Су тіршілік көзі



ХХ ғасыр өнеркәсіптің қарқынды дамуымен және халық санының өсуімен сипатталса, ХХІ ғасырдың басында қоршаған ортаны ластайтын өнеркәсіптің кейбір салалары таза суға, өсімдіктерге және т.б. зиянын тигізе отырып , жылдамдықпен дами бастады. Адамзаттың бүгінгі іс әрекеті , күнделікті тіршілік жерге, ауаға, суға орны толмас жарақаттар салды. Және адамның табиғатқа тоқтаусыз әсер етуі оның өзінің өміріне қауіп төндіреді. Осы тұста бабаларымыз «Су тіршілік көзі» деп бекер айтапаған . Өйткені адам баласының күнделікті тіршілігін сусыз елестету мүмкін емес. Алайда жаратқанның берген несібесін есепсіз , ысырапппен пайдалану адам баласын сумен байланысты жаңа проблемалармен бетпе- бет ұшырасуға әкеп отыр. Солардың бірі- халықты таза әрі сапалы ауыз сумен қамтамассыз ету . Әр түрлі жұқпалы ауруларды басым көпшілігі ауа , тамақ, ауыз су арқылы жұғатынын ескерсек , бұл проблеманың шын мәнінде қаншалықты өзекті екенін байқаймыз . Ал кеңес одағы кезінде Қазақстанның ен даласының бірқатар тұсы түрлі сынақтар алаңына айналғанын , сонымен бір мезгілде қазіргі таңда еліміздегі экологиялық жағдайдың күрделенгенін ойға алсақ , бұл проблема салмағының ауыр екенін аңғарамыз.
Ауыз су тазалығы- денсаулық кепілі.
Қазақстанда ауыз су дағдарысы басталғалы біраз уақыт болды. Содан бері су тапшылығын жою үшін бірқатар бағдарламардың жобасын жасадық, дабырайтып тұрып «Су – тіршілік көзі» деген қызылды- жасылды жарнамаларды көше бойына алаулатып- жалаулатып іліп тастадық. Арнайы заң қабылдадық. Бірақ істелініп жатқан шаралардың «сіркесі су көтермей» халықтың игілігіне жармай отырған жайы бар. Тіпті болмаған соң бұл іске Үкімет араласты. Ауыз су бағдарламасын нәтижелі бағытта бару үшін қосымша 5 млрд. теңге бөлінді.
Әрине республикамызда түпкір- түпкіріндегі ара қашықтығы бір –бірінен жүздеген шақырым алшақ жатқан елді мекендерді түгел дерлік таза ауыз сумен қамтамассыз ету оңай шаруа емес.Бұл күрмеуі күрделі мәселені шешу үшін елімізде елді мекендерде таза ауыз сумен қамтамассыз етудің 2002-2010 жылдарға арналған салалық бағдарламасы қабылданып , жүзеге
Қолданылған әдебиеттер
1) «Дала мен қала» газеті. 2007 ж.
2) «Дидар» газеті 2007 ж.

Су тіршілік көзі.
ХХ ғасыр өнеркәсіптің қарқынды дамуымен және халық санының
өсуімен сипатталса, ХХІ ғасырдың басында қоршаған ортаны ластайтын
өнеркәсіптің кейбір салалары таза суға, өсімдіктерге және т.б. зиянын
тигізе отырып , жылдамдықпен дами бастады. Адамзаттың бүгінгі іс әрекеті ,
күнделікті тіршілік жерге, ауаға, суға орны толмас жарақаттар салды. Және
адамның табиғатқа тоқтаусыз әсер етуі оның өзінің өміріне қауіп төндіреді.
Осы тұста бабаларымыз Су тіршілік көзі деп бекер айтапаған . Өйткені адам
баласының күнделікті тіршілігін сусыз елестету мүмкін емес. Алайда
жаратқанның берген несібесін есепсіз , ысырапппен пайдалану адам баласын
сумен байланысты жаңа проблемалармен бетпе- бет ұшырасуға әкеп отыр.
Солардың бірі- халықты таза әрі сапалы ауыз сумен қамтамассыз ету . Әр
түрлі жұқпалы ауруларды басым көпшілігі ауа , тамақ, ауыз су арқылы
жұғатынын ескерсек , бұл проблеманың шын мәнінде қаншалықты өзекті екенін
байқаймыз . Ал кеңес одағы кезінде Қазақстанның ен даласының бірқатар
тұсы түрлі сынақтар алаңына айналғанын , сонымен бір мезгілде қазіргі
таңда еліміздегі экологиялық жағдайдың күрделенгенін ойға алсақ , бұл
проблема салмағының ауыр екенін аңғарамыз.
Ауыз су тазалығы- денсаулық кепілі.
Қазақстанда ауыз су дағдарысы басталғалы біраз уақыт болды. Содан
бері су тапшылығын жою үшін бірқатар бағдарламардың жобасын жасадық,
дабырайтып тұрып Су – тіршілік көзі деген қызылды- жасылды жарнамаларды
көше бойына алаулатып- жалаулатып іліп тастадық. Арнайы заң қабылдадық.
Бірақ істелініп жатқан шаралардың сіркесі су көтермей халықтың игілігіне
жармай отырған жайы бар. Тіпті болмаған соң бұл іске Үкімет араласты. Ауыз
су бағдарламасын нәтижелі бағытта бару үшін қосымша 5 млрд. теңге бөлінді.
Әрине республикамызда түпкір- түпкіріндегі ара қашықтығы бір
–бірінен жүздеген шақырым алшақ жатқан елді мекендерді түгел дерлік таза
ауыз сумен қамтамассыз ету оңай шаруа емес.Бұл күрмеуі күрделі мәселені
шешу үшін елімізде елді мекендерде таза ауыз сумен қамтамассыз етудің
2002-2010 жылдарға арналған салалық бағдарламасы қабылданып , жүзеге
асырыла бастағанына да біршама уақыт болды. Жалпы, бұл күні елді таза
сумен қамтамассыз ету үшін Үкімет тарапынан 120 милиард.теңге бөлініпті.
. Олардың ішінде жобалау- сметалық құралдары әзір тұрған , бірақ бөлінген
қаржы жетпей, сырт қалған аймақтар да баршылық. Ол аймақтардың мұңы өз
алдына бөлек әңгіме . Бұлардың мұңын бес саусақтай білетін тиісті
орындар жыл сайын суға жарытамын деп сырғытпа уәде беруден жалыққан
емес.
Естеріңізде болса, биыл маусым айында НАТО мен БҰҰ сарапшыларды ХХІ ғасыр
су тапшылығы белең алатын кезең деген ақпарат таратты. Шетелдік
сарапшылардың бағамдауынша, ХХІ ғасырда дүние жүзі елдері судың қадірін
түсініп , тіпті су мәселесіне қатысты ірілі- ұсақты ала көздік пайда
болуы мүмкін. Осы ақпарат таратылса салысымен Англия , Израиль, Жапония,
тәрізді өркениетті елдер етек- жеңін қамтап, су мәселесін шешуге кірісіп
те кетті. Олардың қазіргі ұстанып отырған бағыты суды үнемдеп пайдалану
технологиясын жете менгеру . Өзге ел осылай қам жасап жатқанда, біз таза
ауыз сумен қамтамассыз ететін құбырлар салуды кешеуілдетіп жатқанымыз
қалай? Бұл тағы да сол қанымызда біткен жайбасарлық қасиетіміз бе, әлде су
үшін сонша сергелдеңге түсуді қажетсінбей отырмыз ба?
Бағамдасақ, Қазақстан барлық аймақтармен трансшекаралық өзендер арқылы
байланысып жатыр . Қара ертіске қытайлар көз тігіп отырса, Талас пен Шуға
қырғыздар қызығады. Сырдарияға өзбектер емінеді. Осыдан кейін бізге су
мәселесін мықтап тұрып ойлану қажеттігін ұғынасын. Бұл кұні тиісті
мамандар елдегі су тапшылығының артуын суды үнемсіз пайдаланатындардың
көбейіп кеткенімен салыстырады. Ал енді бұл мәселені шешудің түйіні бар
ма?
Бұл тұрғыда ең алдымен жерасты суларын көбейтуіміз керек . Ол үшін
әрине, біз технологиялық жағынан қуатты болуымыз керек . Біздің талай жыл
бойы зерттеуіміз су тапшылығын жоюдың бірден- бір көзі – суды үнемді
пайдалануға бағытталған жер асты құбырларын салу бағытымен жұмыс істеу
.Ағылшындар осы үрдіс арқылы халқын су тапшылығына ұрындырмай , су
дағдарысынан аман отыр. Ал бізде бұл іске бағытталған технологиялық
жабдықталу кемшін. Егер біз суды үнемді пайдалану техологиясының
халықаралық бағыттарын меңгеретін болсақ, сортаң жердің өзін сулы жерге
айналдырар едік . Қазір Қазақстан халқының 38 пайызы су тапшылығын көріп
отыр. Бұл көрсеткіш үш жыл ішінде 40 пайыздан асып- жағылады деп
күтілуде. Сондықтан ауыз су бағдарламасына қатысты жобалар легін көбейтіп
, түрлі нысандар сала беруден пайда жоқ. Ол үшін жоғарғы технологиялық
жабдықталған су электр станциясын салу қажет . Тіпті мұндай кешендер
салуды тәжірбиесі мықты шетелдік мамандарға жүктеу қажет деп жүргендер
де бар. Осы үнемдеуге байланысты сауатсыздығымыз өз алдына, бізде бұл
төңіректе білікті мамандар да жоқ. Мәселен, Алматы облысындағы Алматы
каналын жөңдеудің уақыты келгелі қашан? Бірақ бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Су ресурстары туралы
Дүниежүзілік мұхит
Қазіргі экология міндеттер мен биоресурстар
Аутэкология-экологияның негізгі бөлімі
Стенобионттық және эврибионттық организмдер
Абиотикалық факторлардың ағзаларға әсері.
Балықтарды инфекциялық аурулар кезінде ветеринариялық-санитариялық сараптау және санитариялық бағалау алдын алу.
Миногалар (Petromyzoniformes) ішкі және сыртқы құрылысы
Республиканың солтүстігі ғана ашық
Судың сандық мөлшерінің ластану мәселелері
Пәндер