Суды темірден тазарту

Кіріспе
Дүние жүзінде ¾ бөлігін су алып жатыр. Су баға жетпес табиғат байлығы. Жер жүзіндегі барлық тіршілік суға байланысты. Сусыз тіршілік болуы мүмкін емес. Ол зат алмасу процесінде қарқынды роль атқарады.
Су – түсі, иісі, дәмі жоқ сұйық зат, жақсы ерітуші, үстіңгі кернеуі өте жоғары, айқын капилярлық (жіңішке түтік пен сұйық заттың жоғары көтерілуі) қасиеті бар. Осы қасиеті топырақтағы су ерітінділерін өсімдіктер бойынша «сорып» алып күн көруі үшін өте қолайлы.
Дүние жүзілік мұхиттар мен өзен – көл суларының ластануы, су сапасын нашарлата түсуде. Мұхиттарда мұнай тасымалдайтын кемелер мен танкілердің көбеюі, атом қаруларын сынау, өндіріс пен ауыл шаруашылығы өнімдерінің, радиоактивті қалдықтардың тасталуы, т.б экологиялық жағдайы мен тіршілік ырғағы деңгейін төмендетті. Оның үстіне дүниежүзілік ауыз су проблемасы планета тұрғындарының Африка, Орта Азия және Кіші Азия, Австралия, Орталық Азия бөлігін қамтып, әлемдік экологиялық проблемалар шеңберін ұлғайта түсуде.
Қазіргі дүниежүзінде орташа шамамен алғанда тәулігіне әр адамға шаққанда 1500-2000литр су қолданылады. олардың ішінде 100-150литр су тұрмыстық – комуналдық қажеттіліктерге жұмсалынады. Судың негізгі бөлігі өнеркәсіптік және ауыл шаруашылық мақсатында қолданылады.
Жылдан – жылға судың бағасы артып барады. Кларктың (АҚШ) мәліметтері бойынша соңғы 50 жылда мұнайдың бағасы 10 есе, ал тұрмыстық қажетті суға – шамамен 100 есе, ауыз суға – 1000 есе артқан. Ауыз суды шыны бөтелкелерде сату әдеттегі көрініске айналды. Табиғи таза су маңызды ұлттық байлық көзіне айналып отыр.
Қазірдің өзінде су халықаралық қатынастардың шиеленісу себебіне айналып отыр. Мысалы, Колумбия өзенінің суы үшін АҚШ пен Канада арасында, Дунай өзенінің суын пайдалану үшін бірнеше мемлекеттер арасындағы шиеленістердің тууы белгілі.
Су температурасы. «Ауыз суы» және мәдени тұрмыстық қажетіне керекті судың температурасы 8-120С – тан артпауы керек.
Су құрамындағы еріген және газ түріндегі химиялық заттар судың дәмін кіргізіп, исімен, көрмектігімен , агресивтігімен , тұрақтылығымен адамдар мен малдардың организмдеріне пайдалы әсерін тигізеді. Суды пайдаланудағы ең шешуші фактор болып , оның минералдылығы есептелінеді. Судың минералдылығы көрмектігі мен тығыз заттардың қалдықтарының пайда болуына әсерін тигізеді.
Құрғақ қалдық – судағы химиялық заттардың ерітіндідегі жалпы құрамы. «Ауыз судағы» стандар т бойынша, құрғақ қалдықтың салмағы 1000мг/л – ге дейін болуы керек. Кейбір жеке жағдайда ғана минералдылығы 1500мг/л – ге дейінгі суды пайдалануға рұқсат етеді.
Мемлекеттік стандарт бойынша , дұрыс (әсерлі) реакцияның көрсеткіші рН – 6,5 – 8,5, болуы керек, ауыз судың құрамында хлорид (тұз қышқылының тұзы) 350мг/л – ден аспауы керек, сульфаттар (күкірт қышқылы тұзы) 500 мг/л, темір 0,3мг/л – ге дейін (жер асты суларында 1 мг/л – ге дейін), мырыш 5 мг/л; фтор – 0,7 – 1,5 мг/л аралығында (егер 1,5 мг/л – ден артық болса, денсаулыққа зиянын тигізеді). Судағы иодтың құрамы көбірек болса (0,0001 мг/л) да, эндимикалық зоб (тамақтағы ұра) ауруына шалдығады, жер асты суларының құрамында күкіртті сутек (Н2S) болса, суда исі пайда болады және темірден жасалған құбырлардың тот басуына әкеледі, сондай – ақ басқа заттардың көрсеткіштерімен бірге судың былғануына әкеліп соғады.
ТМД елі бойынша «Ауыз суы» сапасы туралы арнаулы МЕСТ (ГОСТ 2874-82 ) қабылданған

Пайдаланылған әдебиеттер
1. С.Ж. Оспанова Г.С.Шілдебаев 22-25бет
2. Атамекен газеті 2003ж . 106-107бет
3. Интернет мәліметтері.
4. Л.А.Кулцкий П.П.Строкач , Технология очистки вода, 228-229ст.
5. З.М.Молдахметов С.Д.Фазлов, Экология негіздері , 208-209бет.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлім
1.1. Суды темірден Birm, green saud, filox, Pyrolox тазалау
әдістері
1.2. Суды темірден тазарту
1.3. Суды марганец пен темірден реагентті және реагентсіз

жолданрмен тазалау әдістері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Дүние жүзінде ¾ бөлігін су алып жатыр. Су баға жетпес табиғат
байлығы. Жер жүзіндегі барлық тіршілік суға байланысты. Сусыз тіршілік
болуы мүмкін емес. Ол зат алмасу процесінде қарқынды роль атқарады.
Су – түсі, иісі, дәмі жоқ сұйық зат, жақсы ерітуші, үстіңгі кернеуі
өте жоғары, айқын капилярлық (жіңішке түтік пен сұйық заттың жоғары
көтерілуі) қасиеті бар. Осы қасиеті топырақтағы су ерітінділерін
өсімдіктер бойынша сорып алып күн көруі үшін өте қолайлы.
Дүние жүзілік мұхиттар мен өзен – көл суларының ластануы, су сапасын
нашарлата түсуде. Мұхиттарда мұнай тасымалдайтын кемелер мен танкілердің
көбеюі, атом қаруларын сынау, өндіріс пен ауыл шаруашылығы өнімдерінің,
радиоактивті қалдықтардың тасталуы, т.б экологиялық жағдайы мен тіршілік
ырғағы деңгейін төмендетті. Оның үстіне дүниежүзілік ауыз су проблемасы
планета тұрғындарының Африка, Орта Азия және Кіші Азия, Австралия,
Орталық Азия бөлігін қамтып, әлемдік экологиялық проблемалар шеңберін
ұлғайта түсуде.
Қазіргі дүниежүзінде орташа шамамен алғанда тәулігіне әр адамға
шаққанда 1500-2000литр су қолданылады. олардың ішінде 100-150литр су
тұрмыстық – комуналдық қажеттіліктерге жұмсалынады. Судың негізгі
бөлігі өнеркәсіптік және ауыл шаруашылық мақсатында қолданылады.
Жылдан – жылға судың бағасы артып барады. Кларктың (АҚШ) мәліметтері
бойынша соңғы 50 жылда мұнайдың бағасы 10 есе, ал тұрмыстық қажетті суға
– шамамен 100 есе, ауыз суға – 1000 есе артқан. Ауыз суды шыны
бөтелкелерде сату әдеттегі көрініске айналды. Табиғи таза су маңызды
ұлттық байлық көзіне айналып отыр.
Қазірдің өзінде су халықаралық қатынастардың шиеленісу себебіне
айналып отыр. Мысалы, Колумбия өзенінің суы үшін АҚШ пен Канада
арасында, Дунай өзенінің суын пайдалану үшін бірнеше мемлекеттер
арасындағы шиеленістердің тууы белгілі.
Су температурасы. Ауыз суы және мәдени тұрмыстық қажетіне
керекті судың температурасы 8-120С – тан артпауы керек.
Су құрамындағы еріген және газ түріндегі химиялық заттар судың
дәмін кіргізіп, исімен, көрмектігімен , агресивтігімен , тұрақтылығымен
адамдар мен малдардың организмдеріне пайдалы әсерін тигізеді. Суды
пайдаланудағы ең шешуші фактор болып , оның минералдылығы есептелінеді.
Судың минералдылығы көрмектігі мен тығыз заттардың қалдықтарының пайда
болуына әсерін тигізеді.
Құрғақ қалдық – судағы химиялық заттардың ерітіндідегі жалпы құрамы.
Ауыз судағы стандар т бойынша, құрғақ қалдықтың салмағы 1000мгл – ге
дейін болуы керек. Кейбір жеке жағдайда ғана минералдылығы 1500мгл – ге
дейінгі суды пайдалануға рұқсат етеді.
Мемлекеттік стандарт бойынша , дұрыс (әсерлі) реакцияның көрсеткіші
рН – 6,5 – 8,5, болуы керек, ауыз судың құрамында хлорид (тұз қышқылының
тұзы) 350мгл – ден аспауы керек, сульфаттар (күкірт қышқылы тұзы) 500
мгл, темір 0,3мгл – ге дейін (жер асты суларында 1 мгл – ге дейін),
мырыш 5 мгл; фтор – 0,7 – 1,5 мгл аралығында (егер 1,5 мгл – ден артық
болса, денсаулыққа зиянын тигізеді). Судағы иодтың құрамы көбірек болса
(0,0001 мгл) да, эндимикалық зоб (тамақтағы ұра) ауруына шалдығады, жер
асты суларының құрамында күкіртті сутек (Н2S) болса, суда исі пайда
болады және темірден жасалған құбырлардың тот басуына әкеледі, сондай –
ақ басқа заттардың көрсеткіштерімен бірге судың былғануына әкеліп
соғады.
ТМД елі бойынша Ауыз суы сапасы туралы арнаулы МЕСТ (ГОСТ 2874-82 )
қабылданған

Пайдаланылатын суды ң сапасына қойылатын санитарлық талаптар
Көрсеткіштер аттары Норма
1. Судың оргонолепті көрсеткіштік иісі – 200С және суды
600С жылтқандағы 2
2. 200С дәмі 2
3. Платина – ковальт көрсеткіші түріндегі немесе
имитациялы шкаламен – 0С 20
4. Стандарт шкаладағы судың лайлығы, мгл 16,5
5. Химиялық заттар, мгл
1. Құрғақ қалдықтар 1000
2. Хлорид немесе хлорлы сутегі (G) 350
3. Сульфаттар (SO4) 500
4. Темір (Fe2+3+) 0,3
5. Марганец (Mn2+) 0,1
6. Жез (Сu2+) 1,0
7. Цинк (Zn2+) 5,0
8. Аллюминий қалдығы (Al3+) 0,5
9. Жалпы кермектілік 7,5
Судың уытты көрсеткіштері, мгл
Бериллий (Be2+) 0,0002
Молибден (Mo2+) 0,25
Мышьяк (АS3+5+) 0,05
Нитраттар (N) 10
Полиакриламид 2,0
Қорғасын (Рb2+) 0,3
Селен (Sе6+) 0,3
Стронций (Sr2+) 0,001
Фтор (F-) 0,7-1,5

Судың ластану мәселесі. Ластануға судың барлық категориялары: мұхит,
континеттік, жерасты, әр түрлі дәрежеде ұшырайды.
Судың, әсіресе ауыз судың сапасы халықтың денсаулығын анықтайтын
маңызды факторлардың бірі болып табылады. Дүние жүзілік денсаулық сақтау
ұйымының мәліметтері бойынша судың сапасының төмен болуы себепті
шамамен 5 млн адам (негізінен балалар) өледі де, әр түрлі дәрежеде
уланған немесе ауырған дамдардың саны 500 млн. – нан 1 млрд. - қа
дейін жетеді.
Барлық сулардың құрамында еріген заттар болады. Суідағы көп
кездесетін элементтерге кальций, натрий, хлор, калий жатады.
Судағы химиялық элементтердің жиынтығы жануарлар мен адамның
қанының құрамына жақын болады. Бұл өмірде суда пайда болғандығының
дәлелі бола алады. Судың тұздылығы әдетте онда еріген химиялық заттардың
жалпы мөлшерімен немесе құрғақ қалдықпен (гл) анықталады. Аталған
көрсеткіш бойынша судың мына категорияларын бөліп көрсетеді:
Химиялық элемент Еріген заттардың жиынтығынан %
Мұхит суы Адам қаны
Хлор 49,3 55,0
Натрий 30,0 30,6
Оттегі 9,9 5,6
Калий 1,8 1,1
кальций 0,8 1,2

• Тұщы су – 1гл дейін;
• Тұздылау – 1 – 3 гл;
• Аз тұзды – 3 – 10 гл;
• Тұзды және өте тұзды – 10 -50 гл;
• Рапа – 50 гл артық.
Теңіз суында шамамен 35 гл тұз (3,5% немесе 35% - промилле) болады.
Суларда органикалық заттар мен әр түрлі жүзіп жүрген заттар, сонымен
қатар потогенді ағзалар да болады.
Адам суды пайдалану мақсатына байланысты бағалайды: ауыз су,
техникалық қажеттіліктер үшін, ауыл шаруашылық қажеттілігі үшін және т.б.

Судың сапасын бағалау үшін шекті рұқсат етілетін концентрациялар
(ЗЖЖК) қолданылады.
Ауыз судың сапасын бағалауда химиялық критерийлермен қатар
бактериологиялық және органолептик қолданылады.
Суды ластаушы заттар. Судың ластануы ең бірінші рет су қоймаларына
әр түрлі ластаушы заттардың түсуіне байланысты болады. Екінші ретті
ластану бірінші ретті ластаушылардың әр түрлі тізбекті реакцияларға түсуі
арқылы жүреді. Ластаушы заттарға негізінен топырақ эрозиясының
өнімдері, минералдық тыңайтқыштар, улы химикаттар және т.б заттар жатады
(азот, фосфор және басқа биогенді элементтер мен олардың қосылыстары,
органикалық заттар, цестицидтер, тұрмыстық қалдық, мұнай және мұнай
өнімдері).
Ластаушы заттардың басым бөлігін атмосфералық жауын шашын әкеледі.
Сулардың канализация ағысымен, тұрмыстық қалдықтармен, су
транспорттарымен ластану үлесі де жоғары.
Су жүйелеріне жылулық ластану айтарлықтай зиян келтіреді. Ол
ыстық су төгу немесе басқа да факторлардың әсерінен температураның
өзгеруі нәтижесінде орын алады.
Қазір бүкіл планетада іс жүзінде қандай да бір дәрежеде адам
қызметі нәтижесінде беттік тұщы су көзі жоқ деуге болады. Солтүстік
суларының тазалығы туралы түсінік те алдамшы. Бұл сулардың аз ластануы
олардың олиготрофтылығынан ( тіршіліктің кедейлігі), өздігінен

Қазақстандағы су проблемалары
Тірі және өлі табиғатта жүретін түрлі процестер мен құбылыстардың
адам тіршілігіне жұмсалатын заттардың ішінде, судың маңызы зор. Мұздарды,
батпақтарды қосып есептегенде, жер бетінің 77,5% - ын су алып жатыр. Су
қорларына – мұхиттар, теңіз, өзен, көл, жер асты сулары, таулар мен
поляр шеңберіндегі мұздар, атмосферадағы ылғал кіреді. Су, адамдар мен
жануарлардың организміне еніп, онда болатын заттар және энергия
айналымына тікелей қатысады. Көптеген процестер тек сулы ортада ғана
жүре алады. Белок, суда пайда болған және осы ортада дами алады, ал
белок тірі клетканың негізі болып табылады. Мысалы, адамның
организміндегі су мөлшері 10-12% кемісе адам әлсіреп, аяқ – қолы
қалтырап дірілдеп, ал 20-25% кемісе өмір сүруін тоқтатады. Сондықтан
суды өмірдің негізі деп айтуға болады. Жер бетінде биологиялық өнімдердің
- 43% , ал оттегінің 50% - тен көбін мұхиттар мен теңіздер береді.
Ғалымдардың есептеуінше жер бетіндегі 97,5% судың қосымша қоры тұзды
теңіз бен мұхиттарда екен. Қысқаша айтқанда тұщы су тек 2,5% ғана
құрайды екен.
Егер де 75 пайыз тұщы су таудағы мұздар да десе 24 пайыз дер
астындағы жерде сақталған сулар, ал 0,5 пайызы топырақта жинақталған.
Топырақта ылғал түрінде жинақталған. Судың бұлақтарынан шығады.
Қазіргі таңдағы проблемалардың ең бастысы суды химиялық жағалау
болып табылады.
1.1.Суды темірден Birm, green saud, filox, Pyrolox тазалау
әдістері
Суды тазалау процесіндегі ең күрделі проблемалардың бірі оны
темірден айырып алу болып табылады. Бұл мәселеге бір қарап шыққанның
өзінде қазіргі таңда бұл мәселенің толық шешімін таба алмай отырғаны
белгілі. Суды химиялық тазалаудың дәл де нақты әдісін қазір
қарастырылмай отыр.
Ашыту уақытты көп талап ететіндіктен ашытуға арнап көп оттегі
жинақтау керек екендігін атап өткеніміз жөн.
Бүгінгі таңда темірден тазалау әдісі жоғары өнімді арнайы жүйе
өндірушісі болып табылады. Әдістің негізгі маңызы темірді ашыту
арнайы ортада жүргізілетінін атап өткеніміз жөн. Бүгінгі күнде суды
тазалауда негізінен қолданылатын заттардың бірі ол (MnО2) диоксид
марганец негізіндегі тазалағыш.: Birm, green saud, Filox, Pyrolox және
т.б.
Бұл қоспалар өзінің физикалық қасиеттерімен ерекшеленеді.
Жұмыстары жағынан атқаратын қызметтері бірдей болып келеді. Темір
диоксид марганецтің болған кезінде тез өзгеріп отыратыны бұл
күйдіргіштердің бетіне қанады. Нәтижеде айныған темір дренажды жұмысы
кетеді. Сондықтан майдаланып бөлшектелген катализатор фильтірлеуші
ортада қалады.
Көп тараған түрі калий перманганаты К2MnO4 ( марганецті). Бұл
тазалағышты қолданудың үлкен бір артықшылығы ол тек қана тазалап қана
қоймай және айналдырып отырады. Сонда да бұл тазалау әдісі ең тиімді
болып табылады.
Суды темірден тазалауда осы әдіс кеңінен қолданылады.
МТМ – судан темір, марганец және суқышқылын тазалау әдістері.
МТМ – марганец оксиді мен (ІІ) байытылған қосымша фильтрлеу бөлшектері
болып табылады. Суды темір, марганец және суқышқылынан тазалауда
қолданылады. МТМ артқы қабатының белсенділігі еріген темір мен
марганецті тұндырады. МТМ (ІІ) марганецтің оксидінен тұрады. Ол майда
жеңіл түйіршіктер түрінде болып келеді. Бұндай қабық байланыс
тазалауды қамтамасыз етеді. Қоршаған ортадағы еріткіштердің ойнайтын
ролі зор болғандықтан марганец (ІІ) майда түйіршіктері де өте үлкен
маңызға ие. Судағы еріген оттек МТМ – нің қызметіне өте қажет болып
келеді. МТМ өте жеңіл болып келетіндіктен жуу үшін судың ағынын аз
қажет етеді. МТМ – нің еріткіш қасиеті төмендеген кезде осы қасиетті
орнына келтіру үшін марганцовкамен ашыту процесін ұйымдастыру қажет.
Жай қарапайым ерітінді процесін жүргізу үшін 1,5-2 грамм кептірілген
марганцовканы 1 литр МТМ – мен араластырамыз. МТМ фильтірінен жұмыс
істеуге қосудан бұрын жуу процесін жүргізу қажет. Және регенерацияны
жүргізген дұрыс. МТМ үнемі регенерация жүргізіп отыру үшін қажет.
Еріту процесі пермонганат марганецтің (ІІ) көмегімен іс жүзіне асады.
Оксид марганец (ІІ) түйіршіктер бетінде еріту катализаторы ретінде
өтеді.
Артық шлицтары: Темірді тазарту диапозонының үлкені;
- Сутегі, темір және марганецті тазалаудың тиімді әдістері;
- Толтыру қабатының қысымының төмендігі;
- Майда түйіршіктердің тазалап жұмысы барысындағы су ағымының көлемінің
азаюы;
- Фильтрация кезінде хлордың байқалуы;
- Жуылудың төмендеуі;
- Арту кезінде салмағының азаюы.
Темірдің физикалық қасиеті Түсі: қара – қоңыр.
Қалыңдығы : 0,43гсм3
Салмағы : 1,7гсм3
Көлемі: 1,68 – 0,5 мм
Бірқалыпты көлемі : 1,9
Ресурстар:
Темірден тазалау
1000 ол су 1 мгл темірмен араласады.

Қолдану жағдайлары: рН суы: 6,2-8,1 (рН хлордың 6,8%) мұнайдың жоқ
болуы. Полифосфаттығ жоқ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.