Екінші деңгейдегі банктердің кірістері
КІРІСПЕ
1 ЕКIНШI ДЕҢГЕЙДЕГI БАНКТЕРДIҢ КIРIСТЕРIНIҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНIНIҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГIЗДЕРI
1.1 Екінші деңгейдегі банктердің кірістері, олардың құралу көздері және жіктелуі
1.2 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ технико.экономикалық көрсеткіштеріне сипаттама
1.3 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ есеп саясаты
2 «БАНКПОЗИТИВ ҚАЗАҚСТАН» АҚ КІРІСТЕРІНІҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ
2.1 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ пайыздық кірістерінің есебі
2.2 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ комиссиялық кірістерінің есебі
2.3 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ өзге де кірістерінің есебі
3 «БАНКПОЗИТИВ» АҚ КІРІСТЕРІН ТАЛДАУ
3.1 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ пайыздық кірістерін талдау
ҚОРЫТЫНДЫ
1 ЕКIНШI ДЕҢГЕЙДЕГI БАНКТЕРДIҢ КIРIСТЕРIНIҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНIНIҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГIЗДЕРI
1.1 Екінші деңгейдегі банктердің кірістері, олардың құралу көздері және жіктелуі
1.2 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ технико.экономикалық көрсеткіштеріне сипаттама
1.3 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ есеп саясаты
2 «БАНКПОЗИТИВ ҚАЗАҚСТАН» АҚ КІРІСТЕРІНІҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ
2.1 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ пайыздық кірістерінің есебі
2.2 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ комиссиялық кірістерінің есебі
2.3 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ өзге де кірістерінің есебі
3 «БАНКПОЗИТИВ» АҚ КІРІСТЕРІН ТАЛДАУ
3.1 «БанкПозитив Қазақстан» АҚ пайыздық кірістерін талдау
ҚОРЫТЫНДЫ
Нарықтық қатынастар Қазақстан экономикасына үлкен өзгерiстер енгiздi. Бұрынғы уақытта экономикалық қатынастар бiрыңғай мемлекеттiк меншiктiң негiзiнде құралса, ендi есеп айырысу, пайда, тиiмдiлiк негiзiнде құрыла бастады.
Банктердiң қаржылық-шаруашылық қызметтерiнiң негiзгi және басты көрсеткiшi болып кiрiстердiң шығындардан артуы негiзiнде анықталатын және барлық құрылымдық бiрлiктердiң тиiмдiлiгiн көрсететiн қаржылық нәтиже болып табылады.
Банк қызметiнiң қаржылық нәтижесi оның есептi кезеңдегi меншiктi капиталының өзгеруiне байланысты. Банктiң меншiктi капиталының бiртектi өсуiн қамтамасыз ету қабiлетi қаржылық нәтиже көрсеткiштерiарқылы сипатталады. Қаржылық нәтиже көрсеткiштерi, кiрiстер банктiң шаруашылық нәтижесiнiң барлық бағыт бойыншаабсолюттiк тиiмдiлiгiн көрсетедi. Банк қызметiнiң жалпылама тиiмдiлiгiн рентабельдiлiк коэффициент көрсетедi.
Сәйкесiнше, кiрiстердiң өсуi пайданың артуынаалып келсе, таза пайда өзiн өзi қаржыландыруға, персоналдарды материалды және әлеуметтiк қолдау мәселелерiн шешу, нарықтағы позициясын нығайту секiлдi мәселелерге негiз болады. Сонымен қатар, пайда жергiлiктi және мемлекеттiк бюджеттiң негiзгi құралу көзi болып табылады. Кiрiс - сенiмдiлiк деңгейi мен қаржылық игiлiк секiлдi банктердiң iскерлiк қасиеттерi мен нәтижелерiн бағалау жүйесiндегi маңызды көрсеткiшi.
Банктердiң кiрiсiнiң есебi және оны талдау, оның қызметiнiң тиiмдiлiгiнiң негiзгi факторы болып табылады. Кез келген коммерциялық ұйымдар секілді «БанкПозитив Қазақстан» АҚ-ның негізгі мақсаты пайда табу арқылы өз қызметін жалғастырып, тұтыншуларға банктік қызметті ұсыну болып табылады. Себебі, банк үшін қызметін ары қарай жалғастыруының негізгі ынталандырушы факторы –кірістер және олардың бухгалтерлік есеп шоттарында қалай көрсетілетіні банк үшін өте маңызды. Сонымен қоса, банктің кірістерін талдау, олардың алдыңғы жылмен салыстырғандағы өзгеруін, даму тенденциясын анықтау, кіріс түрлері бойынша жеке-жеке талдау жүргізу банк үшін маңызды және тұрақты түрде жүргізуді талап ететін үрдіс болып табылады. Банк кірістерінің өзгерісіне әсер ететін факторларды анықтау және оларды, банк қызметіне кері әсерін тигізіп жатқан жағдайда, жою мәселелері қарастырылады. Ал егер, керісінше, белгілі әсер ету фактор банк қызметіне оң әсерін тигізіп жатқан болса, сол әсер етуші фактордың әсер ету ықпалын сақтап қалу немесе одан әрі дамыту қажет. Егер де, банк өз қызметінен ешқандай да, экономикалық пайда алып жатқан жоқ болса, онда банк өз қызметін тез арада тоқтату мәселелерін қарастырады. Сондықтан да таңдап алынған тақырыбым өзекті болып табылады.
Банктердiң қаржылық-шаруашылық қызметтерiнiң негiзгi және басты көрсеткiшi болып кiрiстердiң шығындардан артуы негiзiнде анықталатын және барлық құрылымдық бiрлiктердiң тиiмдiлiгiн көрсететiн қаржылық нәтиже болып табылады.
Банк қызметiнiң қаржылық нәтижесi оның есептi кезеңдегi меншiктi капиталының өзгеруiне байланысты. Банктiң меншiктi капиталының бiртектi өсуiн қамтамасыз ету қабiлетi қаржылық нәтиже көрсеткiштерiарқылы сипатталады. Қаржылық нәтиже көрсеткiштерi, кiрiстер банктiң шаруашылық нәтижесiнiң барлық бағыт бойыншаабсолюттiк тиiмдiлiгiн көрсетедi. Банк қызметiнiң жалпылама тиiмдiлiгiн рентабельдiлiк коэффициент көрсетедi.
Сәйкесiнше, кiрiстердiң өсуi пайданың артуынаалып келсе, таза пайда өзiн өзi қаржыландыруға, персоналдарды материалды және әлеуметтiк қолдау мәселелерiн шешу, нарықтағы позициясын нығайту секiлдi мәселелерге негiз болады. Сонымен қатар, пайда жергiлiктi және мемлекеттiк бюджеттiң негiзгi құралу көзi болып табылады. Кiрiс - сенiмдiлiк деңгейi мен қаржылық игiлiк секiлдi банктердiң iскерлiк қасиеттерi мен нәтижелерiн бағалау жүйесiндегi маңызды көрсеткiшi.
Банктердiң кiрiсiнiң есебi және оны талдау, оның қызметiнiң тиiмдiлiгiнiң негiзгi факторы болып табылады. Кез келген коммерциялық ұйымдар секілді «БанкПозитив Қазақстан» АҚ-ның негізгі мақсаты пайда табу арқылы өз қызметін жалғастырып, тұтыншуларға банктік қызметті ұсыну болып табылады. Себебі, банк үшін қызметін ары қарай жалғастыруының негізгі ынталандырушы факторы –кірістер және олардың бухгалтерлік есеп шоттарында қалай көрсетілетіні банк үшін өте маңызды. Сонымен қоса, банктің кірістерін талдау, олардың алдыңғы жылмен салыстырғандағы өзгеруін, даму тенденциясын анықтау, кіріс түрлері бойынша жеке-жеке талдау жүргізу банк үшін маңызды және тұрақты түрде жүргізуді талап ететін үрдіс болып табылады. Банк кірістерінің өзгерісіне әсер ететін факторларды анықтау және оларды, банк қызметіне кері әсерін тигізіп жатқан жағдайда, жою мәселелері қарастырылады. Ал егер, керісінше, белгілі әсер ету фактор банк қызметіне оң әсерін тигізіп жатқан болса, сол әсер етуші фактордың әсер ету ықпалын сақтап қалу немесе одан әрі дамыту қажет. Егер де, банк өз қызметінен ешқандай да, экономикалық пайда алып жатқан жоқ болса, онда банк өз қызметін тез арада тоқтату мәселелерін қарастырады. Сондықтан да таңдап алынған тақырыбым өзекті болып табылады.
КІРІСПЕ
Нарықтық қатынастар Қазақстан экономикасына үлкен өзгерiстер енгiздi. Бұрынғы уақытта экономикалық қатынастар бiрыңғай мемлекеттiк меншiктiң негiзiнде құралса, ендi есеп айырысу, пайда, тиiмдiлiк негiзiнде құрыла бастады.
Банктердiң қаржылық-шаруашылық қызметтерiнiң негiзгi және басты көрсеткiшi болып кiрiстердiң шығындардан артуы негiзiнде анықталатын және барлық құрылымдық бiрлiктердiң тиiмдiлiгiн көрсететiн қаржылық нәтиже болып табылады.
Банк қызметiнiң қаржылық нәтижесi оның есептi кезеңдегi меншiктi капиталының өзгеруiне байланысты. Банктiң меншiктi капиталының бiртектi өсуiн қамтамасыз ету қабiлетi қаржылық нәтиже көрсеткiштерi арқылы сипатталады. Қаржылық нәтиже көрсеткiштерi, кiрiстер банктiң шаруашылық нәтижесiнiң барлық бағыт бойынша абсолюттiк тиiмдiлiгiн көрсетедi. Банк қызметiнiң жалпылама тиiмдiлiгiн рентабельдiлiк коэффициент көрсетедi.
Сәйкесiнше, кiрiстердiң өсуi пайданың артуына алып келсе, таза пайда өзiн өзi қаржыландыруға, персоналдарды материалды және әлеуметтiк қолдау мәселелерiн шешу, нарықтағы позициясын нығайту секiлдi мәселелерге негiз болады. Сонымен қатар, пайда жергiлiктi және мемлекеттiк бюджеттiң негiзгi құралу көзi болып табылады. Кiрiс - сенiмдiлiк деңгейi мен қаржылық игiлiк секiлдi банктердiң iскерлiк қасиеттерi мен нәтижелерiн бағалау жүйесiндегi маңызды көрсеткiшi.
Банктердiң кiрiсiнiң есебi және оны талдау, оның қызметiнiң тиiмдiлiгiнiң негiзгi факторы болып табылады. Кез келген коммерциялық ұйымдар секілді БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның негізгі мақсаты пайда табу арқылы өз қызметін жалғастырып, тұтыншуларға банктік қызметті ұсыну болып табылады. Себебі, банк үшін қызметін ары қарай жалғастыруының негізгі ынталандырушы факторы - кірістер және олардың бухгалтерлік есеп шоттарында қалай көрсетілетіні банк үшін өте маңызды. Сонымен қоса, банктің кірістерін талдау, олардың алдыңғы жылмен салыстырғандағы өзгеруін, даму тенденциясын анықтау, кіріс түрлері бойынша жеке-жеке талдау жүргізу банк үшін маңызды және тұрақты түрде жүргізуді талап ететін үрдіс болып табылады. Банк кірістерінің өзгерісіне әсер ететін факторларды анықтау және оларды, банк қызметіне кері әсерін тигізіп жатқан жағдайда, жою мәселелері қарастырылады. Ал егер, керісінше, белгілі әсер ету фактор банк қызметіне оң әсерін тигізіп жатқан болса, сол әсер етуші фактордың әсер ету ықпалын сақтап қалу немесе одан әрі дамыту қажет. Егер де, банк өз қызметінен ешқандай да, экономикалық пайда алып жатқан жоқ болса, онда банк өз қызметін тез арада тоқтату мәселелерін қарастырады. Сондықтан да таңдап алынған тақырыбым өзекті болып табылады.
Сенімділік деңгейі мен активтерінің өтімділігін сақтай отырып, барынша жоғары пайда табу мақсаты болып табылатын банктер үшін, мақсатына жету үшін қызметінің қаржылық нәтижесі туралы толық және сенімді ақпараттың болуы маңызды. Ақпараттардың толықтығы, дұрыстығы және үздіксіздігін қамтамасыз ету үшін кез келген банкке қажет құрал болып- банктегі бузгалтерлік есеп табылады. Банктің кірістері мен шығындары банктің қаржылық нәтижесінің негізгі элементтері болып саналатындықтан, банктің кірістерінің есебін дипломдық жұмыста қарастыру тақырыптың өзектілігін көрсетеді.
Бұл дипломдық жұмыстың мақсаты банктiң кiрiстерi есебi мен талдау ерекшеліктері мәселесiн қарастыру болып табылады. Осы аталған мақсатқа жету мақсатында келесiдей мiндеттер қойылады:
oo Банктiң қаржылық нәтижесiнiң қалыптасуындағы кiрiстердiң рөлi мен экономикалық маңызын ашып көрсету.
oo БанкПозитив АҚ - ның кiрiстер есебiнiң ұйымдастырылуын зерттеу
oo Қарастырылып отырған банк мысалында кiрiстердiң шығындардан көп болуын бақылауды ұйымдастыру
oo АҚ БанкПозитив шаруашылық қызметiнiң қаржылық нәтижесiн қалыптастыратын абсолюттi және қатысты кiрiс көрсеткiштерiне талдау жүргiзу.
oo Банктiң рентабельдiлiгi мен кiрiстердiң артуы резервiн бағалау
oo Кiрiс көрсеткiштерiнiң базалық жылмен, өткен есептi кезеңдермен салыстыра отырып талдау жасап, қорытынды жазу.
oo Қызметінің тиімділігі, активтерінің тиімділігін талдау және олардың жылдар аралығында өзгеру тенденциясын анықтау.
oo Банк қызметіне жан-жақты талдау жүргізе отырып, анықталған қателіктер немесе кері әсер ететін факторларды анықтап, олары жою шараларын, жалпы банк кірістерінің артуы үшін ұсыныстар беру болып табюылады.
Зерттеу пәнi болып БанкПозитив АҚ қаржылық нәтижесiн көрсететiн кiрiстер есептеледi. Банкте кірістердің мынадай түрлері қарастырылған: пайыздық кірістер, комиссиялық кірістер және өзге де кірістер.
Банктiң негiзгi мақсаттары:
oo ҚР нарығында банктiк сапалы қызмет көрсету және нарықта өз орнын иелену;
oo Қазiргi таңда банктiң негiзгi мақсаттарының бiрi -өзiнiң филиалдарын Қазақстан территориясында көбейту арқылы банктiк саладағы өз үлесiн арттыру.
oo Корпоративтiк клиенттердiң қажеттiлiктерiн қанағаттандыру арқылы қаржы-шаруашылық қызметтерiнiң нәтижесiнде кiрiстердi арттыру арқылы таза пайданы жоғарылату.
oo Нарықта белсендi түрде даму мен мемлекеттiк және халықаралық деңгейде әр түрлi банктiк операцияларды ұсыну.
Банк корпоративтiк клиенттерге және жеке тұлғаларға қаржылық қызмет көрсетуге бағытталған. Сол үшiн банктiң мақсатының бiрi филиалдарын максималды түрде арттыру болып табылады.
Дипломдық жұмыстың теориялық және әдiснамалық негiзiне банктiң кiрiстер есебi мен талдауы мәселесiне қатысты отандық және шетелдiк ғалымдардың ғылыми еңбектерi жатады.
Осы дипломдық жұмысты жазу барысында бухгалтерлiк есепке байланысты нормативтiк-құқықтық актiлер , мақалалар, статистикалық мәлiметтер, талданатын кезең iшiндегi банктiң қаржылық есептiлiгi қолданылған.
Жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кiрiспе, үш негiзгi бөлiмнен, қорытынды, қолданылған әдебиеттер көзiнен, қосымша және 43 кестеден және 40 суреттен тұрады. Бірінші бөлімде банктің кірістерінің теориялық негіздемесі құралу көздері мен жіктелімі. Банктің технико-экономикалық көрсеткіштері мен есеп саясаты талданған. Екінші бөлімде банк кірістерінің есебі мен ұйымдастырылуы көрсетілсе, үшінші бөлімде кірістерін талдау ерекшелітері қарастырылған.
Дипломдық жұмыстың зерттеу объектiсi болып БанкПозитив АҚ болып табылады.
1 ЕКIНШI ДЕҢГЕЙДЕГI БАНКТЕРДIҢ КIРIСТЕРIНIҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНIНIҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГIЗДЕРI
1.1 Екінші деңгейдегі банктердің кірістері, олардың құралу көздері және жіктелуі
Коммерциялық банк кез келген коммерциялық кәсiпорындар секiлдi кiрiстi негiзгi және қосымша қызметпен қатар, басқа да кiрiстер санатына жататын кездейсоқ көздерден де алады. Сәйкесiнше банктiң кiрiстерiнiң құралу көзiне оның негiзгi және қосымша қызметi жатады. Банктiң негiзгi қызметiне Қазақстан Республикасының банктер және банк қызметi туралы заңнамасында көрсетiлген операцияларды орындау және клиенттерге банктiк қызметтердi көрсету жатады. Басқа да кiрiс әкелетiн банк қызметтерi қосымша қызмет деп аталады. [1. 179 ]
Екiншi деңгейдегi банктiң кiрiстерi- банктiң операциялық, қаржылық және инвестициялық қызмет түрлерiнен түскен ақша қаражаттары.
Банктің жалпы кірістері
Банктің жалпы кірістері
Пайыздық емес кірістер
Пайыздық емес кірістер
Пайыздық кірістер
Пайыздық кірістер
Банктің жалпы шығындары
Банктің жалпы шығындары
Пайыздық емес шығындары
Пайыздық емес шығындары
Пайыздық шығындары
Пайыздық шығындары
1-Сурет. Банктің жалпы кірістері және шығындары
Келесі суретте ресейлік ғалым, экономика ғылымының докторы Коробова Галинаның Банковское дело оқулығындағы банктің кірістерінің мынадай бөліну схемасы көрсетілген. [1. 182 бет]
Бағалы қағаздармен операциялардан
түсетін кірістер
Өзге де кірістер
Шетел валютасымен оперциялардан алынатын кірістер
Акциядан бөлек, алынған дивиденттер
Комиссиялық операциялардан түсетін кірістер
Несие беруден, депозит немесе басқа орнатылған қаражжатардан түсетін пайыздық кірістер
Алынған тұрақсыздық айыбы, штраф, өсімпұл
2-Сурет. Банк кірістерінің бөліну схемасы
Коммерциялық банктердiң кiрiс көздерiне мынадай банктiк бизнес түрлерiн жатқызуға болады:
oo Несие бизнесi;
oo Дисконттық бизнес;
oo Сақтау бизнесi;
oo Банктiк кепiлхат беру қызметi;
oo Бағалы қағаздармен жасалатын бизнес;
oo Салымдарды қабылдау және клиенттердiң тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге асыру бизнесi;
oo Басқа банктермен корреспонденттiк қатынасқа негiзделген бизнес;
oo Дәстүрлi емес қызметтердi көрсету бизнесi;
Несие бизнесi екi элементтен тұрады: клиенттерге (жеке және заңды тұлғаларға) ссуда беру және бос ресурстарды басқа коммерциялық банктерге уақытша пайдалануға пайыздық сыйақыда беру. Несиелiк бизнестiң екiншi бөлiгi кейде банкаралық несие, кейде басқа банктегi депозит формасында болуы мүмкiн. Несиелiк бизнестен пайыз формасында табыс түседi.
Дисконттық бизнес, төленбеген векселдьдердi, чектердi және талаптарды банктiң белгiлi бiр төменгi бағамен- дисконт негiзiнде сатып алуын сипаттайды. Дисконт бизнестiң түрiне факторинг операциясы жатады.
Сақтау бизнесi банктiк трасталық және агенттiк қызметтерiне негiзделедi. Бұл бизнес клинеттiң мүлкiн ( жылжымайтын мүлiк, бағалы қағаз, шоттағы қаражатын) басқарғаны үшiн немесе осы мүлiкке байланысты клиенттiң тапсырмаларын орындағаны үшiн алатын комиссия формасындағы табыс түрiнде банкке табыс әкеледi.
Банктiң кепiлхат беру қызметi клиенттерге есеп айырысу үшiн және несие алу үшiн банктiң әр түрлi формаларындағы берген кепiлхаты мен кепiлдемесiнен түсетiн ақшалай сыйақы түрiндегi табыс әкелетiн банктiң қызметiн сипаттайды. [2. 371,373 беттер]
Бағалы қағаздармен бизнес мынадай элементтерден құралады: банктiң бағалы қағаздарын шығаруы және оларды нарықта сату, жекешелендiруге байланысты қызмет көрсету. Аталған қызметпен байланысты банктiң кiрiстерiне: бағалы қағаздарды, дивиденттердi, қарыз мiндеттемесiнен пайыздық кiрiстердi сатуда бағам айырмасынан түскен кiрiс, бағалы қағаздарды қайта сатудан түскен кiрiстердi, жекешелендiруге байланысты түскен комиссиялық кiрiстер және т.б. [3. 84,85 беттер]
Салымдарды қабылдау және клиенттердiң тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге асыру бизнесi - банкке мынадай формаларда табыс алуға мүмкiндiк бередi.
1. Комиссиондық сыйақылар:
1.1 Шот ашқаны үшiн;
1.2 Шотты жүргiзгенi үшiн;
1.3 Шот бойынша операциялар туралы көшiрме бергенi үшiн;
1.4 Шотты жабу үшiн;
1.5 Қолма-қол ақша беруге немесе есеп айырысуға байланысты операцияларды жүргiзгенi үшiн.
1. Банктiң корреспонденттiк қатынас бойынша басқа банктердегi корреспонденттiк шоттарындағы кредиттiк қалдық үшiн алатын пайызы;
Дәстүрлi емес табыс түрлерiне банктiң басқа да қызметтерi жатады. Олардың қатарына лизингтiк операцияларын, ақпараттық, валюта айырбастауға байланысты, кеңес беру, клиенттердi оқытқаны үшiн және т.б. [3. 83]
Банктiң кiрiстерiнiң жiктелуi отандық әдебиеттерде жалпы кiрiстердi 3 топқа бөлген:
1. Пайыздық кiрiстер;
2. Комиссиялық кiрiстер;
3. Басқа да кiрiстер;
Пайыздық табыс комиссиялармен ұштасуы мүмкін. Мысалға, несиелік және факторингтік операциялардан банк пайыздық төлем мен комиссияларға иеленеді.
Несиелік пайыз- пайыздық табыстың басты көзі ретінде банктің берген ссудалары үшін қарыз алушылардың төлейтін төлемі болып табылады.
Несиелік пайызды мынадай белгілерге байланысты жіктеуге болады:
oo несие формасына қарай: коммерциялық, банктік, тұтыну несиелерінің пайызы және т.б
oo несиелік мекеменің түріне байланысты: Орталық Банктің есепке алу пайызы, банктік, ломбардтық.
oo Несие мерзіміне қарай: қысқа мерзімді ссуда бойынша пайыз, ұзақ мерзімді ссуда бойынша пайыз.
oo Несие түріне байланысты: овердрафт бойынша айналым құралдарына берілген ссудалар, вексельдерді есепке алу, мақсатты ссудалар бойынша пайызы.
oo Операциялар түрлеріне байланысты: ссуда бойынша пайыз, банкаралық несие бойынша пайыз, депозиттік пайыз.
oo Есептеу тәсіліне қарай: жай және күрделі, қарапайым және тура және т.б.
Комиссия - банктік операция үшін сыйақы, латын тілінен аударғанда соmissiо сөзі тапсырма дегенді білдіреді. Оның мөлшеріне көрсетілетін қызметтердің өзіндік құны мен қажетті пайда жатады..
Өзге кірістерге: бағамдық айырма, яғни баланстық және нарықтық құндары арасындағы айырма, алынған айыппұлдар, пенялар және т.б жатады.
Ресейлiк ғалым, экономика ғылымының доокторы Коробова Г.Г - ның Банковское дело оқулығына сәйкес банктiң жиынтық банктiң кiрiстерi есептi кезеңдегi банктiң барлық кiрiстерiнiң қосындысы. Жалпы кiрiстердiң құрамындағы кiрiстердi келесiдей жiктеуге болады:
1. Операциялық табыс
1.1. Пайыздық кiрiс
1.2. Комиссиялық кiрiс
1.3. Қаржы нарығындағы операциялардан түскен кiрiс
1.4. Басқа да операциялық кiрiстер;
2. Банктiң қосымша қызметiнен түскен кiрiстер
3. Өзге де кiрiстер
Операциялық табыстар. Екiншi деңгейдегi банктердiң кiрiстерiнiң көп үлесiн операциялық кiрiстер деп аталатын негiзгi қызметтен түскен кiрiстер құрайды. Операциялық кiрiстер өз кезегiнде пайыздық және пайыздық емес кiрiстер болып бөлiнедi.
Банк қызмет аясына сәйкес кiрiсiнiң көп бөлiгi пайыздық кiрiстер құрайды. Көбiнесе бұл кiрiстерге клиенттерге несие беру, уақытша бос ақша қаражаттарын Ұлттық банкте немесе басқа да коммерциялық банкте сақтағаннан немесе қарыздық мiндеттемелерге қаржы құйғаннан түсетiн кiрiстер құрайды. Пайыздық кiрiстер көбiнесе кiрiстердiң 70-80% құрайды.
Пайыздық емес кiрiстерге комиссиялық кiрiстер, қаржы нарығындағы операциялардан түскен кiрiстер және құралдарды шетел валютасында қайта бағалаудан түскен кiрiстер жатады.
Банктiң клиенттерге несиелiк емес қызмет көрсетуiнен түскен табыстар екiншi маңызды кiрiс көзiне жатады. Бұл кiрiстердi комиссиялық кiрiстер деп атаймыз және оларды көрсетiлген қызметтер үшiн алады. Комиссия сомасы жасалынып жатқан операция сомасының белгiлi бiр пайызы ретiнде анықталады. Банктiң көрсететiн қызмет аясы жыл сайын жаңа қызмет түрiмен ұлғаюда. Банкке комиссиялық кiрiс әкелетiн негiзгi қызметтерiне келесi операцияларды жатқызуға болады:
1. Заңды және жеке тұлғаларға есеп айырысу-кассалық операциялары
2. Пластикалық картамен операциялар
3. Банктiк кепiлхатты ұсыну
4. Конверсиялық операциялар
5. Бағалы қағаздар нарығындағы брокерлiк және депозиттiк қызмет
Қазiргi таңда, жалпы банк кiрiстерiнiң iшiнде комиссиялық кiрiстердiң өсу тенденциясы байқалуда. Оның себебi комиссиялық кiрiстердiң тұрақтылығында. Бұл кiрiстер үшiн банк тәуекелге бармайды (тек банктiк кепiлхатты санамағанда).
Келесi кiрiстердiң маңызды түрi- қаржы нарығындағы қызметтен түскен кiрiстер. Оларға: бағалы қағаздарды, шетел валюталарын, бағалы металлдарды және т.б-ларды сату-сатып алу операциялары жатады. Бұл операциялар саудамен байланысты болғандықтан, негiзгi принципi арзан бағада сатып алу- қымбат бағада сату болып табылады. [1. 181,183 беттер]
Банктiң қосымша қызметiнен түскен кiрiстер. 7-шi Халықаралық Қаржылық Есептiлiктiң Стандарты (IAS 7) сәйкес кез келген ұйымның негiзгi қызмет - операциялық қызмет, ал қосымша қызметтерiн қаржылық және инвестициялық қызмет деп атаймыз. [4. ХҚЕС (IAS )7]
Инвестициялық қызмет - ақша баламасына жатпайтын айналыстан тыс
активтердi жəне басқа инвестициялары сатып алу жəне сату.
Инвестициялық қызмет нəтижесiнде пайда болатын ақша лектерiнiң
мысалдары:
oo негiзгi құрал-жабдықтарды, материалдық емес активтердi жəне айналымнан тыс активтердiң басқа түрлерiн сатып алумен байланысты ақша төлемдерi. Оларға сондай-ақ материалдық емес активтердi əзiрлеуге капиталдандырылған шығындармен, сондай-ақ өз өндiрiсiнiң негiзгi құрал- жабдықтарымен байланысты төлемдер жатады.
oo негiзгi құрал-жабдықтарды, материалдық емес активтердi жəне айналымнан тыс активтердiң басқа түрлерiн сатудан түскен ақша түсiмi.
oo басқа ұйымдарға заемдар беру.
oo басқа ұйымдарға бұрын берiлген заемдар бойынша осы заемдардың негiзгi сомаларын өтеумен байланысты түскен ақша түсiмi.
oo басқа ұйымдардың үлестiк немесе борыштық құралдарын сатып алуға жiберiлген ақша (ақша баламасы болып табылатын үлестiк немесе борыштық құралдар сатып алу мен байланысты төлемдерден, сондай-ақ кейiннен сату үшiн сатып алынған сол үлестiк немесе борыштық құралдар үшiн төлемдерден басқа).
oo басқа ұйымдардың үлестiк немесе борыштық құралдарын сатудан
oo түскен ақша түсiмi (ақша баламасы ретiнде жiктелетiн сол үлестiк немесе
oo борыштық құралдар сатудан алынған түсiмнен, сондай-ақ əрмен қарай сату
oo үшiн сатып алынған сол үлестiк немесе борыштық құралдарды сатудан алынған түсiмнен басқа).
oo салымдары қатысу əдiсi бойынша есепке алынатын тəуелдi жəне бақыланатын ұйымдардың жарғылық капиталына қатысудан алынған дивидендтер. [5. 78,79]
Қаржылық қызмет - меншiк капиталдың жəне компаниялардың заем
қаражаттарының мөлшерiнде жəне құрамында өзгерiстерге жеткiзетiн қызмет.
Қаржылық қызмет нəтижесiнде пайда болған ақша легiнiң мысалдары:
oo акциялар (акцияға сыйлықақының мөлшерiн қоса) эмиссияларынан немесе басқа үлестiк құралдардан ақша түсiмi.
oo меншiк акциялар сатып алу (ие болу).
oo қысқа мерзiмдi жəне ұзақ мерзiмдi кредиттер мен заемдар сияқты заем қаражатын тартумен байланысты ақша түсiмi.
oo заем қаражатын өтеуге жiберiлген ақша төлемi.
oo лизинг алушының жалдау ақысын аударуы.
oo алынған заем қаражаты бойынша сыйақы төлемi.
oo дивидендтер төлеу.
Өзге де кiрiстер. Жоғарыда аталған кiрiстерге жатпайтын кiрiстердi өзге де санатына жатқызамыз.
oo Клиенттерден алынған штраф, өсiмпұл, айыппұл
oo Резерв сомасын қалпына келтiру
oo Есептi кезеңде анықталған өткен кезеңдердiң кiрiсi
oo Артығымен төленген пайдаға салынатын салық сомасының бюджеттен қайтарылуы;
oo Жұмыскерлердiң жеке қажеттiлiктерi үшiн телефонмен сөйлескенi үшiн төлем. [3. 86,87]
Отандық және щетел әдебиеттерiндегi банк кiрiстерiнiң жiктелуiн кiрiстiрiп, мынадай кесте жасауға болады.
1-кесте.
Коммерциялық банктiң кірістерінің жіктелуі
Жiктелу белгілері
Кiрiстер
1
2
Алыну формасына қарай
Пайыздық
Пайыздық емес (комиссиондық)
Өзге
Экономикалық мазмұнына қарай
Операциялық
Операциялық емес (инвестициялық, қаржылық)
Өзге
Тұрақтылығына қарай
Тұрақты
Тұрақты емес
Қызмет түрiне байланысты
Несиелеу қызметiнен
Бағалы қағаздармен қызметiнен
Шетел валютасы қызметiнен
Касса-есеп айырысу қызметiнен
Банк филиалдары қызметiнен
Резервтердi қалпына келтiруден
Өзге
Ескерту - кесте отандық және шетел авторларының кірістерінің жіктелімі негізінде жасалған.
Кірістер тобының толық жіктелімін мынадай сипатта ұсынуға болады:
2-кесте.
Кірістердің мен шығындардың толық жіктелімі
Банктің кірістер
Банктің шығындары
А. Банктік операциялар және басқа да келісімдердер нәтижесінен алынатын кірістер
А. Банктік операциялар және басқа да келісімдердер нәтижесіндегі шығындары
1. Пайыздық кірістер, оның ішінде:
1. Пайыздық шығындар, оның ішінде:
1.1 Берілген несиелер бойынша:
- Заңды және жеке тұлғалар ға берілген несие (ҚР резиденттер және резидент емес тұлғалар);
- несиелік ұйымдар және резиедент емес банктерге берілген
1.1 Алынған несиелер бойынша:
- Ұлттық Банктегі;
- Несиелік ұйымдардан;
- Резидент емес банктерден;
- Басқа да кредиторлардан.
1.2 Басқа да орналасқан салымдар бойынша:
- Мемлекеттің меншігіндегі қаржылық ұйымдарда;
- Қаржылық ұйымдарда;
- Ұлттық Банктегі;
- Заңды резидент емес тұлғаларда ;
- резидент емес банктерден;
1.2. Заңды және жеке тұлға клиенттердің банктік шоттарындағы ақша қаражаттарынан
2-кестенің жалғасы
1.3 Келесі шоттардағы ақша қаражаттарынан:
- Ұлттық Банктегі;
- Қаржылық ұйымдарда;
- резидент емес банктерден;
1.3 ҚР-ның резидент және резидент емес заңды тұлғалардың депозиттерінен
1.4 Орналасқан депозиттерінен:
- Ұлттық Банктегі;
- Қаржылық ұйымдарда;
- резидент емес банктерден;
1.4 Өзге де заңды тұлғалардан тартылған қаражаттардан:
- Қаржылық ұйымдарда;
- Ұлттық Банктегі;
- Заңды резидент емес тұлғаларда ;
- резидент емес банктерден;
1.5 Қарыздық міндеттемелерге салымдардан (вексельдерден басқа):
- Ұлттық Банктегі;
- Қаржылық ұйымдарда;
- Өзге де қарыздық міндеттемелерде;
- Шет елдерде;
- Резидент емес банктерден;
- Резидент еместердің өзге де қарыздық міндеттемелерінен.
1.5 ҚР-ның резидент және резидент емес өзге де жеке тұлғалардан тартылған қаражаттардан;
1.6 Есепке алынған вексельдерден:
- Қаржылық ұйымдарда;
- Өзге де резиденттердің вексельдерінен;
- Шет мемлекеттердің жергілікті және мемлекеттік органдарынан;
- Резидент емес банктерден;
- Өзге де резидент еместердің вексельдерінен;
1.6 Шығарылған қаржылық міндеттемелерінен (облигациялар, вексельдер, депозиттік және сақтаушы сертификаттары)
2. Банктік операциялар және басқа да келісімдердер нәтижесінен алынатын өзге де кірістер:
1. Другие расходы по банковским операциям и другим сделкам
2.1 Клиенттерге есеп айырысу және кассалық қызмет көрсету, шот ашу және жүргізуден түсетін кірістер
2.1 Қолма-қол немесе қолма-қолсыз формада шетел валютасын сату-сатып аул операциясынан шығындар;
2.2 Қолма-қол немесе қолма-қолсыз формада шетел валютасын сату-сатып аул операциясынан түсетін кірістер;
2.2 Басқа да келісім нәтижесінде туындайтын шығындар:
- Сатып алынған талап ету құқықтарын жүзеге асыру және жою;
- Мүлікті сенімгерлікпен басқару;
- Бағалы металдармен және бағалы тастармен операция нәтижесінен шығындар
2.3 Банктік гарантия беру және сенімхат беріден түсетін кірістер
2.4 басқа да келісім жасаудан түсетін кірістер:
- Сатып алынған талап ету құқықтарын жүзеге асыру және жоюдан кірістер;
2-кестенің жалғасы
- Бағалы металдармен және бағалы тастармен операция нәтижесінен түсетін кірістер;
- Арнайы бөлмелерді жалға беру немесе құжаттар мен құнды заттарды сақтау үшін берілетін сейфтерден түсетін кірістер
-Қаржылық жалдан түсетін кірістер (лизинг)
- Кеңес беру және ақпараттық қызмет көрсеткеннен түсетін кірістер;
Б. Операциялық кірістер
Б. Операциялық шығындар
1.Бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан түсетін кірістер; (қарыздық міндеттемелерден түсетін пайыздық кірістер және бағалы қағаздарды қайта бағалаудан түсетін кірістерден басқа)
1. .Бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан шығындар; (қарыздық міндеттемелерден түсетін пайыздық кірістер және бағалы қағаздарды қайта бағалаудан шығындардан басқа):
1.1 Бағалы қағаздарды сатып алу шығындары
1.2 Бағалы қағаздарды шығарумен байланысты шығындары;
2. Басқа ұйымдардың жарғылық капиталына қатысумен байланысты түсетін кірістер
2. Кері қайта бағалау:
2.1.Бағалы қағаздарды, шетел валютасындағы қаражаттарды, бағалы металлдарды теріс мәнді қайта бағалау
3. Уақытша активтерді пайдалануджан түсетін кірістер (уақытша иелік ету және қолдану)
3. Өзге де операциялық шығындар:
3.1. Сенімгерлікпен басқарылатын тұлғаларға активтерді берумен байланысты өзге де операциялық шығындар;
4. Мүліктердің сату нәтижесінде түсетін кірістер;
4. Несиелік ұйымның қызметін қамтамасыз етумен байланысты шығындар:
4.1 Персоналды ұстау шығындары;
4.2 Амортизация
4.3 Мүліктерді ұстау және шығу шығыдары
4.4 Банктік операциялар және келісімдер нәтижесінен шығындар;
5. Мүмкін болатын жоғалтулардың орнын жабу үшін құрылатын резервтерді ашу және қалпына келтіру операцияларымен байланысты кірістер;
6. Шетел валютасындағы қаражаттарды, бағалы металдарды, бағалы қағаздарды қайта бағалаудан түсетін кірістер;
2-кестенің жалғасы
В. Өзге де кірістер
В. Өзге де шығындар
1. Алынған тұрақсыздық айыптары (штрафы, өсімпұл)
2. Ақашалай қаражаттарды тарту және берумен байланысты пайда болатын кірістер;
- Төленген тұрақсыздық айыптары (штрафы, өсімпұл)
- Ақашалай қаражаттарды тарту және берумен байланысты пайда болатын шығындар;
- Өзге де банктік операциялар және келісімдерден шығындар;
- Өзге де шаруашылық операциялардан;
- Алдыңғы жылы пайда болған, алайда есепті жылы анықталған шығындар;
- Келтірілген шығынды өтеумен байланысты шығындар;
- Ақшалай формадағы түскен материалдық құндылықтардан шығындар;
- Аквтитерді есептен шығару немесе дебиторлық берешектерді талап етуді жоюдан шығындар;
3. Өтеусіз алынған мүліктен түсетін кірістер;
4. Келтірілген шығынды өтеумен байланысты түсетін кірістер;
5. Алдыңғы жылы пайда болған, алайда есепті жылы анықталған кірістер;
6. Кредиторлық міндеттемелердің және талап етілмеген кредиторлық міндеттемлердің жоюлуынан түсетін кірістер;
7. Ақшалай формадағы артығымен түскен материалдық құндылықтардан түсетін кірістер;
8. Басқа да кенеттен бір жолғы пайда болатын кірістер;
8. Нақты алынған шығындар;
Ескерту - кесте автор көзқарасымен құрастырылған
Сонымен бұл бөлімшеде, отандық және шетелдік әдебиеттердегі кірістердің жалпы жіктелімін қарастырылған. Банктің атқаратын негізгі қызметінен және жанама қызметі нәтижесінен түсетін банк кірістер және олардың қазіргі таңдағы түрлері көрсетілген және де банкке келіп түсетін жалпы кірістердің келіп түсу көзін және олардың жіктелімін анықталған.
1.1 БанкПозитив Қазақстан АҚ технико-экономикалық көрсеткіштеріне сипаттама
Қазақстан азаматтарымен 1992 жылы Азамат Банк банкi құрылған. Кейiнiрек банк өзiнiң бiр құрылтайшысымен сатылып алынып, атауын Алкомбанк деп өзгертiлдi. 1997 жылы Алкомбанктiң акционерлiк қоғамының акциясының 98,89%-ын түркиялық Demirbank T.A.S. сатып алды. Кейiнгi жылы Алкомбанктiң атауы- Демир Казахстан Банк АҚ болды. 2007 жылдың желтоқсанында банктiң акционерлiк капиталы $15 млн-ға арттырылған және меншiктi капиталы $40 млн-нан астам болған. 2008 жылдың мамыр айында Демир Казахстан Банк атауын БанкПозитив деп өзгерттi. Оның негiзгi себебi 2007 жылғы Демир Казахстан Банк акциясын түркиялық BankPozitif-тiң (бұл банктiң 65%-ы Израйльдiң iрi банкi және бастаушы қаржылық тобы BankHapoalim-ге тиесiлi) сатып алуы туралы келiсiм түрткi болған. 2008 жылы БанкПозитив АҚ атауы БанкПозитив Қазақстан болып жаңартылған. Қазiргi таңда, банктiң 3 филилы бар. Олар Алматы, Астана және Атырау қалаларында орналасқан.
oo Мекенжайы: 050012, г.Алматы,. Толе би, 83 көшесi.
oo Акционерлiк қоғамның банктiк реквизиттерi: корреспонденттiк шоты № 700161588
oo БИК 190201125
oo Регистрационный номер налогоплательщика: 600400059451
Миссияcы:
Қазақстандағы екiншi деңгейлi бастаушы, әмбебап банкi болу. БанкПозитив Казахстан корпоративтiк клиенттермен қоса, жеке тұлғаларға да қызмет көрсетуге бағытталған. Әсiресе, елiмiздiң астанасы - Астана қаласында және басқа да облыстарда өз қызметiн көрсетуде. Банктiң негiзгi мiндетiне келер болсақ, нарықтағы икемiдiлiгiн арттыру және ұлттық және халықаралық деңгейде әртүрлi банктiк қызметтердi көрсету болып табылады. Корпоративтi клиенттердiң қажеттiлiктерiн қанағаттандыра отырып, банк екiжақты табыстылықты максимизациялайды.
Банктiң жарғысына сәйкес қызмет етуiнiң негiзгi мынадай мақсаттары көрсетiлген:
oo Банктiк қызметтердi жүзеге асыру:
oo Қазақстан Республиқасына шетелдiк инвестицияларды тарту және жергiлiктi қаржы ресурстарын пайдалану мақсатында Қазақстан Республикасынын банк секторын дамытуға көмектесу;
oo Банк Ақционерлерiнiң басқару тәжiрибесiн банктiк тәжiрибесiн және техникалық әлеуетiн тиiмдi және пайдалы пайдалану; және
oo Банктiк қызметгер көрсетуден таза кipic алу.
Оз мақсаттарына жету үшiн Банк уәкiлеттi органдардың лицензиялары негiзiнде кез келген банктiк операнияларды, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы банктер және банктiк қызмет туралы Қазақстан Республикасының Заңымен және Қазақстан Республикасының басқа заң актiлерiмен қарастырылған бағалы қағаздар рыногындағы кәсiби қызметтi жүзеге асырады.
Банк Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес акционерлiк қоғам ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған коммерциялык ұйым болып табылады. Банктiң меншiк құқығындағы оқшауланған мүлкi бар және ол өз мiдеттемелсрi бойынша осы мүлкiмен жауап бередi, өз атынан мүлiктiк және мүлiктiк емес құқықтар мен мiндеттердi иемдене және жүзеге асыра алады. Соттарда жоне аралык соттарда шағым берушi жоне жауапкер бола алады. Банк мемлекеттiк тiркелген кезден заңды тұлға құқықтарын иеленедi. Лицензия алуды кажет ететiн қызмет саласындағы Банктiк құқық қабiлеттiлiгi осындай лицензия алынған кезден туындайды. Банк шетелдiк қатысуымен жұмыс icтейтiн банк болып табылады.
Банк органдары:
а) жоғары орган - Акционерлердiң Жалпы Жиналысы;
б) басқару органы - Директорлар Keңeci;
в) атқарушы орган - Басқарма;
г) бакылаушы орган - Iшкi Аудит Қызметi
Банктiң ұйымдық құрылымы:
1) Акционерлiк қоғамның бас офисiнiң ұйымдық құрылымы:
№ Құрылымдық бөлiмше
1. Басқару
2. Тәуекелдердi басқару департаментi
3. Iшкi аудит департаментi
4. Комплайенс бақылау департаментi
5. Iшкi бақылау департаментi
6. Андеррайтинга және несие мониторинг департаментi
7. Ақпараттық жүйелер департаментi
8. Заң департаментi
Корпоративтiк және ОжШ бизнес маркетинг тобы
9. Корпоративтiк және бөлшек маркетинг департаментi
Әкiмшiлiк және операциялық қызметтер тобы
10. Операциондық департамент
11. Генералды әкiмшiлендiру департаментi
12. Адами ресурс департаментi
13. Карточкалық қызметтер департаментi
Қазынашылық және қаржылық институттар тобы
14. Қазынашылық департаментi
15. Қаржылық институттар департаментi
Қаржылық жоспарлау және бухгалтерия тобы
16. Қаржылық жоспарлау және бақылау департаментi
17. Бухгалтерия департаментi
18. Клиринг, пластикалық карточкамен есеп және қаржылық қызметтер бөлiмi
Акционерлiк қоғамның филиалдар:
19. Орталық филиал, Алматы қ.
20. Астана қаласындағы филиал
21. Атырау қаласындағы филиал [6. Банктің есеп саясаты ]
Техникалық-экономикалық көрсеткiш -- банктiң материалдық өндiрiстiк базасы, еңбек құрал-жабдықтары мен заттарын пайдалану, қызметтi ұйымдастыру, қызмет көрсету шығыны сипатталатын шама.
3-кесте.
2013-2014 жылдарға арналған БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның негiзгi технико-экономикалық көрсеткiштерi
№
Көрсеткiштер
2013ж
2014ж
Ауытқу
Абсолюттiк
Қатысты
1
2
3
4
5
6
1
Банктің кірістері
1782280
1910267
127987
7,18
2
Қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк саны
182
176
-6
-3,3
3
Негiзгi құралдардың орташа жылдық құны
837,9435
809,6695
-28,274
-3,37
3-кестенің жалғасы
4
Жалпы активтер саны
21290700
17610395
-3680305
-17,29
5
Еңбек өнiмдiлiгi
9792,7
10853,8
1061,1
10,84
6
Қор қайтарымдылығы
2126,969
2359,32
232,351
10,92
7
Қор сыйымдылығы
0,00047
0,000424
-0,000046
-9,79
8
Қызметтердiң өзiндiк құны
376144
1075166
699022
185
9
Жиынтық табыс
1406136
835101
-571035
-40,61
10
Кезең шығындары
1240122
1309551
69429
5,6
11
Салық салынғанға дейiнгi пайда
166014
(474450)
-640464
12
Пайда салығы бойынша шығыстар
36477
27121
-9356
-25,65
13
Таза пайда
129537
(501571)
-631108
14
Сату рентабедьдiлiгi, %
7.27
-
-7,27
0
15
ROE, %
1,16
-
-1,16
0
16
ROA, %
0,61
-
-16,7
0
Ескерту - Кесте банктің Пайда және шығыстар туралы есебінен алынған
1. БанкПозитив Қазақстан АҚ банктiк қызметтi жүзеге асырғандықтан, сатудан түскен кiрiс сомасы келесiдей есептелiнедi:
oo Пайыздық кiрiстер: 2014ж-1495291мың тг, 2013ж-1409831мың тг.
oo Комиссиялық кiрiстер: 2014ж - 247765 мың тг, 2013ж - 260054 мың тг.
oo Шетел валютасымен сауда қызметiнен түскен кiрiс: 2014ж- 156299 мың тг, 2013ж- 94241
oo Өзге де кiрiстер: 2014ж - 10912 мың тг, 2013ж -18154 мың тг
Жалпы қызметтi өткiзудi түскен кiрiс сомасы:
oo 2014 ж : 1910267 мың тг;
oo 2013 ж: 1782280 мың тг;
Абсолюттi ауытқу 127987мың тг, қатысты ауытқу- 7,18% болған. Ауытқудың негiзгi себептерi:
oo 2014 жылы клиенттерге беiрлген несие көлемi 2013 жылмен салыстырғанда 97361 мың тг артуы
oo Шетел валютасымен сауда қызметiнен түскен кiрiс сомасы 2014 жылы 2013 жылмен салыстырғанда 62058 мың тг артуы;
oo Жеке және заңды тұлғалар арасында банк қызметiне деген сұраныстың артуы түрткi болған.
2 .Қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк саны 2013 және 2014 жылдар аралығында БанкПозитив Қазақстан АҚ-да қызмет атқарған жұмысшылардың тiзiмдiк саны. 2014 жылы -176 адам, 2013 ж - 182 адам. Жүктiлiкке және бала тууға байланысты демалыс алуына байланысты 3 жұмыскер жұмыстан уақытша босатылған. Қалған 3 жұмыскер өз еркiмен 2014 жыл iшiнде жұмыстан босатылған.
3 Негiзгi құралдардың орта жылдық құны келесi формула арқылы есептеледi:
НҚорт = НҚжб + НҚк.т - НҚш (1)
Мұндағы, НҚжб - жыл басындағы НҚ
НҚк.т- жыл iшiнде келiп түскен НҚ
НҚш - жыл iшiнде жұмыстан шығып қалған НҚ
2014 ж : НҚ= 778961+72109+54132-64824= 809,6695 мың тг
2013 ж: НҚ=896927+19998-197964= 837,9435 тг
БанкПозитив Қазақстан АҚ-да келесiдей негiзгi құралдар бар:
1. Жер және ғимарат
2. Жиһаз және банктiк құрал-жабдықтар
3. Транспорт
1 Жалпы активтер санын 2014 жылғы қаржылық есептiлiгiне сәйкес бухгалтерлiк баланста берiлген:
4-кесте.
БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның жалпы активтер сомасы
I. Активтер
2014ж, мың тг
2013ж,
мың тг
Ауытқу,
мың тг
1
2
3
4
Ақша қаражаты және оның баламалары
3849266
3812480
36786
Басқа банк немесе қаржылық институттардағы шоттары және депозиттерi
125959
1322187
-1196228
Клиенттерге берiлген несиелер
12488344
14809055
-2320711
Сату үшiн қолда бар қаржылық активтер
2200
2200
0
Ағымдағы салықтық активтер
12006
2502
9504
Негiзгi құралдар
397794
426170
-28376
Материалдық емес активтер
213463
167657
45806
Кейiнге қалдырылған салықтық активтер
64050
91146
-27096
Өзге активтер
457313
657303
-199990
Жиыны
17610395
21290700
-3680305
Ескерту - кесте БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның бухгалтерлік баланстарына сай құрылған
Кесте негізінде келесі диаграмма құрылған. Бұл диаграммадан активтердің 2013 және 2014 жылдардағы көлемдерін көруге болады.
3-сурет. БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның жалпы активтер сомасы
Кестеден активтердiң жалпы саны 2014 жылы алдыңғы жылмен салыстырғанда 3680305 мың теңгеге азайғанын көрiп отырмыз. Оның негiзгi бөлiгiн басқа банк немесе қаржылық институттардағы шоттары және депозиттерiнiң азаюы себеп болып отыр. Сонымен қатар, 2014 жылы клиенттерге берiлген несие сомасы да азайған. Оны келесi кестеден көруге болады:
5-кесте.
Клиенттерге берілген несие сомасы
Клиенттерге берiлген несие
2014 ж, мың тг
2013 ж, мың тг
Ауытқу
1
2
3
4
Iрi бизнес субъектiлерiне берiлген несие
10595852
13234936
-2639084,00
Шағын және орта бизнеске берiлген несие
38614
75869
-37255,00
Жалпы корпоративтi клиенттерге берiлген несие
10634466
13310805
-2676339,00
Тұтыну несиесi
1068578
1187911
-119333,00
Ипотекалық несие
620293
386837
233456,00
Автокөлiк сатып алуға берiлген несие
1775369
794104
981265,00
Несиелiк карта
81303
67435
13868,00
Жалпы бөлшек сауда клиенттерiне берiлген несие
3545543
2436287
1109256,00
Құнсыздану резервi
(1691665)
(938037)
-753628,00
Құнсыздану резервiн шегергендегi берiлген несие сомасы
12488344
14809055
-2320711,00
Ескерту - кесте банктің қаржылық есептілігі негізінде құрастырылған
Кесте негізінде келесі диаграмма құрылған.
4-сурет. 2014 жылы берілген несиелер 5-сурет. 2013 жылы берілген несиелер
Берiлген несие сомасының 2014 жылы азаюының негiзгi себебi корпоративтi клиенттердiң тарапынан банк қызметiне деген сұраныстың төмендеуi жатыр. [7. Банктің қаржылық есептілігі]
2 Еңбек өнiмдiлiгi- жұмыскер қызметiнiң экономикалық тиiмдiлiгiн сипаттайтын көрсеткiш болып табылады. Ол өнiм көлемi мен еңбек шығыны арасындағы арақатынасты бiлдiредi.
Еңбек өнiмдiлiгiнiң бiртектi өсуi- негiзгi экономикалық заңдылықтардың бiрi. Еңбек өнiмдiлiгiн келесi формула арқылы есептеймiз:
ЕӨ= САТ Жұмысшылардың орташа тiзiмдiк саны [8. 145] (2)
Сатудан алынған табыс сомасы- қызмет көрсетуден түскен кiрiстердi айтамыз.
Жұмысшылардың орташа тiзiмдiк саны- жыл басындағы жұмысшылар санына жыл iшiнде жаңадан қабылданған жұмысшылар санын қосып, одан жыл iшiнде жұмыстан шыққан жұмысшылар санын азайту арқылы анықтаймыз.
2014 жылы: ЕӨ= 1910267176= 10853,8 мың тг
2013 жылы: ЕӨ=1782280182=9792,7 мың тг
Еңбек өнiмдiлiгi 1061,1 мың тг немесе 10,84% артқан. Жұмысшылар саны 6-ға азайса да, еңбек өнiмдiлiгi артып тұр.Еңбек өнiмдiлiгi неғұрлым жоғары болса, банк пайдасы да артады. Себебi бұл көрсеткiш бiр жұмысшыға шаққандағы келетiн сатудан түскен пайданы көрсетедi. 2014 жылы 1 жұмысшы- 10853,8 мың теңге кiрiс әкелетiнi есептелдi.
3 Қор қайтарымдылығы- бұл көрсеткiш кез келген кәсiпорындағы негiзгi құралдардың тиiмдi қолдануын сипаттайды. Қор қайтарымдылығы бiр негiзгi құралға келетiн сатудан түскен кiрiстi көрсетедi. [9. 125]
Формуласы: Ққ = САТ НҚо.ж.қ (3)
САТ-сатудан алынған түсiм
НҚо.ж.қ- негiзгi құралдардың орташа жылдық құны
БанкПозитив Қазақстан АҚ-да:
2014 жылы: Ққ =1910267809,6695 =2359,32мың тг
2013 жылы: Ққ =1782280837,9435=2126,969 мың тг
Қор қайтарымдылығы 2014 жылы алдынғы жылмен салыстырғанда 232,351 мың тг немесе 10,92 % артқаны белгiлi.
Қор қайтарымдылығының сомасы артқан сайын банкке тиiмдi. Себебi бұл көрсеткiш банктiң негiзгi құралдарын қаншалықты оңтайлы қолданылып жатқанын немесе есеп саясатының дұрыс қолданылуын көрсетедi.
4 Қор сыйымдылығы- қор қайтарымдылығына керi шама болып табылады. Бұл көрсеткiш сатудан алынған түсiмнiң бiр теңгесiне келетiн негiзгi құралдардың орташа жылдық құнын көрсетедi. [9. 126]
Формуласы: Ққ = НҚо.ж.қ САТ (4)
2014 жылы: Ққ =809,6695 1910267=0,000424мың тг
2013 жылы: Ққ =837,94351782280=0,00047 мың тг
Қор сыйымдылығының мәнi төмен болған сайын, банк қызметi оң нәтижелерге қол жеткiзедi. Бұл көрсеткiш2014 жылы 2013 жылмен салыстырғанда -0,000046 мың теңгеге төмендегенi көрiнiп тұр. Сонда, БанкПозитив Қазақстан АҚ негiзгi құралдар есебiн оңтайлы жүргiзiп отырғаны көрiнiп тұр.
5 Қызметтердiң өзiндiк құны- қызметтердi көрсетумен байланысты шыққан шығындар болып табылады. Банкте өзiндiк құнға келетiн шығындарға келесiлер жатады:
oo Пайыздық шығындар: 2013 жылы- 143882 мың тг, 2014 жылы- 145226 мың тг.
oo Комиссиялық шығындар: 2013 жылы- 61035 мың тг , 2014 жылы-92701 мың тг.
oo Құнсыздану шығындары: 2013 жылы-170379 мың тг, 2014 жылы- 812392 мың тг..
oo Қаржылық активтер мен мiндеттемелердi қайта бағалаумен байланысты шығындар: 2013 жылы- 848 мың тг , 2014 жылы 24847 мың тг.
Жалпы өзiндiк құнға кiретiн шығындар:
2014 жылы: 1075166 мың тг
2013 жылы: 376144 мың тг
6 - сурет. Жалпы өзіндік құнға кіретін шығындар
2014 жылы өзiндiк құн шығындарының кенеттен артып кетуiн келесiден байқауға болады
7-сурет. Шығындар үлесі
Құнсыздану шығындары 2014 жылы кенеттен артып, 2013 жылмен салыстырғанда 642013 мың теңгеге артып кеткен. Соның әсерінен 2014 жылғы шығындар 1075166 мың тг-ге тең болған.
6 Жиынтық табыс- сатудан алыған табыс сомасынан қызметтердiң өзiнжiк құны сомасын шегеру арқылы есептеймiз. БанкПозитив Қазақстан АҚ-да жиынтық табыс сомасы келесiге тең болды:
2013жылы: 1782280 - 376144=1406136 мың тг;
2014 жылы: 1910267- 1075166= 835101 мың тг;
8-сурет. Жиынтық табыс сомалары
7 Кезең шығындары өнiмнiң немесе қызметтiң өзiндiк құнына кiрмейтiн шығын түрлерi. Оларға жалпы және әкiмшiлiк шығындар жатады. БанкПозитив Қазақстан АҚ-да 2014 жылы және 2013 жылдардағы жалпы және әкiмшiлiк шығындарына:
6-кесте.
Жалпы және әкімшілік шығындар
Жалпы және әкiмшiлiк шығындары:
2014 ж
мың тг
2013 ж
мың тг
Ауытқу
мың тг
1
2
3
4
Жұмысшыларға сыйақы
643275
605543
37732
Жеке табыс салығы
48019
45507
2512
Персоналға шығындар
691294
651050
40244
Тозу және амортизация
137289
132741
4548
Жал
125779
128903
-3124
Әкiмшiлiк шығындар
62814
57909
4905
Ақпараттық қызметтер және байланыс қызметi
55102
52518
2584
Техникалық қызмет және жөндеу
50635
47648
2987
Жеке табыс салығынан басқа салықтар
43537
44711
-1174
Кәсiби қызмет
37602
44346
-6744
Сақтандыру
24727
23754
973
Күзет
21676
21282
394
Басқа да
59096
35260
23836
Жиыны:
1309551
1240122
69429
Ескерту : кесте банктің қаржылық есептілігіне сай құрылған
Келесі диаграммадан жалпы шығындарды көруге болады:
9-сурет. Кезең шығындары
Диаграммадан көріп отырғанымыздай, кезең шығындарының негізгі айтарлықтай бөлігін 2014 жылы персоналға шығындар құраған және бұл шығындар сомасы 2013 жылмен салыстырғанда 40244 мың тг-ге артқан. Ал, жалпы шығындар сомасы алдыңғы жылмен салыстырғанда 69429 мың тг-ге артып, 2014 жылы 1309551 мың тг-ні құраған.
8 Салық салынғанға дейiнгi пайда - пайдаға салынатын салықты шегермегенге дейiнгi кiрiс сомасы. Жиынтық табыс сомасынан кезең шығындарын шегеру арқылы анықталады.
БанкПозитив Қазақстан АҚ-да салық салынғанға дейiнгi пайда:
* 2013 жылы: 166014 мың тг
* 2014 жылы: (474450)
Салық салынғанға дейiнгi пайда 2014 жылы алдыңғы жылмен салыстырғанда 640464 мың теңгеге азайған болатын. Оның негiзгi себебiне қызметтердiң өзiндiк құнының артуы және жалпы және әкiмшiлiк шығындардың да бiршама артуы жатады.
9 Пайда салығы бойынша шығыстар.
БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның табыс салығы шығындары келесі кестеде көрсетілген.
7-кесте. Табыс салығы шығындары
Табыс салығы шығындары
2014 ж, мың тг
2013 ж, мың тг
1
2
3
Есептi кезеңдегi ағымдағы салық шығындары
25
-
Кейiнге қалдырылған салық шығындары
27096
36477
Жалпы:
27121
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Нарықтық қатынастар Қазақстан экономикасына үлкен өзгерiстер енгiздi. Бұрынғы уақытта экономикалық қатынастар бiрыңғай мемлекеттiк меншiктiң негiзiнде құралса, ендi есеп айырысу, пайда, тиiмдiлiк негiзiнде құрыла бастады.
Банктердiң қаржылық-шаруашылық қызметтерiнiң негiзгi және басты көрсеткiшi болып кiрiстердiң шығындардан артуы негiзiнде анықталатын және барлық құрылымдық бiрлiктердiң тиiмдiлiгiн көрсететiн қаржылық нәтиже болып табылады.
Банк қызметiнiң қаржылық нәтижесi оның есептi кезеңдегi меншiктi капиталының өзгеруiне байланысты. Банктiң меншiктi капиталының бiртектi өсуiн қамтамасыз ету қабiлетi қаржылық нәтиже көрсеткiштерi арқылы сипатталады. Қаржылық нәтиже көрсеткiштерi, кiрiстер банктiң шаруашылық нәтижесiнiң барлық бағыт бойынша абсолюттiк тиiмдiлiгiн көрсетедi. Банк қызметiнiң жалпылама тиiмдiлiгiн рентабельдiлiк коэффициент көрсетедi.
Сәйкесiнше, кiрiстердiң өсуi пайданың артуына алып келсе, таза пайда өзiн өзi қаржыландыруға, персоналдарды материалды және әлеуметтiк қолдау мәселелерiн шешу, нарықтағы позициясын нығайту секiлдi мәселелерге негiз болады. Сонымен қатар, пайда жергiлiктi және мемлекеттiк бюджеттiң негiзгi құралу көзi болып табылады. Кiрiс - сенiмдiлiк деңгейi мен қаржылық игiлiк секiлдi банктердiң iскерлiк қасиеттерi мен нәтижелерiн бағалау жүйесiндегi маңызды көрсеткiшi.
Банктердiң кiрiсiнiң есебi және оны талдау, оның қызметiнiң тиiмдiлiгiнiң негiзгi факторы болып табылады. Кез келген коммерциялық ұйымдар секілді БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның негізгі мақсаты пайда табу арқылы өз қызметін жалғастырып, тұтыншуларға банктік қызметті ұсыну болып табылады. Себебі, банк үшін қызметін ары қарай жалғастыруының негізгі ынталандырушы факторы - кірістер және олардың бухгалтерлік есеп шоттарында қалай көрсетілетіні банк үшін өте маңызды. Сонымен қоса, банктің кірістерін талдау, олардың алдыңғы жылмен салыстырғандағы өзгеруін, даму тенденциясын анықтау, кіріс түрлері бойынша жеке-жеке талдау жүргізу банк үшін маңызды және тұрақты түрде жүргізуді талап ететін үрдіс болып табылады. Банк кірістерінің өзгерісіне әсер ететін факторларды анықтау және оларды, банк қызметіне кері әсерін тигізіп жатқан жағдайда, жою мәселелері қарастырылады. Ал егер, керісінше, белгілі әсер ету фактор банк қызметіне оң әсерін тигізіп жатқан болса, сол әсер етуші фактордың әсер ету ықпалын сақтап қалу немесе одан әрі дамыту қажет. Егер де, банк өз қызметінен ешқандай да, экономикалық пайда алып жатқан жоқ болса, онда банк өз қызметін тез арада тоқтату мәселелерін қарастырады. Сондықтан да таңдап алынған тақырыбым өзекті болып табылады.
Сенімділік деңгейі мен активтерінің өтімділігін сақтай отырып, барынша жоғары пайда табу мақсаты болып табылатын банктер үшін, мақсатына жету үшін қызметінің қаржылық нәтижесі туралы толық және сенімді ақпараттың болуы маңызды. Ақпараттардың толықтығы, дұрыстығы және үздіксіздігін қамтамасыз ету үшін кез келген банкке қажет құрал болып- банктегі бузгалтерлік есеп табылады. Банктің кірістері мен шығындары банктің қаржылық нәтижесінің негізгі элементтері болып саналатындықтан, банктің кірістерінің есебін дипломдық жұмыста қарастыру тақырыптың өзектілігін көрсетеді.
Бұл дипломдық жұмыстың мақсаты банктiң кiрiстерi есебi мен талдау ерекшеліктері мәселесiн қарастыру болып табылады. Осы аталған мақсатқа жету мақсатында келесiдей мiндеттер қойылады:
oo Банктiң қаржылық нәтижесiнiң қалыптасуындағы кiрiстердiң рөлi мен экономикалық маңызын ашып көрсету.
oo БанкПозитив АҚ - ның кiрiстер есебiнiң ұйымдастырылуын зерттеу
oo Қарастырылып отырған банк мысалында кiрiстердiң шығындардан көп болуын бақылауды ұйымдастыру
oo АҚ БанкПозитив шаруашылық қызметiнiң қаржылық нәтижесiн қалыптастыратын абсолюттi және қатысты кiрiс көрсеткiштерiне талдау жүргiзу.
oo Банктiң рентабельдiлiгi мен кiрiстердiң артуы резервiн бағалау
oo Кiрiс көрсеткiштерiнiң базалық жылмен, өткен есептi кезеңдермен салыстыра отырып талдау жасап, қорытынды жазу.
oo Қызметінің тиімділігі, активтерінің тиімділігін талдау және олардың жылдар аралығында өзгеру тенденциясын анықтау.
oo Банк қызметіне жан-жақты талдау жүргізе отырып, анықталған қателіктер немесе кері әсер ететін факторларды анықтап, олары жою шараларын, жалпы банк кірістерінің артуы үшін ұсыныстар беру болып табюылады.
Зерттеу пәнi болып БанкПозитив АҚ қаржылық нәтижесiн көрсететiн кiрiстер есептеледi. Банкте кірістердің мынадай түрлері қарастырылған: пайыздық кірістер, комиссиялық кірістер және өзге де кірістер.
Банктiң негiзгi мақсаттары:
oo ҚР нарығында банктiк сапалы қызмет көрсету және нарықта өз орнын иелену;
oo Қазiргi таңда банктiң негiзгi мақсаттарының бiрi -өзiнiң филиалдарын Қазақстан территориясында көбейту арқылы банктiк саладағы өз үлесiн арттыру.
oo Корпоративтiк клиенттердiң қажеттiлiктерiн қанағаттандыру арқылы қаржы-шаруашылық қызметтерiнiң нәтижесiнде кiрiстердi арттыру арқылы таза пайданы жоғарылату.
oo Нарықта белсендi түрде даму мен мемлекеттiк және халықаралық деңгейде әр түрлi банктiк операцияларды ұсыну.
Банк корпоративтiк клиенттерге және жеке тұлғаларға қаржылық қызмет көрсетуге бағытталған. Сол үшiн банктiң мақсатының бiрi филиалдарын максималды түрде арттыру болып табылады.
Дипломдық жұмыстың теориялық және әдiснамалық негiзiне банктiң кiрiстер есебi мен талдауы мәселесiне қатысты отандық және шетелдiк ғалымдардың ғылыми еңбектерi жатады.
Осы дипломдық жұмысты жазу барысында бухгалтерлiк есепке байланысты нормативтiк-құқықтық актiлер , мақалалар, статистикалық мәлiметтер, талданатын кезең iшiндегi банктiң қаржылық есептiлiгi қолданылған.
Жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кiрiспе, үш негiзгi бөлiмнен, қорытынды, қолданылған әдебиеттер көзiнен, қосымша және 43 кестеден және 40 суреттен тұрады. Бірінші бөлімде банктің кірістерінің теориялық негіздемесі құралу көздері мен жіктелімі. Банктің технико-экономикалық көрсеткіштері мен есеп саясаты талданған. Екінші бөлімде банк кірістерінің есебі мен ұйымдастырылуы көрсетілсе, үшінші бөлімде кірістерін талдау ерекшелітері қарастырылған.
Дипломдық жұмыстың зерттеу объектiсi болып БанкПозитив АҚ болып табылады.
1 ЕКIНШI ДЕҢГЕЙДЕГI БАНКТЕРДIҢ КIРIСТЕРIНIҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНIНIҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГIЗДЕРI
1.1 Екінші деңгейдегі банктердің кірістері, олардың құралу көздері және жіктелуі
Коммерциялық банк кез келген коммерциялық кәсiпорындар секiлдi кiрiстi негiзгi және қосымша қызметпен қатар, басқа да кiрiстер санатына жататын кездейсоқ көздерден де алады. Сәйкесiнше банктiң кiрiстерiнiң құралу көзiне оның негiзгi және қосымша қызметi жатады. Банктiң негiзгi қызметiне Қазақстан Республикасының банктер және банк қызметi туралы заңнамасында көрсетiлген операцияларды орындау және клиенттерге банктiк қызметтердi көрсету жатады. Басқа да кiрiс әкелетiн банк қызметтерi қосымша қызмет деп аталады. [1. 179 ]
Екiншi деңгейдегi банктiң кiрiстерi- банктiң операциялық, қаржылық және инвестициялық қызмет түрлерiнен түскен ақша қаражаттары.
Банктің жалпы кірістері
Банктің жалпы кірістері
Пайыздық емес кірістер
Пайыздық емес кірістер
Пайыздық кірістер
Пайыздық кірістер
Банктің жалпы шығындары
Банктің жалпы шығындары
Пайыздық емес шығындары
Пайыздық емес шығындары
Пайыздық шығындары
Пайыздық шығындары
1-Сурет. Банктің жалпы кірістері және шығындары
Келесі суретте ресейлік ғалым, экономика ғылымының докторы Коробова Галинаның Банковское дело оқулығындағы банктің кірістерінің мынадай бөліну схемасы көрсетілген. [1. 182 бет]
Бағалы қағаздармен операциялардан
түсетін кірістер
Өзге де кірістер
Шетел валютасымен оперциялардан алынатын кірістер
Акциядан бөлек, алынған дивиденттер
Комиссиялық операциялардан түсетін кірістер
Несие беруден, депозит немесе басқа орнатылған қаражжатардан түсетін пайыздық кірістер
Алынған тұрақсыздық айыбы, штраф, өсімпұл
2-Сурет. Банк кірістерінің бөліну схемасы
Коммерциялық банктердiң кiрiс көздерiне мынадай банктiк бизнес түрлерiн жатқызуға болады:
oo Несие бизнесi;
oo Дисконттық бизнес;
oo Сақтау бизнесi;
oo Банктiк кепiлхат беру қызметi;
oo Бағалы қағаздармен жасалатын бизнес;
oo Салымдарды қабылдау және клиенттердiң тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге асыру бизнесi;
oo Басқа банктермен корреспонденттiк қатынасқа негiзделген бизнес;
oo Дәстүрлi емес қызметтердi көрсету бизнесi;
Несие бизнесi екi элементтен тұрады: клиенттерге (жеке және заңды тұлғаларға) ссуда беру және бос ресурстарды басқа коммерциялық банктерге уақытша пайдалануға пайыздық сыйақыда беру. Несиелiк бизнестiң екiншi бөлiгi кейде банкаралық несие, кейде басқа банктегi депозит формасында болуы мүмкiн. Несиелiк бизнестен пайыз формасында табыс түседi.
Дисконттық бизнес, төленбеген векселдьдердi, чектердi және талаптарды банктiң белгiлi бiр төменгi бағамен- дисконт негiзiнде сатып алуын сипаттайды. Дисконт бизнестiң түрiне факторинг операциясы жатады.
Сақтау бизнесi банктiк трасталық және агенттiк қызметтерiне негiзделедi. Бұл бизнес клинеттiң мүлкiн ( жылжымайтын мүлiк, бағалы қағаз, шоттағы қаражатын) басқарғаны үшiн немесе осы мүлiкке байланысты клиенттiң тапсырмаларын орындағаны үшiн алатын комиссия формасындағы табыс түрiнде банкке табыс әкеледi.
Банктiң кепiлхат беру қызметi клиенттерге есеп айырысу үшiн және несие алу үшiн банктiң әр түрлi формаларындағы берген кепiлхаты мен кепiлдемесiнен түсетiн ақшалай сыйақы түрiндегi табыс әкелетiн банктiң қызметiн сипаттайды. [2. 371,373 беттер]
Бағалы қағаздармен бизнес мынадай элементтерден құралады: банктiң бағалы қағаздарын шығаруы және оларды нарықта сату, жекешелендiруге байланысты қызмет көрсету. Аталған қызметпен байланысты банктiң кiрiстерiне: бағалы қағаздарды, дивиденттердi, қарыз мiндеттемесiнен пайыздық кiрiстердi сатуда бағам айырмасынан түскен кiрiс, бағалы қағаздарды қайта сатудан түскен кiрiстердi, жекешелендiруге байланысты түскен комиссиялық кiрiстер және т.б. [3. 84,85 беттер]
Салымдарды қабылдау және клиенттердiң тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге асыру бизнесi - банкке мынадай формаларда табыс алуға мүмкiндiк бередi.
1. Комиссиондық сыйақылар:
1.1 Шот ашқаны үшiн;
1.2 Шотты жүргiзгенi үшiн;
1.3 Шот бойынша операциялар туралы көшiрме бергенi үшiн;
1.4 Шотты жабу үшiн;
1.5 Қолма-қол ақша беруге немесе есеп айырысуға байланысты операцияларды жүргiзгенi үшiн.
1. Банктiң корреспонденттiк қатынас бойынша басқа банктердегi корреспонденттiк шоттарындағы кредиттiк қалдық үшiн алатын пайызы;
Дәстүрлi емес табыс түрлерiне банктiң басқа да қызметтерi жатады. Олардың қатарына лизингтiк операцияларын, ақпараттық, валюта айырбастауға байланысты, кеңес беру, клиенттердi оқытқаны үшiн және т.б. [3. 83]
Банктiң кiрiстерiнiң жiктелуi отандық әдебиеттерде жалпы кiрiстердi 3 топқа бөлген:
1. Пайыздық кiрiстер;
2. Комиссиялық кiрiстер;
3. Басқа да кiрiстер;
Пайыздық табыс комиссиялармен ұштасуы мүмкін. Мысалға, несиелік және факторингтік операциялардан банк пайыздық төлем мен комиссияларға иеленеді.
Несиелік пайыз- пайыздық табыстың басты көзі ретінде банктің берген ссудалары үшін қарыз алушылардың төлейтін төлемі болып табылады.
Несиелік пайызды мынадай белгілерге байланысты жіктеуге болады:
oo несие формасына қарай: коммерциялық, банктік, тұтыну несиелерінің пайызы және т.б
oo несиелік мекеменің түріне байланысты: Орталық Банктің есепке алу пайызы, банктік, ломбардтық.
oo Несие мерзіміне қарай: қысқа мерзімді ссуда бойынша пайыз, ұзақ мерзімді ссуда бойынша пайыз.
oo Несие түріне байланысты: овердрафт бойынша айналым құралдарына берілген ссудалар, вексельдерді есепке алу, мақсатты ссудалар бойынша пайызы.
oo Операциялар түрлеріне байланысты: ссуда бойынша пайыз, банкаралық несие бойынша пайыз, депозиттік пайыз.
oo Есептеу тәсіліне қарай: жай және күрделі, қарапайым және тура және т.б.
Комиссия - банктік операция үшін сыйақы, латын тілінен аударғанда соmissiо сөзі тапсырма дегенді білдіреді. Оның мөлшеріне көрсетілетін қызметтердің өзіндік құны мен қажетті пайда жатады..
Өзге кірістерге: бағамдық айырма, яғни баланстық және нарықтық құндары арасындағы айырма, алынған айыппұлдар, пенялар және т.б жатады.
Ресейлiк ғалым, экономика ғылымының доокторы Коробова Г.Г - ның Банковское дело оқулығына сәйкес банктiң жиынтық банктiң кiрiстерi есептi кезеңдегi банктiң барлық кiрiстерiнiң қосындысы. Жалпы кiрiстердiң құрамындағы кiрiстердi келесiдей жiктеуге болады:
1. Операциялық табыс
1.1. Пайыздық кiрiс
1.2. Комиссиялық кiрiс
1.3. Қаржы нарығындағы операциялардан түскен кiрiс
1.4. Басқа да операциялық кiрiстер;
2. Банктiң қосымша қызметiнен түскен кiрiстер
3. Өзге де кiрiстер
Операциялық табыстар. Екiншi деңгейдегi банктердiң кiрiстерiнiң көп үлесiн операциялық кiрiстер деп аталатын негiзгi қызметтен түскен кiрiстер құрайды. Операциялық кiрiстер өз кезегiнде пайыздық және пайыздық емес кiрiстер болып бөлiнедi.
Банк қызмет аясына сәйкес кiрiсiнiң көп бөлiгi пайыздық кiрiстер құрайды. Көбiнесе бұл кiрiстерге клиенттерге несие беру, уақытша бос ақша қаражаттарын Ұлттық банкте немесе басқа да коммерциялық банкте сақтағаннан немесе қарыздық мiндеттемелерге қаржы құйғаннан түсетiн кiрiстер құрайды. Пайыздық кiрiстер көбiнесе кiрiстердiң 70-80% құрайды.
Пайыздық емес кiрiстерге комиссиялық кiрiстер, қаржы нарығындағы операциялардан түскен кiрiстер және құралдарды шетел валютасында қайта бағалаудан түскен кiрiстер жатады.
Банктiң клиенттерге несиелiк емес қызмет көрсетуiнен түскен табыстар екiншi маңызды кiрiс көзiне жатады. Бұл кiрiстердi комиссиялық кiрiстер деп атаймыз және оларды көрсетiлген қызметтер үшiн алады. Комиссия сомасы жасалынып жатқан операция сомасының белгiлi бiр пайызы ретiнде анықталады. Банктiң көрсететiн қызмет аясы жыл сайын жаңа қызмет түрiмен ұлғаюда. Банкке комиссиялық кiрiс әкелетiн негiзгi қызметтерiне келесi операцияларды жатқызуға болады:
1. Заңды және жеке тұлғаларға есеп айырысу-кассалық операциялары
2. Пластикалық картамен операциялар
3. Банктiк кепiлхатты ұсыну
4. Конверсиялық операциялар
5. Бағалы қағаздар нарығындағы брокерлiк және депозиттiк қызмет
Қазiргi таңда, жалпы банк кiрiстерiнiң iшiнде комиссиялық кiрiстердiң өсу тенденциясы байқалуда. Оның себебi комиссиялық кiрiстердiң тұрақтылығында. Бұл кiрiстер үшiн банк тәуекелге бармайды (тек банктiк кепiлхатты санамағанда).
Келесi кiрiстердiң маңызды түрi- қаржы нарығындағы қызметтен түскен кiрiстер. Оларға: бағалы қағаздарды, шетел валюталарын, бағалы металлдарды және т.б-ларды сату-сатып алу операциялары жатады. Бұл операциялар саудамен байланысты болғандықтан, негiзгi принципi арзан бағада сатып алу- қымбат бағада сату болып табылады. [1. 181,183 беттер]
Банктiң қосымша қызметiнен түскен кiрiстер. 7-шi Халықаралық Қаржылық Есептiлiктiң Стандарты (IAS 7) сәйкес кез келген ұйымның негiзгi қызмет - операциялық қызмет, ал қосымша қызметтерiн қаржылық және инвестициялық қызмет деп атаймыз. [4. ХҚЕС (IAS )7]
Инвестициялық қызмет - ақша баламасына жатпайтын айналыстан тыс
активтердi жəне басқа инвестициялары сатып алу жəне сату.
Инвестициялық қызмет нəтижесiнде пайда болатын ақша лектерiнiң
мысалдары:
oo негiзгi құрал-жабдықтарды, материалдық емес активтердi жəне айналымнан тыс активтердiң басқа түрлерiн сатып алумен байланысты ақша төлемдерi. Оларға сондай-ақ материалдық емес активтердi əзiрлеуге капиталдандырылған шығындармен, сондай-ақ өз өндiрiсiнiң негiзгi құрал- жабдықтарымен байланысты төлемдер жатады.
oo негiзгi құрал-жабдықтарды, материалдық емес активтердi жəне айналымнан тыс активтердiң басқа түрлерiн сатудан түскен ақша түсiмi.
oo басқа ұйымдарға заемдар беру.
oo басқа ұйымдарға бұрын берiлген заемдар бойынша осы заемдардың негiзгi сомаларын өтеумен байланысты түскен ақша түсiмi.
oo басқа ұйымдардың үлестiк немесе борыштық құралдарын сатып алуға жiберiлген ақша (ақша баламасы болып табылатын үлестiк немесе борыштық құралдар сатып алу мен байланысты төлемдерден, сондай-ақ кейiннен сату үшiн сатып алынған сол үлестiк немесе борыштық құралдар үшiн төлемдерден басқа).
oo басқа ұйымдардың үлестiк немесе борыштық құралдарын сатудан
oo түскен ақша түсiмi (ақша баламасы ретiнде жiктелетiн сол үлестiк немесе
oo борыштық құралдар сатудан алынған түсiмнен, сондай-ақ əрмен қарай сату
oo үшiн сатып алынған сол үлестiк немесе борыштық құралдарды сатудан алынған түсiмнен басқа).
oo салымдары қатысу əдiсi бойынша есепке алынатын тəуелдi жəне бақыланатын ұйымдардың жарғылық капиталына қатысудан алынған дивидендтер. [5. 78,79]
Қаржылық қызмет - меншiк капиталдың жəне компаниялардың заем
қаражаттарының мөлшерiнде жəне құрамында өзгерiстерге жеткiзетiн қызмет.
Қаржылық қызмет нəтижесiнде пайда болған ақша легiнiң мысалдары:
oo акциялар (акцияға сыйлықақының мөлшерiн қоса) эмиссияларынан немесе басқа үлестiк құралдардан ақша түсiмi.
oo меншiк акциялар сатып алу (ие болу).
oo қысқа мерзiмдi жəне ұзақ мерзiмдi кредиттер мен заемдар сияқты заем қаражатын тартумен байланысты ақша түсiмi.
oo заем қаражатын өтеуге жiберiлген ақша төлемi.
oo лизинг алушының жалдау ақысын аударуы.
oo алынған заем қаражаты бойынша сыйақы төлемi.
oo дивидендтер төлеу.
Өзге де кiрiстер. Жоғарыда аталған кiрiстерге жатпайтын кiрiстердi өзге де санатына жатқызамыз.
oo Клиенттерден алынған штраф, өсiмпұл, айыппұл
oo Резерв сомасын қалпына келтiру
oo Есептi кезеңде анықталған өткен кезеңдердiң кiрiсi
oo Артығымен төленген пайдаға салынатын салық сомасының бюджеттен қайтарылуы;
oo Жұмыскерлердiң жеке қажеттiлiктерi үшiн телефонмен сөйлескенi үшiн төлем. [3. 86,87]
Отандық және щетел әдебиеттерiндегi банк кiрiстерiнiң жiктелуiн кiрiстiрiп, мынадай кесте жасауға болады.
1-кесте.
Коммерциялық банктiң кірістерінің жіктелуі
Жiктелу белгілері
Кiрiстер
1
2
Алыну формасына қарай
Пайыздық
Пайыздық емес (комиссиондық)
Өзге
Экономикалық мазмұнына қарай
Операциялық
Операциялық емес (инвестициялық, қаржылық)
Өзге
Тұрақтылығына қарай
Тұрақты
Тұрақты емес
Қызмет түрiне байланысты
Несиелеу қызметiнен
Бағалы қағаздармен қызметiнен
Шетел валютасы қызметiнен
Касса-есеп айырысу қызметiнен
Банк филиалдары қызметiнен
Резервтердi қалпына келтiруден
Өзге
Ескерту - кесте отандық және шетел авторларының кірістерінің жіктелімі негізінде жасалған.
Кірістер тобының толық жіктелімін мынадай сипатта ұсынуға болады:
2-кесте.
Кірістердің мен шығындардың толық жіктелімі
Банктің кірістер
Банктің шығындары
А. Банктік операциялар және басқа да келісімдердер нәтижесінен алынатын кірістер
А. Банктік операциялар және басқа да келісімдердер нәтижесіндегі шығындары
1. Пайыздық кірістер, оның ішінде:
1. Пайыздық шығындар, оның ішінде:
1.1 Берілген несиелер бойынша:
- Заңды және жеке тұлғалар ға берілген несие (ҚР резиденттер және резидент емес тұлғалар);
- несиелік ұйымдар және резиедент емес банктерге берілген
1.1 Алынған несиелер бойынша:
- Ұлттық Банктегі;
- Несиелік ұйымдардан;
- Резидент емес банктерден;
- Басқа да кредиторлардан.
1.2 Басқа да орналасқан салымдар бойынша:
- Мемлекеттің меншігіндегі қаржылық ұйымдарда;
- Қаржылық ұйымдарда;
- Ұлттық Банктегі;
- Заңды резидент емес тұлғаларда ;
- резидент емес банктерден;
1.2. Заңды және жеке тұлға клиенттердің банктік шоттарындағы ақша қаражаттарынан
2-кестенің жалғасы
1.3 Келесі шоттардағы ақша қаражаттарынан:
- Ұлттық Банктегі;
- Қаржылық ұйымдарда;
- резидент емес банктерден;
1.3 ҚР-ның резидент және резидент емес заңды тұлғалардың депозиттерінен
1.4 Орналасқан депозиттерінен:
- Ұлттық Банктегі;
- Қаржылық ұйымдарда;
- резидент емес банктерден;
1.4 Өзге де заңды тұлғалардан тартылған қаражаттардан:
- Қаржылық ұйымдарда;
- Ұлттық Банктегі;
- Заңды резидент емес тұлғаларда ;
- резидент емес банктерден;
1.5 Қарыздық міндеттемелерге салымдардан (вексельдерден басқа):
- Ұлттық Банктегі;
- Қаржылық ұйымдарда;
- Өзге де қарыздық міндеттемелерде;
- Шет елдерде;
- Резидент емес банктерден;
- Резидент еместердің өзге де қарыздық міндеттемелерінен.
1.5 ҚР-ның резидент және резидент емес өзге де жеке тұлғалардан тартылған қаражаттардан;
1.6 Есепке алынған вексельдерден:
- Қаржылық ұйымдарда;
- Өзге де резиденттердің вексельдерінен;
- Шет мемлекеттердің жергілікті және мемлекеттік органдарынан;
- Резидент емес банктерден;
- Өзге де резидент еместердің вексельдерінен;
1.6 Шығарылған қаржылық міндеттемелерінен (облигациялар, вексельдер, депозиттік және сақтаушы сертификаттары)
2. Банктік операциялар және басқа да келісімдердер нәтижесінен алынатын өзге де кірістер:
1. Другие расходы по банковским операциям и другим сделкам
2.1 Клиенттерге есеп айырысу және кассалық қызмет көрсету, шот ашу және жүргізуден түсетін кірістер
2.1 Қолма-қол немесе қолма-қолсыз формада шетел валютасын сату-сатып аул операциясынан шығындар;
2.2 Қолма-қол немесе қолма-қолсыз формада шетел валютасын сату-сатып аул операциясынан түсетін кірістер;
2.2 Басқа да келісім нәтижесінде туындайтын шығындар:
- Сатып алынған талап ету құқықтарын жүзеге асыру және жою;
- Мүлікті сенімгерлікпен басқару;
- Бағалы металдармен және бағалы тастармен операция нәтижесінен шығындар
2.3 Банктік гарантия беру және сенімхат беріден түсетін кірістер
2.4 басқа да келісім жасаудан түсетін кірістер:
- Сатып алынған талап ету құқықтарын жүзеге асыру және жоюдан кірістер;
2-кестенің жалғасы
- Бағалы металдармен және бағалы тастармен операция нәтижесінен түсетін кірістер;
- Арнайы бөлмелерді жалға беру немесе құжаттар мен құнды заттарды сақтау үшін берілетін сейфтерден түсетін кірістер
-Қаржылық жалдан түсетін кірістер (лизинг)
- Кеңес беру және ақпараттық қызмет көрсеткеннен түсетін кірістер;
Б. Операциялық кірістер
Б. Операциялық шығындар
1.Бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан түсетін кірістер; (қарыздық міндеттемелерден түсетін пайыздық кірістер және бағалы қағаздарды қайта бағалаудан түсетін кірістерден басқа)
1. .Бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан шығындар; (қарыздық міндеттемелерден түсетін пайыздық кірістер және бағалы қағаздарды қайта бағалаудан шығындардан басқа):
1.1 Бағалы қағаздарды сатып алу шығындары
1.2 Бағалы қағаздарды шығарумен байланысты шығындары;
2. Басқа ұйымдардың жарғылық капиталына қатысумен байланысты түсетін кірістер
2. Кері қайта бағалау:
2.1.Бағалы қағаздарды, шетел валютасындағы қаражаттарды, бағалы металлдарды теріс мәнді қайта бағалау
3. Уақытша активтерді пайдалануджан түсетін кірістер (уақытша иелік ету және қолдану)
3. Өзге де операциялық шығындар:
3.1. Сенімгерлікпен басқарылатын тұлғаларға активтерді берумен байланысты өзге де операциялық шығындар;
4. Мүліктердің сату нәтижесінде түсетін кірістер;
4. Несиелік ұйымның қызметін қамтамасыз етумен байланысты шығындар:
4.1 Персоналды ұстау шығындары;
4.2 Амортизация
4.3 Мүліктерді ұстау және шығу шығыдары
4.4 Банктік операциялар және келісімдер нәтижесінен шығындар;
5. Мүмкін болатын жоғалтулардың орнын жабу үшін құрылатын резервтерді ашу және қалпына келтіру операцияларымен байланысты кірістер;
6. Шетел валютасындағы қаражаттарды, бағалы металдарды, бағалы қағаздарды қайта бағалаудан түсетін кірістер;
2-кестенің жалғасы
В. Өзге де кірістер
В. Өзге де шығындар
1. Алынған тұрақсыздық айыптары (штрафы, өсімпұл)
2. Ақашалай қаражаттарды тарту және берумен байланысты пайда болатын кірістер;
- Төленген тұрақсыздық айыптары (штрафы, өсімпұл)
- Ақашалай қаражаттарды тарту және берумен байланысты пайда болатын шығындар;
- Өзге де банктік операциялар және келісімдерден шығындар;
- Өзге де шаруашылық операциялардан;
- Алдыңғы жылы пайда болған, алайда есепті жылы анықталған шығындар;
- Келтірілген шығынды өтеумен байланысты шығындар;
- Ақшалай формадағы түскен материалдық құндылықтардан шығындар;
- Аквтитерді есептен шығару немесе дебиторлық берешектерді талап етуді жоюдан шығындар;
3. Өтеусіз алынған мүліктен түсетін кірістер;
4. Келтірілген шығынды өтеумен байланысты түсетін кірістер;
5. Алдыңғы жылы пайда болған, алайда есепті жылы анықталған кірістер;
6. Кредиторлық міндеттемелердің және талап етілмеген кредиторлық міндеттемлердің жоюлуынан түсетін кірістер;
7. Ақшалай формадағы артығымен түскен материалдық құндылықтардан түсетін кірістер;
8. Басқа да кенеттен бір жолғы пайда болатын кірістер;
8. Нақты алынған шығындар;
Ескерту - кесте автор көзқарасымен құрастырылған
Сонымен бұл бөлімшеде, отандық және шетелдік әдебиеттердегі кірістердің жалпы жіктелімін қарастырылған. Банктің атқаратын негізгі қызметінен және жанама қызметі нәтижесінен түсетін банк кірістер және олардың қазіргі таңдағы түрлері көрсетілген және де банкке келіп түсетін жалпы кірістердің келіп түсу көзін және олардың жіктелімін анықталған.
1.1 БанкПозитив Қазақстан АҚ технико-экономикалық көрсеткіштеріне сипаттама
Қазақстан азаматтарымен 1992 жылы Азамат Банк банкi құрылған. Кейiнiрек банк өзiнiң бiр құрылтайшысымен сатылып алынып, атауын Алкомбанк деп өзгертiлдi. 1997 жылы Алкомбанктiң акционерлiк қоғамының акциясының 98,89%-ын түркиялық Demirbank T.A.S. сатып алды. Кейiнгi жылы Алкомбанктiң атауы- Демир Казахстан Банк АҚ болды. 2007 жылдың желтоқсанында банктiң акционерлiк капиталы $15 млн-ға арттырылған және меншiктi капиталы $40 млн-нан астам болған. 2008 жылдың мамыр айында Демир Казахстан Банк атауын БанкПозитив деп өзгерттi. Оның негiзгi себебi 2007 жылғы Демир Казахстан Банк акциясын түркиялық BankPozitif-тiң (бұл банктiң 65%-ы Израйльдiң iрi банкi және бастаушы қаржылық тобы BankHapoalim-ге тиесiлi) сатып алуы туралы келiсiм түрткi болған. 2008 жылы БанкПозитив АҚ атауы БанкПозитив Қазақстан болып жаңартылған. Қазiргi таңда, банктiң 3 филилы бар. Олар Алматы, Астана және Атырау қалаларында орналасқан.
oo Мекенжайы: 050012, г.Алматы,. Толе би, 83 көшесi.
oo Акционерлiк қоғамның банктiк реквизиттерi: корреспонденттiк шоты № 700161588
oo БИК 190201125
oo Регистрационный номер налогоплательщика: 600400059451
Миссияcы:
Қазақстандағы екiншi деңгейлi бастаушы, әмбебап банкi болу. БанкПозитив Казахстан корпоративтiк клиенттермен қоса, жеке тұлғаларға да қызмет көрсетуге бағытталған. Әсiресе, елiмiздiң астанасы - Астана қаласында және басқа да облыстарда өз қызметiн көрсетуде. Банктiң негiзгi мiндетiне келер болсақ, нарықтағы икемiдiлiгiн арттыру және ұлттық және халықаралық деңгейде әртүрлi банктiк қызметтердi көрсету болып табылады. Корпоративтi клиенттердiң қажеттiлiктерiн қанағаттандыра отырып, банк екiжақты табыстылықты максимизациялайды.
Банктiң жарғысына сәйкес қызмет етуiнiң негiзгi мынадай мақсаттары көрсетiлген:
oo Банктiк қызметтердi жүзеге асыру:
oo Қазақстан Республиқасына шетелдiк инвестицияларды тарту және жергiлiктi қаржы ресурстарын пайдалану мақсатында Қазақстан Республикасынын банк секторын дамытуға көмектесу;
oo Банк Ақционерлерiнiң басқару тәжiрибесiн банктiк тәжiрибесiн және техникалық әлеуетiн тиiмдi және пайдалы пайдалану; және
oo Банктiк қызметгер көрсетуден таза кipic алу.
Оз мақсаттарына жету үшiн Банк уәкiлеттi органдардың лицензиялары негiзiнде кез келген банктiк операнияларды, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы банктер және банктiк қызмет туралы Қазақстан Республикасының Заңымен және Қазақстан Республикасының басқа заң актiлерiмен қарастырылған бағалы қағаздар рыногындағы кәсiби қызметтi жүзеге асырады.
Банк Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес акционерлiк қоғам ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған коммерциялык ұйым болып табылады. Банктiң меншiк құқығындағы оқшауланған мүлкi бар және ол өз мiдеттемелсрi бойынша осы мүлкiмен жауап бередi, өз атынан мүлiктiк және мүлiктiк емес құқықтар мен мiндеттердi иемдене және жүзеге асыра алады. Соттарда жоне аралык соттарда шағым берушi жоне жауапкер бола алады. Банк мемлекеттiк тiркелген кезден заңды тұлға құқықтарын иеленедi. Лицензия алуды кажет ететiн қызмет саласындағы Банктiк құқық қабiлеттiлiгi осындай лицензия алынған кезден туындайды. Банк шетелдiк қатысуымен жұмыс icтейтiн банк болып табылады.
Банк органдары:
а) жоғары орган - Акционерлердiң Жалпы Жиналысы;
б) басқару органы - Директорлар Keңeci;
в) атқарушы орган - Басқарма;
г) бакылаушы орган - Iшкi Аудит Қызметi
Банктiң ұйымдық құрылымы:
1) Акционерлiк қоғамның бас офисiнiң ұйымдық құрылымы:
№ Құрылымдық бөлiмше
1. Басқару
2. Тәуекелдердi басқару департаментi
3. Iшкi аудит департаментi
4. Комплайенс бақылау департаментi
5. Iшкi бақылау департаментi
6. Андеррайтинга және несие мониторинг департаментi
7. Ақпараттық жүйелер департаментi
8. Заң департаментi
Корпоративтiк және ОжШ бизнес маркетинг тобы
9. Корпоративтiк және бөлшек маркетинг департаментi
Әкiмшiлiк және операциялық қызметтер тобы
10. Операциондық департамент
11. Генералды әкiмшiлендiру департаментi
12. Адами ресурс департаментi
13. Карточкалық қызметтер департаментi
Қазынашылық және қаржылық институттар тобы
14. Қазынашылық департаментi
15. Қаржылық институттар департаментi
Қаржылық жоспарлау және бухгалтерия тобы
16. Қаржылық жоспарлау және бақылау департаментi
17. Бухгалтерия департаментi
18. Клиринг, пластикалық карточкамен есеп және қаржылық қызметтер бөлiмi
Акционерлiк қоғамның филиалдар:
19. Орталық филиал, Алматы қ.
20. Астана қаласындағы филиал
21. Атырау қаласындағы филиал [6. Банктің есеп саясаты ]
Техникалық-экономикалық көрсеткiш -- банктiң материалдық өндiрiстiк базасы, еңбек құрал-жабдықтары мен заттарын пайдалану, қызметтi ұйымдастыру, қызмет көрсету шығыны сипатталатын шама.
3-кесте.
2013-2014 жылдарға арналған БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның негiзгi технико-экономикалық көрсеткiштерi
№
Көрсеткiштер
2013ж
2014ж
Ауытқу
Абсолюттiк
Қатысты
1
2
3
4
5
6
1
Банктің кірістері
1782280
1910267
127987
7,18
2
Қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк саны
182
176
-6
-3,3
3
Негiзгi құралдардың орташа жылдық құны
837,9435
809,6695
-28,274
-3,37
3-кестенің жалғасы
4
Жалпы активтер саны
21290700
17610395
-3680305
-17,29
5
Еңбек өнiмдiлiгi
9792,7
10853,8
1061,1
10,84
6
Қор қайтарымдылығы
2126,969
2359,32
232,351
10,92
7
Қор сыйымдылығы
0,00047
0,000424
-0,000046
-9,79
8
Қызметтердiң өзiндiк құны
376144
1075166
699022
185
9
Жиынтық табыс
1406136
835101
-571035
-40,61
10
Кезең шығындары
1240122
1309551
69429
5,6
11
Салық салынғанға дейiнгi пайда
166014
(474450)
-640464
12
Пайда салығы бойынша шығыстар
36477
27121
-9356
-25,65
13
Таза пайда
129537
(501571)
-631108
14
Сату рентабедьдiлiгi, %
7.27
-
-7,27
0
15
ROE, %
1,16
-
-1,16
0
16
ROA, %
0,61
-
-16,7
0
Ескерту - Кесте банктің Пайда және шығыстар туралы есебінен алынған
1. БанкПозитив Қазақстан АҚ банктiк қызметтi жүзеге асырғандықтан, сатудан түскен кiрiс сомасы келесiдей есептелiнедi:
oo Пайыздық кiрiстер: 2014ж-1495291мың тг, 2013ж-1409831мың тг.
oo Комиссиялық кiрiстер: 2014ж - 247765 мың тг, 2013ж - 260054 мың тг.
oo Шетел валютасымен сауда қызметiнен түскен кiрiс: 2014ж- 156299 мың тг, 2013ж- 94241
oo Өзге де кiрiстер: 2014ж - 10912 мың тг, 2013ж -18154 мың тг
Жалпы қызметтi өткiзудi түскен кiрiс сомасы:
oo 2014 ж : 1910267 мың тг;
oo 2013 ж: 1782280 мың тг;
Абсолюттi ауытқу 127987мың тг, қатысты ауытқу- 7,18% болған. Ауытқудың негiзгi себептерi:
oo 2014 жылы клиенттерге беiрлген несие көлемi 2013 жылмен салыстырғанда 97361 мың тг артуы
oo Шетел валютасымен сауда қызметiнен түскен кiрiс сомасы 2014 жылы 2013 жылмен салыстырғанда 62058 мың тг артуы;
oo Жеке және заңды тұлғалар арасында банк қызметiне деген сұраныстың артуы түрткi болған.
2 .Қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк саны 2013 және 2014 жылдар аралығында БанкПозитив Қазақстан АҚ-да қызмет атқарған жұмысшылардың тiзiмдiк саны. 2014 жылы -176 адам, 2013 ж - 182 адам. Жүктiлiкке және бала тууға байланысты демалыс алуына байланысты 3 жұмыскер жұмыстан уақытша босатылған. Қалған 3 жұмыскер өз еркiмен 2014 жыл iшiнде жұмыстан босатылған.
3 Негiзгi құралдардың орта жылдық құны келесi формула арқылы есептеледi:
НҚорт = НҚжб + НҚк.т - НҚш (1)
Мұндағы, НҚжб - жыл басындағы НҚ
НҚк.т- жыл iшiнде келiп түскен НҚ
НҚш - жыл iшiнде жұмыстан шығып қалған НҚ
2014 ж : НҚ= 778961+72109+54132-64824= 809,6695 мың тг
2013 ж: НҚ=896927+19998-197964= 837,9435 тг
БанкПозитив Қазақстан АҚ-да келесiдей негiзгi құралдар бар:
1. Жер және ғимарат
2. Жиһаз және банктiк құрал-жабдықтар
3. Транспорт
1 Жалпы активтер санын 2014 жылғы қаржылық есептiлiгiне сәйкес бухгалтерлiк баланста берiлген:
4-кесте.
БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның жалпы активтер сомасы
I. Активтер
2014ж, мың тг
2013ж,
мың тг
Ауытқу,
мың тг
1
2
3
4
Ақша қаражаты және оның баламалары
3849266
3812480
36786
Басқа банк немесе қаржылық институттардағы шоттары және депозиттерi
125959
1322187
-1196228
Клиенттерге берiлген несиелер
12488344
14809055
-2320711
Сату үшiн қолда бар қаржылық активтер
2200
2200
0
Ағымдағы салықтық активтер
12006
2502
9504
Негiзгi құралдар
397794
426170
-28376
Материалдық емес активтер
213463
167657
45806
Кейiнге қалдырылған салықтық активтер
64050
91146
-27096
Өзге активтер
457313
657303
-199990
Жиыны
17610395
21290700
-3680305
Ескерту - кесте БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның бухгалтерлік баланстарына сай құрылған
Кесте негізінде келесі диаграмма құрылған. Бұл диаграммадан активтердің 2013 және 2014 жылдардағы көлемдерін көруге болады.
3-сурет. БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның жалпы активтер сомасы
Кестеден активтердiң жалпы саны 2014 жылы алдыңғы жылмен салыстырғанда 3680305 мың теңгеге азайғанын көрiп отырмыз. Оның негiзгi бөлiгiн басқа банк немесе қаржылық институттардағы шоттары және депозиттерiнiң азаюы себеп болып отыр. Сонымен қатар, 2014 жылы клиенттерге берiлген несие сомасы да азайған. Оны келесi кестеден көруге болады:
5-кесте.
Клиенттерге берілген несие сомасы
Клиенттерге берiлген несие
2014 ж, мың тг
2013 ж, мың тг
Ауытқу
1
2
3
4
Iрi бизнес субъектiлерiне берiлген несие
10595852
13234936
-2639084,00
Шағын және орта бизнеске берiлген несие
38614
75869
-37255,00
Жалпы корпоративтi клиенттерге берiлген несие
10634466
13310805
-2676339,00
Тұтыну несиесi
1068578
1187911
-119333,00
Ипотекалық несие
620293
386837
233456,00
Автокөлiк сатып алуға берiлген несие
1775369
794104
981265,00
Несиелiк карта
81303
67435
13868,00
Жалпы бөлшек сауда клиенттерiне берiлген несие
3545543
2436287
1109256,00
Құнсыздану резервi
(1691665)
(938037)
-753628,00
Құнсыздану резервiн шегергендегi берiлген несие сомасы
12488344
14809055
-2320711,00
Ескерту - кесте банктің қаржылық есептілігі негізінде құрастырылған
Кесте негізінде келесі диаграмма құрылған.
4-сурет. 2014 жылы берілген несиелер 5-сурет. 2013 жылы берілген несиелер
Берiлген несие сомасының 2014 жылы азаюының негiзгi себебi корпоративтi клиенттердiң тарапынан банк қызметiне деген сұраныстың төмендеуi жатыр. [7. Банктің қаржылық есептілігі]
2 Еңбек өнiмдiлiгi- жұмыскер қызметiнiң экономикалық тиiмдiлiгiн сипаттайтын көрсеткiш болып табылады. Ол өнiм көлемi мен еңбек шығыны арасындағы арақатынасты бiлдiредi.
Еңбек өнiмдiлiгiнiң бiртектi өсуi- негiзгi экономикалық заңдылықтардың бiрi. Еңбек өнiмдiлiгiн келесi формула арқылы есептеймiз:
ЕӨ= САТ Жұмысшылардың орташа тiзiмдiк саны [8. 145] (2)
Сатудан алынған табыс сомасы- қызмет көрсетуден түскен кiрiстердi айтамыз.
Жұмысшылардың орташа тiзiмдiк саны- жыл басындағы жұмысшылар санына жыл iшiнде жаңадан қабылданған жұмысшылар санын қосып, одан жыл iшiнде жұмыстан шыққан жұмысшылар санын азайту арқылы анықтаймыз.
2014 жылы: ЕӨ= 1910267176= 10853,8 мың тг
2013 жылы: ЕӨ=1782280182=9792,7 мың тг
Еңбек өнiмдiлiгi 1061,1 мың тг немесе 10,84% артқан. Жұмысшылар саны 6-ға азайса да, еңбек өнiмдiлiгi артып тұр.Еңбек өнiмдiлiгi неғұрлым жоғары болса, банк пайдасы да артады. Себебi бұл көрсеткiш бiр жұмысшыға шаққандағы келетiн сатудан түскен пайданы көрсетедi. 2014 жылы 1 жұмысшы- 10853,8 мың теңге кiрiс әкелетiнi есептелдi.
3 Қор қайтарымдылығы- бұл көрсеткiш кез келген кәсiпорындағы негiзгi құралдардың тиiмдi қолдануын сипаттайды. Қор қайтарымдылығы бiр негiзгi құралға келетiн сатудан түскен кiрiстi көрсетедi. [9. 125]
Формуласы: Ққ = САТ НҚо.ж.қ (3)
САТ-сатудан алынған түсiм
НҚо.ж.қ- негiзгi құралдардың орташа жылдық құны
БанкПозитив Қазақстан АҚ-да:
2014 жылы: Ққ =1910267809,6695 =2359,32мың тг
2013 жылы: Ққ =1782280837,9435=2126,969 мың тг
Қор қайтарымдылығы 2014 жылы алдынғы жылмен салыстырғанда 232,351 мың тг немесе 10,92 % артқаны белгiлi.
Қор қайтарымдылығының сомасы артқан сайын банкке тиiмдi. Себебi бұл көрсеткiш банктiң негiзгi құралдарын қаншалықты оңтайлы қолданылып жатқанын немесе есеп саясатының дұрыс қолданылуын көрсетедi.
4 Қор сыйымдылығы- қор қайтарымдылығына керi шама болып табылады. Бұл көрсеткiш сатудан алынған түсiмнiң бiр теңгесiне келетiн негiзгi құралдардың орташа жылдық құнын көрсетедi. [9. 126]
Формуласы: Ққ = НҚо.ж.қ САТ (4)
2014 жылы: Ққ =809,6695 1910267=0,000424мың тг
2013 жылы: Ққ =837,94351782280=0,00047 мың тг
Қор сыйымдылығының мәнi төмен болған сайын, банк қызметi оң нәтижелерге қол жеткiзедi. Бұл көрсеткiш2014 жылы 2013 жылмен салыстырғанда -0,000046 мың теңгеге төмендегенi көрiнiп тұр. Сонда, БанкПозитив Қазақстан АҚ негiзгi құралдар есебiн оңтайлы жүргiзiп отырғаны көрiнiп тұр.
5 Қызметтердiң өзiндiк құны- қызметтердi көрсетумен байланысты шыққан шығындар болып табылады. Банкте өзiндiк құнға келетiн шығындарға келесiлер жатады:
oo Пайыздық шығындар: 2013 жылы- 143882 мың тг, 2014 жылы- 145226 мың тг.
oo Комиссиялық шығындар: 2013 жылы- 61035 мың тг , 2014 жылы-92701 мың тг.
oo Құнсыздану шығындары: 2013 жылы-170379 мың тг, 2014 жылы- 812392 мың тг..
oo Қаржылық активтер мен мiндеттемелердi қайта бағалаумен байланысты шығындар: 2013 жылы- 848 мың тг , 2014 жылы 24847 мың тг.
Жалпы өзiндiк құнға кiретiн шығындар:
2014 жылы: 1075166 мың тг
2013 жылы: 376144 мың тг
6 - сурет. Жалпы өзіндік құнға кіретін шығындар
2014 жылы өзiндiк құн шығындарының кенеттен артып кетуiн келесiден байқауға болады
7-сурет. Шығындар үлесі
Құнсыздану шығындары 2014 жылы кенеттен артып, 2013 жылмен салыстырғанда 642013 мың теңгеге артып кеткен. Соның әсерінен 2014 жылғы шығындар 1075166 мың тг-ге тең болған.
6 Жиынтық табыс- сатудан алыған табыс сомасынан қызметтердiң өзiнжiк құны сомасын шегеру арқылы есептеймiз. БанкПозитив Қазақстан АҚ-да жиынтық табыс сомасы келесiге тең болды:
2013жылы: 1782280 - 376144=1406136 мың тг;
2014 жылы: 1910267- 1075166= 835101 мың тг;
8-сурет. Жиынтық табыс сомалары
7 Кезең шығындары өнiмнiң немесе қызметтiң өзiндiк құнына кiрмейтiн шығын түрлерi. Оларға жалпы және әкiмшiлiк шығындар жатады. БанкПозитив Қазақстан АҚ-да 2014 жылы және 2013 жылдардағы жалпы және әкiмшiлiк шығындарына:
6-кесте.
Жалпы және әкімшілік шығындар
Жалпы және әкiмшiлiк шығындары:
2014 ж
мың тг
2013 ж
мың тг
Ауытқу
мың тг
1
2
3
4
Жұмысшыларға сыйақы
643275
605543
37732
Жеке табыс салығы
48019
45507
2512
Персоналға шығындар
691294
651050
40244
Тозу және амортизация
137289
132741
4548
Жал
125779
128903
-3124
Әкiмшiлiк шығындар
62814
57909
4905
Ақпараттық қызметтер және байланыс қызметi
55102
52518
2584
Техникалық қызмет және жөндеу
50635
47648
2987
Жеке табыс салығынан басқа салықтар
43537
44711
-1174
Кәсiби қызмет
37602
44346
-6744
Сақтандыру
24727
23754
973
Күзет
21676
21282
394
Басқа да
59096
35260
23836
Жиыны:
1309551
1240122
69429
Ескерту : кесте банктің қаржылық есептілігіне сай құрылған
Келесі диаграммадан жалпы шығындарды көруге болады:
9-сурет. Кезең шығындары
Диаграммадан көріп отырғанымыздай, кезең шығындарының негізгі айтарлықтай бөлігін 2014 жылы персоналға шығындар құраған және бұл шығындар сомасы 2013 жылмен салыстырғанда 40244 мың тг-ге артқан. Ал, жалпы шығындар сомасы алдыңғы жылмен салыстырғанда 69429 мың тг-ге артып, 2014 жылы 1309551 мың тг-ні құраған.
8 Салық салынғанға дейiнгi пайда - пайдаға салынатын салықты шегермегенге дейiнгi кiрiс сомасы. Жиынтық табыс сомасынан кезең шығындарын шегеру арқылы анықталады.
БанкПозитив Қазақстан АҚ-да салық салынғанға дейiнгi пайда:
* 2013 жылы: 166014 мың тг
* 2014 жылы: (474450)
Салық салынғанға дейiнгi пайда 2014 жылы алдыңғы жылмен салыстырғанда 640464 мың теңгеге азайған болатын. Оның негiзгi себебiне қызметтердiң өзiндiк құнының артуы және жалпы және әкiмшiлiк шығындардың да бiршама артуы жатады.
9 Пайда салығы бойынша шығыстар.
БанкПозитив Қазақстан АҚ-ның табыс салығы шығындары келесі кестеде көрсетілген.
7-кесте. Табыс салығы шығындары
Табыс салығы шығындары
2014 ж, мың тг
2013 ж, мың тг
1
2
3
Есептi кезеңдегi ағымдағы салық шығындары
25
-
Кейiнге қалдырылған салық шығындары
27096
36477
Жалпы:
27121
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz