Банктің несиелік ресурстарын басқару,оларды қалыптастыру мен орналастыру тәртібі туралы

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 93 бет
Таңдаулыға:

Т. Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті

« Қаржы » факультеті

« Қаржы » кафедрасы

«Банктің несиелік ресурстарын басқару, оларды қалыптастыру мен орналастыру тәртібі»тақырыбына

« Қаржы » мамандыгы бойынша жазылган

Дипломдық жұмыс

Орындаған: Бегеева Айғаным

3 курс студенті 304 топ

Ғылыми жетекші: аға оқытушы Қасымбекова Г. Р.

Дипломдық жұмыс « Қаржы » кафедрасы отырысының 2009 жылғы «__» № хаттама шешімімен Мемлекеттік аттестациялық комиссияның алдында қорғауға жіберілді.

Кафедра меңгерушісі

э. ғ. д., профессор

Ынтықбаева С. Ж.

Алматы-2010 жыл

Мазмұны

Кіріспе

1. Несие туралы ұғым

1. 1. Несие қатынастарының пайда болуы және дамуы

1. 2. Несиенің нысандары мен түрлері

1. 3. Несиенің қызметтері және оның экономикадағы маңызы

2. «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-нің мысалы негізінде банктің несиелік

ресурстарын басқару, оларды қалыптастыру мен орналастыру тәртібі

2. 1. «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-нің тарихы мен қызмет ету жүйесі

2. 2. «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-нің ішкі қызметін талдау және оның ресурстары

2. 3. «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-дегі несиелік ресурстарды басқару, қалыптастыру мен орналастыру тәртібі

4. Қорытынды

5. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Несие туралы ұғым

1. 1. Несие қатынастарының пайда болуы және дамуы

Ақшадан кейін ізінше несиені ойлап шығару -адамзаттың данышпандық табысы. Себебі несиені пайдаланудың нәтижесінде шаруашылық қажетін және жеке қажеттілікті өтеу уақыты қысқарады. Қарыз алушы кәсіпорынның несие алу арқылы өз өндірісін кеңейтуге, ал жеке тұлғаның өз ісін ұлғайтуға, не болмаса қажетті заттарды болашақта емес қазір алуға мүмкіндігі туады.

Несие қатынастары алғашқы қауымдық құрылыстың мүліктік жіктеліп ыдырауы нәтижесінде бір қауымның бай отбасы және кедей отбасы болып бөлініп, біреуінде артық қалған өнімнен оны кейін қайтарып беруге келісіп, екіншісі өз мұқтажын өтеуге алуынан пайда болды. Бұл кейінірек өсімқорлық несие деп аталды.

Өсімқорлық несиеге тән белгілер:несие берушілер-көпестер, саудагерлер, салық жинаушылар, шіркеу иелері мен үлкен діни ордалар, ал қарыздар - ұсақ ұсақ өнім өндірушілер, құл иеленушілер мен феодалдар. Шаруалар мен кәсіпкерлер несиені ағымдағы тұтыну мұқтажын өтеуге ғана алса, ал билеуші топтарқанаушылық, жауыздық іс - әрекеттерге жұмсады. Бұл несие үшін өсім ақының деңгейінің өте жоғарылылығы ұсақ өнім өндірушілер мен кәсіпкерлерді өз шаруашылығын жабуға жәжбүр етті. Мысалы, феодализм тұсындағы Германияның әр түрлі қалаларында өсімқорлық несие үшін төленетін ақының деңгейін 21% пайыздан 43% пайызға дейін көтеруге рұқсат етілді. Дегенмен, бұл несие кпаиталистік өндіріс әдісінің пайда болуына алғы жағдайлар жасады, яғни ескі өндіріс әдістерін ыдыратып, жаңа әдістің пайда болуына негіз дайындады. Сөйтіп несиенің алғашқы нышандары алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауы кезінде пайда болып, капиталистік тауарлы өндіріс тұсында дамуының жоғарғы сатысына жетті.

Ал капиталистік несие капиталистік өндіріс әдісінен туындап, қарыз капиталының қозғалысын көрсетеді. Сондықтан капиталистік несиенің өсімқорлық несиеден елеулі ерекшеліктері бар:

1-ші қарыз бойынша. Өсімқорлық несие алушылар - ұсақ өнім өндірушілер, құл иеленушілер мен феодалдар, ал капиталистік несиені, негізінен, өнеркәсіп және сауда капиталистері алады.

2-ші қарыз берген ақшаны пайдалану әдісі бойынша. Өсімқорлық несие бойынша қарызға берген ақша несие берушіге ғана капитал ретінде өсімақы түсіреді, капиталистік несиені керісінше, несие беруші де, қарыздар да капитал ретінде қосымша құн алу үшін жұмсайды.

3-ші экономикалық маңызы бойынша. Өсімқорлық несие өндірістің құлдырауына тіресе, капиталистік несие бір жағынан өндірістің өсуіне, ал екінші жағынан капиталистік нарық шаруашылығы қайшылықтарының шиеленісуіне жағдай жасады.

4-ші өсім ақының шығу көзіне байланысты. Капиталистік несие үшін өсім ақының көзі - жалданушы жұмысшының тапқан қосымша құны, өсімқорлық несие үшін өсім ақының көзі - құлдардың, шаруалардың және ұсақ өнім өндіршілердің қосымша еңбегі.

5-ші өсім ақының деңгейі бойынша. Өсімқорлық несие үшін өсім ақыны өтеуге барлық қосымша өнім, тіпті қажетті өнімнің де бір бөлігі жұмсалады, капиталистік несие үшін өсім ақы төлеуге орташа пайданың тек бір бөлігі кетеді.

Сонымен, қарыз капиталы деген капиталистік-меншік иесінің жұмыс істеуші капиталдың қайталама айналымына қарызға берген және жалдамалы еңбекті қанау негізінде өсім ақы түсіретін ақшалы капитал. Өсімқорлық капитал капитализмге дейінгі өндірістік қатынастарды білдірсе, қарыз капиталы- капиталистік өндірістік қатынастардың көрінісі. Ол өнеркәсіп капиталының қайталама айналымының негізінде пайда болды.

Несие ұдайы өндірістің ажырамас бөлігі. Тауарлы өндіріс - несие қатынастарының пайда болатын табиғи негізі. Себебі тауардың пайда болуы маңызды екі жағдайға байланысты: біріншіден , өнім тауар болуы үшін оның заттай түрі және құны болуы қажет; екіншіден: өнім бір өндірушіден екінші өндірушіге ауысу қажет, ол ауысу тек айырбас кезінде, яғни нарықта болады. Сонда тауар айырбасы несиенің пайда болатын ортасы. Бірақ несиенің пайда болатын ортасын өнімін өзі қолданатын өндірістен емес, өнімдерді бір-біріне алмастыратын айырбас ортасынан іздеу керек.

Себебі тауарлар қолдан- қолға өтетін айырбас процесі - несие қатынастарының туындайтын көрінісі.

Қарыз капиталына нақты тоқтала кететін болсақ, ол өндірістегі капиталдың, яғни қаражаттардың қайталама айналымы - несие қатынастарынан туындайтын және одан әрі дамитын нақты экономикалық негіз болып табылады. Қарыз капиталының пайда болатын ең бірінші көзі - өндірістік капиталдың қайталама айналымында уақытша бөлініп шыққан ақша қаражаты. Қарыз капиталының жинақталатын екінші көзі - мемлекеттің уақытша бос ақша қаражаты, яғни мемлекеттің резервтік ақша қоры деп те айтуға болады. Ол қор үкімет пен оның жергілікті органдарының жинаған салықтарынан олардың шығындарының айырмасына тең. Қарыз капиталы құрылымының үшінші көзі - халықтың жинағы. Ол күнбе-күнгі қажеттілікке жұмсалмай, болашақтағы жағдайларға немесе ұзақ қолданылатын заттарды, қымбат тауарларды, жылжымайтын мүліктерді сатып алуға сақтап қойған жалақының бір бөлігі. Мұндай жинақтауға негізінен аңдаушылық (сақтық), саудагерлік, коммерциялық себептер әсер етеді. Ақша жинаудың бұл аталған негізгі көздерінен басқаларын да атап өтуге болады. Мысалы, несие-қаржы мекемелерінің ақша қаражатының шығындарды өтеу мен салым бойынша пайыз төлеуден қалған сомасын айтуға болады. Бірақ бұл өзгермелі сома болып саналады.

Ақша қаражатын жинаудың ерекше формасы - ол банктердің өз пайдасынан резерв қорына бөлген бөлігі, жинағынан айрылып қалу қаупін мақсатымен капиталын арнаулы несие жуйесі арқылы беруі. Сондай - ақ қоғамдық ұйымдардың жинағы жарнадан тускен табыстан ұйым шығындарын өтеуге қалған айырма ретінде қаралады.

Қорыта келе, қарыз капиталы өндіріс және айналыс қорларының ауыспалы айналысынан уақытша бөлініп шыққан бос ақшасынан және халық пен мемлекеттің ақшалы жинағынан құралады. Капиталды жинау барлық кезде бірдей болатын тұрақты фактор емес. Ол көптеген конъюнктуралық факторларға, әсіресе, экономиканың дамуына, ақшаның айналысқа қажеттілігі мен жеткілікті болуына байланысты өзгеріп тұрады. Ал ол өзгерістерде мынадай бағыттар байқалады:экономика қалыпты дамыса, жинақ қоры кемиді, себебі халық табысының өсуі олардың сақтық сезімдерін төмендетіп, ақшаны сақтап қоюдан гөрі күнделікті қажетіне жұмсауына әсер етеді.

Бұл кезде жинақтағы ақша өндірістің дамуынан нарыққа түскен тауарларды сатып алуға жүмсалады. Тауарларды артық өндіру кезінде ақша айналыстан шығып, жинаққа айналады. Тұрақсыз экономика жинаудың себептерін шиеленістіріп, олардың өсуіне әкеп соқтырады.

Жинақталған ақша ел экономикасын инвистицияландырып капиталға айналады. А л ақшаның капиталға, яғни қаражатқа айналуын қамтамасыз ететін басты құрал - несие болып табылады.

1. 2. Несиенің нысандары мен түрлері

Несие қатынастарының нақты көрінісін несиенің нысандары мен түрлері сипаттайды. Несиенің мазмұны мен түрі диалектикалық бірлікте болады. Өндірістік қатынастардың өзгеруі несиенің мазмұны мен оның қолданылатын түрін өзгертеді. Несиенің негізгі екі нысаны: коммерциялық және банктік несие. Бұл екі несие бір-бірінен несие субъектілері, құрамы, қарыз объектісі, динамикасы, пайыз мөлшері және қызмет ету аясы бойынша ажыратылады.

Коммерциялық несие - ол тауар өндірушінің басқа тауар өндірушіге сатқан тауары үшін ақша төлеуді кейінге қалдырып, оны қарызға беруі. Әдетте коммерциялық несиеде аударым векселі толтырылады. Коммерциялық несие алғашқы капитал жинақтау кезінде капиталистік ұдайы өндірістің қажетін қамтамасыз етуден пайда болып, капиталистік несие жүйесінің негізін қалады. Коммерциялық несие тауардың өндірістен тікелей тұтынушыға түсуін қамтамасыз етеді, сөйтіп тауарлардың сатылуын және барлық капиталдың қайталама айналысын жеделдетеді. Ол сонымен қатар кәсіпкерлер мен сатушылардың да ақша қажетін өтейді.

Дегенмен коммерциялық несиені қолдануда біраз шектеулер бар. Олар мынадай:

● бұл несиенің көлемі сатылуға тиіс тауарлар қорының көлемімен шектеледі;

● бұл несиенің көлемі ел экономикасының жағдайына байланысты өзгереді, яғни дағдарыс кезінде капиталдың кері қозғалысы бұзылып, коммерциялық несиенің көлемі қысқарады;

● бұл несие тек бір бағытта қозғалыста жүреді:оны тек өндіріс құрал-жабдықтарын шығаратын салалар оларды пайдаланатын салаларға береді, керісінше болуы мүмкін емес. Мысалы комбайн зауыты өз өнімін комбайндарды несиеге алу үшін ауыл шаруашылығына сатуына болады, ал ауыл шаруашылығы комбайн зауытына коммерциялық несие ретінде өз өнімін бере алмайды. Қорыта айтқанда, коммерциялық несиенің банктік несиеден басты ерекшелігі - ол тауар түрінде берілетін несие болып табылады.

Банктік несие - ол банкте шоғырланған қаражат қорынан клиенттерге қайтарым мерзімін белгілеп, ақша түрінде берілетін несие. Коммерциялық несие мен банктік несиенің бір-бірінен мынадай айырмашылықтары бар:

‒ коммерциялық несие тауар түрінде берілсе, банктік несие ақша түрінде беріледі. Коммерциялық несиені тауар өндірушілер мен сатушылар бір-біріне тауардың сатылуын қамтамасыз ету үшін береді. Ал банктік несие болса, тауар өндірушіден де, сатушыдан да оқшауланып қарыз капиталы ретінде беріледі.

‒ коммерциялық несие мен банктік несие бір-бірінен субъектілер, яғни несие келісіміне қатысушылар бойынша да ажыратылады. Коммерциялық несиеде несие беруші ретінде де, қазызгер ретінде де кәсіпкер жүреді. Ал банктік несиеде несие беруші - банк, ал қарыз алушы кәсіпкер болады.

‒ коммерциялық несиенің шектеулері банктік несие берумен жойылады, себебі банктік несиені қолдану өрісі кең. Коммерциялық несие тек тауар айналысына қызмет көрсетсе, банктік несие халықтың барлық топтарының уақытша бос қаражаттарын шоғырландырып, оны капиталға айналдырады.

‒ бұл екі несиенің динамикасы (өсуі) біркелкі емес. Коммерциялық несиенің көлемі өндіріс пен тауар айналымының дамуына және төмендеуіне байланысты өрбіп және қысқарып отырады. Өнеркәсіптің дамуы кезінде оған ұсыныс пен сұраныс өсіп, дағдарыс кезінде төмендейді. Дағдарыстың әсерінен тауарды өндіру мен сату қысқарып, ал қарызды төлеу үшін банктік несиеге сұраныс көбейеді.

Өндірістің жанданып көтерілуі кезінде нақты капиталдың көлемі өсіп, өндірістік мақсатқа жұмсау үшін банктік несиеге сұраныс ұлғаяды. Осыдан банктік несинің екі жақтылығы туындайды: - қарыз алушы, оны өндірістік капиталдың көлемін өсіру үшін пайдаланса, онда ол капитал қарызы , ал қарыз міндеттемелерін өтеу үшін төлем құралы ретінде пайдаланса, онда ол ақша қарызы болып табылады.

Банктік несиені экономиканың кез-келген салалары пайдаланады: өндірістің бір саласынан босаған ақша капиталы оның кез-келген келесі саласына берілуі мүмкін (мысалы, ауыл шаруашылығынан өнеркәсіп өндірісіне т. с. с. )

Несиенің негізгі екі формасы, яғни коммерциялық және банктік несиелер әрқайсысы ұйымдастыру жағдайларына байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Олар: тұтыну, лизинг, ауыл шаруашылық, шаруашылықаралық, ипотекалық, мемлекеттік, халықаралық, консорциалдық несие т. б.

Тұтыну несиесі - ол төлемін кейінге қалдырып тұтыну тауарларын несиеге сату. Несие алушы - халық, ал несие беруші - әртүрлі өндіріс орындары, фирмалар, банктер, мекемелер болуы мүмкін. Тұтыну несиесі коммерциялық несие формасында, яғни бөлшек сауда орындары арқылы төлемін кейінге қалдырып тауар сату, банктік несие формасында тұтыну тауарларын сатып алуға ақша беру, яғни ұзақ қолданылатын тауарлар - жиһаз, жеңіл машиналар, тоңазтқыштар, теледидарлар және т. б. беріледі. Несиенің бұл түрінде банк пен халық арасында делдеа да болуы мүмкін. Мысалы, сауда орындары халыққа белгілі бір сомаға тауарды несиеге сатады да, сол сома көлемінде банктен ақшалай несие алады. Тұтыну несиесі жас отбасыларына да, студенттерге берілуі ықтимал. Мәселен, бұл несие кезінде Чехословакияда жоғарғы оқу орындарының студерттеріне берілетін болған.

Лизинг несиесі - ол тауар түрінде берілетін несие. Негізінен лизинг деп маманданған қаржы (лизинг) компаниясының делдалдық етуімен машиналарды, құрал-жабдықтарды, жылжымайтын мүліктердіжәне негізгі капиталдың басқа да элементтерін орташа немесе ұзақ мерзімге үшінші жаққа жалға беруді айтамыз. Тауар өндірушіге немесе сатушыға лизинг компаниясы оның құнын төлеп, мүлікті меншіктеу құқына ие болады.

Лизинг бойынша жалға бір өндірістік циклда жойылмайтын кез-келген экономикалық дердес объектіні алуға болады. Экспортты және импортты қаржыландыру тұтқасы болып табылатын халықаралық лизингте келісімге қатысушы субъектілер әр түрлі елдерде болуы мүмкін.

Ауыл шаруашылық несиесі - ол ауыл шаруашылығындағы негізгі капитал мен айналмалы капиталдың қызметін қамтамасыз ету үшін берілетін қарыз капиталы. Ауыл шаруашылығындағы өндірістік негізгі капиталдың қалыптасуына және дамуына қозғалмайтын мүліктің кепілдігімен банк ұзақ уақытқа күрделі қаржы несиесін береді. Ауыл шаруашылығындағы өндірістік айналмалы капиталға және уақытша қажеттілікке қысқы мерзімді несие қызмет етеді. Ол әдетте сол жылғы астық өнімдерін сатқаннан кейін өтеледі.

Шаруашылықаралық несие - бұрынғы КСРО - да кең қолданылған несие түрі. Ол - жоғарғы басшы органдардың (министрлік, бірлестік, трест) өздеріне әкімшілік жолмен бағынатын кәсіпорындар мен мекемелерге қаржы көмегі ретінде берілетін несие. Банктік несиемен салыстырғанда ол несиенің көлемі және оны пайдаланатын шаруашылық органдар көп болмаған. Себебі шаруашылықаралық несие мемлекеттің қаулысымен кездесіп қалған қаржы қиындығын жою мақсатына, не болмаса өндіріс жоспарын өзгерткенде ғана беріледі.

Шаруашылықаралық несиенің басқа несилерден айырмашылығы: бұл несие субъектілері міндетті түрде бір шаруашылық жүйесінде пайда болады; несие тек ақша түрінде беріледі; қайтарылғанда несие үшін ақы, яғни пайыз төленбейді; бұл несиені алғанда кепілдік берілмейді және белгілі бір мезгілде өтеу туралы міндеттеме толтырылмайды. Кәсіпорынның қаржы қиындығы жойылған соң жоғарғы органдардың үкімімен несие толығымен қайтарылынып алыныды. Соңғы кездері бүл несиенің тауарлы түрі дамуда. Мысалы, күрделі механизмдер, станоктар және өндірісте қолданылатын техникалар несиеге берілуде. Мұндай жағдайларда несие қатынастарының ауқымы ұлғаяды. Несиеге, мысалы, техника берілсе, ал оны қайтару несие алушының өндірген тауарымен өтелуі мүмкін.

Ипотекалық несие - ол жылжымайтын мүліктерді, яғни жерді, өндірістік және тұрғын ғимараттарды, үйлерді, пәтерлерді т. с. с. кепілдікке алып ұзақ мерзімге берілетін ақшалы несие. Мүліктердің кепілдікке алынғаны туралы ипоткалық банк несие алушыға қарызгер екендігі туралы куәлігін берді. Ипотекалық несиенің ақшалы қоры, негізінен, банктер мен корпорациялардың ипотекалық облигациялар шығырып, сатудан түскен қаржыдан құралады.

Мемлекеттік несие - ол мемлекет пен жергілікті үкімет органдарының облигация сату арқылы жеке заңды тұлғалардан несие алуы. Бұл несие қатынастарының субъектілері:несие беруші - халық және заңды ұйымдар, ал несие алушы - мемлекет және оның жергілікті органдары. Мемлекеттік несие қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді болып екі топқа бөлінеді: Қысқа мерзімді несие - қазыналық вексельдер түрінде шығарылып, 1-3 айдан кейін өтелуі керек . Ал ұзақ мерзімді несие болса, мемлекеттік облигациялар түрінде шығарылып, көп жылдар өткен соң өтеледі. Бұл мемлекеттік заемдар мемлекеттік шығындарды өтеуге, бюджет тапшылығын жоюға, инфляция кезінде айналымдағы артық ақшаны шығаруға мумкіндік береді. Сонымен қатар, бұл несие негізінен шенеулік аппарат шығындарын өтеуге, әскер ұстауға және т. с. с. өндірістік емес экономикалық және әлеуметтік қажеттерге жұмсалады.

Халықаралық несие - деп мерзімді белгілеу, пайыз төлеу және кері қайтару келісімімен тауар валюта ресурстарын беруге байланысты халықаралық эконмикалық қатынастар аясындағы қарыз капиталының қозғалысын айтамыз.

Әлемдік шаруашылық қатынастардың интернационалдануына, халықаралық еңбек бөлінісіне және ғылыми - техникалық прогрестің жетістіктерін бірге пайдалануға байланысты халықаралық несиенің жылма - жыл масштабы ұлғаюда. Халықаралық несиелік қарым-қатынастарда халықаралық несие валюталық ұйымдар үлкен орын алады. Мысалыға алсақ олар: Еуразиялық даму банкі, халықаралық валюталық қор, халықаралық даму және қайта құру банкі, Европалық даму және қайта құру банкі және т. б.

Халықаралық несиелік қарым-қатынастарда несие алушыны «донор» деп, ал қарыз берушіні «реципиент» деп атайды.

Консорциалдық несие - бұл бірнеше банк бірігіп үлкен көлемде несие беруі. Консорциалдық несиеде қатысушы банктердің біреуі басқарушы ретінде жүреді. Басқарушы банк несие пайызынан басқа қосымша сыйақы алады.

Консорциалдық несие бірнеше құжаттармен бекітіледі:

Консорциалдық келісімшарт - бұл құжатта банктердің несие беру үшін бірігу мақсаты, банк қатысушыларының саны,

олардың әрқайсысы алатын сыйақы және т. с. с. мәліметтер көрсетіледі.

2. Несиелік келісімшарт.

3. Кепілдеме туралы келісмшарт - бұл құжатта кепілдеменің аталуы, оның орналасқан жері, нарықтық бағасы, кепілдеменің иесі туралы және т. б. мәліметтер көрсетіледі.

Бұл несие мерзіміне байланысты келесі түрлерге бөлінеді:

▪ Қысқа мерзімді - мерзімі 1 жылға дейін

▪ Орта мерзімді - мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін

▪ Ұзақ мерзімді - 5 жылдан жоғары

Қорыта келе, дегенмен әлемдік банктік іс - тәжірибеде несиенің басқа да көптеген түрлері кездеседі. Мысалы, ұлттық және шетел валютасымен берілетін несие, жеке және заңды тұлғаларға берілетін несие және т. б.

1. 3. Несиенің қызметтері және оның экономикадағы маңызы

Әрбір экономикалық категорияның мәні оның атқаратын қызметінен көрінеді. Ал оның әрбір қызметі басқа категориялардан өзгешелігін анықтайтын маңызын сипаттайды.

Айырбас процесінде уақытша бөлініп шыққан құнды кейін өзінің алғашқы иесіне өсім ақымен қайтарып беру келісімі бойынша несие беруші мен қарыз алушының арасында несие қатынастары пайда болады. Бұл қайта бөлу - несиенің алғашқы қызметі болып табылады. Несиенің қайта бөлу қызметіне құнды бөлу қасиеті тән.

Ол аймақтық, салалық, шаруашылық нышандарына байланысты: аймақтыаралық, салалыаралық және шаруашылықаралық түрлерге бөлінеді. Несие қатынастары тұратын орнына қарамай, адамдар мен әртүрлі ұйымдар арасында туындаса, онда ол құн аймақтыаралық қайта бөлу болып есептеледі. Егер салалық банктен несие алынса, онда ол салалық қайта бөлу , ал егер несие беруші экономиканың бір саласында болып, қарызгер кәсіпорын басқа салада болса, онда ол салалыаралық қайта бөлу болады. Несиені шаруашылықаралық қайта бөлу - бір кәсіпорын деңгейінде жүргізілмейді, ол тек екі шаруашылық субъектісі арасында уақытша бос ақша қаражатын несие көзі ретінде пайдаланғанда туындайды.

Қайта бөлуді несие ресурстарын пайдаланушы субъектілердің әртүрлі деңгейіне байланысты да қарауға болады. Мысалы, несие қатынастарының субъектісі ретінде кәсіпорын деңгейінде құнның қайталама айналымы және айналымы шеңберінде ақша қаражаты мен тауарлы-материалдық құндылықтар қайта бөлінеді.

Несиенің қайта бөлу қызметінің бірсыпыра айрықша белгілері бар:

● несиенің қатысуымен қоғамның тек бір жылда өндірген материалдық игіліктерінің, өндіріс құрал-жабдықтары мен тұтыну заттарының құны, яғни ұлттық жалпы өнім ғана қайта бөлінбей, сонымен бірге бұрынғы жылдары өндірілген өндірістік құрал-жабдықтар мен тұтыну заттарының құны қайта бөлінеді;

● несиенің қатысуымен тек ұлттық жалпы өнім ғана емес, сонымен бірге ұлттық табыс, қоғамның барлық ұлттық байлығы қайта бөлінуі мүмкін;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.