Иондаушы сәулелердің адам ағзасына әсері

1. Кіріспе.
2. Негізгі бөлім.
Иондаушы сәулелердің қолдану аясы
Радиоактивті заттардың ағзаға ену қабілеті
Иондаушы сәулелердің адам ағзасына әсері
3. Қорытынды

Иондаушы сәулелердің көздерін қолдану қоғамдық энергиялық ресурстардың кеңеюіне, өндірістік процестердегі автоматизация және дистанциялық бақылаулардың кеңеюлеріне әсер етті. Қазіргі кезде халық шаруашылығында атомдық өндіріс саласының құрылғанын айтуға болады. Бұған ең алдымен ядролық жанғыш цикл жатады: жылу бөлетін элементтерді дайындау, атом электростанцияларында ядерлі реакторлардың эксплуатациясы, атомдық кемелердегі атомдық жылу электростанциялары, сонымен қатар басқада өндірістер мен ғылыми зерттеу обьектілері. Осы циклдің қорытынды этабына ядролы жылытқыштарды өңдеу және жанама радионуклеиндерді өңдеу жатады. Сәулелену көздері болып табылатын приборлар өндірісте, медицинада, ауыл шаруашылығында кеңінен қолданылады.
γ-нейтрондар және β-қайнар көздері медицинада және халық шаруашылығында кеңінен қолданылады, оларға жататындар:
а) әртүрлі салада қолданылатын атом реакторлары (АЭС, АТЭЦ энергетикалық құрылымдар, радионуклеиндерді алу үшін құрылымдар, өндірістердегі сәулеленулер медицинада және эксперименталды мақсаттарда қолданылады).
б) өндірісте, медицинада немесе ғылыми зерттеу мақсаттарында қолданылатын ашық түрдегі радиоактивті заттар.
в) радиациялық химияда иондаушы сәулелерді қолдану үшін жабық радионуклеидті заттар.
Тұрмыстық және медициналық приборлар, геофизикалық, навигационды электроэнергиялардың сіңірілуі үшін, әртүрлі материалдардың стерилизациясы үшін, дефектоскопияда, γ, β, нейтронды емде, жер қазбаларын бақылау үшін қолданады.
г) зарядталған бөлшектердің жылдамдықтарына электрондық физикалық құрылымдар жатады, сонымен қатар медицинада және ғылыми зерттеу мақсаттарында қолданылатын рентген құрылымдары, ауыр зарядталған бөлшектер жанама радиоактивті изотоптарды алу үшін, ал рентгендік құрылымдар спектрлік және құрылымдық анализдер үшін қолданылады.
Осылардың кез келгендерімен жұмыс істеген кезде негізгі қолайсыз факторларға иондаушы сәулелер жатады. Сәулелердің ағзаға әсер етулеріне байланысты екі категорияға бөлінеді:
1) жұмыс кезіндегі жұмысшының сыртқы ағзасына ғана әсер ететін сәулелер. Оларға рентген аппараттарымен және электрондық жылдамдықтармен жұмыс істеулер жатады.
2) ішкі және сыртқы сәулеленулерге ұшырайтын жұмыстар, оларға ректорларда, ауыр бөлшектердің жылдамдатқыштарында, ашық көздермен манипуляциялар, яғни ұнтақ, ертінді, газ түріндегі радиоактивті заттармен жұмыстар жатады.

1. Радиациялық қауіпсіздік негіздері кітабы. б.ғ.к., доцент Бергенева Н.С. Оқытушы Азат Сейтхан Алматы 2011ж.
2. Тіршілік қауіпсіздігі оқу құралы оқулығы. 1 кітап.