Судың сапасы және оны жақсарту, жергілікті жердегі ағымды сумен қамтамасыз ету және оны пайдалану

Мазмұны

Кіріспе

1. Қазақстанның су ресурстары
2. Су қорын халық шаруашылығында пайдалану
3. Суды ауыр металл иондарынан тазалау

Қорытынды

Әдебиеттер тізімі

Мектеп партасынан біз су бір атом сутегі мен екі атом оттегінің қосындысынан тұратынын білеміз. Өзінің қарапайым құрылымына қарамастан су ғылымға әлі күнге дейін неше қилы жұмбақтар ұсынып келе жатқан зат. Ғылым мүмкіндігінің күннен күнге өсіп бара жатқанына қарамастан бұл жұмбақтардың бірінен бірінің шешуі қиын екенін мойындайды ғалымдар. Яғни судың бойында ашылмаған сыры әлі мол. Мысалы, ғылымда бүгінде атомдық салмағы үш түрлі оттегі кездесіп отыр екен – жеңіл, ауыр және асатауыр оттегі. Атомдық салмағына қарай табиғатта сутегінің де үш түрінің кездесіп отырғаны белгілі. Осылардың қосындысына қарай дүниедегі су да қазір жеңңіл, орта, ауыр, аса ауыр салмақты боп төртке бөлінеді екен.
Су – тіршілік тірегі. Бір жасқа дейінгі нәресте денесінің 80-85 проценті судан тұрады екен. Өс екеле бұл көлем кеми береді -18 жасында денедегі су құрамы 65-70 процентке кемиді. Яғни, салмағы 70 килограмм адам бойында 45-50 килограмм су болады. Сүйек пен шеміршектің 25-30, бұлшық ет, өкпе, бауыр, бүйректің 70-80, қанның 90, сілекейдің 99,5, көздің шыныға ұқсас алдыңғы қабатының 99, тістің 0,2 проценті су.
Суда тіршщілікке нәр болар қорек жоқ. Алайда олтірі организмнің негізгі бір бөлегі. Суда бойға керек заттарды ерітіп, тамырлар арқылы дененің алыс түпкірлеріне дейін жеткізіп тұратын қасиет бар. Денедегі бірде бір зат айналымы судың қатынасынсыз жүрмек емес.
Адам – бойындағы судың азайып бара жатқанын тез сезгіш тіршілік иесі. Егер екі процентін жоғалтса – қаталайды. 6-8 проценті жетпесе – көзі қарауытып, басы айналады, 10 процентінен айырылса есінен айырылып, дүниенің бәрі оған су болып көрінер еді. Адам бойындағы судың 12 проценті жетпесе, ажалдан қашып құтылу жоқ.
Адам аштыққа отыз күн шыдаса, шөлге үш-ақ күнге ғана шыдайды.

Әдебиеттер тізімі:
1.К65.9(2)28
Ү72. Үкішев Е. М. Мұқаұлы С. «Табиғатты пайдалану және қоршаған ортаны қорғау»: Оқулық – Алматы: Экономика, 2006-480 бет.
2. Н262
Ж88. Жүнісов Д. «Сулы, нулы Жетісу». – Алматы: «Арыс» баспасы, 2006. – 232 бет 16 бет суретті жапсырма.
3. 20.1
И83 Исабаев Қ. «Көгілдір қазына»/ Исабаев Қ. – Алматы: Қайнар, 1978-117бет 0-13 тиын.
4. К20
Б14. Баешев А. «Экология таза су проблемалары.» Оқулық – Алматы: Дәнекер, 2003. – 224 бет.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

Геодезия, жерге орналастыру жане кадастр кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Судың сапасы және оны жақсарту, жергілікті жердегі ағымды сумен
қамтамасыз ету және оны пайдалану.

Мазмұны

Кіріспе
1. Қазақстанның су ресурстары
2. Су қорын халық шаруашылығында пайдалану
3. Суды ауыр металл иондарынан тазалау
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Мектеп партасынан біз су бір атом сутегі мен екі атом оттегінің
қосындысынан тұратынын білеміз. Өзінің қарапайым құрылымына қарамастан су
ғылымға әлі күнге дейін неше қилы жұмбақтар ұсынып келе жатқан зат. Ғылым
мүмкіндігінің күннен күнге өсіп бара жатқанына қарамастан бұл жұмбақтардың
бірінен бірінің шешуі қиын екенін мойындайды ғалымдар. Яғни судың бойында
ашылмаған сыры әлі мол. Мысалы, ғылымда бүгінде атомдық салмағы үш түрлі
оттегі кездесіп отыр екен – жеңіл, ауыр және асатауыр оттегі. Атомдық
салмағына қарай табиғатта сутегінің де үш түрінің кездесіп отырғаны
белгілі. Осылардың қосындысына қарай дүниедегі су да қазір жеңңіл, орта,
ауыр, аса ауыр салмақты боп төртке бөлінеді екен.
Су – тіршілік тірегі. Бір жасқа дейінгі нәресте денесінің 80-85
проценті судан тұрады екен. Өс екеле бұл көлем кеми береді -18 жасында
денедегі су құрамы 65-70 процентке кемиді. Яғни, салмағы 70 килограмм адам
бойында 45-50 килограмм су болады. Сүйек пен шеміршектің 25-30, бұлшық ет,
өкпе, бауыр, бүйректің 70-80, қанның 90, сілекейдің 99,5, көздің шыныға
ұқсас алдыңғы қабатының 99, тістің 0,2 проценті су.
Суда тіршщілікке нәр болар қорек жоқ. Алайда олтірі организмнің негізгі
бір бөлегі. Суда бойға керек заттарды ерітіп, тамырлар арқылы дененің алыс
түпкірлеріне дейін жеткізіп тұратын қасиет бар. Денедегі бірде бір зат
айналымы судың қатынасынсыз жүрмек емес.
Адам – бойындағы судың азайып бара жатқанын тез сезгіш тіршілік иесі.
Егер екі процентін жоғалтса – қаталайды. 6-8 проценті жетпесе – көзі
қарауытып, басы айналады, 10 процентінен айырылса есінен айырылып, дүниенің
бәрі оған су болып көрінер еді. Адам бойындағы судың 12 проценті жетпесе,
ажалдан қашып құтылу жоқ.
Адам аштыққа отыз күн шыдаса, шөлге үш-ақ күнге ғана шыдайды.
1.Қазақстанның су ресурстары

Қазіргі заманда коммуналдық, өндірістік және ауыл шаруашылық
салаларында суды пайдалану мен тұтынудың қажеттілігі орасан артып отыр. Жер
бетіндегі халық тұтынатын барлық судың 22 пайызы тек тұрмыстық
қажеттіліктерге жұмсалады екен.Орта есеппен алғанда дүниедегі әр адам
күніне 150 литр суды пайдаланады. Бұл толтырылған екі ванна суға тең.
Су ресурсы - халықтың таусылмайтын өмірлік қазынасы. Егер оны есеппен,
ұқыпты әрі үнемдіпайдаланып отырсақ, жауын-шашын, қар, т.б. жер үсті, жер
асты суларымен қайта толығып, толысып отырады. Алайда бұл тепе-теңдік
бұзылған жағдайда бүгінгі кейбір елдердегі, ммлекеттердегі сияқты су
тапшылығы туындайды. Өндірісі өркендеген алдыңғы қатарлы елдердегі заводтар
мен электр станциялары суды өт екөп пайдаланады. Мысалы, Америка Құрама
Штаттарында бір автомашинаны жасап шығару үшін шамамен 38 мың литр су
жұмсалса, Канадада 180 мың литр жұмсалады. Бұл бір тонна газет қағазын
өндіруге кететін су көлеміммен бірдей. Британияда барлық пайдаланылатын
судың 76 пайызы өндіріске жұмсалады, оның көбін жылу электр станциялары
(ТЭС) пайдаланады. Олардың жұмысына күніне 13600 млн. литр су кетеді.
Жер бетіндегі барлық судың 97 пайызы мұхиттарда жинақталғанг, алайда
олардың көбі тұзды болғандықтан пайдалануға жарамайды. Тау шыңдарындағы
мәңгі қар, мұздықтар барлық судың 2 пайызын, жер сты сулары – 0,6 пайызды,
ал өзен, көл сулары небары 0,02 пайызды ғана құрайды. Атмосферадағы
судың булары бар болғаны 0,001 пайыз ғана, алайда барлық жауын-шашынның
негізін құрайтын осы су булары. Жыл сайын шамамен жер бетіне 113000 млрд.
м3 жаңбыр, қар жауады. Егер жауын-шашын барлқ жерде бірдей, теңдей болса,
бұл мөлшердегі ылғал жер бетіне артығымен жетер еді. Алайда жердің орасан
үлкен аймақтарында судың, ылғалдың жетіспеуінен құрғақшылық, қуаңшылық орын
алған.
Соңғы жылдары қоршаған ортаны қорғауға, сондай-ақ судың тазалығына көп
көңіл бөліне бастады, әсіресе ағын сулардың химиялық қоспалардан таза
болуы, завод фабрикалардың зиянды қалдықтарының өзен, көлдерге тасталмауы
жиі қадағаланатын болды.
Адамдар әлі суды үнемді пайдалануға жөнді мән бермей келеді. Мысалы,
бау-бақшаларға су шашатын көпшілік су тозаңдату (распрыскиватель) құралдары
сағатына 1000 литр су жұмсайды екен. Бұл төрт адамнан тұратын отбасның бір
тәулік бойы пайдаланатын суымен пара-пар. Сондықтан көп елдерде бау-
бақшаларды суғару жұмысын билік орындары қадағалап отырады.
Су тапшылығын көріп отырған аймақтарға суы мол өңірлерден су тарту
жолдары да пайдаланылады. Алайда бұл тым қымбатқа түседі. Россия мен
Қазақстан мемлекеттерінің арасында жаалған осындай бір жоба ондаған жылдар
бойы шешім таппай келеді. Бұл жобада Сібірдің мол сулы өзендерінен канал
арқылы Қазақстанның оңтүстік өңіріне су жеткізу жоспарланған болатын.
Қазақстанның жер үсті сулары орташа сулы жылдары 100,5 км3-ге тең
болса, оның 56,5 км3-ғана республика аумағындағы су қорларынан құралады. Ал
қалған 44,0 км3 су қоры шекаралас мемлекттерден келеді: Қытайдан – 18,9,
Өзбекстаннан – 14,6, Россиядан – 7,5, Қырғыстаннан – 3,0 км3 су қоры
алынады. Соңғы 30-35 жыл аясында Қазақстандағы өзендердің су қоры,
негізінен сырт елдерден ағып келетін трансшекаралық сулардың азаюынан 25
км3-ге кеміген. Қытай жағының шақыруымен 2004 жылғы маусым айының 26-30-ы
аралығында Үрімші қаласында трансшекаралық өзендерді пайдалану мен қорғауға
байланысты Қазақстан-Қытай біріккен комиссия сарапшыларының жұмысшы тобының
мәжілісі өтті.
Қазақстанға сырт елдерге шығатын суларға байланысты және су қоймалары
мен өзендердің суын тиімді, үнемді пайдаланбаудың салдарынан жыл сайын 58
км3 су қоры ысырап болады. Сондықтан жыл сайын республикадағы
пайдаланылатын жер үсті су қорының мөлшері 43,5 км3 шамасында болады.
Соңғы он жылдан аса уақыт аралығында су шаруашылығының жеткілікті
қаржыландырмауынан туындаған экономикалық қиыншылықтардың кесірінен бұрынғы
су шаруашылығының жүйелі инфраструктурасы бұзылып, республикадағы суармалы
жер көлемі 1 млн. гектарға дейін қысқарып кетті.

2.Су қорын халық шаруашылығында пайдалану

Мемлекеттік Су Кодексінде көрсетілгендей, республикадағы барлық су
шаруашылығы мемлекеттік және жекеменшік болып екіге бөлінеді.
Қазақстанда мұнай, газ, көмір, түсті және қара металл, химиялық шикізат
қорларының молдығы оның экономикасын көркейтіп, дамытуға мүмкіндік береді.
Алайда бұл мүмкіндікті толық падалануға республикадағы су қорының
тапшылығы мен шектеулігі кедергі болуда. Осыған байланысты Қазақстандағы су
ресурстарын үнемді, ысырапсыз пайдалану проблемалары туындайды. Бұл үшін
республикадағы су қорларын пайдалануды ғылыми негізде жүзеге асырып, одан
әрі дамыту жолдарын қарстыру қажет. Ауыл шаруашылық дақылдарын суландыруға
байланысты жоспарлау, технология, техникалық жабдықтау жұмыстарын ғылыми
жетістіктерді пайдалана отырып жүргізу, су шаруашылықтары мен суару
жүйелерін жетілдіру (оптимизация), аруашылықаралық, трансшекаралық су
ресурстарын бөлісіп пайдалануды реттеу, мелиорациялық және су шаруашылығы
жүйелерін паспорттау мен экология-экономикалық бағалау, жер асты суларын
тиімді пайдалану сиқты күрделі жұмыстарды нарықтық қарым-қатынастар
жағдайында ұтымды жүргізу талаптары республиканың су шаруашылығы
қызметкерлеріне биік міндеттер жүктейді.
Жер бетіндегі халықтың жылдан-жылға көбейіп, олардың суға деген
қажеттілігінің артуы көптеген елдерде су тапшылығын тудырып отыр. Әсіресе
ауыл шаруашылығына пайдаланылатын өзен сулары жетіспей жатады. Осыған
байланысты ғалымдар ағынды суларды (сточные воды) шаруашылықта ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.