Әртүрлі территориялық деңгейдегі жерлерді тұрпаттау және агроэкологиялық бағалауды картографиялау

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 76 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Жұмыстың тақырыбы: Әртүрлі территориялық деңгейдегі жерлерді тұрпаттау және агроэкологиялық бағалауды картографиялау.

Жұмыстың мақсаты: Еңбекшіқазақ ауданының қазіргі жағдайының ерекшеліктерін зерттей отырып, оның геоморфологиялық, ландшафттық карталарын және сол карталар негізінде басқа да карталар сериясын құрастыру.

Жұмыстың міндеттері:

Еңбекшіқазақ ауданының қазіргі кездегі жағдайын анықтау;
Зерттелу аумағының агроландшафттық-экологиялық ерекшеліктерін қарастыру;
Анықталған ландшафттық ерекшеліктерін талдап, тұжырымдап, қорытып картаға түсіру.

Жұмыстың өзектілігі: Картографиялық өнім жан-жақты қолданылады: бастауыш мектептен бастап жоғары оқу орындарына дейін, өндіріс пен өнеркәсіптің құрылысшылар тобынан бастап министрлік кызметкерлеріне дейін. Карталарды қолданушылардың дайындық деңгейі, эстетикалық қабылдау қабілеті әртүрлі болып келеді. Сонымен бірге, карта бетіне түсетін объектілер мен құбылыстардың мазмұны да, оның сипаттамасы да ерекшеленеді. Объектілер мен құбылыстардың мазмұндық сипаттамасы басым сандық және сапалық болуы мүмкін. Осыған қарай картографияда бейнелеу тәсілдері де ерекшеленеді. Карта мазмұны сипаттамасына қарай таңдалған тәсілдік белгілердің пішіні мен түсі өзгеріп отыруы мүмкін. Бұл өзгерістер карта өнімінің арналуына (оқушыларға, студенттерге, әртурлі мамандарға) және масштабына байланысты. Қортындылап айтқанда, картаның қабылдануы, онымен жұмыс істеу нәтижелік тиімділігін жоғарлату үшін бейнелеу тәсілдері дұрыс таңдалуы және қолданылуы диплом жұмысының өзектілігін көрсетеді.

Тақырыптық карталар, оның ішінде ландшафттық, геоморфологиялық карталарды құрастыруда сандық және сапалық мәнді мәліметтерді көрсететін белгілер қолданылады. Бұл диплом жұмысында геоморфологиялық және ландшафттық карталар Еңбекшіқазақ ауданының геоботаникалық картасының мысалында сапалық фон тәсілі мен әдісін қолдану арқылы құрастырылуы көрсетіледі.

Зерттеу әдістері: далалық зерттеу жұмыстары, кешенді физикалық- географиялық талдау, ғарыштық суреттерді бажайлау, деректерді компьютерлік өңдеу әдісі.

Ақпарат көздері: Диплом жұмысының дайындалуында келесі материалдар қолданылды:

Бейнеленетін территорияның 500 000-дық топографиялық карталары;
Қазақстан атласы. - Алма-Ата: 1982 ж. 2 т. ;
ҚР ОҒМ География институтының фондық және есептік материалдары;
Қарастырылып отырған мәселеге байланысты ғылыми және әдістемелік әдебиеттер;
Arc GIS пакетінің операциялық бағдарламалары - 9, 3 версия.

Ғылыми жаңалығы: Картографиялық өндірістегі негізгі картографиялық өнімдер түрлерін құрастыру.

Практикалық маңызы : Жұмыс барысында құрастырылған карталар сериясы арқылы халық Еңбекшіқазақ ауданының қазіргі жағдайын анықтап, даму болашағын болжай алады.

Жұмыстың құрылымы: жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қортындыдан, қолданған әдебиеттер тізімінен (40), 2-кестеден, 13-суреттен және 5- картадан тұрады. Жұмыстың жалпы көлемі компьютерлік текстің 71 бетінен тұрады.

Ландшафттарға бейімделген егіншілік жүйесінің жобасын жасау процессі, негізінен, бес кезеңнен тұрады: зерттелетін нысандарды территориялық тұрғыдан талдау жасау; олардың экологиялық бағасын беру; әрбір анықталған ландшафттардың морфологиялық бірліктерін жер ыңғайларына қарай топтастыру; топтастырған ландшафттарға арналған кешенді агротехнологиялық шараларды анықтау; әрбір ландшафттың төлқұжаттары мен сертификаттарын дайындау.

Осылардың бастамасы және біріншісі болып есептелінетін «зерттелетін нысандарды территориялық талдауының» өзі де бірнеше кезеңді қамтиды: территорияның топырақтық-геоморфологиялық, жер бетінің сулары мен ирригациялық жүйесінің және нысанның ландшафттық картасын жасау. Ресейдің ауыл шаруашылық ғылымдарының академигі Валерий Иванович Кирюшиннің ұсынысы бойынша, ландшафттық картаны жасап болғаннан кейін, әрбір ландшафттарды мекен, қоныс, қонысша және фацияларға дифференциациялау қажет екен. Бұл пікірін, академик В. И. Кирюшин, қазіргі заманның талаптарына сәйкес, шаруа қожалықтарының шағын көлемдегі жерлерінің ауқымына оңтайландыру міндетін шешу мақсатына арнаған.

Агроландшафтық зерттеулердің пайда болуы табиғи-ауылшаруашылық геожүйелерді зерттеу қажеттігін туындатты. Ауыл шаруашылық әрекеттегі ландшафтық әдістің қалыптасуының басталуын В. В. Докучаев және оның шәкірттері топырақ қасиетіне байланыстырады. Олар тікелей табиғи кешен және оны құрайтын оның компоненттерін яғни жер бедері, грунт, климат және т. б. сияқты болып табылады.

Жазып отырған жұмысымның негізгі мақсаты - Еңбекшіқазақ ауданы көлеміндегі түрлі территориялық деңгейдегі жерлердің агроэкологиялық бағалауын геоақпарат көздерімен қамтамасыз ету. Агроландшафт түсінігін түбірімен түсініп талдау, агроландшафттарды зерттеуде ландшафт әдісін қолдану. Осы агроландшафттарды талдауда картограф ретінде ГАЖ-технологияларын қолдану. Әрине бұл мақсатымның кең түрде зертелуінің басты бағыты - алдымен жер тарихын білу[1] .

Еңбекшіқазақ ауданы туралы жалпы мәліметЕңбекшіқазақ ауданының тарихи географиялық сипаттамасы

Есік қаласының о бастағы байырғы атауы нақты тұжырымдалмаған. Екі таудың арасына сұғына кірген босаға есігі іспеттес болғандықтан деген болжам бар. Ал Надеждина станицасы деген атау 1869 жылдан басталған. Есік бастапқыда аудан орталығы болған емес. 1927-28 жылдары аудандар ұйымдастырыла бастады. Соның бірі болып 1928 жылдың күзінде аудан орталығы Каракемерде ашылды. Бірақ түпкілікті болмады. 1929 жылы аудан аты Еңбекшіқазақ болып аталды, 1932 жылы көктемде аудан орталығы Түрген селосына көшіріледі. Сол кезде Түргенде ұйымдастырылған алғашқы МТС секілді мекемелер туындай бастаған соң бұл жерге халық сиыса алмады. Ақыры 1934 жылы маусым айында аудан орталығы Есікке көшірілді.

1968 жылы Есік станицасына ауданға бағынышты қала деген мәртебе берілді. Ал 1997 жылы оған көршілес бұрынғы Шелек ауданы қосылып, аудан аты Еңбекшіқазақ болып қала берді. Аудан кезінде дүркіреген, облыстағы іргелі аудан атанған. Есік қаласына, оның таңғажайып көліне келушілер, демалушылар көп еді. Есік көлі 1963 жылы тасып, Есік қаласының көркіне көптеген нұқсан келтірген.

Ауданға шет елден Хо-Ши-Миннің бас секретары, Н. С. Хрущевтің келгені бар. Қазақстан Республиканың Президенті Н. Назарбаев, Ресей Президенті Б. Ельцин әлденеше рет келген. Республикамызды көп жылдар бойы басқарған Д. А. Қонаев әлденеше рет арнайы келгені. Д. А. Қонаевтын әкесі Шелек селосында болып, шикізат дайындау мекемесінде қызмет те істеген. Д. А. Қонаевтың басшылығымен салынған Бартоғай каналы облыс экономикасын арттыруда күні бүгінге дейін тендесі жоқ үлес қосып келеді. Алтын Адам табылғаннан кейін де Есік қаласына арнайы келушілер көбейді. Елбасы Н. Ә. Назарбаев алғашқылардың бірі болып Америка Құрама Штаттарының ең көрнекті банкирі Керригенді Алтын Адам мұражайына әкеп көрсеткені бар. Сол жылы Президент мұражай келушілер кітабына: «Халқымыздың көне тарихын келер ұрпаққа жеткізуге қызмет істеп жүрген отандастарыма зор рахмет! Н. Назарбаев 13. ҮШ. 92 ж. »- деп жазып кеткен-ді.

Республика тәуелсіздігінің он жылдығына орай Есік қаласында ерекше есте қалар және бір оқиға болды. Тәуелсіздіктің, егемендіктің арқасы болар, 2001 жылы ел рухының енсесі және бір асқақтады. Аудан әкімі ғимараты алдындағы «күн көсем» мүсіні алынып, оның орнына дүние жүзіне мәлім болған Алтын Адам ескерткіші орнатылды. Бұл көпшіліктің көптен күткен тілегі еді. Егемендігіміздің белгісін аңғартқан бұл салтанатқа халық көп жиналды. Алыстан ат сабылтып келуші, көруші қонақтар да көп болды [2] .

Ескерткіш лентасын ауданның бір топ ардагерлері мен басшылары қиды. Алтын адамның ескерткішін мүсінші Болат Құсайынов жасаған екен. Жерден басталған төменгі тұғыр биіктігі төрт метр болса, ескерткіштің өзі 3, 4 метр, сонда барлығы 6 метрге жеткен. Еңсесі биік таңғажайып туынды ақ бас Алатауға қасқая қарап тұр. Батырдың оң қолында алмас қанжар. Үстінде оқ өтпес сауыт. Бас киімі биік шашақты. Алтын түстес бояумен боялғандықтан әсем, айшықты көркемдігімен сәулет өнерінің таңғажайып туындысын паш етеді. Халқымыздың қаһарман да қайсар ұлы ел қорғаны, жер панасы болғанын баяндайтындай.

Алтын адам мүсіні бұл күндері төрткүл дүниенің төрт бұрышына танылып отыр.

Есік қаласындағы бұл тарихи тұлғаға тағзым етуші халық еңсесі және бір көтеріліп, рухы тағы асқақтады. Бұл ұлт болып ұйығандығымыздың, тәуелсіздіктің туын биіктете желбіреткендігіміздің белгісі.

Енбекшіқазақ ауданы таңбасының композициялық негізі - күнді бейнелейтін сәуле шашып тұрған дөңгелек. Дөнгелектің ортасында шаңырақ, екі барыс және Есік қаласынан табылған Алтын адамның алтын тәжі.

1-суретте көрсетілгендей таңба екі түсте - Қазақстан Республикасы Елтанбасы түсі сияқты алтын сары және ашық көк түсте бейнеленген.

Ашық көк түс - аспан мен теңіздің түсі, заңғар мен тұнғиықтың., сондай-ақ жетілгендіктің, тұрақтылықтың, әділеттіліктің және абырой, ар-намыстың белгісі.

Күннің түсіндей алтын түс - даңқтың, құдіретгі күштің, бірліктің символы. Бұл - өмірдің түсі.

Сары түсті дөңгелекте Еңбекшіқазақ ауданы деп жазылған, ал әріптердің арасында кіші көк дөңгелектер салынған, бұл жердің, әлемнің, бейбітшілік пен материалдық табыстың, шексіздіктің белгісі. Алма, жүзім - бұл ауданымыздың - бай, табиғаты сұлу, көркем екендігінің белгісі [3] .

Файл:Еңбекшіқазақ ауданы.png

1-сурет. Еңбекшіқазақ ауданының таңбасы

Таңбаның сырты алтын дәнмен көмкерілген. Таңба Евразия өнерінің дәстүрінде орындалған. Еңбекшіқазақ ауданы таңбасында - бүгінгі күннің бұрылыссыз, тек алға ұмтыла дамуының тандаулы символдары және осы ауданның тұрғындары үшін жарқын болашағы бейнеленген.

Ендеше осы Есік қаласының ертеде Надеждинск деп аталу сыры неде? Надежда - губернатор Г. Колпаковскийдің қызы. Калпаковский Герасим Алекеевич (1814-1896) орыс армиясының генералы болған кісі. Батыс Сібір, Түркістан және Дала өлкелерінің әскери-әкімшілік басшысы. Орта Азия мен Қазақстанда патша өкіметінің отарлау саясатын белсене жүзеге асырушы. Харьков губерниясындағы офицер дворяннің отбасында туған. 1852 жылдан бастап Батыс Сібір өлкесі генерал губернаторының адъютанты болды. 1858 жылы Алатау округімен Ұлы жүз қазақтары өлкесінің бастығы болып тағайындалды. Іле сыртындағы қазақ өлкесіне шабуыл жасаған қоқандықтарға қарсы соғыс қимылында Ұзынағаш маңындағы шайқасқа (1860 ж. ) қатысады. 1862 жылы Шу өзені алқабында жасалған экспедицияны басқарып, Қастек пен Пішпекті алды. Сол үшін оған генерал - майор атағы берілді. 1864-67 жылдары Семей облысының, 1867-82 жылдары Жетісу облысының генерал-губернаторы болып тағайындалды. 1871 жылы оған генерал-лейтенант атағы берілді. 1889 жылы Әскери советінің мүшесі болып тағайындалып, Петербургке ауыстырылды. Калпаковскийдің әуесқой зерттеуші ретінде жеке ғалымдарға және мұражайлар мен ғылыми қоғамдарға Жетісу өлкесінен өзі жинаған құстардың аңдардың және жәндіктердің, өсімдіктердің бай коллекциясын сыйға тартқан. Қызмет бабына байланысты Ш. Уәлихановпен де хат алысып тұрған. Келтіріліп отырған осы деректерге сүйенсек, Жетісу өлкесінің генерал-губернаторы Калпаковскийдің патша өкіметінің отарлау саясатын жүзеге асырушы деп бағалаймыз.

Егер біз ел тарихын қозғар болсақ, алдымен жер тарихын білуіміз керек. Өйткені жер - ата мекен. Жер - халық қонысы, еншісі. Жер арқылы ондағы мекендеген халықты білеміз. Мәселен, Отаны жоқ ұлттар бар. Өйткені ол ұлттар атамекенің мәңгі сақтай білмеген. Атамекенінен айырылған ұлт күндердің күнінде, Отаны жоқ келімсектер, кірмелер болып аталады. Олар өгей баланың күнін кешеді. Мейлі аз ұлт болсын, оның шыққан тегінде белгілі ата-мекені болғаны рас. Түрлі себептерден жер ауды, көшті, басқа жерге сіңісті, жерсінді. Бірақ түбінде ұрпақ болашағына, ұрпақ тағдырына кедергі келтірері қиын-ақ. Содан барып жерінен айрылған халық біртіндеп ана тілінен де айрылады. Ондай мысалдарды көптеп айта аламыз, көріп те жүрміз [4] .

Қай жер кімнің ата мекені екенін тарихтан, картадан да білеміз. Архивті ақтарып отырсақ ескі карталарға көз жүгіртсек, таңданамыз, таңырқаймыз. Халықтың тоз-тоз болғанын, жерінен, ата қонысынан айырылғанын білеміз. Оларда ақыры Отан жоқ болып шығады.

Карта арқылы бүгінгі қазақ жерінің бұдан да көлемді болғанымен көзі ашық адамдар құлақдар. Батыста Ресейдің, шығыста Қытайдың әлі көз тігуін бүгінгі ұрпақ біледі. Нәтижесін көріп те жүр. Жылдар өтер, ол жерлер ұмытылар, басқаның басымдығы түпкілікті өз меншігіне айналдырар. Оны келер ұрпақ тарихтан және картадан білер. Демек, жер тарихы - ел тарихы. Ол көбіне карта аркылы аян.

Республика тәуелсіздігінің ірге тасын неғұрлым берік, орнықты етіп қалау көп ретте рухани игіліктердің салмағы мен сапасына байланысты екенін саралаған сәттерде тарихи танымға, оның заттық. айғақтары - тұтас дәуірлер мен даму кезендерін карталар арқылы зерделеу түбірлі міндеттерді де алға тартатынын жоққа шығара алмаймыз.

Әрбір ұлт жанды, халқын сүйген азамат өз халқының ежелгі тарихын, олардың өткен кезеңдерін жақсы білуге тиісті. Тарихи сана тарихи сабақтастыққа, таным-білімнің тұтастығына, халықтардың бірлігіне, осында өмір сүрген адамдардың. бірін-бірі құрметтеу үлгілерінен бастайды. Ежелден қалыптасып, терен сіңірілген отаршылдық пиғылдағы ойларды еңсерудін тиянақты тағылымы да осында. Қазақстандық, патриотизмге тәрбиелеудің бұл да бір сыннан өткен мектебі болмақ.

Әрбір облыстың және әр ауданның өз картасы бар. Сондықтан атамекеннің ежелгі, байырғы атауларын айтуды жөн көрдік. Кеңес заманында жер атаулары көп өзгерді. Енді өз ата-мекенімізге өзіміз иеміз, әрі қожамыз. Ендеше жер аттарын жете білу қажет. Ондағы атақты адамдарды, бұрынғы батырларды, қазіргі ауыл ардагерлерін кағаз бетіне түсіріп кетуді тарихи парыз тұттық. Ол кейінгі ұрпаққа мұра.

Түрген ауылының батыс жағы Әшекей белі делінеді. Тау бөктерілген Алматы-Түрген-Шелек жолындағы биік асу, тарихи орын. Түрген ауылынан батысқа қарай тартқанда бірден Әшекей белінен алқына, әзер көтерілесіз. Әшекей беліне шыққан кезде батыс жақ мидай жазық. Сол жазықтан Көктөбе ауылы, одан кейін Есік қаласы алақан аясындай анық көрінеді. Іле бойына көз сүзсең Балтабай, Ақши, Жаңашар аймағы да көз алдыңызда [5] .

Осы Әшекей белін ертеде Әшекей атты би қоныстанған екен. Әшекей белі - Алатау сілемдерінің етекке қарай жылжыған жағасы. Тау жағы мал жайылымына, етегі егістікке жайлы өңір. Қалмақ шапқыншылығынан ел күзеткен сардар сарбаздар осы Әшекей беліне қарауыл қойып, әрі осы асу белді қалқан тұтқан. XIX ғасырда, Әшекей би қартайып, қайтыс болғанда сүйегін осы белге қояды. Қылта асу жалдың етек жағы бүгіндері калың мүрде. Әрбір мүрденін, әрбір бейіттін өз тарихы бар, ғасырлардан сақталған және қалыптасқан ескерткіш.

Әшекей белінен батысқа қарай түскен кезде Қарта бұлақ өзені бойына орналасқан қазіргі Көктөбе ауылы басталады. Бұл жазық бұрын Ленин, Совет, Молотов атындағы колхоздар атанған. Ленин атындағы колхоз орталығы Түрген селосының ішінде. Негізгі кәсібі мал шаруашылығы еді. Аудандағы малы көп, ірі шаруашылық. Ал Совет және Молотов атындағы колхоздар темекі өсіріп, егін егетін. Бірақ экономикасы көтерілмеген ауылдар еді. 1957 жылы ұсак, шаруашылықтар біріктіріліп, іріленген кезде Совет пен Молотов қосылып Көктөбе кеңшары атанды. Темекі өсіруді мүлде доғарды. Егіс пен бау-баққа енді жүзім өсіру басталды. Ауа райы қоңыржай салқын болғандықтан Алматы апортын өсіруге ыңғайлы болып шықты. Төменгі тастақ жерге жүзімнің жақсы өсетіні белгілі, сондықтан ркацители, пинофран, мускат пен жемчуг сорттары, жеміс ағаштарының - апорт, голден-делишес, румянка, заря Алатау, Талғар аруы секілді жана тұқымдарын жаппай отырғызылды.

Есік қаласының Батыс жағынан Талғар қаласына дейін 4 ауыл бар. Олар Алатау бөктерінде Алматы-Талғар-Есік жолы бойына орныққан үлкен елді мекендер. Өздерін Красный Восток, Рахат, Қайназар, Азат ауылдарынанбыз деп мақтан тұтады. Осы төрт ауыл Кеңес үкіметінің кезінде Ильич атындағы колхоз атанды. Аудандағы ең ірі малды шаруашылықтың бірі еді. Тіпті түйе де өсірілетін. Ильич атындағы колхоз болмай тұрып бұл төрт ауыл өзінше артель болды. Кейін әрқайсысы жеке колхозға айналды. Бірақ ешқашан совхоз болмай кетті.

Ауыл шаруашылығында олар көбіне темекі өсіретін. Кейін картопқа көшті. Малы Сарытауқұм, Қарой жақта қыстайтын. Қайназар ауылының бас жағы, тау іші - «Удос» жазығында 800 гектар шабындығы тізеден келетін шалғын еді. Одан жоғары Ормақай, Орта сай, Шеткі сай, Солдат сайы болып тау іші жалғасып жатады. Бәрі жасыл жайлау. Малшылар Алатаудың күнгей жағына, атақты Есік көлінен бес шақырым ары, қалың қарағайлы, шыршасы көп Жасыл көлге дейін баратын. Тау іші қолдан жасалғандай көлге бай. Боз көл де осы тау ішінде. Суы тұнық, ауасы таза. Айналасы көк жасыл желекке көмкерілген, масаты кілемдей жаз бойы кұлпырып жататын. Қалың карағай арасындағы хош иісі керемет-ақ.

Бұл ауылдан шыққан жазушы Шарбану Құмарова, сазгер Құддыс Қожамиярова сот Әшімбай Рахманов, оқу ағарту ісінің үздігі, әрі ардагері Ілияс Оразбаков, заң саласының ардагері Нұрдәулет Алтынбеков есімі бүкіл республикаға аян. Есік қаласынан кейінгі аудандағы ен үлкен елді мекеннің бірі - Түрген. Бағы заманда Түркеш батырдын есімімен аталса, кейін Михайловск, одан Түрген болып өзгерген деген әңгіме бар. Ресейдің Воронеж губерниясымен, Волганың терістік аймақтарынан 1864-83 жылдары орыс шаруалары қазақ жерінен үдере көше бастаған. Верныйға 400-ден аса отбасы жетеді. Одан қоныс іздеп жылжығандар Софийск (Талғар), Надеждинск - (Есік), Михайловск (Түрген) аймағына қоныстанып, аздаған тобы Балтабайдан бастап Шелекке дейін ен шұрайлы деген аймаққа көш басын тірейді. Түрген селосы Есік қаласының күншығыс жағында іргелес [6] .

XVIII ғасырдың аяғында «ақтабан-шұбырындыдан құтылған қазақ даласының Жетісу бөліміне Қоқан хандығының ықпалы күшейе бастағандығын тарихтан білеміз. Терістігі мен батысына орыс патшалығының ықпалы басып келе жатқан халықтың екі жақтан да ауып, паналар тұсы тек Жетісу өлкесі болып қана қалады. Сол тұста атақты Байдібектің кол астындағы Қазығұрт, Сайрам маңын мекендеген Албан руының бір бұтағы - Албанньң ішіндегі Құланаян және Есен аталарын Әжібай батыр бастап, Түрген жеріне ауады. Талдыбұлақ сайымен Түрген сайларының арасындағы Каракемер аталатын жерге қоныстандырады. Ал қыстауға қазіргі Балтабай, Атанқұл деп аталатын жерді, жайылымы жетерліктей Түрген мен Белшабдар өзендерінін орта тұсындағы аймақты береді. Бұл жерлер қазірге дейін байырғы атымен осылай аталады. Егіншілікпен ерте айналысқан, өзбек халқымен қоян-қолты өскен елдің ұлдары суландыру, егіншілік мәселесіне жеті болып шыққандықтан да бұрын игерілмеген өлкеге ескі Сатай арығының ізімен келетін үлкен Тоған қазып, Түрген өзенінен жазыққа су шығарады. Тоған қазылғаннан соң бұрынғы арықтың аты ұмытылып кетті. Себебі игерілген жердің көлемі бірнеше жүз есе асып кетіп еді. Бұның өзі бір тарих.

Түрген өзенінің шығыс жағын жайлаған Әжібай өзінің Атаммқұл атты ұлына Құлжа жолдың бойындағы қазіргі Маловодное ауылын еншілетеді. Бақтияр атты ұлына бүгінгі Талдыбұлақты, тау сағасын мекендетеді. Ал Жанбота атгы ұлы Казаткомға тұрақтайды. Казатком бұрын Шилікемер делінетін.

Түрген өзенінің шығыс жағы Шөладыр жазығы атанатын, ол қазіргі Қаракемер ауылы. Түрген өзенінің арнасын Әжібай тау бөктерінен бұрып, Шөладырға су шығарады. Ел оны күні бүгінге дейін Әжібай тоғаны атауда. Осы тоғанның бір саласы Қасқа арық. Ол Қаракемер ауылын қақ бөліп өтеді. Шөладыр жазығының тау етегі қалың ну орман болған көрінеді. Сол орман жанып ұзақ өртенеді. Орны кара күйе болып кала береді. Тау етегіндегі кемер де өрттен кейін қаракүйелештенген. Бұл өңір содан Қаракемер атанған, Шөладыр жазығын, Қаракемер елді мекенін Әжібай тоғаны суландырған соң табиғат қайта түлейді. Көк жасыл желекке бөлейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.