Корпорация капиталын басқару ерекшеліктері


ҚAЗAҚСТAН РEСПYБЛИКAСЫНЫҢ БIЛIМ ЖӘНE ҒЫЛЫМ МИНИСТIРЛIГI
ӘЛ-ФAРAБИ aтындaғы ҚAЗAҚ ҰЛТТЫҚ YНИВEРСИТEТI
ЭКOНOМИКA ЖӘНE БИЗНEС ЖOҒAРЫ МEКТEБI
«Қaржы» кaфeдрaсы
«Қoрғayғa жiбeрiлдi»
«» 2015ж
Хaттaмa № ___
Кaфeдрa мeңгeрyшiсi
М. Ж. Aрзaeвa
«Корпорация капиталын басқару ерекшеліктері (Алматы қаласы ЖШС «Эл-Би-Казахстан» мысалында) »
тақырыбындағы
ДИПЛOМ ЖҰМЫСЫ
5B050900- «Қаржы»
Oрындaғaн:
Ф11К1 тобының стyдeнті
(қолы, күні )
Ғылыми жeтeкшiсi:
аға оқытyшы
(қолы, күні )
(қолы, күні )
Алматы 2015
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ YНИВEРСИТEТІ
ЭКОНОМИКА ЖӘНE БИЗНEС ЖОҒАРЫ МEКТEБІ
В050900 «Қаржы» мамандығы
«Қаржы» кафeдрасы
Дипломдық жұмысты орындаyға бeрілгeн
ТАПСЫРМА
Ф11К2 тобының стyдeнті Паргана Сапармұрат Пахырұлы
Жұмыстың тақырыбы: «Корпорация капиталын басқару ерекшеліктері (Алматы қаласы ЖШС «Эл-Би-Казахстан» мысалында) »
№ «» бұйрығымeн бeкітілгeн
Аяқталған жұмысты өткізy мeрзімі «»
Жұмысты бастаyға дeгeн Қазақстан Рeспyбликасының нормативтік заңнамалық актілeрі мeн, отандық жәнe шeтeлдік ғалым-экономисттeрінің eңбeктeрі мeн интeрнeт ақпараттары жәнe ЖШС «Эл-Би-Казахстан» компаниясының ақпараттары қолданылады
Диплом жұмысында қаралатын сұрақтардың тізімі нeмeсe диплом жұмысының қысқа мазмұны:
а) Корпорация капиталынның экономикалық мәні мен мазмұны, сыныптамасы және корпорация капиталын басқарудағы қаржы менеджментінің ролі
б) Алматы қаласы «Эл-Би-Казахстан» ЖШС мысалында капиталды басқару ерекшеліктері мен қаржылық нәтижелерін талдау
в) Корпорация капиталын басқаруды жетілдіру жолы ретінде корпорация капиталын бағалау ұсынылған
Диплом жұмысын дaйындay
КEСТEСІ
Кафeдра мeңгeрyшісі
э. ғ. к., доцeнт
Ғылыми жeтeкші
аға оқытyшы
Реферат
Тақырыптың өзектілігі. Нарықтық экономика жағдайларында кәсіпорындардың өзінің қаржылық - шаруашылық қызметіне қажетті қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету олардың өз мойындарына түсіп отыр. Жоспарлы экономика жағдайларында кәсіпорындар қаржылық мұқтаждықтар мен қиындықтарға душар болған жағдайда мемлекеттің және оның орталықтандырылған қаржы жүйесіне арқа сүйейтін еді. Алайда нарықтық қатынастардың орнауы мен дамуы аталған мәселені кәсіпорындардың өз мойындарына жүктеп отыр.
Кәсіпорындардың меншікті және қарыз қаражаттарын тарту нәтижесінде қалыптасқан капитал құрылымы оның қызметінің тиімділігін, қызметінің түпкі мақсаты болып табыстылығын анықтап беретін бастапқы фактор болып табылады. Әрине, кәсіпорындар өз қызметі барысында меншікті капиталға арқа сүйейді. Олардың кәсіпкерлік табыстан алған табысы - бизнестің дамуының бірден-бір көзі болып табылады. Алайда, меншікті капитал кәсіпорындардың экономикалық-әлеуметтік дамуы мәселелерін шешу үшін жеткіліксіз, сол себепті кәсіпорындар өз қызметі барысында сырттан қаражат тартуларына тура келеді. Демек, қарыз қаражаттар тарту кәсіпкерлікті дамытудың басты шарты болып табылады.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі - кәсіпорындардың капитал құрылымын және оның құнын анықтаудың теориялық және әдістемелік негіздеріне сүйене отырып, оңтайлы капитал құрылымын қалыптастыру жолдарын іздестіру болып табылады. Осыған қол жеткізу үшін дипломдық жұмыстың мақсаты
Ел басының жолдауына сәйкес, корпоративтік секторды дамытуды шешу мәселелерінің бірі олардың қаржылық жағдайының тұрақтандырылуы, соған байланысты капитал құрылымын оңтайландыру мәселелері маңызды болып танылады. Албұл мәселені шешу үшін қаржы менеджментін осы салаға енгізу қажетті болып табылады.
Сонымен, жоғарыда аталған себептерге байланысты зерттеу тақырыбының өзектілігінде күмән жоқ деуге болады.
Тақырыпты зерттеу мақсаты корпорациялар капиталын тиімді ұйымдастыру мен басқару шараларын анықтау.
Дипломдық жұмыстың тақырыбын зерттеу барысында мынадай талаптар қойылды: Корпорациялар капиталының мазмұны және тұжырымдамаларын зерттеу; корпорациялар капиталының экономикалық маңызы мен мазмұнын анықтау; Корпорациялар капиталының ұйымдастырылу ерекшеліктерін зерттеу.
Қойылған талаптарға сай мынандай мәселелер туындады: корпрорациялар капиталының мазмұнын және тұжырымдамаларын отандық және шетелдік ғалымдардың оқулықтары және ғылыми жұмыстарымен танысып анықтау; корпрорациялардың ұйымдастырылу ерекшеліктерін зерттеу барысында заңнамалық нормативтік актілермен танысу; қаржы менеджменті негізгі көрсеткіштерін зерттеу объектісі бойынша талдау.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Нарықтық экономика жағдайларында кәсіпорындардың өзінің қаржылық - шаруашылық қызметіне қажетті қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету олардың өз мойындарына түсіп отыр. Жоспарлы экономика жағдайларында кәсіпорындар қаржылық мұқтаждықтар мен қиындықтарға душар болған жағдайда мемлекеттің және оның орталықтандырылған қаржы жүйесіне арқа сүйейтін еді. Алайда нарықтық қатынастардың орнауы мен дамуы аталған мәселені кәсіпорындардың өз мойындарына жүктеп отыр.
Кәсіпорындардың меншікті және қарыз қаражаттарын тарту нәтижесінде қалыптасқан капитал құрылымы оның қызметінің тиімділігін, қызметінің түпкі мақсаты болып табыстылығын анықтап беретін бастапқы фактор болып табылады. Әрине, кәсіпорындар өз қызметі барысында меншікті капиталға арқа сүйейді. Олардың кәсіпкерлік табыстан алған табысы - бизнестің дамуының бірден-бір көзі болып табылады. Алайда, меншікті капитал кәсіпорындардың экономикалық-әлеуметтік дамуы мәселелерін шешу үшін жеткіліксіз, сол себепті кәсіпорындар өз қызметі барысында сырттан қаражат тартуларына тура келеді. Демек, қарыз қаражаттар тарту кәсіпкерлікті дамытудың басты шарты болып табылады.
Кәсіпорындар үшін оңтайлы капитал құрылымын қалыптастырудағы ең маңызды сұрақтар - бұл қажетті қаржы ресурстарын қандай бағамен тарту керек екендігі. Кәсіпорынның нарықтық экономика жағдайларындағы басты стратегиялық мақсаты өзінің ағымды және келешектегі нарықтық құнын арттыру және оны қолдау болып табылады. Ал бұл жетістікке жетудің бірден бір жолы - капиталдың құнын тиімді басқару. Капитал құны неғұрлым жоғары болса, кәсіпорын қызметінің тиімділігі де соғұрлым төмендей береді және керісінше. Сол себепті кәсіпорынның қаржы менеджерлері капитал құрылымын қалыптастыру көздерінің құнын анықтауға үлкен назар аударулары қажет.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі - кәсіпорындардың капитал құрылымын және оның құнын анықтаудың теориялық және әдістемелік негіздеріне сүйене отырып, оңтайлы капитал құрылымын қалыптастыру жолдарын іздестіру болып табылады. Осыған қол жеткізу үшін дипломдық жұмыстың мақсаты
Ел басының жолдауына сәйкес, корпоративтік секторды дамытуды шешу мәселелерінің бірі олардың қаржылық жағдайының тұрақтандырылуы, соған байланысты капитал құрылымын оңтайландыру мәселелері маңызды болып танылады. Албұл мәселені шешу үшін қаржы менеджментін осы салаға енгізу қажетті болып табылады.
Сонымен, жоғарыда аталған себептерге байланысты зерттеу тақырыбының өзектілігінде күмән жоқ деуге болады.
Тақырыпты зерттеу мақсаты корпорациялар капиталын тиімді ұйымдастыру мен басқару шараларын анықтау.
Дипломдық жұмыстың тақырыбын зерттеу барысында мынадай талаптар қойылды:
- Корпорациялар капиталының мазмұны және тұжырымдамаларын зерттеу;
- корпорациялар капиталының экономикалық маңызы мен мазмұнын анықтау;
- Корпорациялар капиталының ұйымдастырылу ерекшеліктерін зерттеу.
Қойылған талаптарға сай мынандай мәселелер туындады:
- корпрорациялар капиталының мазмұнын және тұжырымдамаларын отандық және шетелдік ғалымдардың оқулықтары және ғылыми жұмыстарымен танысып анықтау;
- корпрорациялардың ұйымдастырылу ерекшеліктерін зерттеу барысында заңнамалық нормативтік актілермен танысу;
- қаржы менеджменті негізгі көрсеткіштерін зерттеу объектісі бойынша талдау.
Зерттеу объектісі: «Эл-Би-Казахстан» ЖШС-нің қаржы-шаруашылық қызметінде қолданылатын капиталы құрамы мен құрылымы.
Диплом жұмысының құрылымы кіріспе, қорытынды, және үш тараудан тұрады.
Бірінші бөлімде, капиталдың экономикалық мәні мен мазмұны, корпорация капиталының сыныптамасы және капиталды пайдалану тиімділігін анықтау әдістері, сонымен қатар корпорация капиталын басқарудағы қаржы менеджментінің ролі қарастырылған.
Екінші бөлімде, кәсіпорынның капитал құрылымын басқаруда «Эл-Би-Казахстан» ЖШС-нің қаржылық нәтижелеріне талдау жасалынған. Осы бөлімде, «Эл-Би-Казахстан» ЖШС-нде негізгі және айналым капиталы мен меншік және қарыз капитадарын 2012-2014 жж тиімді басқарылуына талдау жасалған.
Үшінші бөлімде, корпорация капиталын басқаруды жетілдіру жолдары қарастырылған. Нарық жағдайындағы кәсіпорынның капитал құрылымын басқаруды жетілдіру жолдары ретінде кәсіпорында дағдарыстың алдын алу - капиталды оңтайлы басқару нәтижесін басқаруды «Эл-Би-Казахстан» ЖШС-нің мысалында есептеулер жүргізіліп кәсіпорынның капитал құрылымын басқаруды оңтайландыру жолдары ұсынылған.
Методикалық негізі ретінде отандық және шетелдік ғалым экономисттердің жұмыстары, оқулықтар және мерзімдік басылымдар, басқаруды «Эл-Би-Казахстан» ЖШС-нің 2012-2014 жж. қаржылық есебі қарастырылды.
1 КОРПОРАЦИЯ КАПИТАЛЫН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
- 1 Капиталдың экономикалық мәні мен мазмұны
Қазіргі кезең кәсіпкерлікті дамытуда өте қолайлы да ыңғайлы кезең болып тұр. Өйткені, бүгінде Елбасының тапсырмасы негізінде Үкіметпен бірлесе келе, бірқатар жұмыстары атқарылуда. Кәсіпкерлердің басын біріктіру. Кәсіпкерлердің басын біріктіре отырып, олармен кері байланыс тетігін күшейту кәсіпорынның келешектегі кепілі мен жай-күйінің орнықтылығының негізі оның қаржы тұрақтылығы болып табылады.
Экономика негіздері бойынша «капитал - көп мағыналы ұғым: ол материалдық игіліктердің қоры, ол сонымен қатар материалдық емес элементтерді де қамтиды, атап айтқанда адамның қабілеті, білімі. Капиталдың екі негізгі формасын айтуға болады: өндіргіш капитал-өндіріс құрал - жабдықтары, ақшалай капитал - ақша капитал тиімді пайдалану арқылы ол иесіне табыс әкеледі, Капиталдың өсімі - пайызы деп аталады. »[1]
Нарықтағы сатушылар мен сатып алушылардың арақатынастарының объектісіне байланысты, капитал нарығы деген түсінікке анықтаманың екі түрлі болуы мүмкін.
- Өндіріс факторлары нарығында капитал деп олардың құндық өлшеміндегі физикалық капитал түсініледі. Бұл жағдайда капиталдар нарығы өндіріс факторлары нарығының бір бөлшегі болып табылады.
- Қаржы нарығында капитал дер ақша капиталы түсініледі. Сондықтан капиталдар нарығы қарыз капиталдар нарығының құрамды бөлігі болып табылады. [2]
Капитал :
- Өндіріс факторы ретінде және қаржы ретінде пайдалануға болады.
- Өндіріс факторы ретінде капитал өндіріс құралдарын сипаттайды. Мұнда ұзақ уақыт пайдаланылатын өндіріс құралдары (машина, құралдар) жер қысқа мерзім пайдаланылатын өндіріс құралдары (шикізат, энергия қуаты, жол байланыс қызметі) .
Нақты капитал пайда болу үшін өндіріс құралдарын сатып алуға қаржы қажет. Осы қаржы ақша капиталы болып табылады. Өндіріс құралдарын сатып алуға капиталдың жұмсалуы қаржыландыру , ал ақша капиталын нақты капиталға айналдыру- инвестициялау деп аталады.
Тауар өндірісі пайда болып қалыптасқаннан бері, капитал мынадай тарихи формалар алған: сауда капиталы, өсімқорлық, өнеркәсіптік. Капитал түсінігіне ең толық, жан жақты зерттеуді жүргізген К. Маркс. Капиталдың қызмет етуінің нақты формаларын зерттеумен қатар, ол оның мәнін, мазмұнын зерттеген. К. Маркс капиталды зат деп қоймай, ол оны қозғалыс деп тұжырымдады. Капиталды капиталистер мен жалдамалы жұмысшылар арасындағы ерекше белгілі тарихи қоғамдық қатынастар деп көрсетті. Осымен қатар капиталдың заттық түрі болады көрсетті - машина, шикізат, құрал-жабдықтар. Кәсіпкерік сфераның қандайда болмасын, кәсіпкер капитал жұмсап өзіне тезірек пайда табуды мақсат етіп қояды. Ол үнемі пайда табуды көздейді. Бұл үшін ол өндірісті үзбей, жалғастыра жүргізуі керек, яғни ұдайы өндіріс болуы керек. [1]
Экономикалық теорияда капиталға беретін екі негізгі анықтама бар:
- капитал - деген құрал - жабдықтар жиынтығы,
- капитал деген ақша сомасы.
Бірақ, капитал шаруашылықта пайда табу үшін қолданылады.
Экономикалық теорияның классиктері капиталдың алғашқы қорлануын, капитализмнің қалыптасуының бастапқы кезеңі деп тұжырымдайды.
Ұдайы өндіріс өнеркәсіптік капиталды пайдалану негізінде жүреді. Осы процесте өнеркәсіптік капиталды пайдалану негізінде жүреді. Ұдайы өндірістік процесті, осыған қатысатын өнеркәсіптік каиталдың функционалдық формаларының өзгеруі бағытынан қарасақ. оны мынадай түрге бөлуге болады:
А - Т …Ө . . . Т 1 - А 1
Бұл мынадай заңды сатылардан тұрады:
А- Т . . .
Өндіріс факторлары нарығында тауар формасын алған өндіріс факторларына ақша капиталы жұмсалады.
Сөйтіп, осы ақша капиталы өндіргіш капиталға айналады. Бұл капиталдың функциясы - ондіріске жағдайлар жасау:
Өндіріс процесінде өндіргіш капитал тауарлық капиталға айналады және ол үстеме (қосымша) құн ондіру функциясын атқарады:
. . . Т 1 - А 1
Тауарларға сіңген үстеме құн, оны нарықта өткізген соң, кәсіпкердің қарамағына түседі. Бұл сатыда тауар капиталы тағы да жаңадан ақша капиталына айналады. Тауар капиталыньң функциясы - үстеме (қосымша) құнды өткізу, сату.
Капиталдың бір формадан екінші формаға айналатын қозғалысын оның ауыспалы айналымы деп атайды. Формула көрсетіп тұр - капиталдың ауыспалы айналымы пайда жасауды көздейді:
d=А' - А (1)
Мұнда: А-бастапқы жұмсалған капитал,
d-үстеме құн.
Авансталған капиталдың барлығының қозғалысын үзілмей қайталанып жүріп отыратын жеке акт емес процесс деп қарасақ, онда бұл капиталдың айналымы болады.
Капиталдың айналымы мен оның ауыспалы айналымы бір-бірімен тура келмейді. Ауыспалы айналымның әрқайсысының нәтижесінде кәсіпкерге ақшалай формада авансталған капиталдың тек бір бөлшегі қайтып келеді; барлық капиталдық құн өз иесіне өзінің бастапқы ақшалай формасында толық қайтып түскенде капитал толық айналым жасайды. [2]
Корпорациялық қаржы позициясынан, капитал оны қалыптастыру мен қолдану бойынша корпорация мен басқа да шаруашылық субъектілер арасында қалыптасатын ақша (қаржы) қатынастарын көрсетеді. Капиталды қалыптастыру мен қолдану мәселелерін, оның құны мен құрылымын басқару мәселелерін келесідей ғалым-экономистер: И. А. Бланк, И. Т. Балабанов, В. В. Бочаров, В. Е. Леонтьев, В. В. Ковалев, В. В. Радостовец, Е. С. Стоянова, Т. В. Теплова, М. А. Федотова, О. И. Шмидт және басқа да авторлар зерттеген. Қазіргі шетел зерттеушілерінің ішінен Р. Брейли, Ю. Бригхэм, Ван Хорн, Р. К. Мертон, Г. Марковиц, С. Майерс, С. Росс, Р. Н. Холт, У. Ф. Шарп, Д. К. Шим және т. б. еңбектерін атап өту керек.
Капиталды салу нәтижесінде негізгі және айналым капиталдары құрылады. Қызмет ету барысында негізгі капитал айналымнан тыс активтердің нысанына, ал айналым капиталы - айналым капиталдарының нысанына ие болады. Айналым активтеріне авансталған корпорациялардың ақша ресурстары айналым қаражаттарын білдіреді. [1]
Капиталдың келесідей сипатты қасиеттерін белгілейік:
Капитал - бұл өзінің жеке өсуі үшін қолданылатын байлық. Тек өндірістік-тауарлық процесске капиталды инвестициялау кәсіпкердің табысын қалыптастырады. [4]
Негізгі құралдың қосымша обьектісін еңгізу шикізатқа, жұмыс күшіне және т. б. шығындардың көбейуінде де ескеріледі. Оны қаржыландыру басқа құралдарының қажеттілігін ескереді. [5]
Капитал - дара кәсiпкердiң немесе ұйымның активтерiндегi барлық мiндеттемелер шегерiлiп тасталғаннан кейiнгi үлес. Капитал - танылған міндеттемелерді танылған активтердің құнынан шегеру нәтижесінде пайда болатын қалдық. Бухгалтерлік есепте «Капитал» бөлімі кіші санаттарға бөлінуі мүмкін. Мысалы, акционерлік қоғамда кіші санаттар мынадай түрде болуы мүмкін: акционерлер енгізген қаражат, таратылмаған пайда және капиталдың шоттарына тікелей жатқызылатын пайда немесе залал. [6, 7]
Өндірістік капиталдар және кәсіпорындар қызметінің қаржылық нәтижелері.
Кәсіпорындардың өндірістік және коммерциялық қызметі негізгі өндірістік капиталдарды - негізгі және айналым капиталдарын пайдаланумен байланысты болады. Өндірістік капиталдардың бұлай бөлінуі олардың айналымының сипатымен және дайын өнімді жасаудағы қатысуының нысанымен байланысты. Негізгі өндірістік капиталдар мен материалдық емес активтер өндіріс процесіне ұзақ уақыт бойы қатысады және өзінің құнын біртіндеп, бөліп-бөліп тозығына қарай жаңа өнімнің құнына көшіреді.
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің меншікті қаражаттарына құрылтайшылардың алғашқы жарналары, амортизациялық аударымдар және таза табыс жатады. Алғашқы шаруашылық жүргізуші субъектілерді құрған кезде өндірістік капиталдары, материалдық емес активтерді, айналым құралдарын сатып алудың көзі жарғылық капитал болып табылады.
Мемлекеттік кәсіпорындарда өндіріске жұмсалған инвестициялардың бастапқы көзі қызметін бюджет қаражаттары мен орталықтандырылған бюджеттен тыс қорлар, ал мемлекеттік емес кәсіпорындарда акционерлік капитал атқарады.
Тартылған қаржылай қаражаттар акцияларды орналастырудан, еңбек ұжымы мүшелерінің заңды және жеке тұлғалардың жарналарынан алынған ақшаны қамтиды. Қарыз қаражаттарына коммерциялық банктердің ұзақ мерзімді несиелері, негізгі капиталдарды қаржы лизингі негізінде сатып алу және инвестициялық салық несиесі жатады. [8]
Капитал субъектілердің меншік иелерінің салымдарынан плюс табысы бар қызмет есебінен алынатын және операциялық қызметтің барысында пайдалану үшін қалған минус шығынды қызметтің нәтижесінде меншік иелерінің салымдарын қысқартудан және меншік иелерінің төлемдерінен тұрады.
Капитал - қаржы менеджментінің негізгі ұғымдарының бірі. Бұл тұрғыдан ол корпорация активтеріне (мүлігіне) салынған ақшалай, материалдық және материалдық емес түрдегі қаражаттардың жалпы көлемін білдіреді.
Корпоративтік қаржы тұрғысынан ол корпорация мен басқа шаруашылық субъектілері арасында оны қалыптастыру және пайдалануға қатысты пайда болатын ақшалай (қаржылық) қатынастарды білдіреді. Мұндай ақшалай қатынастар заңды тұлға ретіндегі корпорация мен оның акционер инвесторлары, несиелеушілері, жабдықтаушылары, өнімін (қызметін) сатып алушылары және мемлекет (салық пен алымдарды төлеу) арасында пайда болады. [3]
Капитал салу нәтижесінде негізгі және айналым капиталдары қалыптасады. Жұмыс жасау барысында негізгі капитал айналымнан тыс активтерге, ал айналымдағы капитал - айналымдағы активтер түріне айналады. Корпорацияның айналымды активтерге авансыланған ақшалай қорлары айналым қаражаты болып табылады.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz