Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы көздері
КІРІСПЕ 8
1. ӘДЕБИ ШОЛУ 9
1.1 Радиоактивті ластану көздері және сипаттамасы 9
1.2
1.3 Табиғи және жасанды радиоактивтілік көздері
Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары 12
14
1.4 Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы 16
1.5 Аумақтың радиоактивті ластануі 19
1.6 Атмосфераның радиоактивті заттарменластануы 20
1.7 Қазақстандағы радиоактивті ластану проблемасы 21
2
2.1
2.2
3 ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
Құбыр су құрамынан уран изотоптарын анықтау
Радиоактивті қашықтан анықтау және бақылау әдістері
НӘТИЖЕЛЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ 25
25
29
30
3.1 Радиоактивті қалдықтарды өңдеу 30
3.2 Теңіздергі және мұхиттардағы радиоактивті қалдықтарды пайдалану 30
3.3. Сұйық радиоактивті қалдықтарды қайта өңдеу әдістері. 31
3.4. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және залалсыздандыру 36
3.5. Адамға сәуле алудың қауіпі 38
3.6.
3.7 Радияцияның ағзаға тусу жолдары мен әсері
Радиацияның пайдалы және зиянды жақтары 39
42
3.8 Қоршаған орта үшін қауіпті радиоактивті заттар 44
3.9 Жергілікті қоршаған ортаны қорғау мәселелері 47
ҚОРЫТЫНДЫ 50
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 51
1. ӘДЕБИ ШОЛУ 9
1.1 Радиоактивті ластану көздері және сипаттамасы 9
1.2
1.3 Табиғи және жасанды радиоактивтілік көздері
Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары 12
14
1.4 Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы 16
1.5 Аумақтың радиоактивті ластануі 19
1.6 Атмосфераның радиоактивті заттарменластануы 20
1.7 Қазақстандағы радиоактивті ластану проблемасы 21
2
2.1
2.2
3 ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
Құбыр су құрамынан уран изотоптарын анықтау
Радиоактивті қашықтан анықтау және бақылау әдістері
НӘТИЖЕЛЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ 25
25
29
30
3.1 Радиоактивті қалдықтарды өңдеу 30
3.2 Теңіздергі және мұхиттардағы радиоактивті қалдықтарды пайдалану 30
3.3. Сұйық радиоактивті қалдықтарды қайта өңдеу әдістері. 31
3.4. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және залалсыздандыру 36
3.5. Адамға сәуле алудың қауіпі 38
3.6.
3.7 Радияцияның ағзаға тусу жолдары мен әсері
Радиацияның пайдалы және зиянды жақтары 39
42
3.8 Қоршаған орта үшін қауіпті радиоактивті заттар 44
3.9 Жергілікті қоршаған ортаны қорғау мәселелері 47
ҚОРЫТЫНДЫ 50
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 51
Қазіргі кезеңнің өзекті мәселелерінің бірі – радиоактивті ластану болып отыр.Айналадағы ортаны радиоактивті қалдықтарымен ластау – адамға да, табиғатқа да жасалған зиянкестік. Сондықтан атомдық реакторлар мен атомдық электр станцияларын салуда, уран өндіруде, олардан шығатын радиактивті қалдықтардан сақтануды ескеріп жеті рет өлшеп, бір рет кескен жөн. Атом энергиясын қауіпсіз өндіру адамзатқа қойылып отырған үлкен сын, онсыз өркениеттің өрге басуы мүмкін емес. Алайда радиактивті қалдықтарды залалсыздандыру немесе қауіп келтірместей етіп сақтау адамзат алдындағы ең күрделі мәселелердің біріне айналып отыр. Кері жағдайда табиғатта үздіксіз жүріп жататын зат алмасулары салдарынан, радиактивті бөлшектер жербетіндегі тіршілік атаулыны бірте – бірте жоятын болады. Міне, сондықтан қоршаған табиғи ортаның тазалығын сақтауда әр адамға зор жауапкершілік жүктеледі.
Жұмыстыңмақсаты:Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы көздері.
Жұмыстың міндеттері: Радиация көздері, табиғи радиоактивтілік. Жердің радиоактивті зақымдалуы. Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары атмосфераның радиоактивті заттармен ластануы, радиоактивті қалдықтарды өңдеу.
Жұмыстыңмақсаты:Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы көздері.
Жұмыстың міндеттері: Радиация көздері, табиғи радиоактивтілік. Жердің радиоактивті зақымдалуы. Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары атмосфераның радиоактивті заттармен ластануы, радиоактивті қалдықтарды өңдеу.
1. Ярмоненко С.П. Радиобиология человека и животных. – Москва: Высшая школа.1998ж.
2. Козлов В.Ф. Справочник по радиоационной безопасности. – Москва: Атомиздат, 1991ж
3. Максимов М.Т., Оджагов Г.О. Радиоактивные загрязнения и их измерение.Москва: Энергоиздат, 1999ж.
4. Сельскохозяйственная радиобиология. Алексахин Н.М., Васильева А.В.,
Дикарев В.Г. Москва: Экология, 1992ж
5. Темірбеков Ж. «Радиацияның адам ағзасына әсері» «Ақиқа- 2002№12.
6. Гриходько Н. «Безопасность жизнедеятельности» Алматы 1999ж.
7. Сагимбаев Г.К. «Экология и экономика» «Радиационная обстановка в Казакстане» Алматы 1997 ж «Қаржы – қаражат».
8. Радиоактивное загрязнение «Экология и устойчивое развитие» Алматы 2002 ж. LEM.
9. Фарзане Н.Г. Технологические измерения и приборы:Вузға арналған кітаптар/ Л.В. Илясов, А.Ю.Азим-заде.-М.: Жоғарғы мектеп,1989.-456 б.
10. Гольцман В.А. Приборы контроля и автоматики тепловых процессов -М.: Жоғарғы мектеп, 1980-240б.
11. «Атом энергиясын қолдану туралы» ҚР заңы 14 сәуір 1997ж.
12. «Радиациялық қауіпсіздік туралы» ҚР заңы .23 сәуір 1998ж
13. Нормы радиационной безопасности (НРБ- 96). Гигиенические пнормативы. Алматы, 1997ж. 18. «Алматы ақшамы» «Ақша қымбат, денсаулық арзан болғаны ма?» 2003 ж.
19-сәуір.
19. AV Андрианов Теңіз биологиялық зерттеу стратегиясы мен әдістемесі. Ж. MarineBiology, 2004, T.30, №2, s.91-95.
20. 2. Сивинцев Ю.В., Вакуловский С.М., Васильев А.П., Высоцкий В.Л., Губин А.Т., Данилян В.А, Кобзев В.И., Крышев И.И., Лавковский С.А., Мазокин В.А., Никитин А.И., Петров О.И., Пологих Б.Г., Скорик Ю.И. Техногенные радионуклиды в морях, омывающих Россию. Радиоэкологические последствия удаления радиоактивных отходов в арктические и дальневосточные моря («Белая книга - 2000»). М. Изд. AT, 2005, 720 с.
21. RU 2065613 C1, 20.08.1996.
22. Вакуловский С.М. (ред.). Методические рекомендации по определению радиоактивного загрязнения водных объектов. М: Гидрометеоиздат, 1986, 34 с.
23. Pierrot-Bults AC, Nair VR Distribution patterns in Chaetognatha. In book: The biology of Chaetognaths. Edited by Q.Bone, H.Kapp, ACPierrot-Bults. OxfordSci. Publ., 1991, p.86-116.
24. Касаткина А.П. Щетинкочелюстные морей СССР и сопредельных вод. Л., Наука, 1982, 135 с.
25. Касаткина А.П. Новые неритические виды щетинкочелюстных из залива Посьета Японского моря. Исследование фауны морей. Фауна и флора зал. Посьета Японского мор. (Гидрологические работы с помощью водолазного метода). Л., Наука, 1971, т.8, №16, с.265-294.
26. Kapp H. Chaetognatha: morphology and anatomy. In book: The biology of Chaetognaths. Edited by Q.Bone, H.Kapp, ACPierro -Bults. Oxford Sci. Publ, 1991, p.1-44.
27. Tokioka Т., Bieri R. The colour pattern of Spadella angulata Tokioka. Publ. Seto Marin. Biol. Lab., 1966, v.14, N 1, p.119-123.
28. Bieri R. A pale blue Chaetognath from Tanabe Bay. Publ. Seto Marin. Biol. Lab. 1966, v.14, N4, p.21-22.
29. Slabber M. Natuurkundige Verlustigingen behelzende microscopise Waarneemingen van in-en uitlandse Water-en Land-dieren. Haarlem., 1769, St.6, Pl.6, S.47.
30. Касаткина А.П., Шумилин Е.Н., Горячев Н.А. Тяжелые металлы в планктоне Амурского залива Японского моря. Журн. Биология моря, 1991, №4, с.103-105.
31. Сивинцев Ю.В., Высоцкий В.Л., Данилян В.А. Радиоэкологические последствия радиационной аварии на атомной подводной лодке в бухте Чажма. Атомная энергия. 1994, т.76, вып.2, с.158-160.
32. Goryachev VA, Sergeev AF, Gladkih RV, Soyfer VN, Svininikov AI, Kovalevskaya AM, Dudarev OV, Astahov AS The distribution peculiarity of radioactive pollution in bottom sediments of Chazma bay and adjacent area of Japan sea. The radiating situation forecast. CREAMS-2000. Proceedings of the International Symposium on Oceanography of the East Asian Marginal Seas. Vladivostok, 2000, p.27-28.
33. Сергеев А.Ф., Горячев В.А., Сойфер В.Н., Гладких Р.В., Рубцов Н.П., Слинько Е.Н., Иванов В.А., Пономарев О.В. Исследование распространения радионуклидов и тяжелых металлов в бухте Чажма и прилегающей акватории залива Стрелок (Японское море). Тез. докл. V Дальневосточная конференция по заповедному делу, 12-15 октября 2001 г. Владивосток: Дальнаука, 2001, с.252-253.
34. Тарасов В.Г. Морские экосистемы в условиях мелководной газогидротермальной активности. Владивосток. Дальнаука, 1999, 293 с.
35. Касаткина А.П., Карпенко А.А. Действие ультразвука на морских стрелок. Докл. РАН, 2001, т.372, №3, с.712-714.
36. Голиков А.Н., Скарлато О.А. Гидробиологические исследования в зал. Посьета с водолазной техникой. Фауна морей северо-западной части Тихого океана. Исследование фауны морей. Л., 1965, т.3, №9, с.5-19.
37. Киселев И.А. Планктон морей и континентальных водоемов. Вводные и общие вопросы планктонологии. Т.1. Л., Наука, 1969, 658 с.
38. Makoto OA A bottomnet to collect zooplankton living close to the seafloor. J. Ocean. Soc. Jap., 1969, v.25, N 6, p.291-294.
39. Касаткина А.П., Сергеев А.Ф. Новые виды морских стрелок (Chaetognatha) из бухты Чажма залива Петра Великого (Японское море). Журн. Биология моря, 2004, т.30, №6, с.440-446.
2. Козлов В.Ф. Справочник по радиоационной безопасности. – Москва: Атомиздат, 1991ж
3. Максимов М.Т., Оджагов Г.О. Радиоактивные загрязнения и их измерение.Москва: Энергоиздат, 1999ж.
4. Сельскохозяйственная радиобиология. Алексахин Н.М., Васильева А.В.,
Дикарев В.Г. Москва: Экология, 1992ж
5. Темірбеков Ж. «Радиацияның адам ағзасына әсері» «Ақиқа- 2002№12.
6. Гриходько Н. «Безопасность жизнедеятельности» Алматы 1999ж.
7. Сагимбаев Г.К. «Экология и экономика» «Радиационная обстановка в Казакстане» Алматы 1997 ж «Қаржы – қаражат».
8. Радиоактивное загрязнение «Экология и устойчивое развитие» Алматы 2002 ж. LEM.
9. Фарзане Н.Г. Технологические измерения и приборы:Вузға арналған кітаптар/ Л.В. Илясов, А.Ю.Азим-заде.-М.: Жоғарғы мектеп,1989.-456 б.
10. Гольцман В.А. Приборы контроля и автоматики тепловых процессов -М.: Жоғарғы мектеп, 1980-240б.
11. «Атом энергиясын қолдану туралы» ҚР заңы 14 сәуір 1997ж.
12. «Радиациялық қауіпсіздік туралы» ҚР заңы .23 сәуір 1998ж
13. Нормы радиационной безопасности (НРБ- 96). Гигиенические пнормативы. Алматы, 1997ж. 18. «Алматы ақшамы» «Ақша қымбат, денсаулық арзан болғаны ма?» 2003 ж.
19-сәуір.
19. AV Андрианов Теңіз биологиялық зерттеу стратегиясы мен әдістемесі. Ж. MarineBiology, 2004, T.30, №2, s.91-95.
20. 2. Сивинцев Ю.В., Вакуловский С.М., Васильев А.П., Высоцкий В.Л., Губин А.Т., Данилян В.А, Кобзев В.И., Крышев И.И., Лавковский С.А., Мазокин В.А., Никитин А.И., Петров О.И., Пологих Б.Г., Скорик Ю.И. Техногенные радионуклиды в морях, омывающих Россию. Радиоэкологические последствия удаления радиоактивных отходов в арктические и дальневосточные моря («Белая книга - 2000»). М. Изд. AT, 2005, 720 с.
21. RU 2065613 C1, 20.08.1996.
22. Вакуловский С.М. (ред.). Методические рекомендации по определению радиоактивного загрязнения водных объектов. М: Гидрометеоиздат, 1986, 34 с.
23. Pierrot-Bults AC, Nair VR Distribution patterns in Chaetognatha. In book: The biology of Chaetognaths. Edited by Q.Bone, H.Kapp, ACPierrot-Bults. OxfordSci. Publ., 1991, p.86-116.
24. Касаткина А.П. Щетинкочелюстные морей СССР и сопредельных вод. Л., Наука, 1982, 135 с.
25. Касаткина А.П. Новые неритические виды щетинкочелюстных из залива Посьета Японского моря. Исследование фауны морей. Фауна и флора зал. Посьета Японского мор. (Гидрологические работы с помощью водолазного метода). Л., Наука, 1971, т.8, №16, с.265-294.
26. Kapp H. Chaetognatha: morphology and anatomy. In book: The biology of Chaetognaths. Edited by Q.Bone, H.Kapp, ACPierro -Bults. Oxford Sci. Publ, 1991, p.1-44.
27. Tokioka Т., Bieri R. The colour pattern of Spadella angulata Tokioka. Publ. Seto Marin. Biol. Lab., 1966, v.14, N 1, p.119-123.
28. Bieri R. A pale blue Chaetognath from Tanabe Bay. Publ. Seto Marin. Biol. Lab. 1966, v.14, N4, p.21-22.
29. Slabber M. Natuurkundige Verlustigingen behelzende microscopise Waarneemingen van in-en uitlandse Water-en Land-dieren. Haarlem., 1769, St.6, Pl.6, S.47.
30. Касаткина А.П., Шумилин Е.Н., Горячев Н.А. Тяжелые металлы в планктоне Амурского залива Японского моря. Журн. Биология моря, 1991, №4, с.103-105.
31. Сивинцев Ю.В., Высоцкий В.Л., Данилян В.А. Радиоэкологические последствия радиационной аварии на атомной подводной лодке в бухте Чажма. Атомная энергия. 1994, т.76, вып.2, с.158-160.
32. Goryachev VA, Sergeev AF, Gladkih RV, Soyfer VN, Svininikov AI, Kovalevskaya AM, Dudarev OV, Astahov AS The distribution peculiarity of radioactive pollution in bottom sediments of Chazma bay and adjacent area of Japan sea. The radiating situation forecast. CREAMS-2000. Proceedings of the International Symposium on Oceanography of the East Asian Marginal Seas. Vladivostok, 2000, p.27-28.
33. Сергеев А.Ф., Горячев В.А., Сойфер В.Н., Гладких Р.В., Рубцов Н.П., Слинько Е.Н., Иванов В.А., Пономарев О.В. Исследование распространения радионуклидов и тяжелых металлов в бухте Чажма и прилегающей акватории залива Стрелок (Японское море). Тез. докл. V Дальневосточная конференция по заповедному делу, 12-15 октября 2001 г. Владивосток: Дальнаука, 2001, с.252-253.
34. Тарасов В.Г. Морские экосистемы в условиях мелководной газогидротермальной активности. Владивосток. Дальнаука, 1999, 293 с.
35. Касаткина А.П., Карпенко А.А. Действие ультразвука на морских стрелок. Докл. РАН, 2001, т.372, №3, с.712-714.
36. Голиков А.Н., Скарлато О.А. Гидробиологические исследования в зал. Посьета с водолазной техникой. Фауна морей северо-западной части Тихого океана. Исследование фауны морей. Л., 1965, т.3, №9, с.5-19.
37. Киселев И.А. Планктон морей и континентальных водоемов. Вводные и общие вопросы планктонологии. Т.1. Л., Наука, 1969, 658 с.
38. Makoto OA A bottomnet to collect zooplankton living close to the seafloor. J. Ocean. Soc. Jap., 1969, v.25, N 6, p.291-294.
39. Касаткина А.П., Сергеев А.Ф. Новые виды морских стрелок (Chaetognatha) из бухты Чажма залива Петра Великого (Японское море). Журн. Биология моря, 2004, т.30, №6, с.440-446.
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Солтанәлі Д
ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ РАДИОАКТИВТІ ЛАСТАНУЫ КӨЗДЕРІ
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В072000 - Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы мамандығы
Алматы 2015
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Химия және химиялық технология факультеті
Қорғауға жіберілді
_______________2015ж.
Химиялық физика және
материалтану кафедрасының
меңгерушісі х.ғ.к., _____Төлепов М.І
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ РАДИОАКТИВТІ ЛАСТАНУЫ КӨЗДЕРІ
5В072000 - Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы мамандығы
Орындаған Солтанәлі Д.
Ғылыми жетекші т.ғ.к., Сейдилдаева А. К
Нормабақылаушы Рахимова Б.У
Алматы, 2015
РЕФЕРАТ
Дипломдық жұмыс көлемі 52 беттен құралған, кіріспе, 4 негізгі бөлімнен, 1 кестеден, 16 суреттен, қорытынды және 39 қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Түйінді сөздер: ИОНДЫҚ СӘУЛЕЛЕНУ, ПЛАНЕТАЛАР, РАДИАЦИЯ, АТМОСФЕРА.
Жұмыстың мақсаты: Қоршаған ортаның радиоактивті ластану көздері.
Жұмыстың міндеттері: Радиация көздері. Табиғи радиоактивтілік. Жердің радиоактивті зақымдалуы. Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары атмосфераның радиоактивті заттармен ластануы, Радиоактивті қалдықтарды өңдеу.
РЕФЕРАТ
Дипломная работа состоит из 52 страниц, введение, 4 основных частей, 1 таблиц, 16 рисунков и 39 окончательного списка ссылок.
Ключевые слова: ИОННЫЙ ЛУЧ, ПЛАНЕТ, РАДИАЦИЯ, АТМОСФЕРА.
Цель работы: Исследования радиоактивных источниковзагрязнения окружающейсреды.
Задачи работы: источник радиации, природный радиоавтив, радиоавтивный повреждения земли,источники радиоавтивных ионизирующии лучей, загрязнение атмосфер радиоактивными вещами, переработка радиоавтивных остатиков.
ABSTRACT
Finishing work consists of 52 pages, introduction, 4 main parts, 1 tables, 16 figures, and the final 39 list of references.
Key words: ION BEAM, PLANETS, RADIATION, ANMOSPHERE.
Objective: Research radioactive sources of pollution.
Objectives of the work: a radiation source, natural radioavtiv, radioavtivny damage land resources radioavtivnyhioniziruyuschii rays, atmospheric pollution radioactive things, processing radioavtivnyhostatikov.
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР ТІЗІМІ
ӨК
Өнеркәсіптік көздері
ТК
Табиғи көзі
ИС
Иондық сәулелену
АМ
Z
атомдық массасы
атом саны
ТР
Техногенді радиоактивтілік
ОБЗ
Озон қабатын бұзатын заттар
АЛИ
Атмосфераны ластау индексі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
8
1.
ӘДЕБИ ШОЛУ
9
1.1
Радиоактивті ластану көздері және сипаттамасы
9
1.2
1.3
Табиғи және жасанды радиоактивтілік көздері
Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары
12
14
1.4
Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы
16
1.5
Аумақтың радиоактивті ластануі
19
1.6
Атмосфераның радиоактивті заттарменластануы
20
1.7
Қазақстандағы радиоактивті ластану проблемасы
21
2
2.1
2.2
3
ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
Құбыр су құрамынан уран изотоптарын анықтау
Радиоактивті қашықтан анықтау және бақылау әдістері
НӘТИЖЕЛЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ
25
25
29
30
3.1
Радиоактивті қалдықтарды өңдеу
30
3.2
Теңіздергі және мұхиттардағы радиоактивті қалдықтарды пайдалану
30
3.3.
Сұйық радиоактивті қалдықтарды қайта өңдеу әдістері.
31
3.4.
Радиоактивті қалдықтарды сақтау және залалсыздандыру
36
3.5.
Адамға сәуле алудың қауіпі
38
3.6.
3.7
Радияцияның ағзаға тусу жолдары мен әсері
Радиацияның пайдалы және зиянды жақтары
39
42
3.8
Қоршаған орта үшін қауіпті радиоактивті заттар
44
3.9
Жергілікті қоршаған ортаны қорғау мәселелері
47
ҚОРЫТЫНДЫ
50
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
51
КІРІСПЕ
Қазіргі кезеңнің өзекті мәселелерінің бірі - радиоактивті ластану болып отыр. Айналадағы ортаны радиоактивті қалдықтарымен ластау - адамға да, табиғатқа да жасалған зиянкестік. Сондықтан атомдық реакторлар мен атомдық электр станцияларын салуда, уран өндіруде, олардан шығатын радиактивті қалдықтардан сақтануды ескеріп жеті рет өлшеп, бір рет кескен жөн. Атом энергиясын қауіпсіз өндіру адамзатқа қойылып отырған үлкен сын, онсыз өркениеттің өрге басуы мүмкін емес. Алайда радиактивті қалдықтарды залалсыздандыру немесе қауіп келтірместей етіп сақтау адамзат алдындағы ең күрделі мәселелердің біріне айналып отыр. Кері жағдайда табиғатта үздіксіз жүріп жататын зат алмасулары салдарынан, радиактивті бөлшектер жербетіндегі тіршілік атаулыны бірте - бірте жоятын болады. Міне, сондықтан қоршаған табиғи ортаның тазалығын сақтауда әр адамға зор жауапкершілік жүктеледі.
Жұмыстың мақсаты: Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы көздері.
Жұмыстың міндеттері: Радиация көздері, табиғи радиоактивтілік. Жердің радиоактивті зақымдалуы. Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары атмосфераның радиоактивті заттармен ластануы, радиоактивті қалдықтарды өңдеу.
1 ӘДЕБИ ШОЛУ
1.1.Радиоактивті ластану көздері және сипаттамасы
Радиоактивтілік және оған жалғасатын иондық сәулелену Жер бетінде тіршілік пайда болғанға дейін өмір сүрді. Иондық сәулелену атауы физикалық табиғаты бойынша әртүрлі сәулелену түрлерін біріктіреді.
Радиоактивтік латынның "radio" -- сәуле шығару, "activus" -- әрекетті деген сөздерінен алынған, орнықсыз атом ядроларының басқа элементтер ядросында бөлшектер немесе гамма-кванттар шығару арқылы өздігінен түрлену құбылысы.
Радиоактивтілікті ашу француз ғалымы Анри Беккерелдің есімімен байланысты, ол 1896 жылы қара қағазбен жабылған фотопластинканы ағартқан уран тұзының сәулеленуін анықтады. Жарыққа және 1895 жылы ашылған рентген сәулелеріне ұқсастыру бойынша бұл құбылыс радиоактивтілік атауына ие болды, яғни сәулелендіру қабілеті. Радиоактивтілік сәулелену көптеген физиктер мен химиктердің назарын аударды. Осы құбылысты зерттеуге Мария және Пьер Кюри орасан зор үлес қосты. 1898 жылы олар уранның сәулеленгеннен кейін басқа химиялық элементке табылғандығын анықтады. Олардың кейбірі - радийді таза күйінде ажыратты. Бір грамм радийдің сәулеленуін миллион есе асып түсетін болып шықты. Бұдан кейін радий сәулеленуші атауына ие болды. Аз уақыттан кейін радиоактивті сәулеленудің біртекті емес және иондаушы және кіру қабілетімен ерекшеленетін үш түрінің бар екендігі анықталды. Сәулеленудің үш түрі грек әрпінің алғашқы әріптерімен аталды: альфа, бета және гамма. Кейіннен альфа - бөлшектің гелийдің алты, бета - бөлшектің электрон екендігі, гамма - сәуленің электромагнитті сәулелену екендігі анықталды.
Радиактивті ластану - қоршаған ортаға өте қауіпті әсер әкелетін физикалық ластанудың түрі. Бұл ластану адам денсаулығы мен тірі организмдерге радиациялық сәулелену арқылы зиянды әсер жасайды. Қазіргі уақытта дамыған елдерде ядролық энергетиканың дамуына байланысты қоршаған ортаның радиациялық ластануы үлкен қауіп туғызады. Ластанудың бұл түрі химиялық ластанудан кейін екінші орынға шықты. Радиациялық ластануды мынадай топтарға бөледі:
1) радиактивті заттрдың бөлінуінің нәтижесінде пайда болатын альфа- (гелий ядросы), бета- (жылдам электрондар) бөлшектердің және гамма - сәулелердің әсерінен болатын радияциялық ластану (физикалық ластану түрі);
2) қоршаған ортадағы радиактивті заттардың мөлшерінің көбеюіне байланысты болатын ластану (химиялық ластану түрі).
Қоршаған ортаның радиактивті ластануына атом қаруын сынау аз үлесін қосқан жоқ, ол радионуклеиттер жауын - шашынның түсуіне әкеледі. Радионуклеиттер - бұл элементтердің электрондарды атомдардан шығарып, олард басқа атомдарға оң және теріс иондар жұбын түзуімен қосуға қабілетті радиобелсенді сәулелену шығаратын изотоптар. Мұндай сәулеленуді иондаушы деп атайды.[1]
Гелий ядроларынан (альфа-сәулелену) немесе жлдам электрондардан (бета-сәулелену) тұратын бөлшектер ағынын орпускулалық сәулелену - бұл гамма-сәулелену мен оған жақын рентгендік -сәулелену. Альфа- және бета-сәулелену негізінен организмге түскен кезде оған әсер етед, ал гамма-сәулелену организмнен тысқары тұрып та әсер ете алады.
Радиациялық ластанудың көздері. Радиациялық қауіптердің әсерлері шыққан тегі бойынша табиғи және антропогенді болып бөлінеді. Табиғи факторларға қазба рудалары, жер қабатындағы радиактивті элементтердің бөлінуі кезіндегі сәулелену және т.б. жатады. Радиациялық қауіптің антропогендік әсерлеріне радиактивті затарды өндіруге және қолдануға, атом энергиясын өндіруге және ядролық қаруды сынауға байланысты жұмыстар жатады. Сонымен адам өміріне өте қауіпті радиациялық антропогендік әсерлер адамзаттың мына іс - әрекеттерімен тығыз байланысты:
* Атом өнеркәсібі;
* Ядролық жарылыстар;
* Ядролық энергетика;
* Медицина мен ғылым.
Келесі бір қауіпті радионуклид - стронций - 90, ол ядролық сынақтардың нәтижесінде түзіледі. Ол ағзаға асқазан - ішек трактісі, өкпе, тері жабыны арқылы түсіп, қаңқә мен жұмсақ ұлпаларға жинақталады. Стронциц қанада потологиялық құбылыстарды тудырады, ішке қанның құйылуына, сүйек кемігінің құрылысынның бұзылуына әкеліп соғады.
Классификациясы және көлемі: Радиациялық қалдықтар әр түрлі белгілеріне байланысты классификацияланады.
Агрегаттық күйіне байланысты сұйық, қатты және газ тәрізді болып бөлінеді.
Сұйық радиациялық қалдықтар активтілік дәрежесіне байланысты үш класқа бөлінеді:
1 класс - активтілігі төмен радиоактивті қалдықтар, активтілігі 3,7 х 10 7 Бкм 3 - қа дейін.
2 класс - активтілігі орта радиоактивті қалдықтар, активтілігі 3,7 х 10 7 - 3,7 х 10 13 Бкм 3 аралығында.
3 класс -- активтілігі жоғары радиоактивті қалдықтар, 3,7 х 10 13 Бкм 3 жоғары.
Бірінші кластағы радиоактивті қалдықтарға негізінен дезактивационды пунктегі ағынды сулар және т. б. жатады. Активтілігі
Радиоактивті ластану кезде жүреді: Ядролық жарылыстың және бұлттан радиоактивті жауын индукцияланған сәуле салдарынан радиоактивті қалыптастыруға изотоптар сәттік әсерінен ортада нейтронды және гамма-сәулеленудің ядролық жарылыс; Бұл, ең алдымен, сыртқы гамма адамдарды және жануарларды әсер етеді және (аз дәрежеде) бета сәуле ішкі радиациялық (негізінен нәтижесінде, сондай-ақ және альфа-белсенді байланыстануклидов) радиоизтоптарды ауамен, сумен және тамақ өнімдерімен корпусына.[3]
Техногендік оқиғасы (түскен ағып ядролық реакторлар, тасымалдау және сақтау кезінде ағып радиоактивті қалдықтарды, өнеркәсіптік және медициналық кездейсоқ жоғалту сәулелену көздерін, және т.б.г). радиоактивті заттардың шашырау нәтижесінде, жұқтыру табиғат апаттан жері байланысты.
Радиоактивті ластану, бастауыш, орта және бірнеше жіктеледі. Апат кезінде радиоактивті заттармен туындаған негізгі ластануы, өндірістік қызмет, ядролық қаруды жарылыстар. Орта радиоактивті ластану желі ластанған сайттардан радиоактивтіліктің көшу анықтайды. Ластанған ғимараттар, көлік және автомобиль жолдары радионуклидтердің ауаға қайта барып, содан кейін шеше, ластанбаған және қазірдің өзінде лас заттарды бүлдіріп аламыз. Бір және сол нысан бірнеше рет ластанған орта процестерді болады. Осы жағдайларда, орта ластануы бірнеше болып табылады. Ластану ең қауіпті көздері аэрозоль бұлтта түрінде бұл шығарындылардың атмосферадағы және таралуына радиоактивті заттардың релиздері болып табылады. Сонымен қатар аэрозоль радионуклидтердің бар сұйық немесе қатты ортада әр түрлі объектілердің беттерінің арасында байланыс нәтижесінде ластануы хабарласа алады. Байланыс ластануы ядролық отын қайта өңдеу, тасымалдау және сақтау, уран өндіру әдісін өндіру кезінде жүреді. Тіпті топырақтың бұру радиоактивті жоғарғы қабатының алып зарарсыздандыру ауданы барысында Чернобыль апатының салдарын жоюға өтті орган жүк және тиеу-түсіру механизмдерін байланыс беттерін, ластану көзі болып табылады.
Атом электр стансаларына (Чернобыль, 1986) жылу, жарылыстар, радиоактивті қалдықтарды (Оңтүстік Орал, 1957) және ядролық қаруды жарылыс химиялық жарылыстар сияқты, радиоактивті заттар ең аэрозольді радиоактивтіліктің түрінде ластануын туғызуы аэрозольдар айналады объектілерді бетінде тұндыру.
Радиоактивті аэрозольдар ерекшеліктері сайттар мен залалсыздандыруға тиімділігі ластанған радиоактивті бөлшектердің мінезі әсер етеді. Атмосфералық ауадағы радиоактивті аэрозольдер келесі процестерді қалыптасады: радиоактивті өнімдер бар диспергигуялық агенттер; Радиоактивті заттардың бу конденсациясы және desublimation; атмосфералық аэрозольді бөлшектердің радионуклидтердің адсорбция; ыдырауы инертті газ және оларды кейіннен конденсациясы, сондай-ақ байланысты туындатқан қызметінің қалыптастыру. радиоактивті аэрозоль дисперсия қалыптастыру жарылыс, спрей немесе басқа сұйықтық процестерді әрекет жүреді. Агенттерді дисперсиялануына радиоактивті аэрозольдар көздерін мысалдары ұшыраған бөліктерін, әсіресе дәнекерлеу тегістеу, ластанған жабдықтарды герметикалық жұмыс істейді. Бу қанығу конденсациясы үшін қажетті шарты радионуклидтер және ауада біркелкі бөлу және ядролардың конденсациясы немесе ядролардың болуы болып табылады.[2]
Жоғары температура әсерінен ядролық жарылыстар, радионуклидтер ядролық отын бөлігі буланып бу болып, содан кейін суық ауа жиналады енгізу. Чернобыль байқалады A конденсациясы аэрозоль қалыптастыру тәсілі және эмиссиялық, реактор ішкі температура 2500 °C жеткенде, радиоактивті заттарды тасымалдаушы салыстырмалы суық ауада құлап, Ауада газ радионуклидтер енжар аэрозольді бөлшектердің сорып алады. Қарқындылығы радионуклидтер ірі арнайы беті белсенді аэрозольдар адсорбция жасау арқылы анықталады. шамамен 19500 м2кгға дейін мкм, және аэрозольдық бөлшектердің, ірі оның нақты бетінің ауданы мөлшерінен кем диаметрі аэрозольді бөлшектердің нақты бетінің ауданы.
1.2. Табиғи және жасанды радиоактивті көздері
Радиоактивті материалдар ауада, азық-түлік, немесе суда болуы мүмкін және дене ішіндегі сәуле алуға. Жаратылыстану Жер барлық салаларында қазіргі радиоактивті изотоптар жатқан салдарынан табиғи радиоактивтілік - литосфера, гидросфера, атмосфера, биосфера.
Радиоактивті элементтер шартты түрде үш топқа бөлуге болады:
1) Радиоактивті изотоптар, уран U238, торий Th235 және actinouranium ACU құрылтайшылары болып табылатын.
2) Генетикалық байланысты радиоактивті элементтер: K40 Калий, кальций Ca48 және рубидий Rb87.
3) Радиоактивті изотоптар үздіксіз ғарыштық сәулелердің әсерінен ядролық реакциялардың нәтижесінде пайда болды.
Ең маңызды көміртегі (С14) және тритий (H3) болып табылады.
Табиғи радиоактивті заттар - бұл негізінен ұзақ ғұмырлы изотоптардан, элементтерін табиғи қоспадағы табиғи радиоактивті изотоптардың, түрлі ядролық жасанды реакциялар алынған. Мысалы, ядролық жарылыстар туралы 250 түрлі изотоптар (олардың радиоактивті 225) өндіреді, ауыр элементтердің және олардың ыдырау өнімдерін тікелей бөлу фрагменттері болып табылады.
Радионуклидтердің кейбірі уран атомдар бөлінбеген ядролардың, плутоний, ядролық отын азық-түлік емес-жауап бөлігін қамтиды қалыптасады.
Өте жоғары уыттылығы бар жасанды радионуклидтердің үшін Pb21, Ra226, Ac227, Th228, 230, 232 қамтиды.
Жоғары радионуклидтердің тобы Sr90, Ru106, I131, Се144, т.б. кіреді.
Орташа радионуклидтер бар топ радионуклидті Na22, Sr89, Cs137, Fe59, Zn65, Ba140 және басқалар.
Соңғы бірнеше он жылдықтар ішінде адам жасанды радионуклидтердің әр түрлі мақсаттар үшін атом энергиясын пайдалануда: медицинада, атом қару жасау үшін, электр энергиясын өндіру үшін, минералды барлау үшін, барлық осы жалпы халықтың радиациялық доза артуына әкеледі.
Иондаушы сәуле адам өзінің қатысуын анықтай алатын ешқандай түсі, иісі, немесе басқа да сипаттамалары жок, көзге көрінбейтін, сондықтан олардың анықтау және өлшеу, олардың қасиеттері кейбір негізінде жанама жүзеге асырылады.
Радиология физикалық пайдаланылатын радиоактивтілік сәулелену дозасын анықтау үшін, фотографиялық биологиялық және математикалық, химиялық, (есептеу) әдістері. Ең жиі иондалуы немесе сәуле (флуоресценция немесе сцинтилляциялық), қатты немесе сұйық ақпарат құралдарының өлшенеді электр немесе өзге де қасиеттерін, сәулелену жылу әсерін азаттық әсерін пайдалану физикалық әдістері, пайдаланылатын. Олар иондалуы, сцинтилляциялық, колориметриялық және т.б. деп аталады.
Әдістері. Сәуле энергиясын сіңіру нәтижесінде химиялық ерітінділер өзгерістер (түсі, мөлдірлігі мен жауын, газ эволюция), химиялық сандық негізделген. Бұл принцип химиялық дозиметрия DP-70 және DP-70m әрекетін негізделген.
Фотографиялық әдісі эмульсия нұқсан дәрежесін өлшеуге негізделген. Пропорционалды нұқсан тығыздығыдық доза. Радиациялық доза алған фильм анықтау нұқсан стандартты тығыздығы салыстырғанда. Ол жеке foto dozimetrovы принципіне негізделген.
Радиациялық дозаның есептеу әдістері, математикалық есептеулер арқылы анықталады. Бұл біз олар тірі организмнің енеді және оның органдары мен радионуклидтердің ұлпалардың негізгі дозасын анықтауға болады.
Құралдардың негізі сандық қоюға бағаклау затпен сәулеленудің өзара іс-қимылды ілеспе физикалық құбылыстар, бөлшектер, немесе фотонды жинайды, радиациялық зондтау, және электр серпін, олар өзара әсері, өз кезегінде, электрмен жабдықтау және өлшеу құрылғысындағы (қарсы электр импульс) жетек: радиациялық құрылғыны тіркеу үш негізгі бөлімнен тұрады.
Қызмет бірлік секундына бір ядролық трансформация немесе секундына бір ыдырауы алды ретінде.SI жүйесінде, осы құрылғы Беккерель (Бк) деп аталады. Іс жүзінде, бұл құрылғы дозиметрлік Кюри (Ci) =3.7 х 1010 секундына ядролық деп қайта аталады.
Беттік ауада табиғи радионуклидтер: Атмосфераның төменгі ұзақ өмір сүрген NRN (Бастапқыда) мазмұны негізінен осы шаң қабаты, топырақ пен жер қойнауында NRN мазмұны мен Жердің бетінен эманаций туралы тыныс шығару жылдамдығы анықталады. Осылайша, оның шаң 50мгм3, осы шаң алынған есептік бағалаудағы және топырақта 238U орташа нақты қызмет ретінде бірдей дерлік кезінде ауаның беттік қабаттағы анықталады 238U, мазмұны - 25Бк кг.
Ауада эманаций мазмұны (222Rn, және 220T)және олардың ыдырау өнімдері, ең алдымен, бетінен бұғатталған тыныс шығару (топырақ, жер, өсімдік) және атмосфераның турбулентті диффузия анықталады. Кейбір дәрежеде, радонның ұзақ өмір сүрген ыдырау өнімдері (210Pb және 210Po) қамтамасыз ету жөнiндегi жанартау белсенділігіне әсер.
беттік ауада 222Rn мазмұны кейде топырақтың беткі қабаттағы 226Ra мазмұнымен жақсы байланысатын болып табылады. Алайда, ауада 222Rn жоғары мазмұнмен бағыттары әлі жиі (төменде қараңыз). Атап жатқан тау жыныстарының төтенше геологиялық құрылымы мен геохимиялық сипаттамалары байланысты.
Параметр ластанған аудандар (инфекция) суретте 2.10 көрсетілген. Жобалық ауданы аймақтарын мөлшері осындай ядролық реактор ретінде тік тұрақтылық, желдің жылдамдығы, ластануы жағдайына байланысты, шығарылған сомасы мен қызмет реактор кестеде 2,23 көрсетілген.
1.3.Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары
Иондаушы сәуле көзі - Радиоактивті материалды қамтитын объект немесе шығаратын немесе белгілі бір жағдайлар шығаратын астында қабілетті техникалық құрылғы иондаушы сәуле.
Радионуклидті иондаушы сәуле көзі - Иондаушы сәуле көзі, радиоактивті материал бар.
Қайнар көз - Иондаушы сәуле немесе эмиссия экспозицияны тудыруы мүмкін нәрсе радиоактивті заттарды немесе материалдарды босату, және бір көзі ретінде қарастыруға болады радиациялық қорғау және қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін. Мысалы, радон шығаратын заттар болып табылады, қоршаған ортаға қолданыстағы көздері үшін гамма-сәулесі сәуле аппараты Зарарсыздандыру сақтау үшін іс жүзінде пайдаланылған көзі болып табылады азық-түлік, рентген машина практикалық пайдаланылатын көзі болуы мүмкін рентген диагностика және ядролық энергетика бойынша қызметті жүзеге көзі болып табылады ядролық бөлу пайдалана отырып, электр энергиясын өндіруде тәжірибесі, Барлық олар (қоршаған ортаға эмиссия тұрғысынан яғни,) көздері ретінде қарастыруға болады немесе көздерден (кәсіби радиациялық қорғау мақсаттары) тобы ретінде. Жалпы алғанда, мерзімді көзі (әсіресе жабық көзі) шағын радиоактивті көзі қамтиды медициналық немесе өнеркәсіптік құрылғылардың қолданылуы мүмкін қарқындылығы.
stestvenny көзі: мұндай, әрине, иондаушы сәуле көзі пайда күн мен жұлдыздар (ғарыштық сәулелену көздері), тау жыныстар мен топырақтың (жерүсті көздері) иондаушы сәуле. (А) жапсырылған әрқашан A радиоактивті зат: көзін жабу W капсула, немесе (б) қатаң қосылған және қатты күйде сақталады. Мерзімді арнайы нысаны радиоактивті материалдарды тасымалдау тұрғысынан пайдаланылады радиоактивті материал, Бұл өте ұқсас мағынасы бар.
Ашық бастапқы - Мөрленген көзі анықтамасын сәйкес емес кез келген көзі.
Эмиссия көздері - Нақты немесе әлеуетті шығарылымдары туралы ақпаратқа сілтеме өрнек әдетте жазатайым оқиға осы көзден радиоактивті материал. Бұл қамтуы мүмкін болуы туралы ақпарат радионуклидті құрамы, билік сомасы және процесс эжекция материал.
Нуклидтер - Массасы сипатталады ядродағы протондар мен нейтрондардың берілген сандар атомдар түрі, A (атомдық массасы) саны және атом саны Z.
Изотоптардың - Ядродағы протондар саны, элементтің сипаттамасы бар нуклидті.
Радионуклидті- Нуклидтер радиоактивті болып табылады.
Радиоизотоптық- изотоптардың бар радиоактивтілік.
Радиоактивтілік- басқа нуклида ішіне тұрақсыз нуклида риясыз трансформация иондаушы сәуле шығару эмиссия сүйемелдеуімен.
Көзі (үлгі) бойынша радионуклид қызметі - риясыз Д.Н.санының қатынасы Радионуклид нақты ядролық-энергетикалық мемлекет (стихиялық) ядролық өткелдерін, уақыт аралығы Д.Т. астам олардың мөлшерде кездесетін, осы аралығы. Aқызметі АЩ берілген саны Nыдырауы бірқатар сипатталады физикалық шама, 0 атомдары (ядро) бірлік уақыт Д.Т. бір радионуклидті (1)формуламен анықтайд
A = DN ц;
A =λN = 0.693 N T12. (1)
λ - Бірлігіне бір атомы (ядро) ыдырауы ықтималдығын сипаттайды ыдырауы тұрақты, уақыты; T12 - Жартылай ыдырау мерзімі - атомдар ыдырауы (ядролық) жартысы уақыт. Радионуклид нақты белсенділігі - массасы үлгідегі радионуклидті қызметінің қатынасы үлгісі т (2)формуламен анықтайды:
AТ= A т. (2)
Радионуклидтердің көлемі қызметі - радионуклидтердің қызметінің қатынасы оның көлемі V үшін үлгіні (3)формуламен анықтайды:
:
AV= A V. (3)
Үстірт қызмет радионуклидті - Қатынасы қызмет радионуклидті үлгідегі бетінің ауданы үлгі бетінде қамтылған (4)формуламен анықтайды:
AС= A S (4)
Сызықтық радионуклидті қызмет - қамтылған радионуклидтердің белсенділігінің қатынасы ұзындығының үлгідегі ұзындығы (5)формуламен:
AЛ= A L. (5)
Сыртқы сәулелену көзі - радионуклид шығатын иондаушы бөлшектердің ағыныоның жұмыс бетінің арқылы сәуле көзі.
Жабық көзі - жояды радиоактивті сәуле көзі құрылғысыпайдалану жағдайында радиоактивті заттардың қоршаған ортаға онда қамтылған түбіртекжәне ол әзірленді, ол үшін, тозуы.
Ашық бастапқы- сәулелену радиоактивті көзі, пайдаланумүмкін жазба қоршаған ортаға онда радиоактивті заттар қамтылған.
Өнеркәсіптік көздері- иондаушы сәуле көзі, ол үшін арнайы құрылғанқосарлы өнім осы қызметтің тиімді пайдалану немесе.
Табиғи көзі- жабылған табиғи шыққан көзі,іс-шаралар болгария және OSPORB.
Үлгілі көзі- ол бойынша тексеру үшін қызмет етеді радиоактивті сәуле көзі,иондаушы сәуле өлшеу және бекітілген үшін басқа да көздері және (немесе) аспаптар белгіленген тәртіппен үлгі ретінде (сертификатталған).
Анықтамалық көзі- тексеру үшін қызмет етеді радиоактивті сәуле көзі, иондаушы сәуле өлшеуге арналған аспаптарды тиімділігі мен тұрақтылығы.
Өнеркәсіптік Power- өнеркәсіптік иррадиациялық құрылыстарды, сәулелік терапия үшін тексеру, зарарсыздандыру, дезинфекция өнімдері, қалдықтарды зарарсыздандыру.
Point көзі- сызықтық өлшемдері сәуле радиоактивті көзі, көзі мен детектор мен ұзындығы арасындағы қашықтық салыстырғанда тым азтегін көзі материал бөлшектердің жолы (өзін-өзі сіңіру, және шамалысәуле өзін-өзі шашырау). Ұшып α - ядро бөлшектер, атом α - радиоактивті көзіне Decay төрт бірлік - Z саны екі бірлік, бұқаралық саны А -ға азайды.
β (минус) - радиоактивті көзі коллапс- электрон және антинейтрино ядро ұшып, атом саны бірі арттырады, сондай-ақ бұқаралық саны (нейтрон өзгерте алмайды, ондаядро ішіндегі) Протон айналады.
β (плюс) - радиоактивті көзі коллапс- бар позитрона ядросы және нейтрино ұшып, атом саны бір бірлікке азаяды, және бұқаралық саны ішіндегі (протон өзгерте алмайды, онда негізгі) нейтрондық айналады.
Радиоактивті көзінде Electron түсіру- орбитальді электронды басып ядросы атом саны азаяды, онда нейтроно эмиссясы бар атом (әдетте К қапталған),Бір бірлік, сондай-ақ бұқаралық нөмірі (ядродағы протон нейтрон айналады) өзгермейді.
Радиоактивті көзінде изомерные көшу- ядро қозғалған жай көшунегізінен өзгерте алмайды фотонды γ- сәуле, немесе атом санының эмиссия арқылы да, жаппай саны. Изомер ауысым радиоактивті ыдырауы түрі болып табылады.
Ескертпе. Ядролардың бірдей атом саны және бұқаралық нөмірлерін бар, бірақ бартүрлі энергетикалық мемлекеттерде, ядролық изомеры деп аталады.
1.4. Қоршаған ортаның радиоактивті ластану көздері
Радиоактивті ластану. Ядролық жарылыстың бұлттан түскен радиоактивті түсулердің нәтижесі болып табылады. Бұл жеңіліске факторы болып табылады, үлкен аумақта әрекет ететін (он) ең ұзақ әсері бар. Радиациялық радиоактивті альфа- тұратын заттар, бета- және гамма-сәуле құлап. Ең қауіпті бета және гамма сәулелері бар.
Жел асырылуы мүмкін құрылған ядролық жарылыс бұлтты. Радиоактивті заттарды жоғалту жарылыстан кейін бірінші 10-20 сағат жүреді. Ластану мен дәрежесін жарылыс бетінің ауа райының сипаттамаларына байланысты. Әдетте, радиоактивті іздің аймағы Эллипс, және радиоактивті ластану көлемі жарылыс орын алған эллипс соңында қашықтықта ретінде төмендетілді.
Ластану дәрежесі және қалыпты мықты, қауіпті және өте қауіпті инфекция сыртқы радиациялық оқшауланған аймақ ықтимал зардаптары байланысты. Зиянды әсерлері негізінен бета бөлшектердің және гамма-сәулеленудің бар. Әсіресе қауіпті радиоактивті заттар денесі табылады.
Халықты қорғау кілті - радиациялық және дене радиоактивті заттардың жою сыртқы әсерінен оқшаулау. гамма-сәулеленудің әсері. Сондай-ақ, жеке қорғану құралдарын қолданылады.
Ядролық жарылыстың радиоактивті ластану негізгі көзі ядролық отын бөлу радиоактивті өнімдері (фрагменттерден) болып табылады. Жарылыс жақын инфекция ауданы осындай алюминий, марганец және натрий (индукцияланған қызмет) сияқты нейтрондардың топырақ химиялық элементтер ұшырайды кезде, сонымен қатар, радиоактивті заттар, ұлтанды қалыптастырылған себепші болып отыр. Жұқтыру көзі, сондай-ақ нейтрондардың әсерінен ауаға қалыптасады ядролық отынмен және радиоактивтік көміртегі бөлігі болып табылады. Алайда, Сынықтар қызметімен салыстырғанда олардың қызметі шамалы болып табылады. Жарылыс пен бұлт жолында айналасында аймақты жұқтыру, содан кейін радиоактивті өнімдері, бұлтты жарылыс бірге өсіп, топырақтың бөлшектердің араласады және оларды сақтауға, бірте-бірте құлап, бұлттар (1-сурет) бір із қалыптастырады.
Сурет 1. Ядролық жарылыстың сұлбасы
Ядролық жарылыстың trail бұлтқа қауіп жұқтырған ауданы дәрежесіне сәйкес төрт бөлікке бөлуге болады:
Zone A - Қалыпты құрты. 400рад - ішкі шекарасында 40rad дейін сыртқы шекарасында радиоактивті заттардың толық ыдырауы радиациялық доза.
Zone B - Нашар жұқтырған. Тиісінше 400рад және 1200rad шекарасында радиациялық доза.Қауіпті инфекция
Ауданда.Доза оның сыртқы шекарасында радиациялық - 1200rad, және ішкі шекарасында - 4000rad.
ZoneD - Өте қауіпті инфекция. Сыртқы шетіне радиациялық доза - 7000rad - 4000rad және орта аймағында.
Параметр ластанған аудандар (инфекция) суретте 2.10 көрсетілген. Жобалық ауданы аймақтарын мөлшері осындай ядролық реактор ретінде тік тұрақтылық, желдің жылдамдығы, ластануы жағдайына байланысты, шығарылған сомасы мен қызмет реактор кестеде 2,23 көрсетілген.
Деструктивті факторы ретінде радиоактивті ластану шамасы сәуле жоғары деңгейі жарылыс сайты маңында ғана емес байқалады, бірақ тіпті ондаған немесе жүздеген шақырым қашықтықта қашықтықта болады фактісі бойынша анықталады. Кімнің іс-шаралар ядролық жарылыстан кейін біршама қысқа уақыт көрінеді басқа зақымдаушы факторлардың айырмашылығы, радиоактивті ластану жарылыстан кейін бірнеше күн мен апта қауіпті болуы мүмкін.
Ең көп ластанған аумақта кезде сәуле соққы толқынының, жылу сәулелену және иондаушы сәулелену зардап шеккен аудандарда көптеген есе мөлшері қауіпті деңгейдегі жұқтыру ауданы, жер ядролық жарылыстар кезінде орын алады. Өздері радиоактивті заттар мен олар шығаратын иондаушы сәуле жоқ түсі, иісі жоқ, және ыдырау, олардың деңгейі кез-келген физикалық немесе химиялық әдістермен өзгертілуі мүмкін емес.
Іздің әр нүктесінде, әр түрлі көлемдегі радиоактивті бөлшектердің құлап жарылыс орталығынан қашықтық R орналасқан А нүктесінде, мысалы, бөлшектердің орташа мөлшері домна сайтынан қашықтықта ретінде азаяды.Жарылыс және бұлт іздің ауданы: ядролық жарылыс радиоактивті ластануға ұшыраған жер, екі бағыттарын құрылды.
Жарылыс және шаң бұлтқа бағанның жоғарғы радиоактивті бөлшектердің тұндыру әуе кеңістігін көлеміізінің бұлттары деп аталады.(2-сурет).
Сурет 2. Жарылыс және шаң бұлтқа бағанның жоғарғы
радиоактивті бөлшектері
Біз шлейфінің радиоактивті заттардың гамма-сәулеленудің радиациялық доза байланысты нысан цикл қуаты өсуін жақындаған. Edge ілмектер келгеннен кейін радиоактивті бөлшектердің жоғалту байқалады. Сол уақытта аз және радиациялық доза деңгейі бірте-бірте төмендейді, жарылыс қашықтығы ретінде бастапқыда бұлттан ең, қызмет, олардың дәрежесі жоғары ірі бөлшектерді құрайды. Қимасы айтқанда, трек радиациялық доза деңгейі шетінен қарай жолдың осінен азаяды.
Ауаның радиоактивті ластану және айтарлықтай жерде әсер етеді, төбеденқатысуымен неғұрлым қатаң құрты Windward жағында пайда болады. Gullies мен жыралар жел Олардың бойындағы соққанын жағдайда үлкен көлемде жұқтырған. Ауыр жаңбыр радиоактивті заттардың ішінара тасқын сулармен шайылып, сондықтан ойпатымен және жыралар инфекциясының өсуі мүмкін. Жаңбыр қармен, сондай-ақ, нәтижесінде ауаға радиоактивті заттардың тез тұндыру ықпал, әуе кем жұқтырған болып, бірақ жұқтырған аймақты арттырады.
Жарылыс саласындағы, сондай-ақ жолға кезде әуе жарылыс және түрлі объектілердің радиоактивті ластануы сәл бұлттар мен әскерлер кез келген нақты қаупін білдірмейді.
1.5.Аумақтың радиоактивті ластануі
Радиациялық авария - радиоактивті өнімдөрдің тасталуына немесе иондаушы сәулеленудің РҚО аумағын қалыпты пайдалануға арналған жобада қарастырылғандағыдан артық мөлшерде шығуына байланысты болған авария.
Радиациялық аварияның салдары олардың зақымдаушы факторларына байланысты. Радиациялық авариялардың негізгі зақымдаушы факторлары радиациялық әсер және радиоактивті ластану болып табылады. Авариялар жарылыстар мен өрттерді тудыруы мүмкін. Ядролық реакторы бүзылған атом станцияларын-дағы авариялар өте ауыр салдарға алып келеді.
Радиациялық авариялардың салдары негізінен радиациялық әсер және радиоактивті ластанудың көлемімен және деңгейімен, сондай-ақ радионуклид қүрамымен және тасталған радиоактивті зат мөлшерімен бағаланады.
Авария барысында және одан кейін оның салдарының деңгейі мен үзақтығына, сондай-ақ радиациялық ахуалға мыналар айтарлықтай ықпал етеді:
-радиоактивті заттардың табиғи ыдырауы, осы заттардың қоршаған ортаға таралуы;
-метеорологиялық және климаттық факторлар.
-авария салдарын жою жөніндегі жүмыс нәтижелілігі, оның ішінде дезактивация мен суды қорғау шығарылады.
Авариядан кейінгі бастапқы кезеңде жалпы радиоактивтілікке жартылай ыдырайтын қысқа мерзімімен (әдетте екі айға дейін) радионуклидтер айтарлықтай үлес қосады. Мүндай радионуклид, атап айтқанда радиоактивті иод (иод-131) болдып табылады.
Активтіліктің кейіннен әлсіреуі бірнөше жүз тәуліктен мың жылға дейін созылатын жартылай ыдыраудың үлкен мерзіміндегі нуклидтермен анықталады. Олардың арасынан үзақ уақыт бойы радиациялық ахуалдың серпініне негізгі үлесті биологиялық қауіпті цезий-137., стронций-9, плутоний-239 және басқа радионуклидтер енгізеді.
Радиациялық әсерге сәулеленуге сезімтал адамдар, малдар, өсімдіктер мен приборлар үшырайды. ғимараттар, коммуникация, технологиялық қондырғы, көлік қүралы, мүлік, материал мен азық -түлік, жайылым мен табиғи орта радиоактивті ластануға үшырайды.
Ауылшаруашылығы кешеніне РҚО-дағы авария салдары жағымсыз әсер етеді. Оның қатардан шығуы ядролық отын, электр және жылу энергия, сондай-ақ ядролық жанармайдан шыққан элементтерді үқсату және радтиоактивті қалдықтарды көму өндірісін тоқтатуға алып келөді.
Ортаның радиоактивті ластануы радиоактивті заттың шектен тыс (көлөмді) тығыздығымен сипатталады және ауадан (көлем) бірлігіне орайлас радионуклид белсенділігімөн өлшенеді.
Радиоактивті ластанудың нәтижесінде шаруашылық айналымынан өнеркәсіп кәсіпорындары, инфрақүрылым элементтері, түрғын үй, әлеуметтүрмыс объектілері, ауылшаруашылығы мен орман алқаптары, суаттар мен жер асты су көздері, әр түрлі табиғат объектілері бар бірқатар аумақ шығарылады.
1.6.Атмосфераның радиоактивті заттарменластануы
Атмосфераның радиоактивтi ластануы нəтижесiнде радиациялық əсер ету байқалатын болғандықтан өте қауiптi болып саналады. Радиациялық əсер радиоактивтi заттардан бөлiнетiн радиоактивтi сəулелердiң əсерi. Бұл сəулелер кейбiр химиялық элементтердiң атом ядроларының ыдырауы кезiнде сыртқы ортаға бөлiнедi. Бөлiнген радиоактивтi сəулелер адам организмiнiң тiрi тканьдерi арқылы өтiп, биологиялық процесстердi бұзып, организмде түрлiше физикалық, химиялық жəне физиологиялық, ең соңында патологиялық өзгерiстер туғызады.Радиациялық əсерлердiң шығу көздерi баршаға мəлiм, қарапайым космостық сəулелерден бастап, экологиялық катастрофалар болып табылатын ядролық қаруларды сынау, атом ядролық станциялардағы авариялар, т.с.с. Көптеген елдерде ядролық қаруды сынау жұмыстарының жүргiзiлуiне байланысты ядролық өндiрiстiң, атом-электр станцияларының дамуына байланысты атмосферада жасанды радиоактивтiлiк көздерi пайда болды. Радиоактивтi элементтердi өндiру мен атом қондырғыларын, двигательдерiн iске қосу жұмыстары кезiнде атмосфераға өте қауiптi радиоактивтi заттар бөлiнуi мүмкiн. Радиоактивтi заттар атмосферада тозаң, не аэрозоль түрiнде болады, олардың азғантай дозасының өзi адамның нерв системасы, жыныс бездерi, асқорыту, тыныс алу органдары, қалқанша без бен гипофиз қызметiне зиянды əсер етедi.
Атмосфера радиоактивтi заттармен əсiресе, атом жəне сутектi бомбалардың жарылуы кезiнде ластанады. Атом жарылысы кезiнде түзiлген изотоптардың жартылай ыдырау кезеңдерi түрлiше. Əсiресе, стронций-90 (жартылай ыдырау кезеңi 25 жыл) мен цезий-137 (жартылай ыдырау кезеңi 33 жыл) өтеқауiптi.
Радиоактивтi изотоптар өсiмдiктердiң қалдықтары, жануарлардың қалдық өнiмдерi арқылы да таралады. Олардың тасымалдануында қоректiк тiзбектер де бiршама роль атқарады.
Судағы - изотоптар өсiмдiктерге сiңiрiлiп, олармен балықтар қоректенiп, балықтарды жыртқыш балықтар не құстар қорекке пайдаланады, т.с.с. 1945 жылы августа Жапонияның Хиросима мен Нагосаки қалаларында жарылған атом бомбалары ондаған мың адамдардың өмiрiн қиды, оның зардаптары əлi күнге дейiн сақталуда. 1963 жылы Москва қаласында бейбiтшiлiк сүйгiш мемлекеттердiң бiразы бiрiгiп, ядролық қаруды атмосферада, космос кеңiстiгiнде жəне су астында сынауға тыйым салу туралы келiсiмге қол қойды. Бұл келiсiмнiң адамдардың денсаулығын сақтау мен бүкiл тiршiлiктi қорғауда үлкен маңызы бар.
Атом энергиясын кең масштабта қолдану нəтижесiнде атом өндiрiсiнiң қалдықтары көбеюде. Ендi осы қалдықтарды зиян- сыздандыру проблемасы да туындап отыр. Бұл проблеманы шешу жолдары түрлi елдерде түрлiше жүзеге асуда. Мысалы, АҚШ мен Англия атом өндiрiсiнiң қалдықтарын Атлантика мұхитына тастайды, Франция ескi темiржол туннельдерiне сақтайды, ал бiздiң елiмiзде жердiң терең қабатына көмiледi, бұл ең зиянсыз жəне тиiмдi жол болып саналады.
1.7. Қазақстандағы радиоактивті ластану проблемасы
Өнеркәсіптік, тұрмыстық қалдықтарды залалсыздандыру, көму және утилизация - қазіргі заманғы өте толғандыратын проблемалардың бірі. БҰҰ - ның қоршаған ортаны қорғау жөніндегі материалдарында (Рио-де-Жанейроның 1992 жылғы және Йосенбург 2002ж) басқа ғаламдық проблемелармен қатар қалдықтарды бақылау мәселелерінің қарастырылуы-осының дәлелі.
Өнеркәсіп кешені минералды шикізатты өндіру мен өңдеуге бағытталғандықтан, қатты өнеркәсіп қалдықтарының жиналып, көбеюі алаңдатады. Республикамызда оның мөлшері 19 млрд. тоннадан астам. Улы қалдықтарды қоса алғандағы, өнеркәсіп қалдықтары бүгінгі күнге дейін экологиялық нормалар мен талаптардың бұзылуымен сақталады. Осының нәтижесіндегі еліміздің ашық және жер асты су көздеріне қатты ластану қауіпі төнуде: Ақтөбе облысында - алты валентті хром, Жамбыл облысында фтор және фосфор, Шығыс қазақстан облысында - ауыр металдардың тұздарымен,Әсіресе Қарағанды, Шығыс қазақстан, Қостанай, Павлодар облыстарындағы түсті металургия қалдықтарымен ластануүлкен қатер туғызып отыр.
Еліміздің территориясындағы уранды өндіру мен өңдеудің нәтижесінде пайда болған болған радиоактивті қалдықтардың төндіретін қауіпі де аз емес: олардың 100-ден астам көмілген жерлерінде 50 млн. тоннаға жуық қалдық бар. Оларды зиянсыздандыру үшін ӛте үлкен қаржы жұмсалады. Өкінішке орай, бұндай қаржыны мемлекет қазынасынан алу мүмкін емес.
Республикамызда 13 млн. Тоннадан астам қатты тұрмыс қалдықтары өңделмей және жағымсыз санитарлық эпидемологиялық жағдайдың қалыптасуына себеп болып тұр.
Үстіміздегі жылдың ақпан айында шетелдік радиоактивті қалдықтарды Қазақстан Республикасы территориясына көшу туралы заң түсті. Мәліметтер бойынша еліміздің территориясын толығымен тазалап шығу үшін 1 млрд. 110млн. доллар аржы қажет екен, ал жерімізге шет мемлекеттердің радиоактивті қалдықтарын көму 20-30 млрд. доллар пайда әкеледі деген пікір бар. Алайда бүгінгі таңдағы экономикалық жағдайда 10-15 жылға бағдарланып отырған бұл жобаның тікелей және қосымша шығындарын қалай есептеуге болады? Бұл заңды қабылдай отырып біз ұзақ мерзімді саяси және экономикалықжауапкершілікті өзімізге аламыз. Ал бұл жауапкершілікті тек біздің замандастарымыз ғана емес, келер ұрпақ, тіпті олардан кейінгі буында орындауға мәжбүр болады. Парламент бұл жобаны қабылдай отырып, бүгінгі буынды ғана емес, келешек ұрпақты да қауіпті бизнестің тұтқынына түсірер еді. Бұл заңды қабылдау арқылы еліміз өз территориясын радиоактивті қалдықтар моласына айналдырған ең бірінші мемлекет болар еді.
Радиоактивті қалдықтарды еліміздің территориясына көшу табиғи су көздерін ластап, ауыз су проблемасын туғызып, жер қыртысына үлкен нұқсан келтірмек еді. Семей полигонының нәтижесін көзбен көре отырып, ядролық қарудың зардаптарын біле тұра және радиоактивті қалдықтардың адамдардың денсаулығына әсері жайлы мәліметтен хабардар бола отырып, радиоактивті қалдықтардыкөшуге келісім беру - келешек алдындағы үлкен қылмыс болар еді. Аталған заңның қабылданбауы белгісіздікке басылған қате қадамнан аман алып қалды.
Қазіргі кезде дүние жүзіндегі барлық ядролық қаруларды сынауға қарсы Невада-Семей-Моруруа-Лабнор-Жаңа жер халықаралық одағы құрылды. Бұларға қосымша Қазақстандағы экологиялық жағдайды жақсарту мақсатында қоғамдық негізде Елім - ай халықаралық экологиялық қоры және Эко - Қазақстан экологиялық ассоциациясы құрылды.
Қазіргі кезде Қазақстанның көптеген өңірі экологиялық апатты аймақ деп аталады. Соның бірі Семей полигоны (сурет 3) болып табылады. Бұл 18 мың км аймақты алып жатыр. Бұл өңірде 1949 жылдан 1989 жыл аралығында бұл жерде 510 рет ядролық жарылыс болып, сынақтар өткізілген. Осындай жойқын әрекеттерден Семей аймағының табиғаты мен халқы өте ауыр зардап шегуде. Мұндай сынақ аймақтары Қазақстанның 34 нүктесінде болғандығы да белгілі болып отыр. Қазақстанда атом энергиясын халық игілігі үшін пайдалану мақсатында игілікті істер жүргізілуде. 1963 ж. Ақтау қаласында теңіз суын тұщыландыру мақсатында арнайы атом энергиясын пайдаланатын қондырғы салынды. Ол қондырғы 54-350 деп аталады (жылдам нейтрондар). Онда тәулігіне 120-150 мың текше метр теңіз суын тұщыландырады.
90-шы жылдары, Қазақстанда уран өнеркәсібінің көптеген кәсіпорындары тоқтатты, және радиоактивті қалдықтарды байтақ сомалар (RW) уран өнеркәсібі жетім болды. Қазіргі уақытта тек екі ұйымдар (Қазатомөнеркәсіп пен ҮМЗ), уран өнеркәсібі жұмыс жалғастыруда, олардың зауыттарында радиоактивті қалдықтарды басқару үшін жауапты болып табылады.
Кезеңде 2001-2010 жылдарға арналған уран өндіруші кәсіпорындар және уран кен орындарын әзiрлеу салдарын жою қорғау бағдарламасы. Берілген және жұмыс қазірдің өзінде өз иелерін айырылған объектілерінде орындалған. Қазатомөнеркәсіп (Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда облыстарында уран кәсіпорын жерасты ұңғымалы шаймалау): уран кенін өндіру және қайта өңдеу бойынша қазіргі уақытта болып табылатын объектілер, бұл жұмыста айналысатын жауапты кәсіпорындарды сауықтыру үшін.
Радиоактивті қалдықтарды Оңтүстік және Батыс Қазақстан қойылса, әр түрлі шығу тегі, көлемін, мәртебесі мен белсенділігі бар. Осыған байланысты, біз қоршаған ортаға әсерін әр түрлі күтуге тиіс. ҒЗЖ теріс әсер жатады:
-Жерасты қазбаларының ену салаларындағы бетінің ыдырағаннан әкелуі мүмкін жер қойнауын, тұтастығын бұзу.
-Табиғи жер үсті топография бұзу.
-Табиғи гидрогеологиялық режимін бұзу.
-Кендік массалар өндіру топырақ радиоактивті ластануы.
-Беті және жерасты суларының радиоактивті ластануы.
-Радиоактивті шаң арқылы ауаның ластануы, және ал радонның және оның ыдырау өнімдері, тау ретінде ерекшеленеді жұмыс және радиоактивті қоқыстарды беттерді. Yatsya қалдықтарды қаты сты ең қауіпті факторлары:
-Радиоактивті шаң элементтері және аэрозольдер.
-Радон және оның ыдырауы қызы өнімдері.
-Иондаушы сәуле.
Екінші шаң радиоактивтілік ұшырау мүмкіндігін азайтады және оның радонның экспозицияны және иондаушы сәуле аэрозольдерінің, қалдық сақтау оңалту жүргізіледі емес, ауданы (Степногорск қаласы) немесе толық қоспағанда.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Солтанәлі Д
ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ РАДИОАКТИВТІ ЛАСТАНУЫ КӨЗДЕРІ
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В072000 - Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы мамандығы
Алматы 2015
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Химия және химиялық технология факультеті
Қорғауға жіберілді
_______________2015ж.
Химиялық физика және
материалтану кафедрасының
меңгерушісі х.ғ.к., _____Төлепов М.І
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ РАДИОАКТИВТІ ЛАСТАНУЫ КӨЗДЕРІ
5В072000 - Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы мамандығы
Орындаған Солтанәлі Д.
Ғылыми жетекші т.ғ.к., Сейдилдаева А. К
Нормабақылаушы Рахимова Б.У
Алматы, 2015
РЕФЕРАТ
Дипломдық жұмыс көлемі 52 беттен құралған, кіріспе, 4 негізгі бөлімнен, 1 кестеден, 16 суреттен, қорытынды және 39 қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Түйінді сөздер: ИОНДЫҚ СӘУЛЕЛЕНУ, ПЛАНЕТАЛАР, РАДИАЦИЯ, АТМОСФЕРА.
Жұмыстың мақсаты: Қоршаған ортаның радиоактивті ластану көздері.
Жұмыстың міндеттері: Радиация көздері. Табиғи радиоактивтілік. Жердің радиоактивті зақымдалуы. Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары атмосфераның радиоактивті заттармен ластануы, Радиоактивті қалдықтарды өңдеу.
РЕФЕРАТ
Дипломная работа состоит из 52 страниц, введение, 4 основных частей, 1 таблиц, 16 рисунков и 39 окончательного списка ссылок.
Ключевые слова: ИОННЫЙ ЛУЧ, ПЛАНЕТ, РАДИАЦИЯ, АТМОСФЕРА.
Цель работы: Исследования радиоактивных источниковзагрязнения окружающейсреды.
Задачи работы: источник радиации, природный радиоавтив, радиоавтивный повреждения земли,источники радиоавтивных ионизирующии лучей, загрязнение атмосфер радиоактивными вещами, переработка радиоавтивных остатиков.
ABSTRACT
Finishing work consists of 52 pages, introduction, 4 main parts, 1 tables, 16 figures, and the final 39 list of references.
Key words: ION BEAM, PLANETS, RADIATION, ANMOSPHERE.
Objective: Research radioactive sources of pollution.
Objectives of the work: a radiation source, natural radioavtiv, radioavtivny damage land resources radioavtivnyhioniziruyuschii rays, atmospheric pollution radioactive things, processing radioavtivnyhostatikov.
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР ТІЗІМІ
ӨК
Өнеркәсіптік көздері
ТК
Табиғи көзі
ИС
Иондық сәулелену
АМ
Z
атомдық массасы
атом саны
ТР
Техногенді радиоактивтілік
ОБЗ
Озон қабатын бұзатын заттар
АЛИ
Атмосфераны ластау индексі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
8
1.
ӘДЕБИ ШОЛУ
9
1.1
Радиоактивті ластану көздері және сипаттамасы
9
1.2
1.3
Табиғи және жасанды радиоактивтілік көздері
Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары
12
14
1.4
Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы
16
1.5
Аумақтың радиоактивті ластануі
19
1.6
Атмосфераның радиоактивті заттарменластануы
20
1.7
Қазақстандағы радиоактивті ластану проблемасы
21
2
2.1
2.2
3
ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
Құбыр су құрамынан уран изотоптарын анықтау
Радиоактивті қашықтан анықтау және бақылау әдістері
НӘТИЖЕЛЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ
25
25
29
30
3.1
Радиоактивті қалдықтарды өңдеу
30
3.2
Теңіздергі және мұхиттардағы радиоактивті қалдықтарды пайдалану
30
3.3.
Сұйық радиоактивті қалдықтарды қайта өңдеу әдістері.
31
3.4.
Радиоактивті қалдықтарды сақтау және залалсыздандыру
36
3.5.
Адамға сәуле алудың қауіпі
38
3.6.
3.7
Радияцияның ағзаға тусу жолдары мен әсері
Радиацияның пайдалы және зиянды жақтары
39
42
3.8
Қоршаған орта үшін қауіпті радиоактивті заттар
44
3.9
Жергілікті қоршаған ортаны қорғау мәселелері
47
ҚОРЫТЫНДЫ
50
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
51
КІРІСПЕ
Қазіргі кезеңнің өзекті мәселелерінің бірі - радиоактивті ластану болып отыр. Айналадағы ортаны радиоактивті қалдықтарымен ластау - адамға да, табиғатқа да жасалған зиянкестік. Сондықтан атомдық реакторлар мен атомдық электр станцияларын салуда, уран өндіруде, олардан шығатын радиактивті қалдықтардан сақтануды ескеріп жеті рет өлшеп, бір рет кескен жөн. Атом энергиясын қауіпсіз өндіру адамзатқа қойылып отырған үлкен сын, онсыз өркениеттің өрге басуы мүмкін емес. Алайда радиактивті қалдықтарды залалсыздандыру немесе қауіп келтірместей етіп сақтау адамзат алдындағы ең күрделі мәселелердің біріне айналып отыр. Кері жағдайда табиғатта үздіксіз жүріп жататын зат алмасулары салдарынан, радиактивті бөлшектер жербетіндегі тіршілік атаулыны бірте - бірте жоятын болады. Міне, сондықтан қоршаған табиғи ортаның тазалығын сақтауда әр адамға зор жауапкершілік жүктеледі.
Жұмыстың мақсаты: Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы көздері.
Жұмыстың міндеттері: Радиация көздері, табиғи радиоактивтілік. Жердің радиоактивті зақымдалуы. Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары атмосфераның радиоактивті заттармен ластануы, радиоактивті қалдықтарды өңдеу.
1 ӘДЕБИ ШОЛУ
1.1.Радиоактивті ластану көздері және сипаттамасы
Радиоактивтілік және оған жалғасатын иондық сәулелену Жер бетінде тіршілік пайда болғанға дейін өмір сүрді. Иондық сәулелену атауы физикалық табиғаты бойынша әртүрлі сәулелену түрлерін біріктіреді.
Радиоактивтік латынның "radio" -- сәуле шығару, "activus" -- әрекетті деген сөздерінен алынған, орнықсыз атом ядроларының басқа элементтер ядросында бөлшектер немесе гамма-кванттар шығару арқылы өздігінен түрлену құбылысы.
Радиоактивтілікті ашу француз ғалымы Анри Беккерелдің есімімен байланысты, ол 1896 жылы қара қағазбен жабылған фотопластинканы ағартқан уран тұзының сәулеленуін анықтады. Жарыққа және 1895 жылы ашылған рентген сәулелеріне ұқсастыру бойынша бұл құбылыс радиоактивтілік атауына ие болды, яғни сәулелендіру қабілеті. Радиоактивтілік сәулелену көптеген физиктер мен химиктердің назарын аударды. Осы құбылысты зерттеуге Мария және Пьер Кюри орасан зор үлес қосты. 1898 жылы олар уранның сәулеленгеннен кейін басқа химиялық элементке табылғандығын анықтады. Олардың кейбірі - радийді таза күйінде ажыратты. Бір грамм радийдің сәулеленуін миллион есе асып түсетін болып шықты. Бұдан кейін радий сәулеленуші атауына ие болды. Аз уақыттан кейін радиоактивті сәулеленудің біртекті емес және иондаушы және кіру қабілетімен ерекшеленетін үш түрінің бар екендігі анықталды. Сәулеленудің үш түрі грек әрпінің алғашқы әріптерімен аталды: альфа, бета және гамма. Кейіннен альфа - бөлшектің гелийдің алты, бета - бөлшектің электрон екендігі, гамма - сәуленің электромагнитті сәулелену екендігі анықталды.
Радиактивті ластану - қоршаған ортаға өте қауіпті әсер әкелетін физикалық ластанудың түрі. Бұл ластану адам денсаулығы мен тірі организмдерге радиациялық сәулелену арқылы зиянды әсер жасайды. Қазіргі уақытта дамыған елдерде ядролық энергетиканың дамуына байланысты қоршаған ортаның радиациялық ластануы үлкен қауіп туғызады. Ластанудың бұл түрі химиялық ластанудан кейін екінші орынға шықты. Радиациялық ластануды мынадай топтарға бөледі:
1) радиактивті заттрдың бөлінуінің нәтижесінде пайда болатын альфа- (гелий ядросы), бета- (жылдам электрондар) бөлшектердің және гамма - сәулелердің әсерінен болатын радияциялық ластану (физикалық ластану түрі);
2) қоршаған ортадағы радиактивті заттардың мөлшерінің көбеюіне байланысты болатын ластану (химиялық ластану түрі).
Қоршаған ортаның радиактивті ластануына атом қаруын сынау аз үлесін қосқан жоқ, ол радионуклеиттер жауын - шашынның түсуіне әкеледі. Радионуклеиттер - бұл элементтердің электрондарды атомдардан шығарып, олард басқа атомдарға оң және теріс иондар жұбын түзуімен қосуға қабілетті радиобелсенді сәулелену шығаратын изотоптар. Мұндай сәулеленуді иондаушы деп атайды.[1]
Гелий ядроларынан (альфа-сәулелену) немесе жлдам электрондардан (бета-сәулелену) тұратын бөлшектер ағынын орпускулалық сәулелену - бұл гамма-сәулелену мен оған жақын рентгендік -сәулелену. Альфа- және бета-сәулелену негізінен организмге түскен кезде оған әсер етед, ал гамма-сәулелену организмнен тысқары тұрып та әсер ете алады.
Радиациялық ластанудың көздері. Радиациялық қауіптердің әсерлері шыққан тегі бойынша табиғи және антропогенді болып бөлінеді. Табиғи факторларға қазба рудалары, жер қабатындағы радиактивті элементтердің бөлінуі кезіндегі сәулелену және т.б. жатады. Радиациялық қауіптің антропогендік әсерлеріне радиактивті затарды өндіруге және қолдануға, атом энергиясын өндіруге және ядролық қаруды сынауға байланысты жұмыстар жатады. Сонымен адам өміріне өте қауіпті радиациялық антропогендік әсерлер адамзаттың мына іс - әрекеттерімен тығыз байланысты:
* Атом өнеркәсібі;
* Ядролық жарылыстар;
* Ядролық энергетика;
* Медицина мен ғылым.
Келесі бір қауіпті радионуклид - стронций - 90, ол ядролық сынақтардың нәтижесінде түзіледі. Ол ағзаға асқазан - ішек трактісі, өкпе, тері жабыны арқылы түсіп, қаңқә мен жұмсақ ұлпаларға жинақталады. Стронциц қанада потологиялық құбылыстарды тудырады, ішке қанның құйылуына, сүйек кемігінің құрылысынның бұзылуына әкеліп соғады.
Классификациясы және көлемі: Радиациялық қалдықтар әр түрлі белгілеріне байланысты классификацияланады.
Агрегаттық күйіне байланысты сұйық, қатты және газ тәрізді болып бөлінеді.
Сұйық радиациялық қалдықтар активтілік дәрежесіне байланысты үш класқа бөлінеді:
1 класс - активтілігі төмен радиоактивті қалдықтар, активтілігі 3,7 х 10 7 Бкм 3 - қа дейін.
2 класс - активтілігі орта радиоактивті қалдықтар, активтілігі 3,7 х 10 7 - 3,7 х 10 13 Бкм 3 аралығында.
3 класс -- активтілігі жоғары радиоактивті қалдықтар, 3,7 х 10 13 Бкм 3 жоғары.
Бірінші кластағы радиоактивті қалдықтарға негізінен дезактивационды пунктегі ағынды сулар және т. б. жатады. Активтілігі
Радиоактивті ластану кезде жүреді: Ядролық жарылыстың және бұлттан радиоактивті жауын индукцияланған сәуле салдарынан радиоактивті қалыптастыруға изотоптар сәттік әсерінен ортада нейтронды және гамма-сәулеленудің ядролық жарылыс; Бұл, ең алдымен, сыртқы гамма адамдарды және жануарларды әсер етеді және (аз дәрежеде) бета сәуле ішкі радиациялық (негізінен нәтижесінде, сондай-ақ және альфа-белсенді байланыстануклидов) радиоизтоптарды ауамен, сумен және тамақ өнімдерімен корпусына.[3]
Техногендік оқиғасы (түскен ағып ядролық реакторлар, тасымалдау және сақтау кезінде ағып радиоактивті қалдықтарды, өнеркәсіптік және медициналық кездейсоқ жоғалту сәулелену көздерін, және т.б.г). радиоактивті заттардың шашырау нәтижесінде, жұқтыру табиғат апаттан жері байланысты.
Радиоактивті ластану, бастауыш, орта және бірнеше жіктеледі. Апат кезінде радиоактивті заттармен туындаған негізгі ластануы, өндірістік қызмет, ядролық қаруды жарылыстар. Орта радиоактивті ластану желі ластанған сайттардан радиоактивтіліктің көшу анықтайды. Ластанған ғимараттар, көлік және автомобиль жолдары радионуклидтердің ауаға қайта барып, содан кейін шеше, ластанбаған және қазірдің өзінде лас заттарды бүлдіріп аламыз. Бір және сол нысан бірнеше рет ластанған орта процестерді болады. Осы жағдайларда, орта ластануы бірнеше болып табылады. Ластану ең қауіпті көздері аэрозоль бұлтта түрінде бұл шығарындылардың атмосферадағы және таралуына радиоактивті заттардың релиздері болып табылады. Сонымен қатар аэрозоль радионуклидтердің бар сұйық немесе қатты ортада әр түрлі объектілердің беттерінің арасында байланыс нәтижесінде ластануы хабарласа алады. Байланыс ластануы ядролық отын қайта өңдеу, тасымалдау және сақтау, уран өндіру әдісін өндіру кезінде жүреді. Тіпті топырақтың бұру радиоактивті жоғарғы қабатының алып зарарсыздандыру ауданы барысында Чернобыль апатының салдарын жоюға өтті орган жүк және тиеу-түсіру механизмдерін байланыс беттерін, ластану көзі болып табылады.
Атом электр стансаларына (Чернобыль, 1986) жылу, жарылыстар, радиоактивті қалдықтарды (Оңтүстік Орал, 1957) және ядролық қаруды жарылыс химиялық жарылыстар сияқты, радиоактивті заттар ең аэрозольді радиоактивтіліктің түрінде ластануын туғызуы аэрозольдар айналады объектілерді бетінде тұндыру.
Радиоактивті аэрозольдар ерекшеліктері сайттар мен залалсыздандыруға тиімділігі ластанған радиоактивті бөлшектердің мінезі әсер етеді. Атмосфералық ауадағы радиоактивті аэрозольдер келесі процестерді қалыптасады: радиоактивті өнімдер бар диспергигуялық агенттер; Радиоактивті заттардың бу конденсациясы және desublimation; атмосфералық аэрозольді бөлшектердің радионуклидтердің адсорбция; ыдырауы инертті газ және оларды кейіннен конденсациясы, сондай-ақ байланысты туындатқан қызметінің қалыптастыру. радиоактивті аэрозоль дисперсия қалыптастыру жарылыс, спрей немесе басқа сұйықтық процестерді әрекет жүреді. Агенттерді дисперсиялануына радиоактивті аэрозольдар көздерін мысалдары ұшыраған бөліктерін, әсіресе дәнекерлеу тегістеу, ластанған жабдықтарды герметикалық жұмыс істейді. Бу қанығу конденсациясы үшін қажетті шарты радионуклидтер және ауада біркелкі бөлу және ядролардың конденсациясы немесе ядролардың болуы болып табылады.[2]
Жоғары температура әсерінен ядролық жарылыстар, радионуклидтер ядролық отын бөлігі буланып бу болып, содан кейін суық ауа жиналады енгізу. Чернобыль байқалады A конденсациясы аэрозоль қалыптастыру тәсілі және эмиссиялық, реактор ішкі температура 2500 °C жеткенде, радиоактивті заттарды тасымалдаушы салыстырмалы суық ауада құлап, Ауада газ радионуклидтер енжар аэрозольді бөлшектердің сорып алады. Қарқындылығы радионуклидтер ірі арнайы беті белсенді аэрозольдар адсорбция жасау арқылы анықталады. шамамен 19500 м2кгға дейін мкм, және аэрозольдық бөлшектердің, ірі оның нақты бетінің ауданы мөлшерінен кем диаметрі аэрозольді бөлшектердің нақты бетінің ауданы.
1.2. Табиғи және жасанды радиоактивті көздері
Радиоактивті материалдар ауада, азық-түлік, немесе суда болуы мүмкін және дене ішіндегі сәуле алуға. Жаратылыстану Жер барлық салаларында қазіргі радиоактивті изотоптар жатқан салдарынан табиғи радиоактивтілік - литосфера, гидросфера, атмосфера, биосфера.
Радиоактивті элементтер шартты түрде үш топқа бөлуге болады:
1) Радиоактивті изотоптар, уран U238, торий Th235 және actinouranium ACU құрылтайшылары болып табылатын.
2) Генетикалық байланысты радиоактивті элементтер: K40 Калий, кальций Ca48 және рубидий Rb87.
3) Радиоактивті изотоптар үздіксіз ғарыштық сәулелердің әсерінен ядролық реакциялардың нәтижесінде пайда болды.
Ең маңызды көміртегі (С14) және тритий (H3) болып табылады.
Табиғи радиоактивті заттар - бұл негізінен ұзақ ғұмырлы изотоптардан, элементтерін табиғи қоспадағы табиғи радиоактивті изотоптардың, түрлі ядролық жасанды реакциялар алынған. Мысалы, ядролық жарылыстар туралы 250 түрлі изотоптар (олардың радиоактивті 225) өндіреді, ауыр элементтердің және олардың ыдырау өнімдерін тікелей бөлу фрагменттері болып табылады.
Радионуклидтердің кейбірі уран атомдар бөлінбеген ядролардың, плутоний, ядролық отын азық-түлік емес-жауап бөлігін қамтиды қалыптасады.
Өте жоғары уыттылығы бар жасанды радионуклидтердің үшін Pb21, Ra226, Ac227, Th228, 230, 232 қамтиды.
Жоғары радионуклидтердің тобы Sr90, Ru106, I131, Се144, т.б. кіреді.
Орташа радионуклидтер бар топ радионуклидті Na22, Sr89, Cs137, Fe59, Zn65, Ba140 және басқалар.
Соңғы бірнеше он жылдықтар ішінде адам жасанды радионуклидтердің әр түрлі мақсаттар үшін атом энергиясын пайдалануда: медицинада, атом қару жасау үшін, электр энергиясын өндіру үшін, минералды барлау үшін, барлық осы жалпы халықтың радиациялық доза артуына әкеледі.
Иондаушы сәуле адам өзінің қатысуын анықтай алатын ешқандай түсі, иісі, немесе басқа да сипаттамалары жок, көзге көрінбейтін, сондықтан олардың анықтау және өлшеу, олардың қасиеттері кейбір негізінде жанама жүзеге асырылады.
Радиология физикалық пайдаланылатын радиоактивтілік сәулелену дозасын анықтау үшін, фотографиялық биологиялық және математикалық, химиялық, (есептеу) әдістері. Ең жиі иондалуы немесе сәуле (флуоресценция немесе сцинтилляциялық), қатты немесе сұйық ақпарат құралдарының өлшенеді электр немесе өзге де қасиеттерін, сәулелену жылу әсерін азаттық әсерін пайдалану физикалық әдістері, пайдаланылатын. Олар иондалуы, сцинтилляциялық, колориметриялық және т.б. деп аталады.
Әдістері. Сәуле энергиясын сіңіру нәтижесінде химиялық ерітінділер өзгерістер (түсі, мөлдірлігі мен жауын, газ эволюция), химиялық сандық негізделген. Бұл принцип химиялық дозиметрия DP-70 және DP-70m әрекетін негізделген.
Фотографиялық әдісі эмульсия нұқсан дәрежесін өлшеуге негізделген. Пропорционалды нұқсан тығыздығыдық доза. Радиациялық доза алған фильм анықтау нұқсан стандартты тығыздығы салыстырғанда. Ол жеке foto dozimetrovы принципіне негізделген.
Радиациялық дозаның есептеу әдістері, математикалық есептеулер арқылы анықталады. Бұл біз олар тірі организмнің енеді және оның органдары мен радионуклидтердің ұлпалардың негізгі дозасын анықтауға болады.
Құралдардың негізі сандық қоюға бағаклау затпен сәулеленудің өзара іс-қимылды ілеспе физикалық құбылыстар, бөлшектер, немесе фотонды жинайды, радиациялық зондтау, және электр серпін, олар өзара әсері, өз кезегінде, электрмен жабдықтау және өлшеу құрылғысындағы (қарсы электр импульс) жетек: радиациялық құрылғыны тіркеу үш негізгі бөлімнен тұрады.
Қызмет бірлік секундына бір ядролық трансформация немесе секундына бір ыдырауы алды ретінде.SI жүйесінде, осы құрылғы Беккерель (Бк) деп аталады. Іс жүзінде, бұл құрылғы дозиметрлік Кюри (Ci) =3.7 х 1010 секундына ядролық деп қайта аталады.
Беттік ауада табиғи радионуклидтер: Атмосфераның төменгі ұзақ өмір сүрген NRN (Бастапқыда) мазмұны негізінен осы шаң қабаты, топырақ пен жер қойнауында NRN мазмұны мен Жердің бетінен эманаций туралы тыныс шығару жылдамдығы анықталады. Осылайша, оның шаң 50мгм3, осы шаң алынған есептік бағалаудағы және топырақта 238U орташа нақты қызмет ретінде бірдей дерлік кезінде ауаның беттік қабаттағы анықталады 238U, мазмұны - 25Бк кг.
Ауада эманаций мазмұны (222Rn, және 220T)және олардың ыдырау өнімдері, ең алдымен, бетінен бұғатталған тыныс шығару (топырақ, жер, өсімдік) және атмосфераның турбулентті диффузия анықталады. Кейбір дәрежеде, радонның ұзақ өмір сүрген ыдырау өнімдері (210Pb және 210Po) қамтамасыз ету жөнiндегi жанартау белсенділігіне әсер.
беттік ауада 222Rn мазмұны кейде топырақтың беткі қабаттағы 226Ra мазмұнымен жақсы байланысатын болып табылады. Алайда, ауада 222Rn жоғары мазмұнмен бағыттары әлі жиі (төменде қараңыз). Атап жатқан тау жыныстарының төтенше геологиялық құрылымы мен геохимиялық сипаттамалары байланысты.
Параметр ластанған аудандар (инфекция) суретте 2.10 көрсетілген. Жобалық ауданы аймақтарын мөлшері осындай ядролық реактор ретінде тік тұрақтылық, желдің жылдамдығы, ластануы жағдайына байланысты, шығарылған сомасы мен қызмет реактор кестеде 2,23 көрсетілген.
1.3.Радиоактивті иондаушы сәуле көздері және олардың сипаттамалары
Иондаушы сәуле көзі - Радиоактивті материалды қамтитын объект немесе шығаратын немесе белгілі бір жағдайлар шығаратын астында қабілетті техникалық құрылғы иондаушы сәуле.
Радионуклидті иондаушы сәуле көзі - Иондаушы сәуле көзі, радиоактивті материал бар.
Қайнар көз - Иондаушы сәуле немесе эмиссия экспозицияны тудыруы мүмкін нәрсе радиоактивті заттарды немесе материалдарды босату, және бір көзі ретінде қарастыруға болады радиациялық қорғау және қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін. Мысалы, радон шығаратын заттар болып табылады, қоршаған ортаға қолданыстағы көздері үшін гамма-сәулесі сәуле аппараты Зарарсыздандыру сақтау үшін іс жүзінде пайдаланылған көзі болып табылады азық-түлік, рентген машина практикалық пайдаланылатын көзі болуы мүмкін рентген диагностика және ядролық энергетика бойынша қызметті жүзеге көзі болып табылады ядролық бөлу пайдалана отырып, электр энергиясын өндіруде тәжірибесі, Барлық олар (қоршаған ортаға эмиссия тұрғысынан яғни,) көздері ретінде қарастыруға болады немесе көздерден (кәсіби радиациялық қорғау мақсаттары) тобы ретінде. Жалпы алғанда, мерзімді көзі (әсіресе жабық көзі) шағын радиоактивті көзі қамтиды медициналық немесе өнеркәсіптік құрылғылардың қолданылуы мүмкін қарқындылығы.
stestvenny көзі: мұндай, әрине, иондаушы сәуле көзі пайда күн мен жұлдыздар (ғарыштық сәулелену көздері), тау жыныстар мен топырақтың (жерүсті көздері) иондаушы сәуле. (А) жапсырылған әрқашан A радиоактивті зат: көзін жабу W капсула, немесе (б) қатаң қосылған және қатты күйде сақталады. Мерзімді арнайы нысаны радиоактивті материалдарды тасымалдау тұрғысынан пайдаланылады радиоактивті материал, Бұл өте ұқсас мағынасы бар.
Ашық бастапқы - Мөрленген көзі анықтамасын сәйкес емес кез келген көзі.
Эмиссия көздері - Нақты немесе әлеуетті шығарылымдары туралы ақпаратқа сілтеме өрнек әдетте жазатайым оқиға осы көзден радиоактивті материал. Бұл қамтуы мүмкін болуы туралы ақпарат радионуклидті құрамы, билік сомасы және процесс эжекция материал.
Нуклидтер - Массасы сипатталады ядродағы протондар мен нейтрондардың берілген сандар атомдар түрі, A (атомдық массасы) саны және атом саны Z.
Изотоптардың - Ядродағы протондар саны, элементтің сипаттамасы бар нуклидті.
Радионуклидті- Нуклидтер радиоактивті болып табылады.
Радиоизотоптық- изотоптардың бар радиоактивтілік.
Радиоактивтілік- басқа нуклида ішіне тұрақсыз нуклида риясыз трансформация иондаушы сәуле шығару эмиссия сүйемелдеуімен.
Көзі (үлгі) бойынша радионуклид қызметі - риясыз Д.Н.санының қатынасы Радионуклид нақты ядролық-энергетикалық мемлекет (стихиялық) ядролық өткелдерін, уақыт аралығы Д.Т. астам олардың мөлшерде кездесетін, осы аралығы. Aқызметі АЩ берілген саны Nыдырауы бірқатар сипатталады физикалық шама, 0 атомдары (ядро) бірлік уақыт Д.Т. бір радионуклидті (1)формуламен анықтайд
A = DN ц;
A =λN = 0.693 N T12. (1)
λ - Бірлігіне бір атомы (ядро) ыдырауы ықтималдығын сипаттайды ыдырауы тұрақты, уақыты; T12 - Жартылай ыдырау мерзімі - атомдар ыдырауы (ядролық) жартысы уақыт. Радионуклид нақты белсенділігі - массасы үлгідегі радионуклидті қызметінің қатынасы үлгісі т (2)формуламен анықтайды:
AТ= A т. (2)
Радионуклидтердің көлемі қызметі - радионуклидтердің қызметінің қатынасы оның көлемі V үшін үлгіні (3)формуламен анықтайды:
:
AV= A V. (3)
Үстірт қызмет радионуклидті - Қатынасы қызмет радионуклидті үлгідегі бетінің ауданы үлгі бетінде қамтылған (4)формуламен анықтайды:
AС= A S (4)
Сызықтық радионуклидті қызмет - қамтылған радионуклидтердің белсенділігінің қатынасы ұзындығының үлгідегі ұзындығы (5)формуламен:
AЛ= A L. (5)
Сыртқы сәулелену көзі - радионуклид шығатын иондаушы бөлшектердің ағыныоның жұмыс бетінің арқылы сәуле көзі.
Жабық көзі - жояды радиоактивті сәуле көзі құрылғысыпайдалану жағдайында радиоактивті заттардың қоршаған ортаға онда қамтылған түбіртекжәне ол әзірленді, ол үшін, тозуы.
Ашық бастапқы- сәулелену радиоактивті көзі, пайдаланумүмкін жазба қоршаған ортаға онда радиоактивті заттар қамтылған.
Өнеркәсіптік көздері- иондаушы сәуле көзі, ол үшін арнайы құрылғанқосарлы өнім осы қызметтің тиімді пайдалану немесе.
Табиғи көзі- жабылған табиғи шыққан көзі,іс-шаралар болгария және OSPORB.
Үлгілі көзі- ол бойынша тексеру үшін қызмет етеді радиоактивті сәуле көзі,иондаушы сәуле өлшеу және бекітілген үшін басқа да көздері және (немесе) аспаптар белгіленген тәртіппен үлгі ретінде (сертификатталған).
Анықтамалық көзі- тексеру үшін қызмет етеді радиоактивті сәуле көзі, иондаушы сәуле өлшеуге арналған аспаптарды тиімділігі мен тұрақтылығы.
Өнеркәсіптік Power- өнеркәсіптік иррадиациялық құрылыстарды, сәулелік терапия үшін тексеру, зарарсыздандыру, дезинфекция өнімдері, қалдықтарды зарарсыздандыру.
Point көзі- сызықтық өлшемдері сәуле радиоактивті көзі, көзі мен детектор мен ұзындығы арасындағы қашықтық салыстырғанда тым азтегін көзі материал бөлшектердің жолы (өзін-өзі сіңіру, және шамалысәуле өзін-өзі шашырау). Ұшып α - ядро бөлшектер, атом α - радиоактивті көзіне Decay төрт бірлік - Z саны екі бірлік, бұқаралық саны А -ға азайды.
β (минус) - радиоактивті көзі коллапс- электрон және антинейтрино ядро ұшып, атом саны бірі арттырады, сондай-ақ бұқаралық саны (нейтрон өзгерте алмайды, ондаядро ішіндегі) Протон айналады.
β (плюс) - радиоактивті көзі коллапс- бар позитрона ядросы және нейтрино ұшып, атом саны бір бірлікке азаяды, және бұқаралық саны ішіндегі (протон өзгерте алмайды, онда негізгі) нейтрондық айналады.
Радиоактивті көзінде Electron түсіру- орбитальді электронды басып ядросы атом саны азаяды, онда нейтроно эмиссясы бар атом (әдетте К қапталған),Бір бірлік, сондай-ақ бұқаралық нөмірі (ядродағы протон нейтрон айналады) өзгермейді.
Радиоактивті көзінде изомерные көшу- ядро қозғалған жай көшунегізінен өзгерте алмайды фотонды γ- сәуле, немесе атом санының эмиссия арқылы да, жаппай саны. Изомер ауысым радиоактивті ыдырауы түрі болып табылады.
Ескертпе. Ядролардың бірдей атом саны және бұқаралық нөмірлерін бар, бірақ бартүрлі энергетикалық мемлекеттерде, ядролық изомеры деп аталады.
1.4. Қоршаған ортаның радиоактивті ластану көздері
Радиоактивті ластану. Ядролық жарылыстың бұлттан түскен радиоактивті түсулердің нәтижесі болып табылады. Бұл жеңіліске факторы болып табылады, үлкен аумақта әрекет ететін (он) ең ұзақ әсері бар. Радиациялық радиоактивті альфа- тұратын заттар, бета- және гамма-сәуле құлап. Ең қауіпті бета және гамма сәулелері бар.
Жел асырылуы мүмкін құрылған ядролық жарылыс бұлтты. Радиоактивті заттарды жоғалту жарылыстан кейін бірінші 10-20 сағат жүреді. Ластану мен дәрежесін жарылыс бетінің ауа райының сипаттамаларына байланысты. Әдетте, радиоактивті іздің аймағы Эллипс, және радиоактивті ластану көлемі жарылыс орын алған эллипс соңында қашықтықта ретінде төмендетілді.
Ластану дәрежесі және қалыпты мықты, қауіпті және өте қауіпті инфекция сыртқы радиациялық оқшауланған аймақ ықтимал зардаптары байланысты. Зиянды әсерлері негізінен бета бөлшектердің және гамма-сәулеленудің бар. Әсіресе қауіпті радиоактивті заттар денесі табылады.
Халықты қорғау кілті - радиациялық және дене радиоактивті заттардың жою сыртқы әсерінен оқшаулау. гамма-сәулеленудің әсері. Сондай-ақ, жеке қорғану құралдарын қолданылады.
Ядролық жарылыстың радиоактивті ластану негізгі көзі ядролық отын бөлу радиоактивті өнімдері (фрагменттерден) болып табылады. Жарылыс жақын инфекция ауданы осындай алюминий, марганец және натрий (индукцияланған қызмет) сияқты нейтрондардың топырақ химиялық элементтер ұшырайды кезде, сонымен қатар, радиоактивті заттар, ұлтанды қалыптастырылған себепші болып отыр. Жұқтыру көзі, сондай-ақ нейтрондардың әсерінен ауаға қалыптасады ядролық отынмен және радиоактивтік көміртегі бөлігі болып табылады. Алайда, Сынықтар қызметімен салыстырғанда олардың қызметі шамалы болып табылады. Жарылыс пен бұлт жолында айналасында аймақты жұқтыру, содан кейін радиоактивті өнімдері, бұлтты жарылыс бірге өсіп, топырақтың бөлшектердің араласады және оларды сақтауға, бірте-бірте құлап, бұлттар (1-сурет) бір із қалыптастырады.
Сурет 1. Ядролық жарылыстың сұлбасы
Ядролық жарылыстың trail бұлтқа қауіп жұқтырған ауданы дәрежесіне сәйкес төрт бөлікке бөлуге болады:
Zone A - Қалыпты құрты. 400рад - ішкі шекарасында 40rad дейін сыртқы шекарасында радиоактивті заттардың толық ыдырауы радиациялық доза.
Zone B - Нашар жұқтырған. Тиісінше 400рад және 1200rad шекарасында радиациялық доза.Қауіпті инфекция
Ауданда.Доза оның сыртқы шекарасында радиациялық - 1200rad, және ішкі шекарасында - 4000rad.
ZoneD - Өте қауіпті инфекция. Сыртқы шетіне радиациялық доза - 7000rad - 4000rad және орта аймағында.
Параметр ластанған аудандар (инфекция) суретте 2.10 көрсетілген. Жобалық ауданы аймақтарын мөлшері осындай ядролық реактор ретінде тік тұрақтылық, желдің жылдамдығы, ластануы жағдайына байланысты, шығарылған сомасы мен қызмет реактор кестеде 2,23 көрсетілген.
Деструктивті факторы ретінде радиоактивті ластану шамасы сәуле жоғары деңгейі жарылыс сайты маңында ғана емес байқалады, бірақ тіпті ондаған немесе жүздеген шақырым қашықтықта қашықтықта болады фактісі бойынша анықталады. Кімнің іс-шаралар ядролық жарылыстан кейін біршама қысқа уақыт көрінеді басқа зақымдаушы факторлардың айырмашылығы, радиоактивті ластану жарылыстан кейін бірнеше күн мен апта қауіпті болуы мүмкін.
Ең көп ластанған аумақта кезде сәуле соққы толқынының, жылу сәулелену және иондаушы сәулелену зардап шеккен аудандарда көптеген есе мөлшері қауіпті деңгейдегі жұқтыру ауданы, жер ядролық жарылыстар кезінде орын алады. Өздері радиоактивті заттар мен олар шығаратын иондаушы сәуле жоқ түсі, иісі жоқ, және ыдырау, олардың деңгейі кез-келген физикалық немесе химиялық әдістермен өзгертілуі мүмкін емес.
Іздің әр нүктесінде, әр түрлі көлемдегі радиоактивті бөлшектердің құлап жарылыс орталығынан қашықтық R орналасқан А нүктесінде, мысалы, бөлшектердің орташа мөлшері домна сайтынан қашықтықта ретінде азаяды.Жарылыс және бұлт іздің ауданы: ядролық жарылыс радиоактивті ластануға ұшыраған жер, екі бағыттарын құрылды.
Жарылыс және шаң бұлтқа бағанның жоғарғы радиоактивті бөлшектердің тұндыру әуе кеңістігін көлеміізінің бұлттары деп аталады.(2-сурет).
Сурет 2. Жарылыс және шаң бұлтқа бағанның жоғарғы
радиоактивті бөлшектері
Біз шлейфінің радиоактивті заттардың гамма-сәулеленудің радиациялық доза байланысты нысан цикл қуаты өсуін жақындаған. Edge ілмектер келгеннен кейін радиоактивті бөлшектердің жоғалту байқалады. Сол уақытта аз және радиациялық доза деңгейі бірте-бірте төмендейді, жарылыс қашықтығы ретінде бастапқыда бұлттан ең, қызмет, олардың дәрежесі жоғары ірі бөлшектерді құрайды. Қимасы айтқанда, трек радиациялық доза деңгейі шетінен қарай жолдың осінен азаяды.
Ауаның радиоактивті ластану және айтарлықтай жерде әсер етеді, төбеденқатысуымен неғұрлым қатаң құрты Windward жағында пайда болады. Gullies мен жыралар жел Олардың бойындағы соққанын жағдайда үлкен көлемде жұқтырған. Ауыр жаңбыр радиоактивті заттардың ішінара тасқын сулармен шайылып, сондықтан ойпатымен және жыралар инфекциясының өсуі мүмкін. Жаңбыр қармен, сондай-ақ, нәтижесінде ауаға радиоактивті заттардың тез тұндыру ықпал, әуе кем жұқтырған болып, бірақ жұқтырған аймақты арттырады.
Жарылыс саласындағы, сондай-ақ жолға кезде әуе жарылыс және түрлі объектілердің радиоактивті ластануы сәл бұлттар мен әскерлер кез келген нақты қаупін білдірмейді.
1.5.Аумақтың радиоактивті ластануі
Радиациялық авария - радиоактивті өнімдөрдің тасталуына немесе иондаушы сәулеленудің РҚО аумағын қалыпты пайдалануға арналған жобада қарастырылғандағыдан артық мөлшерде шығуына байланысты болған авария.
Радиациялық аварияның салдары олардың зақымдаушы факторларына байланысты. Радиациялық авариялардың негізгі зақымдаушы факторлары радиациялық әсер және радиоактивті ластану болып табылады. Авариялар жарылыстар мен өрттерді тудыруы мүмкін. Ядролық реакторы бүзылған атом станцияларын-дағы авариялар өте ауыр салдарға алып келеді.
Радиациялық авариялардың салдары негізінен радиациялық әсер және радиоактивті ластанудың көлемімен және деңгейімен, сондай-ақ радионуклид қүрамымен және тасталған радиоактивті зат мөлшерімен бағаланады.
Авария барысында және одан кейін оның салдарының деңгейі мен үзақтығына, сондай-ақ радиациялық ахуалға мыналар айтарлықтай ықпал етеді:
-радиоактивті заттардың табиғи ыдырауы, осы заттардың қоршаған ортаға таралуы;
-метеорологиялық және климаттық факторлар.
-авария салдарын жою жөніндегі жүмыс нәтижелілігі, оның ішінде дезактивация мен суды қорғау шығарылады.
Авариядан кейінгі бастапқы кезеңде жалпы радиоактивтілікке жартылай ыдырайтын қысқа мерзімімен (әдетте екі айға дейін) радионуклидтер айтарлықтай үлес қосады. Мүндай радионуклид, атап айтқанда радиоактивті иод (иод-131) болдып табылады.
Активтіліктің кейіннен әлсіреуі бірнөше жүз тәуліктен мың жылға дейін созылатын жартылай ыдыраудың үлкен мерзіміндегі нуклидтермен анықталады. Олардың арасынан үзақ уақыт бойы радиациялық ахуалдың серпініне негізгі үлесті биологиялық қауіпті цезий-137., стронций-9, плутоний-239 және басқа радионуклидтер енгізеді.
Радиациялық әсерге сәулеленуге сезімтал адамдар, малдар, өсімдіктер мен приборлар үшырайды. ғимараттар, коммуникация, технологиялық қондырғы, көлік қүралы, мүлік, материал мен азық -түлік, жайылым мен табиғи орта радиоактивті ластануға үшырайды.
Ауылшаруашылығы кешеніне РҚО-дағы авария салдары жағымсыз әсер етеді. Оның қатардан шығуы ядролық отын, электр және жылу энергия, сондай-ақ ядролық жанармайдан шыққан элементтерді үқсату және радтиоактивті қалдықтарды көму өндірісін тоқтатуға алып келөді.
Ортаның радиоактивті ластануы радиоактивті заттың шектен тыс (көлөмді) тығыздығымен сипатталады және ауадан (көлем) бірлігіне орайлас радионуклид белсенділігімөн өлшенеді.
Радиоактивті ластанудың нәтижесінде шаруашылық айналымынан өнеркәсіп кәсіпорындары, инфрақүрылым элементтері, түрғын үй, әлеуметтүрмыс объектілері, ауылшаруашылығы мен орман алқаптары, суаттар мен жер асты су көздері, әр түрлі табиғат объектілері бар бірқатар аумақ шығарылады.
1.6.Атмосфераның радиоактивті заттарменластануы
Атмосфераның радиоактивтi ластануы нəтижесiнде радиациялық əсер ету байқалатын болғандықтан өте қауiптi болып саналады. Радиациялық əсер радиоактивтi заттардан бөлiнетiн радиоактивтi сəулелердiң əсерi. Бұл сəулелер кейбiр химиялық элементтердiң атом ядроларының ыдырауы кезiнде сыртқы ортаға бөлiнедi. Бөлiнген радиоактивтi сəулелер адам организмiнiң тiрi тканьдерi арқылы өтiп, биологиялық процесстердi бұзып, организмде түрлiше физикалық, химиялық жəне физиологиялық, ең соңында патологиялық өзгерiстер туғызады.Радиациялық əсерлердiң шығу көздерi баршаға мəлiм, қарапайым космостық сəулелерден бастап, экологиялық катастрофалар болып табылатын ядролық қаруларды сынау, атом ядролық станциялардағы авариялар, т.с.с. Көптеген елдерде ядролық қаруды сынау жұмыстарының жүргiзiлуiне байланысты ядролық өндiрiстiң, атом-электр станцияларының дамуына байланысты атмосферада жасанды радиоактивтiлiк көздерi пайда болды. Радиоактивтi элементтердi өндiру мен атом қондырғыларын, двигательдерiн iске қосу жұмыстары кезiнде атмосфераға өте қауiптi радиоактивтi заттар бөлiнуi мүмкiн. Радиоактивтi заттар атмосферада тозаң, не аэрозоль түрiнде болады, олардың азғантай дозасының өзi адамның нерв системасы, жыныс бездерi, асқорыту, тыныс алу органдары, қалқанша без бен гипофиз қызметiне зиянды əсер етедi.
Атмосфера радиоактивтi заттармен əсiресе, атом жəне сутектi бомбалардың жарылуы кезiнде ластанады. Атом жарылысы кезiнде түзiлген изотоптардың жартылай ыдырау кезеңдерi түрлiше. Əсiресе, стронций-90 (жартылай ыдырау кезеңi 25 жыл) мен цезий-137 (жартылай ыдырау кезеңi 33 жыл) өтеқауiптi.
Радиоактивтi изотоптар өсiмдiктердiң қалдықтары, жануарлардың қалдық өнiмдерi арқылы да таралады. Олардың тасымалдануында қоректiк тiзбектер де бiршама роль атқарады.
Судағы - изотоптар өсiмдiктерге сiңiрiлiп, олармен балықтар қоректенiп, балықтарды жыртқыш балықтар не құстар қорекке пайдаланады, т.с.с. 1945 жылы августа Жапонияның Хиросима мен Нагосаки қалаларында жарылған атом бомбалары ондаған мың адамдардың өмiрiн қиды, оның зардаптары əлi күнге дейiн сақталуда. 1963 жылы Москва қаласында бейбiтшiлiк сүйгiш мемлекеттердiң бiразы бiрiгiп, ядролық қаруды атмосферада, космос кеңiстiгiнде жəне су астында сынауға тыйым салу туралы келiсiмге қол қойды. Бұл келiсiмнiң адамдардың денсаулығын сақтау мен бүкiл тiршiлiктi қорғауда үлкен маңызы бар.
Атом энергиясын кең масштабта қолдану нəтижесiнде атом өндiрiсiнiң қалдықтары көбеюде. Ендi осы қалдықтарды зиян- сыздандыру проблемасы да туындап отыр. Бұл проблеманы шешу жолдары түрлi елдерде түрлiше жүзеге асуда. Мысалы, АҚШ мен Англия атом өндiрiсiнiң қалдықтарын Атлантика мұхитына тастайды, Франция ескi темiржол туннельдерiне сақтайды, ал бiздiң елiмiзде жердiң терең қабатына көмiледi, бұл ең зиянсыз жəне тиiмдi жол болып саналады.
1.7. Қазақстандағы радиоактивті ластану проблемасы
Өнеркәсіптік, тұрмыстық қалдықтарды залалсыздандыру, көму және утилизация - қазіргі заманғы өте толғандыратын проблемалардың бірі. БҰҰ - ның қоршаған ортаны қорғау жөніндегі материалдарында (Рио-де-Жанейроның 1992 жылғы және Йосенбург 2002ж) басқа ғаламдық проблемелармен қатар қалдықтарды бақылау мәселелерінің қарастырылуы-осының дәлелі.
Өнеркәсіп кешені минералды шикізатты өндіру мен өңдеуге бағытталғандықтан, қатты өнеркәсіп қалдықтарының жиналып, көбеюі алаңдатады. Республикамызда оның мөлшері 19 млрд. тоннадан астам. Улы қалдықтарды қоса алғандағы, өнеркәсіп қалдықтары бүгінгі күнге дейін экологиялық нормалар мен талаптардың бұзылуымен сақталады. Осының нәтижесіндегі еліміздің ашық және жер асты су көздеріне қатты ластану қауіпі төнуде: Ақтөбе облысында - алты валентті хром, Жамбыл облысында фтор және фосфор, Шығыс қазақстан облысында - ауыр металдардың тұздарымен,Әсіресе Қарағанды, Шығыс қазақстан, Қостанай, Павлодар облыстарындағы түсті металургия қалдықтарымен ластануүлкен қатер туғызып отыр.
Еліміздің территориясындағы уранды өндіру мен өңдеудің нәтижесінде пайда болған болған радиоактивті қалдықтардың төндіретін қауіпі де аз емес: олардың 100-ден астам көмілген жерлерінде 50 млн. тоннаға жуық қалдық бар. Оларды зиянсыздандыру үшін ӛте үлкен қаржы жұмсалады. Өкінішке орай, бұндай қаржыны мемлекет қазынасынан алу мүмкін емес.
Республикамызда 13 млн. Тоннадан астам қатты тұрмыс қалдықтары өңделмей және жағымсыз санитарлық эпидемологиялық жағдайдың қалыптасуына себеп болып тұр.
Үстіміздегі жылдың ақпан айында шетелдік радиоактивті қалдықтарды Қазақстан Республикасы территориясына көшу туралы заң түсті. Мәліметтер бойынша еліміздің территориясын толығымен тазалап шығу үшін 1 млрд. 110млн. доллар аржы қажет екен, ал жерімізге шет мемлекеттердің радиоактивті қалдықтарын көму 20-30 млрд. доллар пайда әкеледі деген пікір бар. Алайда бүгінгі таңдағы экономикалық жағдайда 10-15 жылға бағдарланып отырған бұл жобаның тікелей және қосымша шығындарын қалай есептеуге болады? Бұл заңды қабылдай отырып біз ұзақ мерзімді саяси және экономикалықжауапкершілікті өзімізге аламыз. Ал бұл жауапкершілікті тек біздің замандастарымыз ғана емес, келер ұрпақ, тіпті олардан кейінгі буында орындауға мәжбүр болады. Парламент бұл жобаны қабылдай отырып, бүгінгі буынды ғана емес, келешек ұрпақты да қауіпті бизнестің тұтқынына түсірер еді. Бұл заңды қабылдау арқылы еліміз өз территориясын радиоактивті қалдықтар моласына айналдырған ең бірінші мемлекет болар еді.
Радиоактивті қалдықтарды еліміздің территориясына көшу табиғи су көздерін ластап, ауыз су проблемасын туғызып, жер қыртысына үлкен нұқсан келтірмек еді. Семей полигонының нәтижесін көзбен көре отырып, ядролық қарудың зардаптарын біле тұра және радиоактивті қалдықтардың адамдардың денсаулығына әсері жайлы мәліметтен хабардар бола отырып, радиоактивті қалдықтардыкөшуге келісім беру - келешек алдындағы үлкен қылмыс болар еді. Аталған заңның қабылданбауы белгісіздікке басылған қате қадамнан аман алып қалды.
Қазіргі кезде дүние жүзіндегі барлық ядролық қаруларды сынауға қарсы Невада-Семей-Моруруа-Лабнор-Жаңа жер халықаралық одағы құрылды. Бұларға қосымша Қазақстандағы экологиялық жағдайды жақсарту мақсатында қоғамдық негізде Елім - ай халықаралық экологиялық қоры және Эко - Қазақстан экологиялық ассоциациясы құрылды.
Қазіргі кезде Қазақстанның көптеген өңірі экологиялық апатты аймақ деп аталады. Соның бірі Семей полигоны (сурет 3) болып табылады. Бұл 18 мың км аймақты алып жатыр. Бұл өңірде 1949 жылдан 1989 жыл аралығында бұл жерде 510 рет ядролық жарылыс болып, сынақтар өткізілген. Осындай жойқын әрекеттерден Семей аймағының табиғаты мен халқы өте ауыр зардап шегуде. Мұндай сынақ аймақтары Қазақстанның 34 нүктесінде болғандығы да белгілі болып отыр. Қазақстанда атом энергиясын халық игілігі үшін пайдалану мақсатында игілікті істер жүргізілуде. 1963 ж. Ақтау қаласында теңіз суын тұщыландыру мақсатында арнайы атом энергиясын пайдаланатын қондырғы салынды. Ол қондырғы 54-350 деп аталады (жылдам нейтрондар). Онда тәулігіне 120-150 мың текше метр теңіз суын тұщыландырады.
90-шы жылдары, Қазақстанда уран өнеркәсібінің көптеген кәсіпорындары тоқтатты, және радиоактивті қалдықтарды байтақ сомалар (RW) уран өнеркәсібі жетім болды. Қазіргі уақытта тек екі ұйымдар (Қазатомөнеркәсіп пен ҮМЗ), уран өнеркәсібі жұмыс жалғастыруда, олардың зауыттарында радиоактивті қалдықтарды басқару үшін жауапты болып табылады.
Кезеңде 2001-2010 жылдарға арналған уран өндіруші кәсіпорындар және уран кен орындарын әзiрлеу салдарын жою қорғау бағдарламасы. Берілген және жұмыс қазірдің өзінде өз иелерін айырылған объектілерінде орындалған. Қазатомөнеркәсіп (Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда облыстарында уран кәсіпорын жерасты ұңғымалы шаймалау): уран кенін өндіру және қайта өңдеу бойынша қазіргі уақытта болып табылатын объектілер, бұл жұмыста айналысатын жауапты кәсіпорындарды сауықтыру үшін.
Радиоактивті қалдықтарды Оңтүстік және Батыс Қазақстан қойылса, әр түрлі шығу тегі, көлемін, мәртебесі мен белсенділігі бар. Осыған байланысты, біз қоршаған ортаға әсерін әр түрлі күтуге тиіс. ҒЗЖ теріс әсер жатады:
-Жерасты қазбаларының ену салаларындағы бетінің ыдырағаннан әкелуі мүмкін жер қойнауын, тұтастығын бұзу.
-Табиғи жер үсті топография бұзу.
-Табиғи гидрогеологиялық режимін бұзу.
-Кендік массалар өндіру топырақ радиоактивті ластануы.
-Беті және жерасты суларының радиоактивті ластануы.
-Радиоактивті шаң арқылы ауаның ластануы, және ал радонның және оның ыдырау өнімдері, тау ретінде ерекшеленеді жұмыс және радиоактивті қоқыстарды беттерді. Yatsya қалдықтарды қаты сты ең қауіпті факторлары:
-Радиоактивті шаң элементтері және аэрозольдер.
-Радон және оның ыдырауы қызы өнімдері.
-Иондаушы сәуле.
Екінші шаң радиоактивтілік ұшырау мүмкіндігін азайтады және оның радонның экспозицияны және иондаушы сәуле аэрозольдерінің, қалдық сақтау оңалту жүргізіледі емес, ауданы (Степногорск қаласы) немесе толық қоспағанда.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz