Телевизиядағы интеллектуалдық бағдарламалар
1. Кіріспе
Телевизия және көрермен.
2. Негізгі бөлім
2.1 Интеллектуалдық ойындардағы ұлттық құндылықтар.
2.2 Бағдарламаларға талдау.
2.3 Телевизиядағы интеллектуалдық ойындар.
3. Қорытынды
Телевизия және көрермен.
2. Негізгі бөлім
2.1 Интеллектуалдық ойындардағы ұлттық құндылықтар.
2.2 Бағдарламаларға талдау.
2.3 Телевизиядағы интеллектуалдық ойындар.
3. Қорытынды
Ұлттың болашағы білім мен өнерде. Тәуелсіздік туын биік ұстап, ұлттық ерекшеліктерді сіңіру арқылы жастарды тәрбиелей білсек, Қазақстанның іргетасын нығайтуға, әлем кеңістігіндегі іргелі халық болуға қол жеткіземіз. Тілімізді, салт-дәстүр, әдет-ғұрыпымызды үздіксіз насихаттап, тарихымызды зерделеу арқылы жастарда Отансүйгіштікке, ұлтжандылыққа үйретеміз. Елбасымыз айтқандай «Тәуелсіз елдің тірегі – білімді ұрпақ». Ұың блттолашағы бүгінгі жастардың қолында. Сондықтанда біз ел ертеңінің тізгінін ұстайтын кемеліне келген парасатты жастар болуымыз шарт. Бір сөзбен айтқанда, интеллегентті жастар болмауымыз – бүгінгі күнгі басты қажеттілік.
Бүгінде елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев интеллектуалды ұлт идеясын ұсынып отыр.
Бұл жобаның басты мақсаты жастарға рухани тәлім-тәрбие беру екені белгілі. Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Интеллектуалды ұлт – 2020» ұлттық жобасы үш құрамдас бөліктен тұруға тиіс деп оны талдап берді. Оның біріншісі білім беру жүйесін инновациялық даму жолына түсуді қарастырады. Дәстүрлі білім беру әдісі шәкірттерді ақпарат және біліммен мейлінше мол ауқымды қамтамасыз етуді басты орынға қою керек. Қазіргі кезде әрбір сағат сайын жаңарып жатқан ақпарат пен білімнің тасқынынан өзімізге керектіні іріктеп алу, оны ыңғайына қарай қолданысқа және мамандыққа негізу мәселесі күн тәртібінен түспеуі керек. Терең білім, кәсіби алғырлық, жоғары біліктілік ұлттық мүддеге қызмет етпесе, ел алдындағы парызды өтемейтінін ескертті. Ұлттық құндылықтарымызды қашанда жоғары қойып, мемлекеттік тілдің мәртебесін қашанда асқақтатып отыруды міндеттеді.
Түсініктеме :
Интеллект – ойлау қабілеті, ақыл, ес деген мағына береді.
Интеллектуал – ақыл-ой, рухани жағынан күшті дамыған. Отан, халық алдындағы парызын терең ойлайтын, адаигершілік туын жоғары ұстайтын, биік армандар үшін күресетін интеллектуал қаһармандар тұлғасы туды.
Бүгінде елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев интеллектуалды ұлт идеясын ұсынып отыр.
Бұл жобаның басты мақсаты жастарға рухани тәлім-тәрбие беру екені белгілі. Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Интеллектуалды ұлт – 2020» ұлттық жобасы үш құрамдас бөліктен тұруға тиіс деп оны талдап берді. Оның біріншісі білім беру жүйесін инновациялық даму жолына түсуді қарастырады. Дәстүрлі білім беру әдісі шәкірттерді ақпарат және біліммен мейлінше мол ауқымды қамтамасыз етуді басты орынға қою керек. Қазіргі кезде әрбір сағат сайын жаңарып жатқан ақпарат пен білімнің тасқынынан өзімізге керектіні іріктеп алу, оны ыңғайына қарай қолданысқа және мамандыққа негізу мәселесі күн тәртібінен түспеуі керек. Терең білім, кәсіби алғырлық, жоғары біліктілік ұлттық мүддеге қызмет етпесе, ел алдындағы парызды өтемейтінін ескертті. Ұлттық құндылықтарымызды қашанда жоғары қойып, мемлекеттік тілдің мәртебесін қашанда асқақтатып отыруды міндеттеді.
Түсініктеме :
Интеллект – ойлау қабілеті, ақыл, ес деген мағына береді.
Интеллектуал – ақыл-ой, рухани жағынан күшті дамыған. Отан, халық алдындағы парызын терең ойлайтын, адаигершілік туын жоғары ұстайтын, биік армандар үшін күресетін интеллектуал қаһармандар тұлғасы туды.
1.Байтұрсынов А.Әдебиет танытқыш/А.Байтұрсынов.Алматы: «Атамұра», 2003ж.
2.Мұқанов.С.Халық мұрасы/С.Мұқанов.Алматы: «Жазушы»,2005ж.
3.Омашев Н. Ақпарат әлемі / Н.Омашев.1 том-Алматы: Қазығұрт,2006 ж.
4.Омашев Н. Ақпарат әлемі / Н.Омашев.2 том-Алматы: Қазығұрт,2006ж.
5.Ұжымдық кітап. Қазақ журналисикасы / Ұжымдық кітап.2 том-Алматы: Таймас,2008 ж.
6.Ұжымдық кітап. Қазақ журналистикасы / Ұжымдық кітап.3 том-Алматы: Таймас,2008 ж.
7.Амандосов Т. Совет журналистикасының теориясы мен практикасы / Т.Амандосов.-Алматы: Мектеп,1978 ж.
8. Тұрсын Қ. Көгілдір экран әлемі / Қ.Тұрсын.-Алматы: Қазақ университеті, 2007 ж.
9.Цвик Л.В. Телевизионная журналистика / Л.В.Цвик. 2 том-Москва: Юнити,2009 ж.
10.Кузнецов В.Г. Телевизионная журналистика / В.Г.Кузнецов.-Москва: Московский университет,1994 ж.
11.Тұрсын Қ. Нұсқабайұлы Ж. Тележурналист анықтамалығы / Қ.Тұрсын. Ж.Нұсқабайұлы.-Алматы: Білім,2001 ж.
12.Жарықбаев Қ. Әдеп және жантану/Қ.Жарықбаев.-Алматы:Атамұра,1996 ж.
13.Барманқұлов М. Телевизия:бизнес әлде билік? / М.Барманқұлов.-Алматы: Қазақ университеті,2007 ж.
14. Әбдіжәділқызы Ж. Тікелей эфир табиғаты / Ж.Әбдіжәділқызы.-Алматы: Қазақ университеті,2003 ж.
2.Мұқанов.С.Халық мұрасы/С.Мұқанов.Алматы: «Жазушы»,2005ж.
3.Омашев Н. Ақпарат әлемі / Н.Омашев.1 том-Алматы: Қазығұрт,2006 ж.
4.Омашев Н. Ақпарат әлемі / Н.Омашев.2 том-Алматы: Қазығұрт,2006ж.
5.Ұжымдық кітап. Қазақ журналисикасы / Ұжымдық кітап.2 том-Алматы: Таймас,2008 ж.
6.Ұжымдық кітап. Қазақ журналистикасы / Ұжымдық кітап.3 том-Алматы: Таймас,2008 ж.
7.Амандосов Т. Совет журналистикасының теориясы мен практикасы / Т.Амандосов.-Алматы: Мектеп,1978 ж.
8. Тұрсын Қ. Көгілдір экран әлемі / Қ.Тұрсын.-Алматы: Қазақ университеті, 2007 ж.
9.Цвик Л.В. Телевизионная журналистика / Л.В.Цвик. 2 том-Москва: Юнити,2009 ж.
10.Кузнецов В.Г. Телевизионная журналистика / В.Г.Кузнецов.-Москва: Московский университет,1994 ж.
11.Тұрсын Қ. Нұсқабайұлы Ж. Тележурналист анықтамалығы / Қ.Тұрсын. Ж.Нұсқабайұлы.-Алматы: Білім,2001 ж.
12.Жарықбаев Қ. Әдеп және жантану/Қ.Жарықбаев.-Алматы:Атамұра,1996 ж.
13.Барманқұлов М. Телевизия:бизнес әлде билік? / М.Барманқұлов.-Алматы: Қазақ университеті,2007 ж.
14. Әбдіжәділқызы Ж. Тікелей эфир табиғаты / Ж.Әбдіжәділқызы.-Алматы: Қазақ университеті,2003 ж.
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Журналистика факультеті
Телевизия және радиожурналистика кафедрасы
Курс жұмысы
Тақырыбы:
Телевизиядағы интеллектуалдық бағдарламалар
Орындаған: Хамиденов Асқар
101-топ
Қабылдаған: Әбдіжәділқызы Жидегүл
Алматы - 2011
Мазмұны:
Жоспар ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2- 3
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 0
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
Жоспар
1. Кіріспе
Телевизия және көрермен.
2. Негізгі бөлім
2.1 Интеллектуалдық ойындардағы ұлттық құндылықтар.
2.2 Бағдарламаларға талдау.
2.3 Телевизиядағы интеллектуалдық ойындар.
3. Қорытынды
КІРІСПЕ
Ұлттың болашағы білім мен өнерде. Тәуелсіздік туын биік ұстап, ұлттық ерекшеліктерді сіңіру арқылы жастарды тәрбиелей білсек, Қазақстанның іргетасын нығайтуға, әлем кеңістігіндегі іргелі халық болуға қол жеткіземіз. Тілімізді, салт-дәстүр, әдет-ғұрыпымызды үздіксіз насихаттап, тарихымызды зерделеу арқылы жастарда Отансүйгіштікке, ұлтжандылыққа үйретеміз. Елбасымыз айтқандай Тәуелсіз елдің тірегі - білімді ұрпақ. Ұың блттолашағы бүгінгі жастардың қолында. Сондықтанда біз ел ертеңінің тізгінін ұстайтын кемеліне келген парасатты жастар болуымыз шарт. Бір сөзбен айтқанда, интеллегентті жастар болмауымыз - бүгінгі күнгі басты қажеттілік.
Бүгінде елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев интеллектуалды ұлт идеясын ұсынып отыр.
Бұл жобаның басты мақсаты жастарға рухани тәлім-тәрбие беру екені белгілі. Елбасы Н.Ә.Назарбаев Интеллектуалды ұлт - 2020 ұлттық жобасы үш құрамдас бөліктен тұруға тиіс деп оны талдап берді. Оның біріншісі білім беру жүйесін инновациялық даму жолына түсуді қарастырады. Дәстүрлі білім беру әдісі шәкірттерді ақпарат және біліммен мейлінше мол ауқымды қамтамасыз етуді басты орынға қою керек. Қазіргі кезде әрбір сағат сайын жаңарып жатқан ақпарат пен білімнің тасқынынан өзімізге керектіні іріктеп алу, оны ыңғайына қарай қолданысқа және мамандыққа негізу мәселесі күн тәртібінен түспеуі керек. Терең білім, кәсіби алғырлық, жоғары біліктілік ұлттық мүддеге қызмет етпесе, ел алдындағы парызды өтемейтінін ескертті. Ұлттық құндылықтарымызды қашанда жоғары қойып, мемлекеттік тілдің мәртебесін қашанда асқақтатып отыруды міндеттеді.
Түсініктеме :
Интеллект - ойлау қабілеті, ақыл, ес деген мағына береді.
Интеллектуал - ақыл-ой, рухани жағынан күшті дамыған. Отан, халық алдындағы парызын терең ойлайтын, адаигершілік туын жоғары ұстайтын, биік армандар үшін күресетін интеллектуал қаһармандар тұлғасы туды.
Интеллектуалды - кемеліне келген, өсіп-жетілген, парасатты адам.
Интеллектуалдық интеллектуалға қатысты. Эстетикалық тәрбиеден нәр алған адам өзінің барлық рухани, саяси, моральдық, интеллектулдық қасиеттерін байытады.
Қазіргі кезде отандық телеарналарда әр-түрлі жастардың ойлау қабілетін арттыратын интеллектуалдық бағдарламалар жарыққа шығуда. Бірақ бұл бағдарламалар көңіл көншітпейді.
Ұрпақтарға, адамға бақыт берген, құт әкелетін - білім.Көзі ашық көкірегі ояу ұрпаққа ғасырлар бойы адамдық ,азаматтық қасиеттерін,әдеп-адалдық дәстүрін сіңірген білім кені... ,-деп Жүсіп Баласағұн атамыз айтып кеткендей, біздің осыншама дамыған, орасан зор жаңалықтар мен сан қырлы құпиялардың сыры ашылған қоғамда өмір сүруіміздің негізі - білім.
Ықылым заманнан бері қаншама кезеңдерді бастан өткерген адам баласы көптеген даму сатыларынан өтті.Алғашқы техника құрылғылары пайда болып,радио желілері,соңынан теледидар дүниеге келді. Мұның барлығы адам баласының танымының, білімінің, ақыл-парасатының жеткен керемет нәтижесі.Ақыл- парасат күші - адамның ойлауына,пайымдауына, ғылым мен өнерді ұғынуына және жақсы қылық пен жаман қылықты айыруына көмектесетін күш...Шын беріле қызықтаған нәрсе ғана адамның жүрегінен орын алады.Білімді болу деген сөздің мағынасы - белгісіз нәрсені ашуға қабілетті болу деген ұғым...Білім жолына түскен жан деген адамның ақыл-ойы айқын ,ерік-жігері ,тілек- мақсаты ақиқат пен әділдік үшін талас жолында болуы шарт.Жай ләззат іздеу,кәсіпқұмарлыққа ұқсас әрекет онда болмаса керек... ,-деп айтып кеткен - әл-Фараби бабамыздың шын беріле қызықтаған нәрсе ғана адамның жүрегінен орын алады деген ойына мен түгелдей қосыламын.Көзбен көріп,экран арқылы алған мәліметтің адам санасына тез қабылдануы талассыз.Бұл ретте қазіргі таңдағы теледидардың атқарар қызметі қандай?
Теледидар- тұтас ұлттың,халықтың паспорты, ар-ожданы,оның қуанышы мен қайғысы,биіктігі мен аласалығы.Мұнда бәрі де алақанға салғандай, ешбір нәрсені көрерменнен жасыра да ,қолыңмен көлегейлеп жаба да алмайсың. Айтқан сөзің де ,тереңдігің мен таяздығың да,парасатың мен пайымың да қысқасы бәрі темір жәшіктен айқын көрініп отырады,-деп Құдайберген Тұрсын аға жазғандай,қазірде теледидар адам өмірінің тұтас бір бөлігіне айналды.Жақсылық пен жамандықтың арақатынасы,одан әрбір адам өз керегін алады.Әр елдің әлем аренасындағы орнын айқын көрсететін, идеологиялық құрал.Оның арқасында дүниенің бір шетінен екінші жағына ақпарат тарату ,қатпар-қатпар кітап ішіндегі туындыларды жанды бейнеге айналдыру мүмкіндігі туды.Осы жайында өзіміздің Жидегүл апайдың айтқан сөзі орынды сияқты: Әдеби шығарма теледидар туындысына айналғанда ғана, оған деген қызығушылық туады. Яғни,құрғақ сөзден гөрі тірі ақпарат алып,оны қабылдау тез әрі ұтымды жүзеге асары сөзсіз.Міне, бұдан байқағанымыздай, теледидардың танымдық - білім берушілік рөлінің қаншалықты маңызды екендігі.
Менің зерттеп отырған тақырыбымның негізгі мақсаты- телевизидағы интеллектулдық бағдарламалардың қаншалықты дәрежеде екендігін көрсету.
Басты нысан ретінде, еліміздің арналарында білім берушілік мәні бар бағдарлама ретінде ХХI ғасыр көшбасшысын айтып кетуге болады. Одан өзге интеллектуалдық бағдарлама жоқтың қасы.Теледидарды тамашалайтын жастар мен балалар үшін мұндай бағдарламаларды көбейту қажет.Экранды көбірек тамашалайтын бұл аудитория теледидардан өздерін көруі керек,онымен тығыз байланыста болуы шарт.
Жас өскіндер үшін теледидар - жан-жақты зерделі болып өсуіне үлес қосар асыл қасиеттер берудің мектебі.Ұлы педагог В.А.Сухомлинский: Балалық шақ - күн сайын айналада болып жатқан оқиғаны,құбылысты сол қалпында немесе жаңаша қабылдау.Туған жерді,Отанды тану осы қабылдаудан өріс алады деген.Сондықтан, ұрпаққа дұрыс тәрбие беру басты қағида саналады.
Айтып кеткендей,балалар теледидарды үлкендерден көбірек тамашалайды. Одан көргендерін қайталайды,яғни еліктейді.Оқу - білімге баулу үшін алдымен оған тарту керек.
Мәселен, қазақ тілінде жоғары сынып оқушылары мен студенттерге арналған интеллетуалдық бағдарлама ашу үшін шешім қабылдап, бірнеше мектеппен және оқу орындарымен келісе отырып, зерттеу жүргізуге болар еді. Өкінішке орай,оған қазіргі тікелей эфирді жүргізетін журналистердің,соның ішіндегі журналистік білімі жоқ жүргізушілердің мойындары жар бермейді. Әйтеуір эфирге шығып , желдей есіп елге танылып,өзіне өзі риза болып айлығын алып жүрсе болғаны.Бірақ,журналистика айлық алу үшін ғана шұғылданатын кәсіп емес. Өз бойындағы керенаулық пен кертартпалықты жойып, айналадағы болып жатқан жағдайды байыптап бағалауға , оны сол күйінде көріп,көзқарас білдіруге батылы жетпеген журналист бір адым ілгері баса алмайды,және де өзінің жүріп өткен жолында жарқырап көрінетін із де қалдыра алмайды.
Шындығында, жүргізуші халықтың айнымас туысындай, кейіпкер ретінде жүректерге жол тауып,бағдарламаны тұрақты бір қажеттілікке айналдыра алуы керек.Ол үшін журналист- Өтеген Махмұт аға айтқандай,жан жақты білімді ,яғни шағын энциклопедиа болуы тиіс.Өзі айтып отырған мәселе жөнінде тереңірек білгені абзал.Оған қоса актерлік шеберлікке ие болуы керек.Кез-келген жағдайда ұтымды шешім қабылдауы қажет.
Бүгінгі теледидардан халыққа ұсынылып жүрген сан алуан,қызықты бағдарламалардың бастауы, темірқазығы - Қазақ теледидар жастар редакциясының тарихында құнды дүниелермен ерекшеленеді,- өткенді білмей , болашақты қалыптастыруға,кеткен қателік-кемшіліктерді жоюға болмайды. Сондықтан, мен алғашқы қазақ жастарына арналған инттелектуалдық - танымдық бағдарламалары жөнінде сөз қозғамақпын.
Қоғамдық өзгерістердің нағыз жаршысы бұқаралық ақпарат құралдары болғандықтан, ол қоғамдық формациямен тікелей байланысып,оның әр сатысында жаңа мазмұн,жаңа түрге ие болды.Теледидардың ойдағыдай дамып,жетілуіндегі социализмнің қосқан үлесін жоққа шығара алмаймыз.Бұл тұстағы интеллектуалдық бағдарламалардың насихаттық рөлін ерекше айтамыз.Қоғамдағы елеулі оқиғалардың бәрі де экран бетінен көрініс тапты.Жастар редакциясының студияы әдебиет пен өнердің,білім мен еңбектің қасиетін таразылаған киелі мекенге айналды.Ұлы Абай, Шоқан, Ыбырайдың ғылымның әр саласындағы еңбектеріне тоқталып, мұраларын зерттеуші ғалымдардың пікіріне сүйене отырып,олардың өмірлерінің жастар үшін ерекше үлгі тұтарлық өнеге екенін дәлелдеп,телекөрермендерге тағылым бере алды.Қазақ теледидарының тарихы - бүгінгі халыққа арналған интеллетуалдық бағдарламалардың алтын діңгегі. Интеллетуалдық бағдарламалардың жоғары білімдік деңгейі мен қоғамдық-саяси белсенділігін көрсете отырып,жастардың үлкен өмірге жолдама алуына көмектесті,олардың табиғатына сай бағыт-бағдарын анықтады.Ертеңгі ел басқарар жас азаматтардың бүгінгі дүниетанымы өмірдегі күрделі құбылыстарға деген көзқарасы,болашақ жас мамандардың арман-мақсаты, ой елегінен өткізер өлшемдері, көкейкесті ашық әңгімесі бүгін де жалғасын табуы тиіс.
Әрине, Мәкеу бірден соғылып біткен жоқ дегендей, біздің бағдарламаларының алғашқыларында техникалық жетілмеуі,таралу аймағының аздығы, мамандар тәжірибесінің жоқтығы, тағы сол сияқты көптеген кемшіліктері болды.
Халықтың көзқарасын, белсенді өмірлік бағытын қалыптастырып, тәрбиелеудегі теледидардың рөлін зерттеудің әлеуметтік және саяси мәні бар, мұндай бағдарламалардың мақсаты қашан да күрделі,арқалар жүгі ауыр. Себебі жас көрермендер-оңы мен солын жаңа аңғарып,өмірдің кілтін жаңа ғана алғандар.Олардың табиғаты еліктегіш,сенгіш.
Соның ішінде алғашқы ғылым-білімге арналған интеллетуалдық бағдарламалар: Мектеп оқушыларына арналған Ойлан, тап хабарының тұрақты кейіпкері Жұмбақбай атай мен кішкентай телекөрермендермен тығыз байланыс орнатып, оларға әр түрлі жұмбақтар жасырып шешуін күтеді. Хабардың мақсаты - балалардың ойлау қабілетін жетілдіру.Химия пәнінен екілік алған профессордың ерке баласы үйге түк болмағандай келді де, тамақ ішпек болды. О, ғажап, қасығы ыстық шайға еріп,жоқ болды да кетті. Қасық қалайы, қорғасын қоспаларынан жасалған еді.Ол қалай еріді? Тез балқығыш қоспа дегеніміз не? Міне,осындай әр түрлі сауалдарға жауап беретін Бәрін білгім келеді тележурналының да тұрақты кейіпкерлері болды.Хабардың танымдық, білімдік мақсаты басым.Профессор мен Тапқышбек жоғарыдағыдай қойылымдар арқылы уақыт машинасы ,атом бомбасы, космос жайында әңгімелер қозғайды ,түрлі тәжірибелер жасайды. Кемпірқосақ,сәуле, сағым сырларын түсіндіреді.Қазақтың ежелгі қалаларының тарихы,әлем халықтарының мәдениеті,тұрмысы осы хабарда сөз болды.Айына екі рет берілетін хабарға ғалым,жазушылар қатысты.
Бұл хабардың басты ерекшелігі ретінде, өз басым, жүргізушінің кішкентай балалармен орнатқан байланысы деп білемін. Өйткені арадағы байланыс бағдарламаны жандандыра түседі. Бұл тәсілді қазіргі Топ малыш бағдарламасындағы жүргізуші жақсы пайдалана біледі. Бұл екі бағдарлама сырттай ұқсас болғанмен, біршама ерекшеліктері де жетерлік. Бастысы аудиторияның назарын аударып,дұрыс жеткізе білген абзал. Көп сөйлей бермей,жанды көріністермен орайластырып отырған жөн. Топ малыштың білім берушілік сипаты жақсы.Тек осындай бағдарламалардың бүгінде қазақ тілінде шықпай жүргені өкінішті - ақ. Себебі, жоғарыда айтып өткен бағдарламаны менің кішкентай іні-сіңлілерім құштарлықпен тамашалайды, оларға орыс тілінде жүргізілсе де түсінуге оңай сияқты.
Ал мектеп оқушыларына танымдық , адамгершілік қасиеттерді қалыптастыратын хабарлар берілуі қажет.Бұл орайда қазақ теледидарының редакциясы саяси , көркем, мәдени,оқу-ғылыми тақырыптарды дұрыс қамтыған.
Қазақ теледидарының интеллетуалдық бағдарламалары осылайша қалыптасып даму жолына түсті. Жастар телехабарларының артықшылығы - тәрбиелік мәнінің жоғарылығы. Телехабарды ұтымды ұйымдастырудың әдіс-тәсілдерінің ойдағыдай қалыптаспауы,теледидардың техникалық жетілмеуі салдарынан алғашқы хабарлардың айтарлықтай кемшіліктері болды.
Еларна телеарнасындағы ХХI ғасыр көшбасшысы бағдарламасы жастардың болашағына, ұлттық тағдырына жанашырлық пиғылмен жасалған. Дегенмен бүгігі интеллетуалдық бағдарламалар үлесінің кешегі кеңестік кезеңдегі бағдарламалармен салыстырғанда анағұрлым аздығы алаңдатады. Ұлттық бедерді,қоғамдағы халықтың шынайы бет - бейнесін ашатын, бағдары айқын, болмыс - бітімі қазақи мінез-құлыққа сай бағдарламалардың жасалуы болашақ еншісінде болмақ.
Расында да білім беретін Отандық интеллетуалдық бағдарламалар өте аз.
Теледидардың интеллектуалдық білім берушілік функциясы туралы Телевизионная журналистика кітабында,аталмыш функцияның журналистикамен тікелей байланысы жоқ делінген. Ондағы білім беру қызметі белгілі бір адамдардың теледидар арқылы білімін жетілдіруі деп қарастырылған. Әлем телеуниверситеттерінде қаншама мықты ғалымдар, мамандар сабақ береді. Ақшалай оқытатын университеттер және онымен оқып, меңгергендерге теледидарлық экзамендерден соң диплом беретін мүмкіншілігі де жоқ емес.Теледидар қарапайым мектеп оқушыларына және басқа да оқу орындарында білім алатын жандарға аса білікті мамандардың сабағын алуға зор мүмкіндік тудырып отыр.Әрине,мықты оқытушының теледидардағы дәрісі- аудиториядағы білімсіз ұстаздан әлдеқайда артық. Экрандағы дәрісті еш қиындықсыз қалаған жерінен тоқтатып,тыныштықта отырып қайта тыңдай алайды. Үйде оқу үшін екіжақты желі орнатып алу тиімдірек болып саналады. Шәкірттерді арнаулы теледидарлық курстармен дайындаудың нәтижесі айтырлықтай мол. Оған жоғарғы оқу орнына теледидар көмегімен дайындалған талапкерлердің дәрежесі айғақ бола алады. Интеллетуалдық бағдарламалардың, әдетте, арнайы осы қызметке байланысты арналармен таралады. Оладың өзгелерден айырмашылығы-басқаларға қарағанда аталмыш арналардың жүйелілігі, яғни мектептермен, жоғарғы оқу орындарымен, колледждермен тікелей байланыста болуы.
Бүгінде спутниктік желілердің қарқынды дамуы барысында теледидар экранынан білім алу ісі қолға алынуда.
Әзірше, Қазақстанда тек білім саласына ғана қызмет ететін арналар жоқ. Қазақ телевизиясында қолға алынуы қажет мәселелердің бірі деп ойлаймын.
Талдау
Отандық арналарда ең бір ескерілмей отырған жайт, біздің елде жеке -жеке танымдық бағыттағы арналардың жоқтығына байланысты өнімдер барлық аудиторияны тең қамтамасыз ету,оның эфирдегі уақытына дейін тең бағытталуы өз дәрежесінде қарастырылмай келеді.Бұл сөзімізге мысал ретінде, әдеби танымдық, интеллетуалдық, тарихи танымдық, ғылыми ағартушылық, ұлттық музыканы насихаттау жанрындағы жобалардың отандық арналарымызда аздығын, тіпті кейде мүлдем жоқтығын, болса да эфирдегі берілетін уақытынан өгей шешенің пейілін байқауға болады,-деп жазған Ақсұңқар Ақынбабақызының пікіріне келіспеске болмайды.
ХХІ ғасыр көшбасшысы
Жоғарыда талдап өткен бағдарлама студент жастарға арналса, енді мектеп қабырғасында білім алып жүрген жасөспірімдерге арналған оқушының танымдық-зияткерлік қабілетін сынайтын интелектуалдық ойын жөнінде біраз сөз қозғазақ:
Ойын мақсаты жайында:
Бағдарлама Қазақстанның түкпір-түкпірінен іріктеліп жиналған дарынды, талапты, білімпаз мектеп оқушылары арасында өткізіледі. Ойынның негізгі мақсаты: білімге жүйрік озат оқушылар арасынан шынайы жүзден жүйрік, мыңнан тұлпарын анықтау, Қазақстан жастары арасында білімге құштарлық, ізденіске, жан-жақты дамуға ұмтылыс, өзінің Отанына деген сүйіспеншілік, патриоттық сезімдеріндей ұғымдарды насихаттау, сонымен қатар бүгінгі таңдағы жас бозбалалар мен бойжеткендер қатарын ертеңгі көшбасшылар санатына енгізуге септігін тигізетін қасиеттер легін зияткерлік сайыс моделімен көгілдір экран тарапымен паш ету.
Ойын қатысушылары:
ХХІ ғасыр көшбасшысы зияткерлік сайысы өз ойындарында бірнеше жас категориясына сайысқа қатысуға мүмкіндігін береді. Осы орайдағы сұранысты қанағаттандыру үшін Жоғарғы және Төменгі лигалар қарастырылған.
Аталмыш лигалар аясында Жоғары лига ойындарында қазақстандық әрбір 10-11 сынып оқушысы өз білімін сынай алса, Төменгі лига қатарында әрбір 5-6 сынып оқушысы білімін ортаға салып, жеңімпаз атағын ала алады.
Зияткерлік сайыстың сатылары
Ойынға қатысу реті әрбір талапкер үшін іріктеу тестісінен өтуден басталады. Тесті екі түрлі мерзім кезінде өткізіледі: бірі - белгіленген уақыт аралығында аймақтық үлестірушілер көмегімен Қазақстанның барлық он төрт облысында өткізілетін іріктеу ойындары; екіншісі - Алматы қаласында апта сайын өткізілетін үздіксіз іріктеу ойындары.
Жолы болған және үздік білім көрсеткен сайыскер бір маусым ішінде төрт ойын сатысынан өте алады. Олар: апталық ойын, айлық ойын, маусымдық ойын және ақтық жылдық ойын. Бір ай көлемінде үш апталық ойын өткізіледі. Әр апталық ойында алты сайыскер ойынға қатысады. Апталық ойында алға суырылып шыққан екі ойыншы айлық ойынға ... жалғасы
Журналистика факультеті
Телевизия және радиожурналистика кафедрасы
Курс жұмысы
Тақырыбы:
Телевизиядағы интеллектуалдық бағдарламалар
Орындаған: Хамиденов Асқар
101-топ
Қабылдаған: Әбдіжәділқызы Жидегүл
Алматы - 2011
Мазмұны:
Жоспар ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2- 3
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 0
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
Жоспар
1. Кіріспе
Телевизия және көрермен.
2. Негізгі бөлім
2.1 Интеллектуалдық ойындардағы ұлттық құндылықтар.
2.2 Бағдарламаларға талдау.
2.3 Телевизиядағы интеллектуалдық ойындар.
3. Қорытынды
КІРІСПЕ
Ұлттың болашағы білім мен өнерде. Тәуелсіздік туын биік ұстап, ұлттық ерекшеліктерді сіңіру арқылы жастарды тәрбиелей білсек, Қазақстанның іргетасын нығайтуға, әлем кеңістігіндегі іргелі халық болуға қол жеткіземіз. Тілімізді, салт-дәстүр, әдет-ғұрыпымызды үздіксіз насихаттап, тарихымызды зерделеу арқылы жастарда Отансүйгіштікке, ұлтжандылыққа үйретеміз. Елбасымыз айтқандай Тәуелсіз елдің тірегі - білімді ұрпақ. Ұың блттолашағы бүгінгі жастардың қолында. Сондықтанда біз ел ертеңінің тізгінін ұстайтын кемеліне келген парасатты жастар болуымыз шарт. Бір сөзбен айтқанда, интеллегентті жастар болмауымыз - бүгінгі күнгі басты қажеттілік.
Бүгінде елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев интеллектуалды ұлт идеясын ұсынып отыр.
Бұл жобаның басты мақсаты жастарға рухани тәлім-тәрбие беру екені белгілі. Елбасы Н.Ә.Назарбаев Интеллектуалды ұлт - 2020 ұлттық жобасы үш құрамдас бөліктен тұруға тиіс деп оны талдап берді. Оның біріншісі білім беру жүйесін инновациялық даму жолына түсуді қарастырады. Дәстүрлі білім беру әдісі шәкірттерді ақпарат және біліммен мейлінше мол ауқымды қамтамасыз етуді басты орынға қою керек. Қазіргі кезде әрбір сағат сайын жаңарып жатқан ақпарат пен білімнің тасқынынан өзімізге керектіні іріктеп алу, оны ыңғайына қарай қолданысқа және мамандыққа негізу мәселесі күн тәртібінен түспеуі керек. Терең білім, кәсіби алғырлық, жоғары біліктілік ұлттық мүддеге қызмет етпесе, ел алдындағы парызды өтемейтінін ескертті. Ұлттық құндылықтарымызды қашанда жоғары қойып, мемлекеттік тілдің мәртебесін қашанда асқақтатып отыруды міндеттеді.
Түсініктеме :
Интеллект - ойлау қабілеті, ақыл, ес деген мағына береді.
Интеллектуал - ақыл-ой, рухани жағынан күшті дамыған. Отан, халық алдындағы парызын терең ойлайтын, адаигершілік туын жоғары ұстайтын, биік армандар үшін күресетін интеллектуал қаһармандар тұлғасы туды.
Интеллектуалды - кемеліне келген, өсіп-жетілген, парасатты адам.
Интеллектуалдық интеллектуалға қатысты. Эстетикалық тәрбиеден нәр алған адам өзінің барлық рухани, саяси, моральдық, интеллектулдық қасиеттерін байытады.
Қазіргі кезде отандық телеарналарда әр-түрлі жастардың ойлау қабілетін арттыратын интеллектуалдық бағдарламалар жарыққа шығуда. Бірақ бұл бағдарламалар көңіл көншітпейді.
Ұрпақтарға, адамға бақыт берген, құт әкелетін - білім.Көзі ашық көкірегі ояу ұрпаққа ғасырлар бойы адамдық ,азаматтық қасиеттерін,әдеп-адалдық дәстүрін сіңірген білім кені... ,-деп Жүсіп Баласағұн атамыз айтып кеткендей, біздің осыншама дамыған, орасан зор жаңалықтар мен сан қырлы құпиялардың сыры ашылған қоғамда өмір сүруіміздің негізі - білім.
Ықылым заманнан бері қаншама кезеңдерді бастан өткерген адам баласы көптеген даму сатыларынан өтті.Алғашқы техника құрылғылары пайда болып,радио желілері,соңынан теледидар дүниеге келді. Мұның барлығы адам баласының танымының, білімінің, ақыл-парасатының жеткен керемет нәтижесі.Ақыл- парасат күші - адамның ойлауына,пайымдауына, ғылым мен өнерді ұғынуына және жақсы қылық пен жаман қылықты айыруына көмектесетін күш...Шын беріле қызықтаған нәрсе ғана адамның жүрегінен орын алады.Білімді болу деген сөздің мағынасы - белгісіз нәрсені ашуға қабілетті болу деген ұғым...Білім жолына түскен жан деген адамның ақыл-ойы айқын ,ерік-жігері ,тілек- мақсаты ақиқат пен әділдік үшін талас жолында болуы шарт.Жай ләззат іздеу,кәсіпқұмарлыққа ұқсас әрекет онда болмаса керек... ,-деп айтып кеткен - әл-Фараби бабамыздың шын беріле қызықтаған нәрсе ғана адамның жүрегінен орын алады деген ойына мен түгелдей қосыламын.Көзбен көріп,экран арқылы алған мәліметтің адам санасына тез қабылдануы талассыз.Бұл ретте қазіргі таңдағы теледидардың атқарар қызметі қандай?
Теледидар- тұтас ұлттың,халықтың паспорты, ар-ожданы,оның қуанышы мен қайғысы,биіктігі мен аласалығы.Мұнда бәрі де алақанға салғандай, ешбір нәрсені көрерменнен жасыра да ,қолыңмен көлегейлеп жаба да алмайсың. Айтқан сөзің де ,тереңдігің мен таяздығың да,парасатың мен пайымың да қысқасы бәрі темір жәшіктен айқын көрініп отырады,-деп Құдайберген Тұрсын аға жазғандай,қазірде теледидар адам өмірінің тұтас бір бөлігіне айналды.Жақсылық пен жамандықтың арақатынасы,одан әрбір адам өз керегін алады.Әр елдің әлем аренасындағы орнын айқын көрсететін, идеологиялық құрал.Оның арқасында дүниенің бір шетінен екінші жағына ақпарат тарату ,қатпар-қатпар кітап ішіндегі туындыларды жанды бейнеге айналдыру мүмкіндігі туды.Осы жайында өзіміздің Жидегүл апайдың айтқан сөзі орынды сияқты: Әдеби шығарма теледидар туындысына айналғанда ғана, оған деген қызығушылық туады. Яғни,құрғақ сөзден гөрі тірі ақпарат алып,оны қабылдау тез әрі ұтымды жүзеге асары сөзсіз.Міне, бұдан байқағанымыздай, теледидардың танымдық - білім берушілік рөлінің қаншалықты маңызды екендігі.
Менің зерттеп отырған тақырыбымның негізгі мақсаты- телевизидағы интеллектулдық бағдарламалардың қаншалықты дәрежеде екендігін көрсету.
Басты нысан ретінде, еліміздің арналарында білім берушілік мәні бар бағдарлама ретінде ХХI ғасыр көшбасшысын айтып кетуге болады. Одан өзге интеллектуалдық бағдарлама жоқтың қасы.Теледидарды тамашалайтын жастар мен балалар үшін мұндай бағдарламаларды көбейту қажет.Экранды көбірек тамашалайтын бұл аудитория теледидардан өздерін көруі керек,онымен тығыз байланыста болуы шарт.
Жас өскіндер үшін теледидар - жан-жақты зерделі болып өсуіне үлес қосар асыл қасиеттер берудің мектебі.Ұлы педагог В.А.Сухомлинский: Балалық шақ - күн сайын айналада болып жатқан оқиғаны,құбылысты сол қалпында немесе жаңаша қабылдау.Туған жерді,Отанды тану осы қабылдаудан өріс алады деген.Сондықтан, ұрпаққа дұрыс тәрбие беру басты қағида саналады.
Айтып кеткендей,балалар теледидарды үлкендерден көбірек тамашалайды. Одан көргендерін қайталайды,яғни еліктейді.Оқу - білімге баулу үшін алдымен оған тарту керек.
Мәселен, қазақ тілінде жоғары сынып оқушылары мен студенттерге арналған интеллетуалдық бағдарлама ашу үшін шешім қабылдап, бірнеше мектеппен және оқу орындарымен келісе отырып, зерттеу жүргізуге болар еді. Өкінішке орай,оған қазіргі тікелей эфирді жүргізетін журналистердің,соның ішіндегі журналистік білімі жоқ жүргізушілердің мойындары жар бермейді. Әйтеуір эфирге шығып , желдей есіп елге танылып,өзіне өзі риза болып айлығын алып жүрсе болғаны.Бірақ,журналистика айлық алу үшін ғана шұғылданатын кәсіп емес. Өз бойындағы керенаулық пен кертартпалықты жойып, айналадағы болып жатқан жағдайды байыптап бағалауға , оны сол күйінде көріп,көзқарас білдіруге батылы жетпеген журналист бір адым ілгері баса алмайды,және де өзінің жүріп өткен жолында жарқырап көрінетін із де қалдыра алмайды.
Шындығында, жүргізуші халықтың айнымас туысындай, кейіпкер ретінде жүректерге жол тауып,бағдарламаны тұрақты бір қажеттілікке айналдыра алуы керек.Ол үшін журналист- Өтеген Махмұт аға айтқандай,жан жақты білімді ,яғни шағын энциклопедиа болуы тиіс.Өзі айтып отырған мәселе жөнінде тереңірек білгені абзал.Оған қоса актерлік шеберлікке ие болуы керек.Кез-келген жағдайда ұтымды шешім қабылдауы қажет.
Бүгінгі теледидардан халыққа ұсынылып жүрген сан алуан,қызықты бағдарламалардың бастауы, темірқазығы - Қазақ теледидар жастар редакциясының тарихында құнды дүниелермен ерекшеленеді,- өткенді білмей , болашақты қалыптастыруға,кеткен қателік-кемшіліктерді жоюға болмайды. Сондықтан, мен алғашқы қазақ жастарына арналған инттелектуалдық - танымдық бағдарламалары жөнінде сөз қозғамақпын.
Қоғамдық өзгерістердің нағыз жаршысы бұқаралық ақпарат құралдары болғандықтан, ол қоғамдық формациямен тікелей байланысып,оның әр сатысында жаңа мазмұн,жаңа түрге ие болды.Теледидардың ойдағыдай дамып,жетілуіндегі социализмнің қосқан үлесін жоққа шығара алмаймыз.Бұл тұстағы интеллектуалдық бағдарламалардың насихаттық рөлін ерекше айтамыз.Қоғамдағы елеулі оқиғалардың бәрі де экран бетінен көрініс тапты.Жастар редакциясының студияы әдебиет пен өнердің,білім мен еңбектің қасиетін таразылаған киелі мекенге айналды.Ұлы Абай, Шоқан, Ыбырайдың ғылымның әр саласындағы еңбектеріне тоқталып, мұраларын зерттеуші ғалымдардың пікіріне сүйене отырып,олардың өмірлерінің жастар үшін ерекше үлгі тұтарлық өнеге екенін дәлелдеп,телекөрермендерге тағылым бере алды.Қазақ теледидарының тарихы - бүгінгі халыққа арналған интеллетуалдық бағдарламалардың алтын діңгегі. Интеллетуалдық бағдарламалардың жоғары білімдік деңгейі мен қоғамдық-саяси белсенділігін көрсете отырып,жастардың үлкен өмірге жолдама алуына көмектесті,олардың табиғатына сай бағыт-бағдарын анықтады.Ертеңгі ел басқарар жас азаматтардың бүгінгі дүниетанымы өмірдегі күрделі құбылыстарға деген көзқарасы,болашақ жас мамандардың арман-мақсаты, ой елегінен өткізер өлшемдері, көкейкесті ашық әңгімесі бүгін де жалғасын табуы тиіс.
Әрине, Мәкеу бірден соғылып біткен жоқ дегендей, біздің бағдарламаларының алғашқыларында техникалық жетілмеуі,таралу аймағының аздығы, мамандар тәжірибесінің жоқтығы, тағы сол сияқты көптеген кемшіліктері болды.
Халықтың көзқарасын, белсенді өмірлік бағытын қалыптастырып, тәрбиелеудегі теледидардың рөлін зерттеудің әлеуметтік және саяси мәні бар, мұндай бағдарламалардың мақсаты қашан да күрделі,арқалар жүгі ауыр. Себебі жас көрермендер-оңы мен солын жаңа аңғарып,өмірдің кілтін жаңа ғана алғандар.Олардың табиғаты еліктегіш,сенгіш.
Соның ішінде алғашқы ғылым-білімге арналған интеллетуалдық бағдарламалар: Мектеп оқушыларына арналған Ойлан, тап хабарының тұрақты кейіпкері Жұмбақбай атай мен кішкентай телекөрермендермен тығыз байланыс орнатып, оларға әр түрлі жұмбақтар жасырып шешуін күтеді. Хабардың мақсаты - балалардың ойлау қабілетін жетілдіру.Химия пәнінен екілік алған профессордың ерке баласы үйге түк болмағандай келді де, тамақ ішпек болды. О, ғажап, қасығы ыстық шайға еріп,жоқ болды да кетті. Қасық қалайы, қорғасын қоспаларынан жасалған еді.Ол қалай еріді? Тез балқығыш қоспа дегеніміз не? Міне,осындай әр түрлі сауалдарға жауап беретін Бәрін білгім келеді тележурналының да тұрақты кейіпкерлері болды.Хабардың танымдық, білімдік мақсаты басым.Профессор мен Тапқышбек жоғарыдағыдай қойылымдар арқылы уақыт машинасы ,атом бомбасы, космос жайында әңгімелер қозғайды ,түрлі тәжірибелер жасайды. Кемпірқосақ,сәуле, сағым сырларын түсіндіреді.Қазақтың ежелгі қалаларының тарихы,әлем халықтарының мәдениеті,тұрмысы осы хабарда сөз болды.Айына екі рет берілетін хабарға ғалым,жазушылар қатысты.
Бұл хабардың басты ерекшелігі ретінде, өз басым, жүргізушінің кішкентай балалармен орнатқан байланысы деп білемін. Өйткені арадағы байланыс бағдарламаны жандандыра түседі. Бұл тәсілді қазіргі Топ малыш бағдарламасындағы жүргізуші жақсы пайдалана біледі. Бұл екі бағдарлама сырттай ұқсас болғанмен, біршама ерекшеліктері де жетерлік. Бастысы аудиторияның назарын аударып,дұрыс жеткізе білген абзал. Көп сөйлей бермей,жанды көріністермен орайластырып отырған жөн. Топ малыштың білім берушілік сипаты жақсы.Тек осындай бағдарламалардың бүгінде қазақ тілінде шықпай жүргені өкінішті - ақ. Себебі, жоғарыда айтып өткен бағдарламаны менің кішкентай іні-сіңлілерім құштарлықпен тамашалайды, оларға орыс тілінде жүргізілсе де түсінуге оңай сияқты.
Ал мектеп оқушыларына танымдық , адамгершілік қасиеттерді қалыптастыратын хабарлар берілуі қажет.Бұл орайда қазақ теледидарының редакциясы саяси , көркем, мәдени,оқу-ғылыми тақырыптарды дұрыс қамтыған.
Қазақ теледидарының интеллетуалдық бағдарламалары осылайша қалыптасып даму жолына түсті. Жастар телехабарларының артықшылығы - тәрбиелік мәнінің жоғарылығы. Телехабарды ұтымды ұйымдастырудың әдіс-тәсілдерінің ойдағыдай қалыптаспауы,теледидардың техникалық жетілмеуі салдарынан алғашқы хабарлардың айтарлықтай кемшіліктері болды.
Еларна телеарнасындағы ХХI ғасыр көшбасшысы бағдарламасы жастардың болашағына, ұлттық тағдырына жанашырлық пиғылмен жасалған. Дегенмен бүгігі интеллетуалдық бағдарламалар үлесінің кешегі кеңестік кезеңдегі бағдарламалармен салыстырғанда анағұрлым аздығы алаңдатады. Ұлттық бедерді,қоғамдағы халықтың шынайы бет - бейнесін ашатын, бағдары айқын, болмыс - бітімі қазақи мінез-құлыққа сай бағдарламалардың жасалуы болашақ еншісінде болмақ.
Расында да білім беретін Отандық интеллетуалдық бағдарламалар өте аз.
Теледидардың интеллектуалдық білім берушілік функциясы туралы Телевизионная журналистика кітабында,аталмыш функцияның журналистикамен тікелей байланысы жоқ делінген. Ондағы білім беру қызметі белгілі бір адамдардың теледидар арқылы білімін жетілдіруі деп қарастырылған. Әлем телеуниверситеттерінде қаншама мықты ғалымдар, мамандар сабақ береді. Ақшалай оқытатын университеттер және онымен оқып, меңгергендерге теледидарлық экзамендерден соң диплом беретін мүмкіншілігі де жоқ емес.Теледидар қарапайым мектеп оқушыларына және басқа да оқу орындарында білім алатын жандарға аса білікті мамандардың сабағын алуға зор мүмкіндік тудырып отыр.Әрине,мықты оқытушының теледидардағы дәрісі- аудиториядағы білімсіз ұстаздан әлдеқайда артық. Экрандағы дәрісті еш қиындықсыз қалаған жерінен тоқтатып,тыныштықта отырып қайта тыңдай алайды. Үйде оқу үшін екіжақты желі орнатып алу тиімдірек болып саналады. Шәкірттерді арнаулы теледидарлық курстармен дайындаудың нәтижесі айтырлықтай мол. Оған жоғарғы оқу орнына теледидар көмегімен дайындалған талапкерлердің дәрежесі айғақ бола алады. Интеллетуалдық бағдарламалардың, әдетте, арнайы осы қызметке байланысты арналармен таралады. Оладың өзгелерден айырмашылығы-басқаларға қарағанда аталмыш арналардың жүйелілігі, яғни мектептермен, жоғарғы оқу орындарымен, колледждермен тікелей байланыста болуы.
Бүгінде спутниктік желілердің қарқынды дамуы барысында теледидар экранынан білім алу ісі қолға алынуда.
Әзірше, Қазақстанда тек білім саласына ғана қызмет ететін арналар жоқ. Қазақ телевизиясында қолға алынуы қажет мәселелердің бірі деп ойлаймын.
Талдау
Отандық арналарда ең бір ескерілмей отырған жайт, біздің елде жеке -жеке танымдық бағыттағы арналардың жоқтығына байланысты өнімдер барлық аудиторияны тең қамтамасыз ету,оның эфирдегі уақытына дейін тең бағытталуы өз дәрежесінде қарастырылмай келеді.Бұл сөзімізге мысал ретінде, әдеби танымдық, интеллетуалдық, тарихи танымдық, ғылыми ағартушылық, ұлттық музыканы насихаттау жанрындағы жобалардың отандық арналарымызда аздығын, тіпті кейде мүлдем жоқтығын, болса да эфирдегі берілетін уақытынан өгей шешенің пейілін байқауға болады,-деп жазған Ақсұңқар Ақынбабақызының пікіріне келіспеске болмайды.
ХХІ ғасыр көшбасшысы
Жоғарыда талдап өткен бағдарлама студент жастарға арналса, енді мектеп қабырғасында білім алып жүрген жасөспірімдерге арналған оқушының танымдық-зияткерлік қабілетін сынайтын интелектуалдық ойын жөнінде біраз сөз қозғазақ:
Ойын мақсаты жайында:
Бағдарлама Қазақстанның түкпір-түкпірінен іріктеліп жиналған дарынды, талапты, білімпаз мектеп оқушылары арасында өткізіледі. Ойынның негізгі мақсаты: білімге жүйрік озат оқушылар арасынан шынайы жүзден жүйрік, мыңнан тұлпарын анықтау, Қазақстан жастары арасында білімге құштарлық, ізденіске, жан-жақты дамуға ұмтылыс, өзінің Отанына деген сүйіспеншілік, патриоттық сезімдеріндей ұғымдарды насихаттау, сонымен қатар бүгінгі таңдағы жас бозбалалар мен бойжеткендер қатарын ертеңгі көшбасшылар санатына енгізуге септігін тигізетін қасиеттер легін зияткерлік сайыс моделімен көгілдір экран тарапымен паш ету.
Ойын қатысушылары:
ХХІ ғасыр көшбасшысы зияткерлік сайысы өз ойындарында бірнеше жас категориясына сайысқа қатысуға мүмкіндігін береді. Осы орайдағы сұранысты қанағаттандыру үшін Жоғарғы және Төменгі лигалар қарастырылған.
Аталмыш лигалар аясында Жоғары лига ойындарында қазақстандық әрбір 10-11 сынып оқушысы өз білімін сынай алса, Төменгі лига қатарында әрбір 5-6 сынып оқушысы білімін ортаға салып, жеңімпаз атағын ала алады.
Зияткерлік сайыстың сатылары
Ойынға қатысу реті әрбір талапкер үшін іріктеу тестісінен өтуден басталады. Тесті екі түрлі мерзім кезінде өткізіледі: бірі - белгіленген уақыт аралығында аймақтық үлестірушілер көмегімен Қазақстанның барлық он төрт облысында өткізілетін іріктеу ойындары; екіншісі - Алматы қаласында апта сайын өткізілетін үздіксіз іріктеу ойындары.
Жолы болған және үздік білім көрсеткен сайыскер бір маусым ішінде төрт ойын сатысынан өте алады. Олар: апталық ойын, айлық ойын, маусымдық ойын және ақтық жылдық ойын. Бір ай көлемінде үш апталық ойын өткізіледі. Әр апталық ойында алты сайыскер ойынға қатысады. Апталық ойында алға суырылып шыққан екі ойыншы айлық ойынға ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz