Салық жүйесін ұйымдастыру

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . .

I Салықтардың мәні және салық жүйесін ұйымдастыру.

1. 1. Салықтардың пайда болуы, экономикалық мәні және мазмұны . . .

1. 2. Салықтардың жіктелуі және элементтері . . .

1. 3. Салық жүйесін ұйымдастыру және салық механизімі . . .

II Қазақстан Республикасының салық жүйесінің реформалау кезеңдерін талдау.

2. 1. Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің қалыптасуы . . .

2. 2. Қазақстан Республикасының салық жүйесінің реформалау кезеңдері . . .

2. 3. Қазақстан Республикасындағы салықтық түсімдердің жағдайын талдау . . .

III Қазақстан Республикасының салық жүйесін жетілдіру жолдары . . .

Қорытынды . . .

Қолданылған әдебиеттер . . .

I Салықтардың мәні және салық жүйесін ұйымдастыру

Салықтардың пайда болуы, экономикалық мәні және мазмұны

Салықтар - тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлінуімен және мемлекеттің пайда болуымен, оған әскер, сот, қызметкерлер ұстауға каражаттың қажет болуынан пайда болды.

Салықтың экономикалық мәні - шаруашылық субьектілерінен, азаматтардан топтық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік қатьшастардың бір бөлігі болып табылатындығында.

Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ) белгілі мөлшерін нақтыны жарна ретінде альш қалады.

Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекетті ұстау үшін, халықтың ақшалай немесе натуралдық формада тұрақты түрде төлейтін жарналары қажет болады. Адамзаттың даму тарихында салықтың нысандары мен әдістері мемлекеттің сұранымдары мен қажеттеріне қарай бейімделіп, өзгерістерге ұшырап отырды.

Салықтар тауар-ақша қатынастарынан тыс қолданылады. Натуралды салықтардың мөлшері мен түрі нақты жергілікті жағдайларға бағынған. Мысалы: 1 адамнан 1 құлдыз терісі немесе 10 пут тұз және т. б. алынған. Тауар-ақша қатынастарының нығаюымен натуралды салықтың рөлі айтарлықтай азайды. Дегенмен, олар соңғы уақытқа дейін пайдаланылды (1953 жылға дейін жүн, жұмыртқа, сүт, май өткізген) .

Егер екі мемлекет бір-бірімен соғыс жүргізсе, жеңген мемлекет жеңілген мемлекеггің барлық байлығын тонап алады, болмаса белгілі бір мөлшерде салық салып отырған.

Салықтарға экономикалық әдебиеттерде эр түрлі анықтама мен түсініктеме берілген. Мәселен, Салық кодексінде «Салықтар - мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайтарымсыз және өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай жарналар» деп атап көрсетілген.

Салық - занды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге асырылатын бюджетке төленетін міндетті төлем.

Салық - белгілі бір объектілерден төленетін төлем.

Салық дегеніміз - белгілі бір мерзімде жэне белгілі бір көлемде алынатын, заң бойынша царастырылган міндетті төлемдер.

Қорыта айтқанда, барлық анықтамалар бір негізді құраушы жүйе екендігін байқауға болады.

Салықты басқа да төлемдерден ажырата білуіміз керек. Себебі, салық белгілі бір объектілерден (табыс, мүлік, тауар, жер, көлік, мұра) төленеді. Сонымен қатар салықты төлеудің өзіндік бір мерзімі болады (салық кезеңі - бір күндік, он күндік, айлық, тоқсандық, жылдық) және белгілі бір көлемде немесе мөлшерде (салық ставкасы) алынады.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінде салықтардың меншікті салмағы 70 пайызын құрайды.

Салықты материалдық тұрғыдан алганда - бұл, салық төлеушінің белгілі бір мерзімде және белгіленген тәртіпте мемлекетке беретін белгілі бір ақша сомасы болып табылады (салық натуралдық тұрғыда материалдық құндылық болып саналады) .

Салықтың материалдық белгісі - салық төлеуші белгілі бір соманы мемлекетке міндетті түрде беруі болып келеді.

Материалдық салықтық қатынастар - ақшалай қатынастар, өйткені ол ақша қаржыларының салық төлеушіден мемлекеттік ақша қорларына жылжуы дегенді білдіреді.

Экономикалық категория тұргысынан қараганда салық - салық төлеушілерден мемлекетке қарай белгілі бір мөлшерде, белгілі бір мерзімде жэне белгіленген тэртіпте бір бағытгағы ақшаныі қозғалысы болып саналады.

Ал, құқықтық тұргыдан қарайтын болсақ, бұл мемлекеттік бекітілім, яғни тұлғалардың мемлекетке белгілі бір ақша сомасын беруін (төлелді) көздейтін міндеттеме.

Салық құқығы - мемлекеттің салықтық әрекеті процесінде пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.

Салық материалдық тұрғыда белгілі бір ақша сомасын (ақшалай нысанда) немесе салық төлеушілердің мемлекетке беруі тиіс белгілі бір заттардың санын (натуралдық заттай нысанда білдіреді.

Сонымен салықтардың мазмұны мынадай:

Материалдық категория жағынан - бұл белгілі бір ақша сомасы болса;
Экономикалық категория ретінде - бұл мемлекеттің табысы;
Зандық категория жағынан, әрі заң жүзінде белгіленген міндеттеме болып табылады.
Салықтың экономикалық белгілері ретінде келесі көрсетілгендерді атауға болады:
Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді бөледі:
Салық. - ақшалай нысанда төленеді;
Салық - қайтарылмайтын төлем больш табылады;
Салық - баламасыз сипатта болады;
Салық - салықты төлеген кезде меншік нысандары айқындалады;
Салық - тұрақты экономикалық қатынас туғызады.

Салық - мемлекетке тиесілі қогамдың жиынтық өнімді бөледі. Мемлекеттік аппарат мемлекетке тиесілі ақша сомасын өндірмейді. Сондықтан мемлекет жеке жэне заңды тұлғаларға салық салу арқьшы қажетті соманы өндіріп алып отырады. Мұның экономикалық сипаттамасы мемлекет салықты белгілеу жэне өндіріп алу арқылы өндірілген қоғамдық жиынтық енімнің бір бөлігін өзіне тиесілі сома ретінде айналдырып алады. Бұл жерде салық қатьшасы бөлуші сипатта болады.

Салық - ақшалай нысанда төленеді. Натуралдық нысанда төленуі де мүмкін. Мәселен, ауыл шаруашылығы саласында жиналған өнімнің бір бөлігі салық ретінде төленеді. Салық кодеқсінде салық ақшалай нысанда төленуі тиіс деп атап қөрсетілген.

Салық - қайтарылмаптын төлем болып табылады. Салықты төлеген кезде ақша тек бір бағытта ғана қозғалады, яғни салық төлеушіден мемлеқетке бағытталады. Мұның қайтарымды телемдерден (мысалы, мемлекеттік қарыз) айырмашылығы:

Біріншіден, ақша салық төлеушілерден мемлекетке қарай қозғалады;
Екіншіден, кері қайтады, яғни мемлекеттен салық төлеушілерге бағытталады (қайтарылады) .

Ал, қайтарымсыздық дегеніміз - ақшаны мерзімсіз алуды білдіреді, яғни ол соманың қашан қайтатыны белгісіз.

Салық - баламасыз сипатта болады . Салық құнның ақшалай нысанда бір бағытта қозғалысын айқындайды, төлеген салыққа қарсы тауар түрінде болса да қозғалыс жоқ. Толығырақ айтқанда, салық қандай да бір тауарға, немесе мемлекеттік қызметке төлем болып есептелмейді, яғни ақшаның өтеусіз алынуын көрсетеді. Сондықтан салық - баламасыз төлем болып табылады.

Салықты төлеген кезде меншік нысандары айцындалады . Салықты төлеген кезде меншік нысандары ақша қаражаттарына, немесе материалдық құндылықтарда жеқе меншіктен мемлекеттік меншікке өтеді (ауысады) . Анығын айтқанда, салық салу мемлекетке тиесілі меншіктерді иеліктен шығарады, ал меншік иелері арасындағы туындайтын салық қатынастарында мемлекет жеке меншіктен мемлекеттік меншікке салық төлемдерінде меншік құқықтарын өзгерте алады.

Салық - тұрақты экономикалық қатынас туғызады. Салықты белгілеуде тұрақты салық қатынастары пайда болады. Түрақтылықты мынадан байқауға болады, яғни салық жеке түрде емес, нормативті қүқықтық актілермен белгіленеді. Мәселен, бір түлғаның нақты салық салу объектісі бар болса, ол салық мін-деттемелерін орындаушы болып табылады.

Салық қатынастарының түрақтылығы салық төлеу арқылы жүйелі төлемдерге алып бармауы тиіс. Кейбір салықтарда салық төлеушілер үшін салық төлеу жеке төлемдік сипатта болады (мы-салы, мүлік салығын жеке азаматтар жьшына бір рет төлейді) не-месе кейде кенеттен салық төлеу сипаты пайда болады (мәселен, ойламаған жерден жасаған жұмысына жалақы алады) .

Азаматтардың мүлік салығын төлеген кезде, оның салық қатынастары қысқартылмайды, қайта салық төлеушілердің ағымдағы кезеңде төлеген салықтарымен қоса, келесі салық кезеңдерінде де салық төлеуге мшдетті болады. Бұл процесс салық төлеушілердің меншік иесі ретінде құқынан айырылғанға дейін жалғасын таба береді.

Сонымен қатар салықтың құқықтың бірнеше белгілері бар, атап айтқанда:

салықты - мемлекет немесе уәкілдік берілген мемлекеттікорган белгілейді;
салық - құқықтық нысанда жүзеге асады;
салық - мемлекеттің бір жақты белгіленімі болып табылады;
салықты белгілеу арқылы салық міндеттемесі туындайды;
салық - мэжбүрлеме сипатта болады;
салық -төлеу арқылы ақшаны алу күдіктік сипатта жүзегеасырылады.

Салықтың осы қүдықтық белгілеріне кеңірек тоқталып өтейік.

1. Салықты тек мемлекет қана белгілейді.

Мемлекеттік органның ешбірі салықты бекітуге жэне енгізуге құқы жоқ.

Салық - бұл мемлекеттің белгіленімі болып саналады.

Салық - осы белгісі арқылы басқа да міндетті төлемдерден ерекшеленеді.

Сондықтан көптеген мемлекетгің салық завдылықтарында салықты былайша қарастырады:

біріншіден, салықты уәкілдік берілген мемлекеттік орган ғана бекіте алады;
екіншіден, салықты белгілеу белгілі бір заң немесе нормативтік-құқықтық актілермен қатаң түрде жұзеге асырылады;
үшіншіден, осы қабалданған құқықтық акт белгілі бір тәртіпке сәйкес жүргізіледі.

2. Салық құқықтық нысанда жүзеге асады.

Мемлекет салықты бекіту жэне енгізу үшін құқықтық акт қабылдайды.

Мемлекеттің салық қызметін жүзеге асырудагы негізгі әдісі болып нормативті актілерді шығару табылады.

Салықтың құқықтық негізі ретінде - мемлекет шығарған нормативті акт қабылданады.

Салық элементтері жэне салық салудың шарттары осы құқықтық актіге сәйкес белгіленеді, өзгертіледі жэне жүзеге асырылады.

3. Салық мемлекеттің бір жақты белгіленімі болып табылады.

Салық ұлт (халық, қоғам, азамат) жэне мемлекет арасындагы еркін түрде келісілген келісімнен кейін пайда болады. Мемлекет салықты белгілеуде барлық салық төлеушілермен келісімге кел-мейді, ягни олардың белгілі бір топтарымен немесе өкілдерімен ғана келісімге келуі мүмкін. Кейбір кездерде салықтық сувернитет жүзеге асырылады.

Салықтық суверенитет (егемендік) - мемлекеттің өзінің аймагындағы кейбір салық түрлерін кез келген мөлшерде өзгертуге жэне салық салу объектілерін белгілеуге, салық саясатын жүзеге асьфуға қүқы бар.

4. Салықты белгілеу арқылы салық міндеттемесі туындайды.

Қабылданған қүқықтық акт негізінде белгіленген салық жеке жэне занды тұлғаларға салық төлеуші ретінде салық міндеттемелерін жүктейді.

Салық төлеуші тұлгалар салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге міндетті болып саналады.

Белгіленген салық заңды салық міндеттемесін туғызады.

Қазақстан Республикасының Салық кодексінде салық міндет-темесіне былайша түсініктеме берілген: "Салық төлеушінің салық заңдарына сәйкес мемлекет алдында туындатын міндеттемесі салық міндеттемесі деп танылады, оған сәйкес салық төлеуші салық органына тіркеу есебіне түруга, салық салу объектілері мен салық салуга байланысты объектілерді айцындауга, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеуге, салық есептілігін жасауга, оны белгіленген мерзімде табыс етуге, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге міндетті".

5. Салық мәжбүрлеме сипатта болады.

Салықтың мәжбүрлеме сипаты 3 кезеңде байқалады:

бірінші кезең, мемлекет салықты салық төлеушілердің еркінен тыс белгілейді және енгізеді, яғни мэжбүрлі түрде;
екінші кезең, салықты телеген кезде салық төлеуші өзінің меншігінің бір бөлігінен мэжбүрлі түрде айырылып отырады;
үшінші кезең, салық төлеуші өзінің салық міндеттемелерін орындамаған жағдайда, мемлекет бересілі соманы мәжбүрлі түрде өндіріп алады.

6 . Салық төлеу арқылы ақшаны алу қүқықтық сипатта жүзеге асырылады.

Бір жағынан алғанда, салықтарды салық төлеушілерден еркінен тыс өңдіріп алынады, ал екінші жағынан мемлекет-ті басқа да ақшалармен қамтамасыз етеді, ал бүл құқықтық не-гізде мемлекеттің меншігі болып саналады. Айта кету керек "Салық - салық төлеушшердің қүқық бүзушылықтары немесе қүқыққа қарсы тэртіпсіздіктері үшін шараларға төлем ретінде қарастырылмайды".

Салықтық жиналатын орындары:

нарықтарда;
сатушы мен сатьш алушылардан;
үй шаруашьшығъшан;
табыс көзінен, шығын статьяларынан;

Салықты реттеудің тетіктері:

салық түрлері;
салық ставкалары;
салық жеңілдіктері;
салық салу эдістері;

Салық төлеуден қашу себептері:

елеулі салық ауыртпалығы;
салық заңының айқынсыздығы;

субъектілердің саналы түрде алдын-ала салық мөлшерін төлемеуге ұмтылуы;
салық қызметін ұйымдастырудағы кемшіліктер болуы мүмкін.

Салық ауыртпалығы - салық жиналуының жалпы мөлшерінің бірлескен ұлттық өнімге қатьшас ретівде анықталатын көрсеткіш.

Салық - экономикалық мәні ретінде

Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер.

Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.

Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады. Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сұрау салуларына бейімделеді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі - ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлкеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Фрэнсис Бэкон салықтарды төлеу әрбір азаматтың қасиетті борышы деген еді.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.

Салықтарда ежелден салық жүктемесін (салық ауыртпалығын) бөлудің екі қағидаты қалыптасқан:

пайда (алынған игіліктер) қағидаты;
«қайыр көрсету» (төлем қабілеттілігі) қағидаты.

Алынған игіліктерге және төлем қабілетілігіне салық салудың қағидаттарын пайдалану салық мөлшерлемелерін белгілеуге және табыстың өсуіне қарай олардың өзгеруіне саяды.

Салықтар мемлекет қазынасына көптеп пайда әкелгенімен, сауданың тежеп қалуына әкеп соқты. Мемлекеттерге салық жүйесі мен салық салу теориясы ауадай қажет бола бастады. Осындай теорияның негізін қалаушы, шотланд экономисі Адам Смит болып есептеледі. Фома Аквинский пікіріне қарсы шыққан ол: салық құлдықтьң емес, бостандықтың белгісі деп айтты. Адам Смит салық салудың негізгі принциптерін анықтады. Оның анықтаған принциптері осы күнге дейін күшін жайған жоқ. Олар мынаған саяды:

1. Әділдік принципі (мемлекеттің қарамағында адамдар өз мүмкіндіктеріне сәйкес үкіметті асырауы қажет) .

2. Анықтық принципі (әрбір субъектің төлеген салығы нақты болу керек) .

3. Ыңғайлылық принципі (әрбір салық төлейтін адам, өзіне ыңғайлы уақытта салық төлеу қажет) .

4. Үнемдеу принципі (әрбір салынған салық, қарапайым халықтың тапқан ақшасының азғана бөлігін құрауы керек) [3. 56-58б. ] .

Салықтардың жіктелуі және элементтері.

Салықтар бірнеше белгілер бойынша жіктеледі:

Өндіріп алу тэсілі немесе салық салу объектісі бойынша: тікелей жэне жанама салық;
Тікелей салықтар: нақты жэне дербес салықтар;
Объектінің экономикалық белгілері бойынша: тұтынуға және табысқа салынатьш салықтар;
Салық көлемін анықтау тәсілі бойынша: үйлесімді, үдемелі және кемімелі салық;
Салық сомасы түсетін бюджет деңгейіне немесе салықты алатын және оған билік жасайтын органға қарай: республикалық және жергілікті салық;
Пайдалану ретіне қарай: жалпы жэне мақсатты салықтар;
Салықтарды төлеуге байланысты: заттай және ақшалай салықтар;
Салық субъектілеріне қарай: занды жэне жеке тұлғалардың салықтары;
Салықтардың қолданылу қызметтеріне орай: жай және төтенше салықтар;

10. Салықты есептеу жэне төлеу субъектісі бойынша: қызмет-ақылы және қызметақысыз салықтар;

11. Салық базасының пайда болуы жэне салықты төлеу көзіне қарай: акгивті және пассивті салық;

12. Салықтарды салық төлеушілердің арасында белуге байланысты: үлестірме жэне санды салықтар;

13. Салықтардың төленуіне қарай: түрақты жэне біржолғы салықтар.

1. Өндіріп алу тәсілі немесе салықтарды салу объектісі бойынша:

тікелей салық;
жанама салық.

Тікелей салық- тікелей табыс, немесе меншік иеленушілерден алынады. Оған жататындар: корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы, жер қрйнауын пайдаланушьшардың салықтары, элеуметтік салық, жер салығы, мүлік салығы.

Мэселен, жеке түлғалар бүгін салық төлеуші болмаса да, ол ертеңгі күні міңцетті түрде салық төлеуші болып табьшады. Себебі ол белгілі бір жұмыс атқарады, табыс табады, мүлік алады.

Жанама салыц - тауар бағасына қосылады жэне тауар сатқанда түтынушылардан өндіріп алынады. Мэселен, қосылған құн салығы, акциз салығы.

Жанама салықтардың ауыртпалығы тауарларды соңғы тұтынушы - азаматтарға түседі. Жанама салықтарда төлеу көзін мемлекеттің өзі тауар бағасына директивті тэртіппен үстеме бекі-ту жолымен қалыптастырады. Жанама салықтар - тауарлар мен қызметтердің бағасы арқылы алынады. Олар тауар бағасьш арт-тырады, өйткені тауар бағасьша немесе қызметке, тарифке үстеме түрінде қосылады жэне сатып алушы төлейді.

Жанама салықтар былайша бөлінеді:

эмбебап жанама салықтар;
жеке жанама салықтар;
қазыналық монополия;
кедендік баж.

1. Әмбебап жанама салыцтар ,

Бүл берілген жеңілдіктерді қоспағанда, барлық тауарлардан (жұмыс, қызмет) алынады. Мэселен, айналым салығы, сатып алуға салынатын салық, сатуға салынатын салық жэне қосылған қүнға сальшатын салық.

Айналым салығы (эмбебап акциз деп аталады) тауарларды өткізуді жүзеге асыратын ұйымдардан, жеке кэсіпкерлерден жалпы айналым құнынан пайыз түрінде алынады. Бүл бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін Германия және Франция мемлекеттерінде пайда болды, кейінірек элемнің көптеген мемлекеттерінде, соның ішінде КСРО-да қолданылды.

Сатып алуга салынатын салық айналымға сальшатьш салықтың түрлері болып табылады. Көтерме сауда орындарына тауарды еткізу кезіндегі айналымға салық салынады. Бұл салық түрін Ресей, АҚШ-тың көптеген штатгары, Канада провинцияларының көпшілігі, Жа-пония елдерінде қолданьш келеді. Салық салу объектісі - тауарды сонғы тұтынушыға өткізу бойьшша айналым больш саналады.

Сатуға салынатын салыц тауар багасынан белгілі бір пайыз түрінде ставка бойынша жүзеге асады.

Қазіргі кезде кең көлемде элемнің көптеген мемлекеттерінде, оның ішінде Еуропалық экономикалық одактың барлық елдерінде жэне Тәуелсіз мемлекеттер достастығы республикаларьшда косылған құнға сальшатьш салық қолданылады. Бүл жөнінде ар-найы тоқталамыз.

2. Жеке жанама салықтар.

Бұл тауардың белгілі бір түрінен алынады. Бұл салық акциз деп аталады. XX ғасырға дейін күнделікті сұраныс тауарларына акциз салынып келді.

3. Қазыналық монополиялық салықтар.

Тікелей жэне жанама салыцтардыц бірнеше ерекшеліктері бар:

біріншіден, тікелей салық төлеушілер сияқты, жанама еалыктарда заңды тұлғалар салық субъектісі ретінде салық төлеуші больш табылады. Бірақ, бұл жерде салық төлеуші больш тауарды (жұмыс, қызмет) сатушылар саналады. Тауарды тугынушы мемлекетпен салықтық қарым-қатынаста және салық төлеуші ретінде ешқандай келісімге келмейді. Тауарды тұтынушы тауарды сатушы-мен келісімге келеді, бірақ бұл салықтық қатынастар болмаса да, тауар-ақша қатынастары болыпсаналады;

екшшіден, жанама салықтарда төлем көзі ретінде - сатушының жалпы табысы, яғни өнімді өткізуден түскен түсім қарастырылады. Салық төлеушілер салықты өзінің меншікті қаражатгарынан (салық төлеушілердің меншігі ақша қаражатгарынан) төлейді.

Тікелей жэне жанама салықтардың салық салу объектілеріне және басқа да белгілеріне байланысты бірнеше айырмашылықтары бар. Атап айтқанда:

бірінші, салық объектісі мен салық бүйымына байланысты. Жанама салықтар кезінде тауарды өткізумен байланысты болады. Мәселен, қосылған қүн салығында салық объектісі ретінде нақты өткізілген тауарлар, ал салық бұйымы - өткізуден түскен түсім, немесе баламалы қосылған құн. Ал, акциз салығында салық обьектісі ретіңце - нақты өткізілген акцизделетін тауарлар, ал салық бүйымы - өткізілген акцизделетін тауарлардың қүлы немесе саны.

Ал, тікелей салықтар кезінде салық объектісі ретінде - мен-шік құқықтары (шаруашылық иеліктері, ал, салық бүііымы - ақша түріндегі мүліктер (жеке табыс салығы, элеуметтік салық), болма-са заттар (жер учаскесі, мүліктер, көлік қүралдары) ;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.