Тік қалақшалы Дарье жел турбинасының жұмысы кезіндегі атқылау жылдамдығы мен бұрышын анықтау

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 62 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ФИЗИКА-ТЕХНИКАЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТІ

Жылуфизика және техникалық физика кафедрасы

Тік қалақшалы Дарье жел турбинасының жұмысы кезіндегі атқылау жылдамдығы мен бұрышын анықтау

4 курс студенті Меңдіқұлов Н. Т.

( қолы, мерзімі )

Ғылыми жетекші

т. ғ. к. Манатбаев Р. Қ.

( қолы, мерзімі)

Қорғауға жіберілді:

Кафедра меңгерушісі,

ф-м. ғ. д. профессор Бөлегенова С. Ә.

(қолы, мерзімі)

Алматы, 2012

РЕФЕРАТ

Бітіру жұмысының көлемі - 61 беттен, 12 суреттен, 18 әдебиеттен, 7 кесте тұрады.

Түйін сөзі жел энергиясы, Жел энергиясы трубинасы, Дарье жел трубинасы, трубинаның қуаты, қалақшаның бұрылу бұрышы, бұрыштық жылдамдық, трубинаның айналу моментты, трубинаның жел энергиясын пайдалану коэффициенті.

Зерттеу объектісі: Дарье жел трубинасының бір жұмысшы қалақшасының әртүрлі $"\theta"$ бұрылу бұрышына сәйкес, $\ V$ - атқылау жылдамдығы мен $"\varphi"$ атқылау бұрышын есептеп табу.

Жұмыс мақсаты: " $\theta$ " бұрылу бұрышы, $V$ - атқылау жылдамдығы мен $"\varphi"$ атқылау бұрышы. Жел жылдамдығы арасындағы байланысты пайдаланып трубинасының қуатын, айналу моментін жел энергиясын пайдалану коэффициентін есептеу.

Зерттеу әдісі: Дарье жел трубинасының айналу моменті, қуатын және турбинаның жел энергиясын пайдалану коэффициентін анықтау үшін Дарье жел турбинасының бір жұмысшысы қалақшасының қозғалысын зерттеуге тура келеді. Егер айналып тұрған турбинаға қандай да бір " $U$ " жылдамдықпне жел ағыны әсеріне қозғалыста болса, онда сәйкестік заңдары бойынша қажетті шамаларды анықтай аламыз.

ГЛОССАРИЙ

Жел энергетикалық қондырғысы - стихиялы жел ағынының энергиясын біліктің концентрленген механикалық айналу энергиясына түрлендіретін жел турбинасы.

Моноптерос - бір қанатты қалақшалы жел турбанисы.

Серпер деп айналу валымен байланысқан, қалақшалардың хордасы r радиусты шеңбердің жанамасымен бағытталатындай етіп “Т” немесе “Г ” әріптері секілді бекітілген жазық жайылу қанатшаларды айтады.

Тропоскино бойынша бекіту тәсілінде, жазық серпімді жұмыстық қанатшалар садақ тәрізді иіліп оның екі ұшы айналу валына бекітіледі.

БЕЛГІЛЕУЛЕР

r - валдың айналу осінен қалақшаларға дейінгі қашықтық;

u - желдің жылдамдығы;

$\theta$ - бұрылу бұрышы;

$\omega$ - ротордың айналуының бұрыштық жылдамдығы;

$\overrightarrow{R}$ - көтеру күшінің векторы;

$\overrightarrow{V}$ - атқылау жылдамдық векторы;

$\alpha$ - атқылау бұрышы;

Z - агрегат жүрдектілігі;

$\overrightarrow{W}$ - ротор қалақшаларының сызықты жылдамдығы;

$N\$ - валдағы жел дөңгелекшелерінің қуаты;

- көтеру күшінің моменті;

$R_{\tau}$ - көтеру күшінің тангенсиалды құраушысы;

$C_{y}$ - көтеру күшінің коэффициенті;

$ds$ - жұмыс қанатының шексіз жұқа элементі;

$dR\$ - $ds\$ бетке әсер ететін көтеру күшінің мөлшері;

Н - жұмыс қанатының ұзындығы;

$dM_{h}$ - $ds$ элементтен алынатын момент;

h - қанаттың ені;

$\Delta\theta = \theta_{2} - \theta_{1}$ - қанаттың Һ енін алатын сектор;

$N_{B}$ - жел дөңгелекшесінің қалақшаларына берілетін қуат;

$\xi$ - жел энергиясын пайдалану коэффициенті;

$\rho\frac{u^{2}}{2}$ - желдің кинетикалық энергиясы;

$j$ - жел энергиясы ағысы;

$P_{B}$ - цилиндр беттен алынатын қуат;

Ғ - цилиндр бет ауданы;

$V_{\infty}\$ - жел жылдамдығы;

U - айналмалы қалақшалардың сызықты жылдамдығы;

$\overrightarrow{e_{\theta}}, \ \overrightarrow{e_{e}}$ - бірлік векторлар;

V - профилдегі ағыстың индукциялық жылдамдығы;

$C_{L}(\alpha)$ - көтеру күшінің коэффициенті;

$\overrightarrow{e_{L}}$ - қанаттың көтеру күшіне бағытталған бірлік вектор;

$C_{D}(\alpha)$ - атқылау бұрышының коэффициенті;

$\overrightarrow{e_{W}}$ - кедергінің бірлік векторы;

$d\overrightarrow{L}, \ d\overrightarrow{D}$ - аэродинамикалық күштің элементар құраушылары;

Т - айналуға кететін толық уақыт;

Мазмұны

Кіріспе . . . 6

1. Жел энергетикасы туралы жалпы түсіні . . . 10

1. 1 Жел энергиясы . . . 11

1. 2Қазақстан Республикасындағы болашақтағы жел энергетикасының дамуы. . 16

1. 3 Жел энергетикасының қазіргі және болашақтағы жағдайы. … . . . 17 1. 4 Жел электр энергиясын бағалау . . . 26

2. Жел энергетикалық құрылғыларының негізгі типтері . . . 28

2. 1 Жел электр қондырғысының желдің бағытына тәуелділігі . . . 35

2. 2 Жел энергиясын пайдалану коэффициенті . . . 36

2. 3 Қазақстандағы жел энергетикасының ресурстары . . . 37 3. Дарье желтурбинасының аэродинамикасы

Турбинаның айналу моментін есептеу . . . . . 45

3. 1 Трубка тоғының теориясын пайдалана отырып Дарье жел турбинасының желге қарсы және ық жақтарындағы энергияны пайдалану коэффициентін табу . . . 51

3. 2Турбинаның жел энергиясын пайдалану коэффициентін анықтау және қуатын есептеу . . . 57

3. 3 Қорытынды…. . . . . . . … . . . 59

4. Пайдаланылған әдебиеттер……… . . . . . … . . . 60

Кіріспе

Экология - дүние жүзіндегі аса өткір мәселе. Қоршаған ортаны қорғаудың ең басты жолы - зиянды газдардың концентрациясын төмендету, жаңа технологияларды өндіріске енгізу. 1992-жылы Рио-де-Жанейрода планетадағы климаттың өзгеруіне байланысты Біріккен Ұлттар Ұйымы қабылдаған Рамкалы Конвенцияға Қазақстанның да енуіне байланысты парниктік эффектіні азайту үшін энергияның сарқылмайтын көздерін (гелио, гидро, жел) соның ішінде елімізде қоры мол жел энергиясын (32200 млд. кВт. сағат/жылына) пайдалану актуальді мәселе болып табылады.

Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) эксперттерінің соңғы мәліметтері бойынша Қазақстандағы өнеркәсіп орындары атмосфераға жылына 500 млн. тонна улы, парниктік газдарды шығаруда. Зиянды заттардың көп бөлігін шығаратын өндірістердің: ішінде жылу электр станциялары құрайды [1] . Өндірістің қуатын арттырған сайын энергия көп жұмсалады, осыған орай атмосфераға шығаратын парникті газдардың көлемі де арта бермек. Сондықтанда экологиялық таза энергияны өндіруді қолға алар кез келді. 2030 жылға дейін еліміздің энергетикасын дамыту туралы үкімет бағдарламасында барлық энергияның 500 мегаватын(МВт) жел электр станциялары өндіреді делінген. Жел энергиясын өндіру мемлекетімізге арзанға түспек. Осыған байланысты жел электр агрегаттарын өндіріске енгізу қажет.

Қазіргі жел агрегаттары оп-оңай жасала салған құрылғылар емес, осы заманғы ғылым мен техниканың жемісі. Сондықтан, олардың мейлінше жетілдірілген түрлерін шығару терең ғылыми ізденісті қажет етеді. Жел агрегатының негізгі бөлігі - жел ағынының стихиялық энергиясын айналу білігінің механикалық энергиясына айналдыратын жел турбинасы болып табылады.

Жалпы турбиналарды конструкциясына байланысты мынадай үш түрге бөлуге болады: желкенді, пропеллерлі және Дарье жел турбинасы. Ал Дарье жел турбинасының өзі тік қалақшалы және тропоскино деп екіге бөлінеді(1, 2 сурет) .

Дарье жел турбинасының басқалардан мынадай артықшылықтары бар:

1. Турбинаның айналу өсі вертикаль орналасқандықтан, желдің бағытына тәуелсіз.

2. Сол себепті турбинаның электр генераторы мен басқа да құралдарын жер бетіне орналастыруға болады, ол жөндеу мен іске қосу жұмыстарын жеңілдетеді.

3. Турбинаның жел энергиясын пайдалану коэффициенті жоғары ( ) .

4. Технологиялық жағынан Дарье қалақшаларын жасау салыстырмалы түрде оңай, кез-келген зауыттарға тапсырыс беру арқылы жасалынады.

Бұл жел турбиналары профилі симметриялы қалақшаларының көтеру күшінің есебінен қозғалады .

1-сурет. Тік қалақшал 2-сурет. Тропоскино жүйесіндегі

Дарье жел турбинасы Дарье жел турбинасы

Қазіргі таңда жел энергетикасы құрылғыларының (ЖЭҚ) әлемдік қолданыс саябағында көлденең-өстік немесе пропеллерлік құрылғылар 90%-ға жуығын құрайды, ал оларды сериялық өндірумен бірнеше мың кәсіпорындар шұғылданады. Тік-өстік ЖЭҚ меңгеруде артта қалудың бірнеше себептері бар. Тік-өстік ЖЭҚ көлденең-өстік пропеллерлік нұсқалардан кейін шығарылды (Савониус роторы - 1929 жылы, Дарье роторы - 1931 жылы, Масгроув роторы - 1975 жылы) . Мұнан өзге осы кезге дейін тік-өстік ЖЭҚ басты кемшілігі олар үшін жұмысшы бөліктерінің (қалақшаларының) максимал сызықты жылдамдығының желдің жылдамдығына қатынасы бірден артық болуы мүмкін емес деген қате пікір болған еді (көлденең-өстік ЖЭҚ үшін бұл қатынас 5:1 құрайды) . Бұл тұжырым Савониус роторы сияқты баяу қозғалатын роторларға тән. Аталмыш роторлар қалақшалардың желмен және оған қарсы бағытта қозғалыс барысында түрлі кедергілерге ұшырауы салдарынан қате теориялық қорытындыларға алып келді. Аталмыш тұжырым бойынша жел энергиясын қолданудың шекті коэффициенті көлденең-өстік пропеллерлікке қарағанда тік-өстік ЖЭҚ - да төмендеп қабылданады. Осының салдарынан ЖЭҚ аталмыштүрі 40 жылға жуық тіпті жасалмаған еді. Тек 60-70 жылдарда алдымен канадалық, кейіннен американдық және ағылшын мамандары тәжірибелік жолмен аталмыш тұжырымдардың қалақшалардың көтеру күшін қолданатын Дарье роторларына жарамсыз екендігін дәлелдеді. Атмосфералық қысымның айырмашылығы ауаның қозғалуына себепші болады. Ауаның ендік бағыттағы қозғалыстарын жел деп атайтынын білесіңдер. Жел жылдамдығы м/с-пен белгіленеді, оны елшейтін құралды анемометр деп атайды. Жел жылдамдығын 12 балдық арнайы Бофорт шкаласымен де аныктайды. Мұндағы 0 балл желсіз тымықты білдірсе, 12 балмен жылдамдығы 30 м/с-тан жоғары болатын апатты дауылдарды белгілейді.

Жел жылдамдығымен қатар, оның бағытын да білудің маңызы зор. Жел бағытын оның соғып тұрған жағының бағытымен анықтайды. Осыған сәйкес, көкжиектің 8 негізгі бағытын (румб) ажыратады: солтүстік (С), солтүстік-шығыс (СШ), шығыс (Ш), оңтүстік-шығыс (ОШ), оңтүстік (О), оңтүстік-батыс (ОБ), батыс (Б), солтүстік-батыс (СБ) . Кез келген аудандағы белгілі бір мерзім ішінде жел бағыттары мен қайталануын жел өрнегі деп аталатын сызба күйінде көрсетуге болады. Жел бағытын анықтайтын құралды флюгер деп атайтынын білесіндер (оның құрылысын естеріңе түсіріддер) .

Желдерді жергілікті желдер, атмосфераның жалпы циркуляциясына енетін желдер, жоғары және төмен қысымды орталықтардан соғатын желдер деп жалпы үш топқа бөледі. Жергілікті желдер қатарына бриздер, тау-аңғарлың желдер, фендер, боралар, сирокко, самум және т. б. жатады. Олардың кейбіреуімен сендер өткен 6-7-сыныптардағы география сабақтарынан танысасыңдар.

Жел ағысы - мұхит пен теңіз суының жоғарғы қабатында (үйкеліс қабаттары деп аталатын 100 м, кейде 200 м тереңдік) жел мен судың арасындағы үйкелістен пайда болатын ағыс. Бір бағытта ұзақ соғатын желдің әсерінен пайда болған жел ағысын дрейфтік (ықпа) ағыс (мысалы, Солтүстік және Оңтүстік пассаттық ағыстар, Батыс желдердің ағысы, т. б. ) деп атайды.

Жел энергетикасы - жел энергиясын механикалық, жылу немесе электр энергиясына түрлендірудің теориялық негіздерін, әдістері мен техникалық құралдарын жасаумен айналысатын энергетиканың саласы. Ол жел энергиясын халық шаруашылығына ұтымды пайдалану мүмкіндіктерін қарастырады. Қазақстанда жел күшімен алынатын электр энергия-сы қуатын кеңінен және мол өндіруге болады. Республикамыздың барлық өңірлерінде жел қуаты жеткілікті. Жел энергиясының басқа энергия көздерінен экологиялық және экономикалық артықшылықтары көп. Жел энергетикасы қондырғыларының технологиясын жетілдіру арқылы оның тиімділігін арттыруға болады. Жел энергиясын тұрақты пайдалану үшін жел энергетикасы қондырғыларын басқа энергия көздерімен кешенді түрде ұштастыру қажет. Республиканың шығыс, оңтүстік-шығыс, оңтүстік аймақтарында су электр стансалары мен жел электр стансаларын біріктіріп электр энергиясын өндіру өте тиімді. Қыс айларында жел күші көбейсе, жаз айларында азаяды, ал су керісінше, қыс айларында азайса, жаз айларында көбейеді. Сөйтіп, энергия өндіруді біршама тұрақтандыруға болады.

Алматы облысының Қытаймен шекаралас аймағындағы 40-ендікте, Еуразия мегабассейніндегі орасан зор ауа массасының көлемі ауысатын - Орталық Азиядағы «жел полюсі» деп аталатын Жетісу қақпасындағы желдің қуаты мол. Ол екі таудың ең тар жеріндегі (ені 10 - 12 км, ұзындығы 80 км) табиғи «аэродинамикалық құбыр» болып табылады. Қақпа Қазақстанның Балқаш - Алакөл ойпатын Қытайдың Ебінұр ойпатымен жалғастырады. Осы жердегі жел ерекшеліктерін зерттеу нәтижесінде оның электр энергиясын өндіруге өте тиімді екені анықталды. Қыс кезінде желдің соғатын бағыты оңтүстік, оңтүстік-шығыстан болса, жаз айларында солтүстік, солтүстік-батыстан соғады. Желдің орташа жылдамдығы 6, 8 - 7, 8 м/с, ал жел электр стансалары 4 - 5 м/с-тен бастап энергия бере бастайды. Желдің қарама-қарсы бағытқа өзгеруі сирек болуына байланысты мұнда турбиналы ротор типті жел қондырғысын орнату тиімді. Желдің жалпы қуаты 5000 МВт-тан астам деп болжануда. Бұл өте зор энергия көзі, әрі көмір мен мұнайды, газды үнемдеуге, сонымен қатар қоршаған ортаны ластанудан сақтап қалуға мүмкіндік береді.

Жел энергетикасы екі негізгі бөлімнен тұрады: жел техникасынан - түрлі техникаларды (тіркесімдер мен құрылымдар) жобалау және олардың қолданысы бойынша теориялық негіздер мен тәжірибелік амалдар дайындау, желді қолданудан, жел энергетикасының тиімді қолданылуы теориялық және тәжірибелік мәселелерді шешу, құрылғылардың тиімді пайдаланылуы және олардың техникалық - экономикалық көрсеткіштері, халық шаруашылығында құрылғыларды қолдану тәжірибелерін жалпылау.

Жел электрлік станциясы (Жел ЭС) - жел ағынының басқарылмайтын кинетикалық энергиясын электрлік энергияға айналдырады. Жел ЭС екіге бөлінеді: тұрақты және айнымалы кернеу жел электрлік станциялары. Тұрақты кернеу жел электрлік станциясының шығысындағы кернеу, генератор өндіретін кернеу тегіне қарамастан, тұрақты болады. Керісінше жағдайда, айнымалы кернеу жел электрлік станциясы деп аталады. Жел ЭС-ның негізгі арналуы - ұлттық энергетикалық тораптардан алыс орналасқан тұтынушыларды және ауыл шаруашылығы нысаналарын электрлік энергиясы мен сумен жабдықтау.

Басты артықшылығы - қоршаған ортаны ластамайды, қуат көзі (жел) ешқашан сарқылмайды.

Ротордың аэродинамикасының жаңа сауалдарын теориялық зерттеулер-мен тік-өстік ЖЭҚ қолданумен жобалау тәжірибелері көлденең-өстік пропеллерлік ЖЭҚ қарағанда анағұрлым аз болатындығы да маңызды рөл атқарады. Тік-өстік ЖЭҚ 80-жылдардан бастап қарқынды игеріле бастады. Олардың қуатының аумағы үздіксіз түрде кеңейіп келеді. Бүгінг таңда барлық елдер Дарье роторлы тік-өстік ЖЭҚ қолданады. Канада, АҚШ, Нидерланды елдерінде қисық сызықты қалақашалы классикалық сызбаны қолданады. Ал Ұлыбритания мен Румынияда негізгі сызба ретінде айналу өстері параллель тік қалақшалы роторлар аса үлкен сұранысқа ие. VAWT (Ұлыбритания) фирмасы осы тұрғыдан үлкен жетістіктерге қол жеткізген. 1986 жылдан бастап Сардиния аралында роторының диаметрі 14 м және қуаты 40 кВТ тең аталмыш фирманың ЖЭҚ сынақтан өткізілді. Осы жылы өнеркәсіптік қолданысқа роторының диаметрі 25 м және қуаты 130 кВт тең VAWT-450 ЖЭҚ енгізілді. Қазіргі кезде фирма қуаты 500 кВт құрайтын VAWT-850 құрылғысын жасау үстінде. Фирма сонымен қатар роторының диаметрі 67 м, қуаты 1, 7 МВт құрайтын анағұрлым ірі VAWT -2400 құрылғысын жасауға кірісіп те кетті. Жобалау үшін неліктен тік қалақшалы тік-өстік ЖЭҚ көбірек таңдап алынады? Әдебиетте кездесетін ЖЭҚ тік-өстік және көлденең-өстік пропеллерлік сызбаларын салыстыру әдетте тік-өстік ЖЭҚ басымдылығымен шектеліп қалады:аталмыш қондырғылардың негізгі ерекшелігі - желдің бағытына сезімтал еместігі және сәйкесінше, қондырғының құрылысын айтарлықтай қарапайымдандыру мүмкіндігі. Мұнан өзге заманауи технология-лары жоқ дамушы елдерде тік-өстік ЖЭҚ кеңінен қолдану болжанып отыр. Осындай болжамның негізінде айналатын құраушы бөліктер мен жүйелерді талап етпейтін тік-өстік құрылғылардың құрылымдық қарапайымдылығы жатыр. Алайда, желгенераторларын (желэлектрлік немесе желэнергетикасы құрылғылары) жобалаумен қолданудан жинаған тәжірибелер көрсеткендей, бұратын құраушы бөліктермен жүйелер - оларды көлденең-өстік пропеллерлік құрылғылар мен салыстыру үшін қажетті жалғыз бағалау параметрі емес. Тік-өстік және көлденең-өстік ЖЭҚ - мақсатты тұрғыдан түрлі шешімдер, олар-дың көптеген қасиеттері қайталанбайды. Сондықтан көптеген өзге қасиеттерге негіз болатын тік-өстік ЖЭҚ жұмысының желдің бағытына тәуелсіздігінен өзге бір қатар мақсаттық ерекшеліктермен құрылымдық шешімдер де жоқ емес, оларды дегенмен де айтарлықтай маңызды деп санамауға болады.

Төменде тік-өстік және көлденең-өстік пропеллерлік сызбалардың түрлі көзқарастар тұрғысынан жүргізілген салыстырмалы бағамдары келтірілген. Дәстүрлі орындаудан шыққан пропеллерлік құрылғымен тік - өстік тік қалақшалы Дарье қондырғылары салыстырылады.

Жел энергетикасы туралы жалпы түсінік

Жел энергетикасы өзінің қазіргі заманға сай техникалық жабдықталуымен энергетиканың қалыптасып үлгерген саласы болып табылады.

Қуаты бірнеше киловаттан мегаватқа дейінгі жел энергетикалық құрылғылары Европада, АҚШ-та және әлемнің өзге елдерінде шығарылады. Мұндай құрылғылардың көп бөлігі электр энергиясын өндіру үшін бір бүтін энергия жүйесінде де, сонымен бірге автономды режимдерде де қолданылады.

Механикалық құрылғылардағы, мысалы, жел диірмендері мен су насостарындағы желдің энергиясы бірнеше жүзжылдықтар бойына қолданылып келеді. 1930 жылдан бастап 50-жылдардың ортасына дейін ЖЭС-ның түрлі құрылымдарының жобалары қарқынды түрде жасалынып келеді, алайда мұндай құрылғылар арзан мұнайға қолдың жетімділігінен кең қолданысқа ие бола алмады. Мұнайдың бағасы күрт жоғарылағаннан соң 1973 жылы осындай құрылғыларға деген қызуғышылық қайта жандана түсті. Бұл уақытқа дейін бірнеше ескі құрылғылар өзінің жұмысқа қабілетін жоғалтпаған болатын (мысалы, Даниядағы қуаты 100 кВт дөңгелегінің диаметрі 24 м болатын 1957 жылы салынған Gedser құрылғысы), бірақ олардың көп бөлігі 70-жылдардың соңына 80-жылдардың басына қарай дамыған техникалық деңгейде оларды бақылау және басқару мақсатында салынған болатын. Жел құрылғыларын жобалаудағы негізгі шарттардың бірі- желдің кездейсоқ күшті қарқыны әсерінен олардың қирап қалуынан сақтауды қамтамасыз ету. Жел жүктемелері жел жылдамдығының квадратына пропорционал, ал 50 жылда бір рет жылдамдығы орташа жылдамдықтан 5-10 есе асып түсетін желдер соғып тұрады, сондықтан құрылғылардың беріктілігінің жоғары етіп жасауға тура келеді. Мұнан басқа желдің жылдамдығы уақыт бойынша ауытқып отырады. Осының салдарынан бұзылулар орын алады.

Желдің пайда болу себебі - ауаның ұлғаюына және конвективті ағыстардың тууына алып келетін Жер атмосферасының Күннен келетін сәулені жұтуы. Ғаламдық масштабта бұл термиялық құбылыстарға Жердің айналу эффектісі қосылады, осының салдарынан желдің басым бағыттары пайда болады. Желдердің жылдамдығы биіктікке байланысты артады, ал олардың көлденең құраушылары бойлыққа қарағанда анағұрлым көп. Соңғы жағдай желдің оқыс қарқынының және кейбір өзге ұсақ масштабты эффектілердің пайда болуының негізгі себебі болып табылады.

ЖЕЛ ЭНЕРГИЯСЫ

Жел энергетиясы - жел энергиясын механикалық, жылу немесе электр энергиясына түрлендірудің теориялық негіздерін, әдістері мен техникалық құралдарын жасаумен айналысатын энергетиканың саласы. Ол желэнергиясын халық шаруашылығына ұтымды пайдалану мүмкіндіктерін қарастырады. Қазақстанда жел күшімен алынатын электр энергия-сы қуатын кеңінен және мол өндіруге болады. Республикамыздың барлық өңірлерінде жел қуаты жеткілікті. Жел энергиясының басқа энергия көздерінен экологиялық және экономикалық артықшылықтары көп. Жел энергетикасы қондырғыларының технологиясын жетілдіру арқылы оның тиімділігін арттыруға болады. Жел энергиясын тұрақты пайдалану үшін жел энергетикасы қондырғыларын басқа энергия көздерімен кешенді түрде ұштастыру қажет. Республиканың шығыс, оңтүстік-шығыс, оңтүстік аймақтарында су электр стансалары мен жел электр стансаларын біріктіріп электр энергиясын өндіру өте тиімді. Қыс айларында жел күші көбейсе, жаз айларында азаяды, ал су керісінше, қыс айларында азайса, жаз айларында көбейеді. Сөйтіп, энергия өндіруді біршама тұрақтандыруға болады. Алматы облысының Қытаймен шекаралас аймағындағы 40-ендікте, Еуразия мегабассейніндегі орасан зор ауа массасының көлемі ауысатын - Орталық Азиядағы «жел полюсі» деп аталатын Жетісу қақпасындағы желдің қуаты мол. Ол екі таудың ең тар жеріндегі (ені 10 - 12 км, ұзындығы 80 км) табиғи «аэродинамикалық құбыр» болып табылады. Қақпа Қазақстанның Балқаш - Алакөл ойпатын Қытайдың Ебінұр ойпатымен жалғастырады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.