«Жартас» ЖШС
Кіріспе
3
1. «Жартас» ЖШС.ның өндірістік.шаруашылық қызметіне мінездеме 4
2. Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы
3. Кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерін талдау 20
4. Кәсіпорындағы еңбек ақы жүйесін талдау
Қорытынды 31
Қолданылған әдебиеттер тізімі 32
3
1. «Жартас» ЖШС.ның өндірістік.шаруашылық қызметіне мінездеме 4
2. Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы
3. Кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерін талдау 20
4. Кәсіпорындағы еңбек ақы жүйесін талдау
Қорытынды 31
Қолданылған әдебиеттер тізімі 32
Нарықтық жағдайда экономикалық қызметтің барлық экономикадағы негізгі буыны-бұл кәсіпорын. Міне, сондықтан да, бұл деңгейде қоғамға қажетті өнім өндіріліп, қызмет көрсетілуі тиіс. Кәсіпорын белгілі бір кәсіпкерлік ортада қызмет атқарып, оның барлық іс-әрекетіне ықпал көрсетеді. Кәсіпкерлік орта қалыптасқан экономикалық және саяси ахуалды, құқықтық, әлеуметтік-мәдени, технологиялық, географиялық ортамен, экологиялық жағдаймен, сонымен қатар институционалдық және ақпарат жүйелерін сипаттайды. Нарықтық сұранысты еске ала отырып, кәсіпорын тек өнім өндіріп қана қоймай, сонымен қатар халықты жұмыспен қамту, жаңадан жұмыс орындарын ашу, еңбекақыларын есептеу, жаңа ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін қолдана отырып, бәсекелестерінің арасынан жоғарғы сапалы өнімімен ерекшеленіп, өз орнын нарықта таба білуі қажет. Сонымен қатар, ресурстарды үнемдеп жұмсау, жоғарғы өнімді техникамен технологияны қолдану кәсіпорын қызметінде өте маңызды мәселе болып табылады. Шаруашылық ортаның динамикалық өзгеру жағдайында жаңа құрал-жабдықтар мен прогрессивті технологияларды жүйелі түрде ендіру, инновация мен ғылыми-техникалық погресс нәтижелерін қолдану арқылы кәсіпорынды басқару мен еңбектің жаңа әдістерін қолдану негізінде кәсіпорын қызметінің тиімділігін жоғарылатуға қол жеткізуге болады.
Нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорындарда негізгі өндірістік қорларды және өндіріс күштерінің тиімділігін арттыру проблемасы маңызды орында. Осы проблеманы шешу кәсіпорынның өндірістегі орны, оның қаржы жағдайы, нарықтағы бәсекелестік мүмкіндігіне байланысты. Өндірістік қорлар экономикалық категорияда еліміздің ұлттық байлығының аса маңызды бөлігін құрайды. Себебі экономикалық категорияда кәсіпорындарда өндіріс құралдары және еңбек заттары болып қызмет істеп, оның құнын ақшалай формада көрсетіп кәсіпорындардың өндірісгік қорларын құрайды. Қазіргі таңда халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайының тұрақталуы себебінен, тамақ өнеркәсібі өнімдерінінің сапасына қойылатын талаптары жоғарылауда. Кәсіпорын жоғарғы сапалы өнім өндіру үшін өндірісті жаңа технологиямен, және де соған сәйкес негізгі өндірістік қорлармен қамтамасыз етулуі қажет.
Нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорындарда негізгі өндірістік қорларды және өндіріс күштерінің тиімділігін арттыру проблемасы маңызды орында. Осы проблеманы шешу кәсіпорынның өндірістегі орны, оның қаржы жағдайы, нарықтағы бәсекелестік мүмкіндігіне байланысты. Өндірістік қорлар экономикалық категорияда еліміздің ұлттық байлығының аса маңызды бөлігін құрайды. Себебі экономикалық категорияда кәсіпорындарда өндіріс құралдары және еңбек заттары болып қызмет істеп, оның құнын ақшалай формада көрсетіп кәсіпорындардың өндірісгік қорларын құрайды. Қазіргі таңда халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайының тұрақталуы себебінен, тамақ өнеркәсібі өнімдерінінің сапасына қойылатын талаптары жоғарылауда. Кәсіпорын жоғарғы сапалы өнім өндіру үшін өндірісті жаңа технологиямен, және де соған сәйкес негізгі өндірістік қорлармен қамтамасыз етулуі қажет.
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
Экономика және менеджмент кафедрасы
Өндірістік тәжірибені өткендігі туралы
ЕСЕБІ
(Жартас ЖШС материалдары негізінде)
050506 - Экономика мамандығы
Орындаған:
_________________
(студенттің қолы)
4 курс, 06-05 тобы,
Келгенова М.К.
Кафедрадағы тәжірибе жетекшісі
_____________________
(жетекшінің қолы)
Сейфуллин Ж.Т., э.ғ.д., профессор
Кәсіпорындағы тәжірибе жетекшісі
_____________________
(жетекшінің қолы)
Алматы, 2010
Мазмұны
Бет.
Кіріспе
3
1.
Жартас ЖШС-ның өндірістік-шаруашылық қызметіне мінездеме
4
2.
Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы
3.
Кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерін талдау
20
4.
Кәсіпорындағы еңбек ақы жүйесін талдау
Қорытынды
31
Қолданылған әдебиеттер тізімі
32
Кіріспе
Нарықтық жағдайда экономикалық қызметтің барлық экономикадағы негізгі буыны-бұл кәсіпорын. Міне, сондықтан да, бұл деңгейде қоғамға қажетті өнім өндіріліп, қызмет көрсетілуі тиіс. Кәсіпорын белгілі бір кәсіпкерлік ортада қызмет атқарып, оның барлық іс-әрекетіне ықпал көрсетеді. Кәсіпкерлік орта қалыптасқан экономикалық және саяси ахуалды, құқықтық, әлеуметтік-мәдени, технологиялық, географиялық ортамен, экологиялық жағдаймен, сонымен қатар институционалдық және ақпарат жүйелерін сипаттайды. Нарықтық сұранысты еске ала отырып, кәсіпорын тек өнім өндіріп қана қоймай, сонымен қатар халықты жұмыспен қамту, жаңадан жұмыс орындарын ашу, еңбекақыларын есептеу, жаңа ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін қолдана отырып, бәсекелестерінің арасынан жоғарғы сапалы өнімімен ерекшеленіп, өз орнын нарықта таба білуі қажет. Сонымен қатар, ресурстарды үнемдеп жұмсау, жоғарғы өнімді техникамен технологияны қолдану кәсіпорын қызметінде өте маңызды мәселе болып табылады. Шаруашылық ортаның динамикалық өзгеру жағдайында жаңа құрал-жабдықтар мен прогрессивті технологияларды жүйелі түрде ендіру, инновация мен ғылыми-техникалық погресс нәтижелерін қолдану арқылы кәсіпорынды басқару мен еңбектің жаңа әдістерін қолдану негізінде кәсіпорын қызметінің тиімділігін жоғарылатуға қол жеткізуге болады.
Нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорындарда негізгі өндірістік қорларды және өндіріс күштерінің тиімділігін арттыру проблемасы маңызды орында. Осы проблеманы шешу кәсіпорынның өндірістегі орны, оның қаржы жағдайы, нарықтағы бәсекелестік мүмкіндігіне байланысты. Өндірістік қорлар экономикалық категорияда еліміздің ұлттық байлығының аса маңызды бөлігін құрайды. Себебі экономикалық категорияда кәсіпорындарда өндіріс құралдары және еңбек заттары болып қызмет істеп, оның құнын ақшалай формада көрсетіп кәсіпорындардың өндірісгік қорларын құрайды. Қазіргі таңда халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайының тұрақталуы себебінен, тамақ өнеркәсібі өнімдерінінің сапасына қойылатын талаптары жоғарылауда. Кәсіпорын жоғарғы сапалы өнім өндіру үшін өндірісті жаңа технологиямен, және де соған сәйкес негізгі өндірістік қорлармен қамтамасыз етулуі қажет.
Берілген өндірістік тәжірибе есебінің мақсаты болып кәсіпорын қызметін және ондағы шаруашылық-экономикалық қатынастар жүйесінің ерекшеліктерін анықтау болып табылады. Аталған мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілуі тиіс:
oo кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық қызметін талдау;
oo кәсіпорынның ұйымдық құрылымын талдау;
oo кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерін талдау;
oo кәсіпорындағы еңбек ақы жүйесін талдау.
Берілген жұмыс кіріспеден, негізгі төрт бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
1 Жартас ЖШС-ның өндірістік-шаруашылық қызметіне мінездеме
Жартас ЖШС Алматы қаласында Қазақстан Республикасының Министрлігімен 1991 жылдың № 4313-1910 маусымдағы жарғысымен бекітілді. Кәсіпорын негізінен өндірістік және азаматтық құрылыс үшін болат құрылымдар және химиялық және мұнай-химиялық өндіріс үшін құрал-жабдық жасау мен орнату аясында қызмет етеді.
Кәсіпорынды құру мен қызметінің басты мақсаты тұрғындардың қажеттіліктерін қанағаттандыру, шетел және отандық бәсекелестеріне орын бермейтін сапалы өнім өндіру және өткізу арқылы табыс табу. Табыс табу негізінде кәсіпорын қызметіне қатысушылардың экономикалық және әлеуметтік мүдделерін жүзеге асыру. Кәсіпорын аталған мақсатқа қол жеткізу үшін заңда тиым салынбаған мынадай негізгі қызмет түрлерін жүзеге асырады:
oo өндірістік, әкімшілік, қоғамдық орындары, жабық орындарды, жер учаскілерін және басқа да жылжымайтын мүлік объектілерін пайдалану, сату- сатып алу, жалға алу және жылжымайтын мүлікпен басқа да келісімдер жасау;
oo күрделі құрылыс үшін инжинерлік іздеулер;
oo капиталды құрылыс үшін жобалық жұмыстар;
oo құрылыс материалдарды, конструкцияларды және бұйымдарды жасап, өндіру;
oo құрылыс- монтаж жұмыстары;
oo коммерциялық, сыртқы экономикалық қызмет;
oo көтерме, бөлшек және комиссиялық сауданы ұйымдастыру;
oo транспорттық қызметті ұсыну;
oo делдалдық қызмет;
oo импорт-экспорттық қызмет;
oo құрылыс, жөндеу-құрылыс, құрастыру, қалпына келтіру жұмыстарын жүзеге асыру;
oo құрылыс материалдары мен құрылымдарды өндіріп, сату;
oo Қазақстан Республикасының заңымен тыйым салынбаған басқа да әрекеттер.
Кәсіпорын әрекетінің негізгі мақсаты болып мекемелер мен азаматтардың өнімдегі (жұмыстар мен қызметтердегі) қажеттіліктерін барынша толық әрі сапалы өтеу, келесі әрекет түрлерін жүзеге асыру барысында барынша жоғары табыс табу. Лицензиялауға жататын қызмет түрлерін жүзеге асыру үшін серіктестік лицензияны заңмен белгіленген тәртіп бойынша алуы тиіс. Серіктестік өз қызметін толық шаруашылық есеп негізінде жүзеге асырады. Өз атынан келісімшарттар жасайды, мүлікті және мүлікті емес құқықтар мен міндеттемелерге ие болады, сот орындарында даушы әрі жауап беруші болады.
Жартас ЖШС-нде қажетті құрал-жабдықтармен және саймандармен жабдықталған сапа бақылау жүйесі істейді. Құрама бірігулердің сапасын тексеру үшін қолданылатын рентген-зертхана бар, сонымен қатар пневмогидросынақтар зертханасы бар, ол қысым астында жұмыс істейтін құбырлар мен сауыттардың герметикалылығын және беріктігін тексеру үшін қолданылады.
Нарық экономика жағдайында кәсіпорынның тиімді жұмысының негізінде тұтынушылар қажеттілігі немесе нарықтық бағыт жатыр. Сондықтан да кәсіпорынның жаңа өндірістікбағдарламасын жасағанда ерекше бір бағыт ұстануы қажет. Тиімді технологияны іске қосып, өндірісті жүзеге асырғанда кәсіпорынға жоғарғы табыс әкелетін, оның таңдалған тауарлық саясаты мен стратегиясына сәйкес тұтынушылардың қажеттілігін қанағаттандыратын өнімді өндіру жоспары алға шығады.
Басқару моделін таңдауды анықтайтын факторлар ішінен келесілерді бөліп көрсету болады: кәсіпорын көлемін, өнім сипатын және олар әрекет ететін орта табиғатын. Мамандар мен қызметкерлер кәсіпорын жетекшілерін қажетті ақпаратпен қамтаматсыз ететін функционалды бөлімдерге біріккен. Басқару аппараты өндіріске өндірістік проценті кәсіпорындастыру, жөндеу және энергиямен жабдықтау, техникалық-экономикалық жоспарлау жүйелері арқылы әсер етеді. Жартас ЖШС-нің экономикалық тиімділігі кәсіпорынның тұрақты экономикалық өсуі және дамуы, өндірістік өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің артуына байланысты. Тауар өндіруінің негізгі мақсаты - әлемдік сапа деңгейіндегі жоғары бәсекеге қабілетті өнім өндіретін жоғары пайдалы кәсіпорын кәсіпорындастару болып табылады.
2 Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы
Кәсіпорындағы басқару процесін бағалау үшін оның ұйымдық құрылымын талдау қажет. Жартас ЖШС басқаруының ұйымдық құрылымы 4-суретте көрсетілген. Кәсіпорынды басқару ҚР заңнамасына және ұйымның жарғысына сәйкес жүзеге асырылады. Жоғарғы өкілетті тұлға бас директор болып табылады, оны қатысушылар кеңесі сайлайды. Жетекшілер құрамына сондай-ақ: бас бухгалтер, коммерция бойынша директордың орынбасары, өткізу бөлімі бойынша бас директор орынбасары, шаруашылық бөлім басшысы, кадр бөлімінің жетекшісі, өндіріс бойынша директордың орынбасары кіреді.
Бас директордың негізгі жұмыстарына келесілер жатады:
oo кәсіпорынның барлық жұмысын ұйымдастырады;
oo кәсіпорынның және оның еңбек ұжымының жай-күйі үшін жауапты болады;
oo басқа мекемелердің алдында кәсіпорынның өкілетті тұлғасы ретінде қызмет атқарады;
oo кәсіпорын бойынша бұйрықтар қабылдайды және қызметкерлерді жұмысқа қабылдайды және босатады;
oo қызметкерлерді әкімшілік жазалау мен марапаттау бойынша іс-шараларды ұйымдастырады.
Коммерциялық бөлімінің қызметінің негізгі сипаты келесідегідей:
oo перспективтік және жылдық жобаларды әзірлеуге жетекшілік етеді;
oo бекітілген жоспарлардың барлық құрылымдық бөлімшелерге жеткізілуін қадағалайды;
oo кәсіпорынның қаржылық сақтылығын қамтамасыз етеді.
Коммерция боойынша директордың қол астында бас бухгалтер және экономист қызмет етеді.
Бас бухгалтер келесі қызмет түрлерін орындайды:
oo кәсіпорынның және оның шаруашылық операцияларының материалдық және қаржы ресурстарының есебін жүргізеді;
oo кәсіпорынның шаруашылық-қаржылық қызмет нәтижелерін қалыптастырады;
oo еңбекақы бойынша жылдық, тоқсандық және айлық жоспарларын құрады және олардың орындалуын қадағалайды.
Бас бухгалтердің жетекшілігінде бухгалтер-кассир қызмет етеді. Оның міндетіне жалақы бойынша, өнімді өткізу бойынша операцияларды жүзеге асыру кіреді.
Экономист мекеменің барлық қызмет түрлерінің экономикалық талдауын жүргізеді және материалдық, еңбек, қаржы ресурстарын тиімді қолдану бойынша, еңбек өнімділігін арттыру бойынша, қызметтің өзіндік құнын төмендету бойынша, қаржылық қайтарымдылықты ұлғайту бойынша шараларды дайындауды қамтамасыз етеді.
Сурет 4 - Жартас ЖШС-ның ұйымдық құрылымын талдау.
Кадрлар бөлімінің міндеттеріне жұмысшы күшіне қажеттілікті жоспарлау, оларды жинақтау, таңдау, жұмысқа қабылдау, оларды оқытуды ұйымдастыру, бағалау сияқты шараларды жүзеге асыру кіреді.
Өткізу бойынша директордың орынбасарының жетекшілігінде екі бөлім қызмет етеді: сату және маркетинг бөлімі, бақылау бөлімі. Біріншісі өнім өткізу арналарын іздестіреді, оның көлемін арттыру бойынша шаралар кешенін іске асырады. Бақылау бөлімі өндірілген өнімнің толық сатылуын қадағалайды, сондай-ақ, қоймадағы дайын өнімнің сақтылығын қадағалайды. Өндірістік бөлімде үш цех бар: ремонттау цехы, металл бұйымдарын өңдеу цехы және консрукциялау цехы. Аталған цехтардың басшыларының барлығы өндірістік бөлім бойынша директордың орынбасарына бағынады.
Технологиялық үрдістің сапасы оның жаңалық енгізу қабілеттілігімен сипатталады. Ол техника-технологиялық сипаттар жағынан сондай-ақ экономикалық көрсеткіштер жүйесі тұрғысынан бағаланады. Көп қолданып жүрген техника-экономикалық және функционалдық-құндық әдістерді талдау техника мен экономикалық көрсеткіштер арасындағы тәуелділікті көрсетеді. Жоғарыда айтылып кеткендеге қарасақ, инновациялық әрекеттің маңызды кезеңі техникалық дәреже мен жаңалықтардың бір-бірімен байланысын және тәуелділігін қарастырады. Өйткені, сапа мәселесі және жаңа техниканың экономикалық тиімділігін бөлек шешу мүмкін емес. Ол үшін кәсіпорынның техникалық дәрежесін көрсететін өзіндік құн, өндіріс шығындарын анықтайтын үлгілерді, яғни баламалы варианттарды таңдау керек.
Жартас ЖШС техникалық мүмкiншiлiктерi бүгiнгi салалық ғылымдар мен техникалардың даму дәрежесiне сәйкес келетiн өндiрiстiң барлық дәстүрлi технологияларын қолданады. Олар жоғары сапа талаптарына жауап береді және өнімдерінің ассортименті де баршылық. Сонымен қатар кәсіпорын құрылуынан бастап бүгінгі таңға дейін түрлі технологияларды енгізе отырып, қызмет атқарып келеді. Кәсiпорында 125 адам өнiмдi еңбек етуде.
Кәсіпорын жабдықтаушыларына тоқталатын болсақ, қазіргі таңда оны Ресей, Малайзия, Қытай сияқты мемлекеттер ағашпен жабдықтайды. Кәсіпорын өндірісте жоғары сапалы ағаштың түрлерін (емен, қарағай, қайын) қолданады. Сонымен қатар кәсіпорын, өндірісте неміс және финдық технологиясын қолдануда.
Зауыт зертханасы шикiзаттың және өнім өндiрудiң барлық сатысында өнiмнiң сапасына бақылау жасап отырады. Өндiрiстi автоматандыру деңгейi де тұрақты дамуда. Қолданыстағы механизмдердiң 100-ден астамы күрделi жөндеуден өткiзiлдi. Осының бәрi цехтардың бiр қалыпты жұмыс iстеуiн, технологиялық процестердiң параметрлерiнің қатаң сақталуын, цехтардың бар қуатын күшейтудi, қазiргi заман технологияларын қолдануды қамтамасыз етедi.
Жартас ЖШС өз әрiптестерiне шығарылатын өнiмдi сатуда мейлiнше қолайлы жағдай жасауды өзiнiң ең маңызды мақсаты деп бiледi. Сондықтан көтерме саудагерлерiмен бiрлесе жұмыс iстеу үшiн оларға ұтымды экономикалық және ұйымдық ынталандыруларды ұсынады.
Әр бір кәсіпорын үшін өнімді өндіру мен өткізу үрдісі үздіксіз жүріп отыруы тиіс. Сондықтан кәсіпорынның уақыттағы және кеңістіктегі барлық кезеңдерін координациялау және қызметін жоспарлаудың маңызы өте зор. Болашақтағы қызметте шешім қабылдау процессі сияқты жалпы жоспарлау түрінде анықтайды. Жоспарлық шешімдерді қабылдау әрқашан ресурстарды қолданумен байланысты. Ресурсты жоспарлау мақсаты- оларды қолдану оптимизациясы. Ресурстарды жоспарлау мыналарды қарастырады, олардың шығындарының белгілеу деңгейін, бағытын және қолдану мерзімін, тұтыну уақытын, ресурстардың өзара алмасуын және т.б. талданып отырған кәсіпорынға өндірістік- шаруашылық іс-әрекеті көрініс табады, әр түрлі жоспарлар қарастырылады, оған жылдық, айлық, тоқсандық жоспарлар кіреді. Осы жоспардың бағыты жеке жоспарларға негізделген, олар: өндіріс жоспары, өзіндік құн жоспары, табыс жоспары және т.б.
Жартас ЖШС - нде 2009 жылғы деректер бойынша 125 адам жұмыс жасаған. Кәсіпорынның басқару аппараты, сондай-ақ мамандар мен жұмысшылар жоғары білікті кәсіпқой мамандармен қамтылған. Кәсіпорынның еңбек ресурстарының сапалық құрамынын 5-суреттен көруге болады.
Суретте көрсетілгендей, кәсіпорын жұмысшылары құрамында айтарлықтай өзгерістер болған, бірақ басқару персоналының саны сол күйінде қалған. Қарастырылып отырған жылдарда барлық персонал ішіндегі ең көп үлесті орта санатты мамандар алады.
Сурет 5 - Жартас ЖШС-нің персоналыының 2008-2009 жылдардағы құрылымдық өзгерісі.
Кәсіпорынның кадрлармен қамтамасыз етілу деңгейін толық талдау үшін 3-кестеге назар аударайық.
Кесте 3 - Кәсіпорынның кадрлармен қамтамасыз етілуі
1.
Көрсеткіштер
2008
2009
Ауытқуы
2.
адам
Үлес салм., %
адам
Үлес салм., %
(+,-)
%
3.
Жұмысшылардың барлығы
155
100
125
100
-30
80,6
4.
Басқару персоналы
8
5,16
8
6,40
0
100
5.
Жоғарғы санатты мамандар
11
7,09
9
7,20
-2
81,8
6.
Орта санатты мамандар
98
63,22
95
76,00
-3
96,9
7.
Мамандандырылмаған жұмысшылар
38
24,51
13
10,4
-25
72,2
Ескерту - Кесте [29] мәлімет көмегімен құрылған.
3-кесте мәліметтеріне сәйкес, жұмысшылардың ішінде басқару персоналының саны қарастырылып отырған жылдар ішінде өзгермеген. Дегенмен олардың жалпы қызметкерлер ішіндегі үлес салмағы 2008 жылы 5,16 %-ды құраса, ал 2009 жылы 6,4 %-ды құраған. Бұл негізінен жалпы жұмысшылар санының 19,4 %-ға азаюынан болып отыр. Жұмысшылардың ішінде ең көп қысқарған жұмысшылар саны мамандандырылмаған жұмысшылар санатына келіп отыр.
Жартас ЖШС-ның қаржы - экономикалық жағдайын талдау оның объективті бағасын ғана беріп қоймай, сонымен қоса экономикалық потенциалды тиімді қолдану жолдарын анықтап, тиімді басқару шешімдерін қабылдауға мүмкіндік береді.
4-кестеге келетін болсақ, бұл кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштерін көрсетеді. Өзіміз көріп отырғанымыздай, бірінші көрсеткіш бойынша әрине өнімді өткізу ол кәсіпорынның соңғы қадамы. Бұл өнімді өткізудің жұмысының эффектісі, оның цехтарының, түскен табыстың талдауының және басқа қаржы көрсеткіштерінде байқалады.
Табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші өнімді (жұмыс, қызмет) өткізуден алынатын табыс болып табылады. Ол қаржы - шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есепте қосымша құн салығы, акциздер және т.с.с. салықтар мен міндетті төлемдер, сондай-ақ қайтарылған тауарлардың құны, сату шегерімдері алынып тасталып көрсетіледі. Кестеде кәсіпорынның өнімді өткізуден түсетін табыс көлемінің жыл сайын азайып келеді. Мысалы, 2009 жылы 2007 жылға қарағанда 30031,8 мың теңгеге немесе 20,6 %-ға азайса,
Кесте 4 - Жартас ЖШС-нің технико-экономикалық көрсеткіштері
№
Негізгі көрсеткіштер
2007 жыл
2008 жыл
2009 жыл
Ауытқуы, (+;-)
Өсу қарқыны, %-бен
2009
2007
2009
2008
2008
2007
2009
2007
2009
2008
2008
2007
1.
Өндірілген өнім көлемі, мың тг.
145684,8
112652,4
115653
-30031,8
3000,6
-33032,4
79,4
102,7
77,3
2.
Өткізілген өнімнен түскен түсім, мың тг.
145684,8
112652,4
115653
-30031,8
3000,6
-33032,4
79,4
102,7
77,3
3.
Өткізілген өнімнің толық өзіндік құны, мың тг.
90589,7
91623
103022
12432,3
11399
1033,3
113,7
112,4
101,1
4.
Таза табыс, мың тг.
55095,1
21029,4
12631
-42464,1
-8398,4
-34065,7
22,9
60,0
38,1
5.
Өткізілген өнімнің 1 тг-не кеткен шығын, тиын
62,18
81,33
89,09
-35,27
26,91
19,15
143,3
109,5
130,8
6.
Өткізілген өнімнің 1 тг-сінен түскен табыс, тиын
37,82
18,67
10,91
-26,91
-7,76
-19,15
28,8
58,4
49,3
7.
Жұмысшылар саны, адам
170
155
125
-45
-30
-15
73,5
80,6
91,2
8.
1 жұмысшының еңбек өнімділігі, мың тг.
856,9
726,7
925,2
68,3
198,5
-130,2
107,9
127,3
84,8
9.
Жұмысшылардың еңбек ақы қоры, мың тг.
70380
70280
70860
480
580
-70480
100,7
100,8
99,8
10.
1 жұмысшының орташа айлық жалақысы, тг.
34500
37785
47240
12740
9455
3285
136,9
125,0
109,5
11.
Негізгі қорлардың орташа жылдық құны, мың тг.
10532,6
10734,73
11624,28
1091,68
889,55
202,13
110,3
108,3
101,9
12.
Қормен қарулану, мың тгадам
61,9
69,2
93,0
31,1
23,8
7,3
150,2
134,4
117,9
Ескерту - Кесте [29] мәлімет көмегімен құрылған.
ал 2008 жылмен салыстырғанда есепті жылы 3000,6 мың теңгеге немесе 2,7 %-ға артқан, ал 2008 жылы 2007 жылдың қатысында 33032,4 мың теңгеге немесе 22,7 %-ға азайған.
Үшінші көрсеткіш - өнімнің өзіндік құны кәсіпорын жұмысының қалай жүріп жатқанын сипаттайды. Бұл көрсеткіш арқылы кәсіпорынның қаржылық жұмысын, өндіріс жұмыстарының кеңдігін, шаруашылық субъекті деңгейін көтеруге болады. Бізде ол 2009 жылы мен 2007 жылмен салыстырғанда 12432,3 мың теңгеге, яғни 13,7%-ға артқан.
Табыстылықтың төртінші абсолютті көрсеткіші - таза табыс. Ол өнімді өткізудің қаржылық нәтижесін білдіреді және негізгі қызмет нәтижесінде өнімді өткізуден түскен табыс пен өткізілген ... жалғасы
Экономика және менеджмент кафедрасы
Өндірістік тәжірибені өткендігі туралы
ЕСЕБІ
(Жартас ЖШС материалдары негізінде)
050506 - Экономика мамандығы
Орындаған:
_________________
(студенттің қолы)
4 курс, 06-05 тобы,
Келгенова М.К.
Кафедрадағы тәжірибе жетекшісі
_____________________
(жетекшінің қолы)
Сейфуллин Ж.Т., э.ғ.д., профессор
Кәсіпорындағы тәжірибе жетекшісі
_____________________
(жетекшінің қолы)
Алматы, 2010
Мазмұны
Бет.
Кіріспе
3
1.
Жартас ЖШС-ның өндірістік-шаруашылық қызметіне мінездеме
4
2.
Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы
3.
Кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерін талдау
20
4.
Кәсіпорындағы еңбек ақы жүйесін талдау
Қорытынды
31
Қолданылған әдебиеттер тізімі
32
Кіріспе
Нарықтық жағдайда экономикалық қызметтің барлық экономикадағы негізгі буыны-бұл кәсіпорын. Міне, сондықтан да, бұл деңгейде қоғамға қажетті өнім өндіріліп, қызмет көрсетілуі тиіс. Кәсіпорын белгілі бір кәсіпкерлік ортада қызмет атқарып, оның барлық іс-әрекетіне ықпал көрсетеді. Кәсіпкерлік орта қалыптасқан экономикалық және саяси ахуалды, құқықтық, әлеуметтік-мәдени, технологиялық, географиялық ортамен, экологиялық жағдаймен, сонымен қатар институционалдық және ақпарат жүйелерін сипаттайды. Нарықтық сұранысты еске ала отырып, кәсіпорын тек өнім өндіріп қана қоймай, сонымен қатар халықты жұмыспен қамту, жаңадан жұмыс орындарын ашу, еңбекақыларын есептеу, жаңа ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін қолдана отырып, бәсекелестерінің арасынан жоғарғы сапалы өнімімен ерекшеленіп, өз орнын нарықта таба білуі қажет. Сонымен қатар, ресурстарды үнемдеп жұмсау, жоғарғы өнімді техникамен технологияны қолдану кәсіпорын қызметінде өте маңызды мәселе болып табылады. Шаруашылық ортаның динамикалық өзгеру жағдайында жаңа құрал-жабдықтар мен прогрессивті технологияларды жүйелі түрде ендіру, инновация мен ғылыми-техникалық погресс нәтижелерін қолдану арқылы кәсіпорынды басқару мен еңбектің жаңа әдістерін қолдану негізінде кәсіпорын қызметінің тиімділігін жоғарылатуға қол жеткізуге болады.
Нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорындарда негізгі өндірістік қорларды және өндіріс күштерінің тиімділігін арттыру проблемасы маңызды орында. Осы проблеманы шешу кәсіпорынның өндірістегі орны, оның қаржы жағдайы, нарықтағы бәсекелестік мүмкіндігіне байланысты. Өндірістік қорлар экономикалық категорияда еліміздің ұлттық байлығының аса маңызды бөлігін құрайды. Себебі экономикалық категорияда кәсіпорындарда өндіріс құралдары және еңбек заттары болып қызмет істеп, оның құнын ақшалай формада көрсетіп кәсіпорындардың өндірісгік қорларын құрайды. Қазіргі таңда халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайының тұрақталуы себебінен, тамақ өнеркәсібі өнімдерінінің сапасына қойылатын талаптары жоғарылауда. Кәсіпорын жоғарғы сапалы өнім өндіру үшін өндірісті жаңа технологиямен, және де соған сәйкес негізгі өндірістік қорлармен қамтамасыз етулуі қажет.
Берілген өндірістік тәжірибе есебінің мақсаты болып кәсіпорын қызметін және ондағы шаруашылық-экономикалық қатынастар жүйесінің ерекшеліктерін анықтау болып табылады. Аталған мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілуі тиіс:
oo кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық қызметін талдау;
oo кәсіпорынның ұйымдық құрылымын талдау;
oo кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерін талдау;
oo кәсіпорындағы еңбек ақы жүйесін талдау.
Берілген жұмыс кіріспеден, негізгі төрт бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
1 Жартас ЖШС-ның өндірістік-шаруашылық қызметіне мінездеме
Жартас ЖШС Алматы қаласында Қазақстан Республикасының Министрлігімен 1991 жылдың № 4313-1910 маусымдағы жарғысымен бекітілді. Кәсіпорын негізінен өндірістік және азаматтық құрылыс үшін болат құрылымдар және химиялық және мұнай-химиялық өндіріс үшін құрал-жабдық жасау мен орнату аясында қызмет етеді.
Кәсіпорынды құру мен қызметінің басты мақсаты тұрғындардың қажеттіліктерін қанағаттандыру, шетел және отандық бәсекелестеріне орын бермейтін сапалы өнім өндіру және өткізу арқылы табыс табу. Табыс табу негізінде кәсіпорын қызметіне қатысушылардың экономикалық және әлеуметтік мүдделерін жүзеге асыру. Кәсіпорын аталған мақсатқа қол жеткізу үшін заңда тиым салынбаған мынадай негізгі қызмет түрлерін жүзеге асырады:
oo өндірістік, әкімшілік, қоғамдық орындары, жабық орындарды, жер учаскілерін және басқа да жылжымайтын мүлік объектілерін пайдалану, сату- сатып алу, жалға алу және жылжымайтын мүлікпен басқа да келісімдер жасау;
oo күрделі құрылыс үшін инжинерлік іздеулер;
oo капиталды құрылыс үшін жобалық жұмыстар;
oo құрылыс материалдарды, конструкцияларды және бұйымдарды жасап, өндіру;
oo құрылыс- монтаж жұмыстары;
oo коммерциялық, сыртқы экономикалық қызмет;
oo көтерме, бөлшек және комиссиялық сауданы ұйымдастыру;
oo транспорттық қызметті ұсыну;
oo делдалдық қызмет;
oo импорт-экспорттық қызмет;
oo құрылыс, жөндеу-құрылыс, құрастыру, қалпына келтіру жұмыстарын жүзеге асыру;
oo құрылыс материалдары мен құрылымдарды өндіріп, сату;
oo Қазақстан Республикасының заңымен тыйым салынбаған басқа да әрекеттер.
Кәсіпорын әрекетінің негізгі мақсаты болып мекемелер мен азаматтардың өнімдегі (жұмыстар мен қызметтердегі) қажеттіліктерін барынша толық әрі сапалы өтеу, келесі әрекет түрлерін жүзеге асыру барысында барынша жоғары табыс табу. Лицензиялауға жататын қызмет түрлерін жүзеге асыру үшін серіктестік лицензияны заңмен белгіленген тәртіп бойынша алуы тиіс. Серіктестік өз қызметін толық шаруашылық есеп негізінде жүзеге асырады. Өз атынан келісімшарттар жасайды, мүлікті және мүлікті емес құқықтар мен міндеттемелерге ие болады, сот орындарында даушы әрі жауап беруші болады.
Жартас ЖШС-нде қажетті құрал-жабдықтармен және саймандармен жабдықталған сапа бақылау жүйесі істейді. Құрама бірігулердің сапасын тексеру үшін қолданылатын рентген-зертхана бар, сонымен қатар пневмогидросынақтар зертханасы бар, ол қысым астында жұмыс істейтін құбырлар мен сауыттардың герметикалылығын және беріктігін тексеру үшін қолданылады.
Нарық экономика жағдайында кәсіпорынның тиімді жұмысының негізінде тұтынушылар қажеттілігі немесе нарықтық бағыт жатыр. Сондықтан да кәсіпорынның жаңа өндірістікбағдарламасын жасағанда ерекше бір бағыт ұстануы қажет. Тиімді технологияны іске қосып, өндірісті жүзеге асырғанда кәсіпорынға жоғарғы табыс әкелетін, оның таңдалған тауарлық саясаты мен стратегиясына сәйкес тұтынушылардың қажеттілігін қанағаттандыратын өнімді өндіру жоспары алға шығады.
Басқару моделін таңдауды анықтайтын факторлар ішінен келесілерді бөліп көрсету болады: кәсіпорын көлемін, өнім сипатын және олар әрекет ететін орта табиғатын. Мамандар мен қызметкерлер кәсіпорын жетекшілерін қажетті ақпаратпен қамтаматсыз ететін функционалды бөлімдерге біріккен. Басқару аппараты өндіріске өндірістік проценті кәсіпорындастыру, жөндеу және энергиямен жабдықтау, техникалық-экономикалық жоспарлау жүйелері арқылы әсер етеді. Жартас ЖШС-нің экономикалық тиімділігі кәсіпорынның тұрақты экономикалық өсуі және дамуы, өндірістік өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің артуына байланысты. Тауар өндіруінің негізгі мақсаты - әлемдік сапа деңгейіндегі жоғары бәсекеге қабілетті өнім өндіретін жоғары пайдалы кәсіпорын кәсіпорындастару болып табылады.
2 Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы
Кәсіпорындағы басқару процесін бағалау үшін оның ұйымдық құрылымын талдау қажет. Жартас ЖШС басқаруының ұйымдық құрылымы 4-суретте көрсетілген. Кәсіпорынды басқару ҚР заңнамасына және ұйымның жарғысына сәйкес жүзеге асырылады. Жоғарғы өкілетті тұлға бас директор болып табылады, оны қатысушылар кеңесі сайлайды. Жетекшілер құрамына сондай-ақ: бас бухгалтер, коммерция бойынша директордың орынбасары, өткізу бөлімі бойынша бас директор орынбасары, шаруашылық бөлім басшысы, кадр бөлімінің жетекшісі, өндіріс бойынша директордың орынбасары кіреді.
Бас директордың негізгі жұмыстарына келесілер жатады:
oo кәсіпорынның барлық жұмысын ұйымдастырады;
oo кәсіпорынның және оның еңбек ұжымының жай-күйі үшін жауапты болады;
oo басқа мекемелердің алдында кәсіпорынның өкілетті тұлғасы ретінде қызмет атқарады;
oo кәсіпорын бойынша бұйрықтар қабылдайды және қызметкерлерді жұмысқа қабылдайды және босатады;
oo қызметкерлерді әкімшілік жазалау мен марапаттау бойынша іс-шараларды ұйымдастырады.
Коммерциялық бөлімінің қызметінің негізгі сипаты келесідегідей:
oo перспективтік және жылдық жобаларды әзірлеуге жетекшілік етеді;
oo бекітілген жоспарлардың барлық құрылымдық бөлімшелерге жеткізілуін қадағалайды;
oo кәсіпорынның қаржылық сақтылығын қамтамасыз етеді.
Коммерция боойынша директордың қол астында бас бухгалтер және экономист қызмет етеді.
Бас бухгалтер келесі қызмет түрлерін орындайды:
oo кәсіпорынның және оның шаруашылық операцияларының материалдық және қаржы ресурстарының есебін жүргізеді;
oo кәсіпорынның шаруашылық-қаржылық қызмет нәтижелерін қалыптастырады;
oo еңбекақы бойынша жылдық, тоқсандық және айлық жоспарларын құрады және олардың орындалуын қадағалайды.
Бас бухгалтердің жетекшілігінде бухгалтер-кассир қызмет етеді. Оның міндетіне жалақы бойынша, өнімді өткізу бойынша операцияларды жүзеге асыру кіреді.
Экономист мекеменің барлық қызмет түрлерінің экономикалық талдауын жүргізеді және материалдық, еңбек, қаржы ресурстарын тиімді қолдану бойынша, еңбек өнімділігін арттыру бойынша, қызметтің өзіндік құнын төмендету бойынша, қаржылық қайтарымдылықты ұлғайту бойынша шараларды дайындауды қамтамасыз етеді.
Сурет 4 - Жартас ЖШС-ның ұйымдық құрылымын талдау.
Кадрлар бөлімінің міндеттеріне жұмысшы күшіне қажеттілікті жоспарлау, оларды жинақтау, таңдау, жұмысқа қабылдау, оларды оқытуды ұйымдастыру, бағалау сияқты шараларды жүзеге асыру кіреді.
Өткізу бойынша директордың орынбасарының жетекшілігінде екі бөлім қызмет етеді: сату және маркетинг бөлімі, бақылау бөлімі. Біріншісі өнім өткізу арналарын іздестіреді, оның көлемін арттыру бойынша шаралар кешенін іске асырады. Бақылау бөлімі өндірілген өнімнің толық сатылуын қадағалайды, сондай-ақ, қоймадағы дайын өнімнің сақтылығын қадағалайды. Өндірістік бөлімде үш цех бар: ремонттау цехы, металл бұйымдарын өңдеу цехы және консрукциялау цехы. Аталған цехтардың басшыларының барлығы өндірістік бөлім бойынша директордың орынбасарына бағынады.
Технологиялық үрдістің сапасы оның жаңалық енгізу қабілеттілігімен сипатталады. Ол техника-технологиялық сипаттар жағынан сондай-ақ экономикалық көрсеткіштер жүйесі тұрғысынан бағаланады. Көп қолданып жүрген техника-экономикалық және функционалдық-құндық әдістерді талдау техника мен экономикалық көрсеткіштер арасындағы тәуелділікті көрсетеді. Жоғарыда айтылып кеткендеге қарасақ, инновациялық әрекеттің маңызды кезеңі техникалық дәреже мен жаңалықтардың бір-бірімен байланысын және тәуелділігін қарастырады. Өйткені, сапа мәселесі және жаңа техниканың экономикалық тиімділігін бөлек шешу мүмкін емес. Ол үшін кәсіпорынның техникалық дәрежесін көрсететін өзіндік құн, өндіріс шығындарын анықтайтын үлгілерді, яғни баламалы варианттарды таңдау керек.
Жартас ЖШС техникалық мүмкiншiлiктерi бүгiнгi салалық ғылымдар мен техникалардың даму дәрежесiне сәйкес келетiн өндiрiстiң барлық дәстүрлi технологияларын қолданады. Олар жоғары сапа талаптарына жауап береді және өнімдерінің ассортименті де баршылық. Сонымен қатар кәсіпорын құрылуынан бастап бүгінгі таңға дейін түрлі технологияларды енгізе отырып, қызмет атқарып келеді. Кәсiпорында 125 адам өнiмдi еңбек етуде.
Кәсіпорын жабдықтаушыларына тоқталатын болсақ, қазіргі таңда оны Ресей, Малайзия, Қытай сияқты мемлекеттер ағашпен жабдықтайды. Кәсіпорын өндірісте жоғары сапалы ағаштың түрлерін (емен, қарағай, қайын) қолданады. Сонымен қатар кәсіпорын, өндірісте неміс және финдық технологиясын қолдануда.
Зауыт зертханасы шикiзаттың және өнім өндiрудiң барлық сатысында өнiмнiң сапасына бақылау жасап отырады. Өндiрiстi автоматандыру деңгейi де тұрақты дамуда. Қолданыстағы механизмдердiң 100-ден астамы күрделi жөндеуден өткiзiлдi. Осының бәрi цехтардың бiр қалыпты жұмыс iстеуiн, технологиялық процестердiң параметрлерiнің қатаң сақталуын, цехтардың бар қуатын күшейтудi, қазiргi заман технологияларын қолдануды қамтамасыз етедi.
Жартас ЖШС өз әрiптестерiне шығарылатын өнiмдi сатуда мейлiнше қолайлы жағдай жасауды өзiнiң ең маңызды мақсаты деп бiледi. Сондықтан көтерме саудагерлерiмен бiрлесе жұмыс iстеу үшiн оларға ұтымды экономикалық және ұйымдық ынталандыруларды ұсынады.
Әр бір кәсіпорын үшін өнімді өндіру мен өткізу үрдісі үздіксіз жүріп отыруы тиіс. Сондықтан кәсіпорынның уақыттағы және кеңістіктегі барлық кезеңдерін координациялау және қызметін жоспарлаудың маңызы өте зор. Болашақтағы қызметте шешім қабылдау процессі сияқты жалпы жоспарлау түрінде анықтайды. Жоспарлық шешімдерді қабылдау әрқашан ресурстарды қолданумен байланысты. Ресурсты жоспарлау мақсаты- оларды қолдану оптимизациясы. Ресурстарды жоспарлау мыналарды қарастырады, олардың шығындарының белгілеу деңгейін, бағытын және қолдану мерзімін, тұтыну уақытын, ресурстардың өзара алмасуын және т.б. талданып отырған кәсіпорынға өндірістік- шаруашылық іс-әрекеті көрініс табады, әр түрлі жоспарлар қарастырылады, оған жылдық, айлық, тоқсандық жоспарлар кіреді. Осы жоспардың бағыты жеке жоспарларға негізделген, олар: өндіріс жоспары, өзіндік құн жоспары, табыс жоспары және т.б.
Жартас ЖШС - нде 2009 жылғы деректер бойынша 125 адам жұмыс жасаған. Кәсіпорынның басқару аппараты, сондай-ақ мамандар мен жұмысшылар жоғары білікті кәсіпқой мамандармен қамтылған. Кәсіпорынның еңбек ресурстарының сапалық құрамынын 5-суреттен көруге болады.
Суретте көрсетілгендей, кәсіпорын жұмысшылары құрамында айтарлықтай өзгерістер болған, бірақ басқару персоналының саны сол күйінде қалған. Қарастырылып отырған жылдарда барлық персонал ішіндегі ең көп үлесті орта санатты мамандар алады.
Сурет 5 - Жартас ЖШС-нің персоналыының 2008-2009 жылдардағы құрылымдық өзгерісі.
Кәсіпорынның кадрлармен қамтамасыз етілу деңгейін толық талдау үшін 3-кестеге назар аударайық.
Кесте 3 - Кәсіпорынның кадрлармен қамтамасыз етілуі
1.
Көрсеткіштер
2008
2009
Ауытқуы
2.
адам
Үлес салм., %
адам
Үлес салм., %
(+,-)
%
3.
Жұмысшылардың барлығы
155
100
125
100
-30
80,6
4.
Басқару персоналы
8
5,16
8
6,40
0
100
5.
Жоғарғы санатты мамандар
11
7,09
9
7,20
-2
81,8
6.
Орта санатты мамандар
98
63,22
95
76,00
-3
96,9
7.
Мамандандырылмаған жұмысшылар
38
24,51
13
10,4
-25
72,2
Ескерту - Кесте [29] мәлімет көмегімен құрылған.
3-кесте мәліметтеріне сәйкес, жұмысшылардың ішінде басқару персоналының саны қарастырылып отырған жылдар ішінде өзгермеген. Дегенмен олардың жалпы қызметкерлер ішіндегі үлес салмағы 2008 жылы 5,16 %-ды құраса, ал 2009 жылы 6,4 %-ды құраған. Бұл негізінен жалпы жұмысшылар санының 19,4 %-ға азаюынан болып отыр. Жұмысшылардың ішінде ең көп қысқарған жұмысшылар саны мамандандырылмаған жұмысшылар санатына келіп отыр.
Жартас ЖШС-ның қаржы - экономикалық жағдайын талдау оның объективті бағасын ғана беріп қоймай, сонымен қоса экономикалық потенциалды тиімді қолдану жолдарын анықтап, тиімді басқару шешімдерін қабылдауға мүмкіндік береді.
4-кестеге келетін болсақ, бұл кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштерін көрсетеді. Өзіміз көріп отырғанымыздай, бірінші көрсеткіш бойынша әрине өнімді өткізу ол кәсіпорынның соңғы қадамы. Бұл өнімді өткізудің жұмысының эффектісі, оның цехтарының, түскен табыстың талдауының және басқа қаржы көрсеткіштерінде байқалады.
Табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші өнімді (жұмыс, қызмет) өткізуден алынатын табыс болып табылады. Ол қаржы - шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есепте қосымша құн салығы, акциздер және т.с.с. салықтар мен міндетті төлемдер, сондай-ақ қайтарылған тауарлардың құны, сату шегерімдері алынып тасталып көрсетіледі. Кестеде кәсіпорынның өнімді өткізуден түсетін табыс көлемінің жыл сайын азайып келеді. Мысалы, 2009 жылы 2007 жылға қарағанда 30031,8 мың теңгеге немесе 20,6 %-ға азайса,
Кесте 4 - Жартас ЖШС-нің технико-экономикалық көрсеткіштері
№
Негізгі көрсеткіштер
2007 жыл
2008 жыл
2009 жыл
Ауытқуы, (+;-)
Өсу қарқыны, %-бен
2009
2007
2009
2008
2008
2007
2009
2007
2009
2008
2008
2007
1.
Өндірілген өнім көлемі, мың тг.
145684,8
112652,4
115653
-30031,8
3000,6
-33032,4
79,4
102,7
77,3
2.
Өткізілген өнімнен түскен түсім, мың тг.
145684,8
112652,4
115653
-30031,8
3000,6
-33032,4
79,4
102,7
77,3
3.
Өткізілген өнімнің толық өзіндік құны, мың тг.
90589,7
91623
103022
12432,3
11399
1033,3
113,7
112,4
101,1
4.
Таза табыс, мың тг.
55095,1
21029,4
12631
-42464,1
-8398,4
-34065,7
22,9
60,0
38,1
5.
Өткізілген өнімнің 1 тг-не кеткен шығын, тиын
62,18
81,33
89,09
-35,27
26,91
19,15
143,3
109,5
130,8
6.
Өткізілген өнімнің 1 тг-сінен түскен табыс, тиын
37,82
18,67
10,91
-26,91
-7,76
-19,15
28,8
58,4
49,3
7.
Жұмысшылар саны, адам
170
155
125
-45
-30
-15
73,5
80,6
91,2
8.
1 жұмысшының еңбек өнімділігі, мың тг.
856,9
726,7
925,2
68,3
198,5
-130,2
107,9
127,3
84,8
9.
Жұмысшылардың еңбек ақы қоры, мың тг.
70380
70280
70860
480
580
-70480
100,7
100,8
99,8
10.
1 жұмысшының орташа айлық жалақысы, тг.
34500
37785
47240
12740
9455
3285
136,9
125,0
109,5
11.
Негізгі қорлардың орташа жылдық құны, мың тг.
10532,6
10734,73
11624,28
1091,68
889,55
202,13
110,3
108,3
101,9
12.
Қормен қарулану, мың тгадам
61,9
69,2
93,0
31,1
23,8
7,3
150,2
134,4
117,9
Ескерту - Кесте [29] мәлімет көмегімен құрылған.
ал 2008 жылмен салыстырғанда есепті жылы 3000,6 мың теңгеге немесе 2,7 %-ға артқан, ал 2008 жылы 2007 жылдың қатысында 33032,4 мың теңгеге немесе 22,7 %-ға азайған.
Үшінші көрсеткіш - өнімнің өзіндік құны кәсіпорын жұмысының қалай жүріп жатқанын сипаттайды. Бұл көрсеткіш арқылы кәсіпорынның қаржылық жұмысын, өндіріс жұмыстарының кеңдігін, шаруашылық субъекті деңгейін көтеруге болады. Бізде ол 2009 жылы мен 2007 жылмен салыстырғанда 12432,3 мың теңгеге, яғни 13,7%-ға артқан.
Табыстылықтың төртінші абсолютті көрсеткіші - таза табыс. Ол өнімді өткізудің қаржылық нәтижесін білдіреді және негізгі қызмет нәтижесінде өнімді өткізуден түскен табыс пен өткізілген ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz