтардың сақтандыру құнын анықтау,
* Қаржылық менеджмент мақсатындағы машиналармен құрылғылардың құнын анықтау.
Сонымен қатар машиналар мен құрылғылардың құнын анықтағанда:
* Сату, сатып алу кезінде;
* Жалға немесе лизинг беру кезінде;
* Жарғылық капиталда мүліктің үлесін анықтау;
* Кәсіпорынды жабу кезінде;
* Кәсіпорынды ликвидациялаған кезде;
* Инвестициялық жобаның бизнес жоспарын жасау кезінде;
* Объектілерді утилизациялаған кезде және т.б.
Бағалау объектісінің мақсаты мен дәлелдеріне байланысты мынадай болуы мүмкін:
Жекеше, бір ғана машина немесе құрылғылар, нарықтық құн, салыстыру құны, ликвидациялық құн, жалға беру құрылғылар құны, утилизациялық құн анықтаған жағдайда;
Көптеген шартпен бір бірі тәуелсіз бірлік машиналар мен құрылғылар, қалпына келтіру құны анықталған жағдайда;
Машина және құрылғылар комплексін өндіріс - техникалық ақпаратпен тіркеу, комплекстік бөлек элементтерімен және олардың арасында, бір жағынан оны қоршаған инженер - техникалық инфраструктурамен, ал екіншіден нарықтық құн анықталған кезде, ликвидациялық құн, инвестициялық құн.
Құн түрін бағалау мақсаты мен ахуалына байланысты таңдалады.
Бағалау мақсаты мен дәлелдері бағалау объектісін таңдауына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz