КЖ – грамматикасы үшін талдау анықталған және анықталмаған сұлбасы негізінде синтез алгоритмін талдау

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 57 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

МЕХАНИКА-МАТЕМАТИКА ФАКУЛЬТЕТІ

АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР КАФЕДРАСЫ

" КЖ - грамматикасы үшін талдау анықталған және анықталмаған сұлбасы негізінде синтез алгоритмін талдау" тақырыбына жазылған

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Орындаған

(қолы)

Маханов Ш. Б.

Орындаған:

Ғылыми жетекші,

т. ғ. д., профессор

(қолы):

(қолы)

Маханов Ш. Б.: Дюсембаев А. Е.

Орындаған: Нормобақылаушы

(қолы):

(қолы)

Маханов Ш. Б.: Жуманов Ж. М.

Орындаған:

Қорғауға жіберілді:

Кафедра меңг. қ. а, PhD доктор

(қолы):

(қолы)

Маханов Ш. Б.: Бакибаев Т. И.

АЛМАТЫ 2013

Реферат

Дипломдық жұмыс 56 беттен, 8 суреттен, 11 пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, 1 кестеден және 1 қосымшадан тұрады.

Кілт сөздер : Формалды грамматикалар, табиғи тілдер, формалды тілдер, автоматтық грамматика

Зерттеу объектісі : КЖ - грамматикасы үшін талдау анықталған және анықталмаған синтез алгоритмін талдау.

Жұмыс мақсаты : жасанды формалды грамматикаларды құру, синтаксисті талдаулар жасау.

Жасалған жұмыстар : Табиғи тілдер мен формалды тілдерді зерттеп олардың ерекшеліктерін қарастырдық. Формалды грамматикалардың жіктелімін анықтап олардың ерекшеліктеріне талдау жасадық.

Жасалған жұмыс нәтижелері : жасалған жұмыстар бойынша жасанды формалды грамматикаларды құрып, сандарға синтаксистік талдаулар жасалынды.

Зерттеу объектісі бойынша келешекке жасалатын жұмыстарға болжам: алдағы уақыттарда осы жұмыстың нәтижесі өндірістік жұмыстарға пайдасын тигізеді деп санаймын. Келешекте осы программаны ары қарай жалғастырып, көптеген тиімді әдістерді қарастырамыз.

Реферат

Дипломная работа состоит из 56 листов, 8 рисунков, и из списка 11-ти использованных литературных произведений, 1 таблица и 1 дополнение.

Ключевые слова: Формальная грамматика, натуральные языки, формальные языки, автоматическая грамматика

Объект исследования: Чтобы анализировать грамматику произвести анализ известных и неизвестных алгоритмов синтеза - КС.

Цель работы: Чтобы анализировать грамматику главная цель произвести анализ известных и неизвестных алгоритмов синтеза- КС.

Сделанные работы: Исследование натуральных и формальных языков и просмотр их свойства. Определение распределения формальной грамматики и исследование её свойства. Анализ КС языков, просмотр и анализ известных и неизвестных чертежей КС.

Результаты: по сделанным работам пройзведен анализ по пройзвольным формальной грамматике на синтасической основе.

Прогноз на будущее развитие работ над исследованием: в будущем по результатам проделанной работы надеемся на пользу и в индустриально регионе. В будущем будем развивать эту программу, и пересматривать множество полезных решений.

Abstract

Graduation work consists of 56 pages, 8 figures, and from the list of 11-used literary works, 1 table and 1 add-on.

Keywords: formal grammar, natural languages, formal languages, automatic grammar

Object of study: To analyze the grammar to analyze both known and unknown synthesis algorithms - КС.

Objective: To analyze the grammar of the main goal to analyze both known and unknown synthesis algorithms and КС.

Improvements: A Study of natural and formal languages and view their properties. Determination of the formal grammar and study its properties.

Analysis of the КС language, research and analysis of known and unknown drawings of КС.

Results: Did the job performed by analysis on arbitrary formal grammar for the syntactic basis.

The outlook for the future development of the work on the study : in the future based on the results of the work done and hope for the benefit on the industrial region. In the future we will improve this program and research more many useful solutions.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ6

1 ФОРМАЛДЫ ТІЛДЕР7

1. 1 Табиғи тілдер мен олардың сипаттамалары7

1. 2 Формалды тілдер және олардың ерекшеліктері9

1. 3 Бағдарламалау тілдері (Pascal, Delphi, C, C++, C#) 13

2 ФОРМАЛДЫ ГРАММАТИКАЛАР16

2. 1 Грамматиканың жіктелімі16

2. 2 Қысқартылмайтын тілдер (неукорачивающие языки) мен олардың ерекшеліктері19

2. 3 Автоматтық грамматика және олардың ерекшеліктері22

3 КЖ - ГРАММАТИКАЛЫҚ ТІЛДЕР. КЖ - ТІЛДЕРІНЕ ТАЛДАУ ЖАСАУ32

3. 1 КЖ - грамматикалар және олардың ерекшеліктері32

3. 2 КЖ - тілдер талдауының анықталған және анықталмаған сызбалары40

3. 3 КЖ - тілдердің бір сыныбын таңдау алгоритмі44

ҚОРЫТЫНДЫ49

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР50

A ҚОСЫМШАСЫ51

КІРІСПЕ

Алгоритмдер мен деректер құрылымын сипаттауға мүмкіндік беретін кез-келген белгілеулер жүйесін программалау тілдері деп атауға болады. Біздің міндетіміз-барлық программалау тілдеріне ортақ болып келетін негізгі тілдік концепцияларды қарастыру және оларды кең тараған программалау тілдерінің бірінің көмегімен иллюстрациялау болып табылады.

Қазіргі таңда бірнеше программалау тілдері құрылып, пайдаланылып келеді. Дегенмен, көптеген программистер олардың бір немесе екеуін ғана пайдаланады. Программистердің басым көпшілігі әдетте қандайда бір программалау тілі қолданылатын есептеу жүйелерінің қызметіне жүгінеді . Олай болса программистке бірнеше тілді оқып үйренудің қаншалықты пайдалы екеніне тоқталайық. Шындығында, бірнеше тілді оқып үйрену, яғни тек қана тілдің мүмкіндіктерін ғана емес, ондағы программаларды жазу концепцияларын және оның қолданылуына бұл концепцияның қалай әсер ететінін меңгеру программистке мынадай мүмкіндіктер жасайды:

1. Ол әлде қайда тиімдірек алгоритм құра алады;

2. Әдетте қолданылатын программалау тілін едәуір тиімді пайдаланатын болады;

3. Пайдалы программалық констукциялар тізімін толықтырады;

4. Қандайда бір нақты жобаны шешу үшін анағұрлым тиімді программалау тілін таңдай алады.

5. Жаңа тілдерді меңгеру жеңілдейді;

6. Жаңа программалау тілін жазу мүмкіндігі жеңіл іске асады.

Программалау тілін меңгеру дегеніміз оның мүмкіндіктерімен ғана танысу емес. Шын мәнінде, түрлі тілдердің мумкіндіктерінің ұқсастығы алдамшы елес сияқты болып келеді. Олар тек сырт қарағанда ғана ұқсас болғанымен, оларды жеке-жеке зерттеу барысында олардың бағалануы түрліше болып шығуы мүмкін. Мысалы, қарапайым қосу амалының өзі барлық тілдерде ең негізгі амал ретінде қарастырылады, бірақ С++, COBOL не Smalltalk тілдеріндегі оның бағалануы түрліше болып келеді. 50-ші жылдарда алғаш жоғарғы деңгейлі тілдер пайда болысымен олардың дайындау және пайдалану әдістері әрқашан дамып келеді.

50-ші жылдарда Fortran Lіps тілдерінің алғашқы нұсқалары жарық көрді. 70-жылдарда Ada, C, Pascal, Prolog, Smalltalk тілдері, 80-ші жылдары -C++, ML, Postscrіpt, ал 90-шы жылдары Java программалау тілі, сондай-ақ программалау жүйелері -Delphі, Vіsual Basіc, C++ Buіlder т. с. с. дүниеге келді.

1 ФОРМАЛДЫ ТІЛДЕР 1. 1 Табиғи тілдер мен олардың сипаттамалары

Табиғи тіл - адамдардың қарым-қатынасы үшін пайдаланылатын (формалды емес тілдерден айырмашылығы) және қолдан жасалынбаған (жасанды тілден айырмашылығы) тіл.

Табиғи тілдің сөздігі мен грамматикалық ережелері пайдалану тәжірибесімен анықталынады және әрқашан формалды ретінде тіркеле бермейді.

Тілдің негізгі қызметі - пікірді құрастыру, әрекетті реакцияның мазмұнын анықтау мүмкіндігі, «коммуникаторлар» қарым-қатынасы кеңістігін ұйымдастыратын кейбір симметриялық формаларды білдіретін ұғымдарды ұйымдастыру:

коммуникативтік:
констациялайтын (дерек жайлы нейтралды хабарлама үшін) ;
сұрау (деректі сұрату үшін) ;
апеллетивтік (іс - әрекетке түрткі болу үшін) ;
экспрессивтік (айтушының көңіл-күйі мен эмоциясын білдіру үшін) ;
байланыс орнататын (әңгімелесушілер арасында байланыс орнату және оны қолдау үшін) ;
метатілдік (тілдік деректерді талқылау үшін) ;
эстетикалық (эстетикалық ықпал ету үшін) ;
адамдардың белгілі бір тобына жату көрсеткіші қызметі (нәсіл, халық, кәсіп) ;
ақпараттық;
танымдық.

Қазіргі кезде жүйелілік тілдің маңызды сипаттамасы болып есептелінеді. Табиғи тілдің семиотикалық мазмұны мән универсумы мен дыбысталу универсумы арасындағы сәйкестікті орнатуда болып табылады.

Адамнің тілі өзінің ауызша формасындағы көзқарастар жоспарының табиғаты негіздемесі бойынша есту белгісінің жүйесіне жатса, жазбаша түрде көру жүйесіне жатады.

Табиғи тіл генезис типі бойынша мәдени жүйесіне жатады, осылайша ол табиғи белгілер жүйесіне де, жасанды белгілер жүйесіне де қарама-қайшы қойылады. Белгілер жүйесі ретінде адамнің тілі үшін табиғи және жасанды белгілер жүйесінің сипаттары тән.

Табиғи тіл жүйесі көпдеңгейлі жүйеге жатады, себебі ол әр түрлі элементтерден - фонем, морфем, сөз, сөйлемдерден тұрады, олардың арасында қарым-қатынас күрделі әрі көпжақты келеді.

Табиғи тілдің құрылымдық күрделігіне келетін болсақ, тілді белгілер жүйесінің ішіндегі ең күрделісі деп атайды.

Құрылымдық негіздемесі бойынша детерминделген және ықтимал семиотикалық жүйелерді ажыратады. Табиғи тіл элементтерді қолдану тәртібі қатаң емес ықтимал жүйеге жатады және ықтимал сипатқа ие.

Семиотикалық жүйелер динамикалық, жылжымалы және тұрақты, жылжымайтын деп бөледі. Динамикалық жүйелер элементтері бір біріне қатысты өздерінің жағдайын өзгертіп отырады, ал тұрақты жүйеде элементтердің жағдайы өзгермей, тұрақты қалады. Табиғи тілді динамикалық жүйеге жатқызады, алайда онда тұрақты белгілер де көрініс табады.

Белгілер жүйесінің құрылымдық сипаттамаларының тағы бірі болып олардың толықтылығы табылады. Толық жүйені берілген жиынтықтың элементтерінен тұратын белгілі бір ұзындықтың теориялық тұрғыдан мүмкін болатын барлық комбинациясын білдіретін белгілері бар жүйе ретінде анықтауға болады. Соған сәйкес толық емес жүйені белгілерді білдіру үшін берілген элементтердің мүмкін болатын комбинацияларының барлығы пайдаланылмайтын артықтықтың белгілі бір деңгейіне ие жүйе ретінде сипаттауға болады. Табиғи тіл артықтықтың жоғары деңгейіне ие толық емес жүйе болып табылады.

Белгілер жүйелерінің өзгеру қабілеттерінің арасындағы айырмашылық оларды ашық және жабық жүйелер деп жіктеуге негіз болып табылады. Ашық жүйелер өздерінің қызмет ету үрдісінде өзіне жаңа белгілерді қоса алады және жабық жүйемен салыстырғанда неғұрлым жоғары бейімделушілігімен сипаттамалады. Өзгеру қабілеті адам тіліне де тән.

Табиғи тіл өте күрделі, оның көмегімен сөйлесу қызметі жүзеге асырылады, яғни мәтіндердің туындауы мен оны түсіну. Кез келген мәтін материалдық емес мағынаны жеткізетін материалды объект болып табылады. Мағына адам санасында туындайды, алайда басқа адамға қол жетімді бола алмайды: басқа адамның ойына кіру тәсілі жоқ, себебі олар материалды емес, яғни біздің ешқандай сезім мүшеміз арқылы қабылдана алмайды. Тіл ойлардың материалдануының құралы болып табылады: материалды «қабыққа» ие мәтінге айнала отырып ойлар қабылдауға қол жетімді болады және оны басқа адам түсіне алады. Осылайша, тіл - бұл материалдық емес ойларды материалдық субстанцияға айналдыратын, материалдық символдар арқылы немесе белгілер арқылы «кодталуының» құралы, сонымен қатар осы субстанция бойынша ойларды «декодтау» тәсілі. Табиғи тілдің мәтіндері үшін негізгі субстанция болып дыбыстық табылады: бұл есту мүшелері арқылы қабылданатын ауаның тербелісі; графикалық субстанция (көру арқылы қабылданатын мәтіндер) екінші ретті болып табылады. Дыбыстық субстанцияның ауысуының әр түрлі жүйелері (графика немесе жазбаша) адам мәдениетінде маңызды рөл атқарады, алайда табиғи тілдердің барлығына дерлік жасалынбаған және қалыптастырылмаған. Кез келген субстанция сызықтық: ол уақыт бойынша туындайды, кейбір элементтер ерте, келесісі - кешірек. Ой жалпы жағдайда сызықтық емес; сондықтан да ойдан мәтінге ауысу күрделі үрдіс болып табылады және ойлау үрдісіне ықпал етуі мүмкін.

Хабарламаларды «кодтау» және «декодтау» адамның сөйлеу қызметінің екі негізгі түрлері болып табылады: сөйлеу және түсіну, басқаша айтқанда мәтіннің туындауы мен қабылдануы. Тілді толыққанды меңгеру сөйлеу қызметінің осы екі түрлерін сәтті орындау қабілетін көрсетеді; мәтінді туындату қабілеті тасушының белсенді компетенциясы деп аталса, басқа біреудің құрастырған мәтіндерін түсіну қабілетін тасушының пассивті компетенциясы деп атайды.

Табиғи тілдерің ерекшеліктері

Табиғи тілдердің ерекшеліктері олардың болмысынан көрінеді. Табиғи тілдерді зерттеуге формалды тәсілді қиындататын негізгі ерекшеліктер төменде суреттелінген.

- синтаксистің семантикаға (мағынасы) тәуелділігі. Мысалы, сөздің аяқталуы осы сөздердің қандай да бір объектіге қатысты, жанды немесе жансыз нәрсеге байланысты болуы мүмкін. Мысал үшін екі ұқсас сөйлемді қарастырайық.

«Мен кесілген ағыштың түбін көрдім» (Нені?) .

«Мен досымды көрдім» (Кімді?) .

- Семантикалық және синтаксистік әркелкілік. Семантикалық әркелкілік кейбір сөздердің әр түрлі мағынаға ие болуынан туындайды. Мысалы, «Косой шел с косой» сөйлемі контекске байланысты әр түрлі мағынаға ие бола алады. Синтаксистік әркелкілік синтаксистік ережелердің жеткілікті деңгейде қатаң болмауынан туындайды. «Бытие определяет сознание» сөйлемі әр түрлі талқылануы мүмкін. Егер базалық элемент бытие (болмыс) деп есептесек, онда осы сөйлемді «Бытие является главным и оно определяет сознание» деген сөйлеммен ауыстыруға болады. алайда бұл сөйлем былайша талқылануы да мүмкін: «бытие определяется сознанием».

- парадоксальды ұсыныстардың пайда болу мүмкіндігі. Парадоксальды ұсыныстар оларды шынайыға да, жалғанға да жатқызуға болмайды. Парадоксальды ұсынстардың мысалы ретінде мына сөйлемді айтуға болады: «Данное предложение являетс ложным».

- мағынаның жағдайға тәуелдігі;

- тілдің уақытқа байланысты өзгерісі;

- көптеген шектеулері бар синтаксистік көптеген сан.

1. 2 Формалды тілдер және олардың ерекшеліктері

Көптеген жасанды тілдер формалды сөйлемдерді құрастыруда пайдаланылады, яғни мағынаға, ережеге тәуелді емес сөйлемдер. Мұндай тілдер формалды деп аталады. Формалды тілдер синтаксисті сөйлемді құрастыруға формалды тәсілді қамтамасыз етуі керек. Сондықтан да формалды тілдер келесідей ерекшеліктерге ие:

- синтаксистік ережелердің мағынаға тәуелсіздігі;

- парадокстардың пайда болу мүмкін еместігі;

- синтаксистік ережелердің қатаңдығы мен шектеулердің болмауы;

- синтаксистік ережелердің соңғы саны.

Формалды тілдер табиғи тілдер секілді уақыт бойынша өзгеруі мүмкін. Алайда табиғи тілдерден айырмашылығы бұл өзгерістер біртіндеп емес, тілдің жаңа версияларының пайда болуымен көрінеді. Сонымен қатар бір тілдің әр түрлі версияларын әр түрлі тілдер деп қарастыруға болады.

Формалды тілдің төменгі синтаксистік бірлігі болып символ табылады. Символ (әріп) - бұл қарапайым бөлінбейтін белгі. Тіл символдарының жиынтығы алфавитті құрайды. Алфавиттің мысалдары:

Орыс алфавиті - {А, а, Б, б, В, в, …, Я, я }.

Латын алфавиті - {A, a, b, b, C, c, …, Z, z }.

Араб алфаваиті - { 0, 1, 2, . . . , 9 }.

Тілдің символдары қатарға бірігеді. Қатар - бұл символдардың реттелген кезектілігі. Қатардың мысалдары:

Орыс алфавитіндегі қатарлар - «реттелген», «кезектілік», «а».

Латын алфавитіндегі қатарлар - "BEGIN", "THEN", "END".

Екілік (двоичный) алфавиттегі қатарлар - "0", "1", "00", "10", "01010101".

Қатардағы символдар саны қатардың ұзындығы деп аталады. а ₁ а ₂ а ₃ . . . а _n символдарының қатары n ұзындығына ие. Егер қатардың ұзындығы нөлге тең болса, онда қатар бос деп аталады. Бос қатар λ символымен белгіленеді. λ символының алфавит символы еместігін атап өту керек.

А алфавитінің барлық қатарлар жиынтығы А алфавитімен тұйықталу деп аталады және А ^* символымен белгіленеді.

А ^* = А ⁰ U А ¹ U А ² U . . . U А ⁿ $= \sum_{n = 0}^{\infty}\mathsf{A}^{\mathsf{n}}$ (1)

Бұл жерде: А ⁰ €{λ} - бос қатар;

А ⁿ - n ұзындығының қатары.

А ⁺ бос емес қатарлардың жиынтығы келесідей анықталады:

А ⁺ = А ^* \ {λ} = $\sum_{n = 1}^{\infty}\mathsf{A}^{\mathsf{n}}$ (2)

Тіл жалпы жағдайда А ^* жиынтығының еркін жиынтығын көрсетеді. А ^* жиынтығы анықтамасы бойынша шексіз болғандықтан, онда тіл де жалпы жағдайда шексіз болады. Сондықтан да тілді ашықтан - ашық, яғни барлық мүмкін болатын қатарларды атап шығу арқылы жасау мүмкін емес. Мысалы, орыс тілінің барлық дұрыс сөйлемдерін атап шығу мүмкін емес. Тілді сипаттау үшін тілдің мүмкін сөйлемдерін жасау ережелерін қысқа формада суреттейтін арнайы жүйе керек. Мұндай жүйені формалды грамматика деп атайды. Формалды грамматиканың көмегімен құрылған тіл формалды тіл деп аталады. Формалды тілді қоса алғандағы тілдің қатарлары белгілі бір мағынаға ие. Тілдің қатарларының мағынасы кейбір қымбат емес қосымша ақпараттардың көмегімен анықталынады.

Формалды грамматиканың типтері

Формалды грамматикалар бір-бірінен тұжырым ережелер типімен ерекшеленеді. Формалды грамматикалардың тұжырым ережесі типі бойынша жіктелімін американ лингвисті Ноам Хомский енгізген болатын. Хомский формалды грамматиканы төрт типке бөлді.

0 типтегі формалды грамматика (шектелмеген грамматика немесе еркін типті грамматика) келесі түрді айырбастауда қолданылады:

α→ β, (3)

Бұл жерде α және β - еркін түрдің тізбектері.

1 типті формалды грамматика немесе контексті грамматика (контексті тәуелді грамматика) келесі түрді айырбастауда пайдаланылады:

α Α β→ αω β (4)

Мұнда, A - нетерминалды символ;

α , ω , β - еркін түрдің тізбектері, бұл жерде ω тізбегі бос емес немесе ω ∈ (N U T) ⁺ ;

α, β - ережелер контексті.

2 типті формалды грамматика немесе контекстісіз грамматика (контексті еркін грамматика) келесі түрде пайдаланылады:

A → α, (5)

Мұнда, α - еркін бос емес қатар, яғни α ∈ (N U T) ⁺ .

3 типті формалды грамматика немесе тұрақты грамматика келесі түрде пайдаланады:

A → a B немесе A → a, (6)

Мұнда, А және В - нетерминалды символдар, а - терминалды символ.

Формалды тілдер теориясында барлық тұрақты грамматикалар контекстісіз, барлық контекстісі грамматикалар - контексті, барлық контекстілер - шексіз екені дәлелденген.

Тұрақты грамматиканың мысалы: G = {N, T, P, S) .

N ={S};

T = {a, b}

P: S → a; : S → b; S → aS; S → bS.

Осы грамматиканың көмегімен a және b символдарының қатарлары туындайды. Қатарлардың туындау кезектілігін келесі сызба бойынша түсіндіруге болады:

Қолданылатын тұжырым ережесі Қатарлар мазмұны

S

S → aS aS

S → aS aaS

S → b aab

Тұжырым нәтижесі болып aab қатары табылады.

Контекстісіз грамматиканың мысалы: G = {N, T, P, S) .

N ={S};

T = {a, b}

P: S → aSb; S → ab.

Бұл грамматиканың көмегімен a ⁿ b ⁿ түрдегі қатар туындайды.

a ³ b ³ қатар тұжырымының ережесі

Қолданылатын тұжырым ережесі Қатар мазмұны

S → aSb aSb

S → aSb aaSbb

S → ab. aaabbb

Күрделірек түрдегі контекстісіз грамматиканың мысалы:G = {N, T, P, S) .

N ={S};

T = { IF, THEN, ELSE, U, B}

P: S → B;

S → IF U THEN S;

S → IF U THEN S ELSE S.

Бұл грамматика Паскаль типіндегі тілдің әр түрлі шартты операторларын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Мысалы, IF ∪ THEN IF ∪ THEN B ELSE B операторы келесідей түрде қалыптастырылуы мүмкін:

Қолданылатын тұжырым ережесі Қатар мазмұны

S

S → IF ∪ THEN S IF ∪ U THEN S

S → IF ∪ THEN S ELSE S IF ∪ THEN IF ∪ THEN S ELSE S

S → B IF ∪ THEN IF ∪ THEN B ELSE S

S → B IF ∪ THEN IF ∪ THEN B ELSE B

Екінші нұсқа да мүмкін:

Қолданылатын тұжырым ережесі Қатар мазмұны

S → IF ∪ U THEN S ELSE S IF ∪ THEN S ELSE S

S → IF ∪ U THEN S IF ∪ THEN IF ∪ THEN S ELSE S

S → B IF ∪ THEN IF ∪ THEN B ELSE S

S → B IF ∪ THEN IF ∪ THEN B ELSE B.

Формалды логика мен информатикада формалды тіл - бұл соңғы алфавиттің соңғы сөздерінің (қатар, тізбек) жиынтығы. Тілді түсіну көбінесе автоматтар теориясында, есептеу теориясында және алгоритмдер теориясында қолданылады. Осы объектімен байланысты ғылыми теория формалды тілдер теориясы деп аталады.

Модельдер теориясында тіл информатика тіліне емес, алфавитке сәйкес келеді. Тіл көптеген символдар, қызметтер мен қарым-қатынастардан, сонымен қатар айнымалылар жиынтығынан тұрады. Осы жиынтықтың әрбіреуі шексіз болуы мүмкін. Тілден оның универсалды логикалық символдарымен бірге логикалық пікір қалыптастырылады.

Формалды тіл әр түрлі анықталуы мүмкін, мысалы, осы тілге енетін сөздердің қарапайым аударылуы. Бұл тәсіл негізінен соңғы тіл мен қарапайым құрылым тілдерін анықтауға қолданылады.