Ұлттық валюталар

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
І. Ұлттық валюталардың айырбас бағамы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.1. Бағамдық айырма түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2. Ұлттық валюталардың айырбас бағамының қалыптасу теориясы ... ..
1.3. Елдің төлем балансы және ұлттық валютаның айырбас бағамы ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Халықаралық валюталық қатынастар – ұлттың шаруашылықтарының қызметтерінің нәтижесінен өзара қызмет ететін және әлемдік шаруашылықтағы валюталардың қызмет етуі барысында қалыптасатын қоғамдық қатынастар жиынтығы.
Валюталық қатынастардың жекелеген элементтері ерте Грецияда және Ертедегі Римде вексель түрінде пайда болған.
Келесі даму кезеңіне Лиондағы және Батыс Еуропа елдерінің басқа да сауда орталықтарында ортағасырлық вексель жәрмеңкелері жатады. Мұнда аудармалы вексель (тратта) бойынша есеп айырысулар жүргізілген. Феодализм қарсаңында және өндірістің капиталистік тәсілінің құрылуымен байланысты банктер арқылы халықаралық есеп айырысулар жүйелері дами түсті.
Шаруашылық байланыстардың интернационализациялануы негізінде халықаралық валюталық қатынастар біртіндеп бір формаларға ие болады.
Валюталық жүйе – ұлттық заңдылықтармен немесе мемлекетаралық келісім шарттармен бекітілетін валюталық қатынастарды ұймдастыру және реттеу формасы.
Валюталық паритет – валюталық бағамның негізі болып табылатын заңды тәртіпте белгіленетін екі валюта арасындағы шекті қатынасы.
Валюта – бұл біріншіден, сол елдің ақша бірлігі; екіншіден, шетел мемлекеттерінің ақша белгілері; үшіншіден, халықаралық есептесу бірліктері және төлем құралы (СДР, еуро).
Валюталық бағам – бір елдің ақша бірлігінің екінші бір елдің ақша бірлігіне қатысты бейнеленетін бағасы.
Валюталық бағамның қажеттігі:
1) тауарлар мен қызметтермен сауда-саттықта, капиталдар мен несиелер қозғалысы барысында өзара валюталарды айырбастайды. Импортер ұлттық валютасын шетелден тауар алғаны үшін шетел валютасына ауыстырады.
2) дүниежүзілік және ұлттық нарықтағы бағаларды, сол сияқты әр елдің құндық көрсеткіштерін салыстыруға;
3) фирмалардың және банктердің шетел валютасындағы шоттарын үздіксіз қайта бағалап отыруға.
Мен осы курстық жұмысымда валюталық бағам, валюталық бағам өзгерістері мен оның әсерін қарастырамын. Қазақстан Республикасы территориясында шетел валютасымен жасалатын операциялар және олардың есебі, бағамдық айырма және оны есепте көрсету мәселелірн талдаймын.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

І. Ұлттық валюталардың айырбас бағамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .
1.1. Бағамдық айырма түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2. Ұлттық валюталардың айырбас бағамының қалыптасу теориясы ... ..
1.3. Елдің төлем балансы және ұлттық валютаның айырбас бағамы ... ... .

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Кіріспе

Халықаралық валюталық қатынастар - ұлттың шаруашылықтарының қызметтерінің нәтижесінен өзара қызмет ететін және әлемдік шаруашылықтағы валюталардың қызмет етуі барысында қалыптасатын қоғамдық қатынастар жиынтығы.
Валюталық қатынастардың жекелеген элементтері ерте Грецияда және Ертедегі Римде вексель түрінде пайда болған.
Келесі даму кезеңіне Лиондағы және Батыс Еуропа елдерінің басқа да сауда орталықтарында ортағасырлық вексель жәрмеңкелері жатады. Мұнда аудармалы вексель (тратта) бойынша есеп айырысулар жүргізілген. Феодализм қарсаңында және өндірістің капиталистік тәсілінің құрылуымен байланысты банктер арқылы халықаралық есеп айырысулар жүйелері дами түсті.
Шаруашылық байланыстардың интернационализациялануы негізінде халықаралық валюталық қатынастар біртіндеп бір формаларға ие болады.
Валюталық жүйе - ұлттық заңдылықтармен немесе мемлекетаралық келісім шарттармен бекітілетін валюталық қатынастарды ұймдастыру және реттеу формасы.
Валюталық паритет - валюталық бағамның негізі болып табылатын заңды тәртіпте белгіленетін екі валюта арасындағы шекті қатынасы.
Валюта - бұл біріншіден, сол елдің ақша бірлігі; екіншіден, шетел мемлекеттерінің ақша белгілері; үшіншіден, халықаралық есептесу бірліктері және төлем құралы (СДР, еуро).
Валюталық бағам - бір елдің ақша бірлігінің екінші бір елдің ақша бірлігіне қатысты бейнеленетін бағасы.
Валюталық бағамның қажеттігі:
1) тауарлар мен қызметтермен сауда-саттықта, капиталдар мен несиелер қозғалысы барысында өзара валюталарды айырбастайды. Импортер ұлттық валютасын шетелден тауар алғаны үшін шетел валютасына ауыстырады.
2) дүниежүзілік және ұлттық нарықтағы бағаларды, сол сияқты әр елдің құндық көрсеткіштерін салыстыруға;
3) фирмалардың және банктердің шетел валютасындағы шоттарын үздіксіз қайта бағалап отыруға.
Мен осы курстық жұмысымда валюталық бағам, валюталық бағам өзгерістері мен оның әсерін қарастырамын. Қазақстан Республикасы территориясында шетел валютасымен жасалатын операциялар және олардың есебі, бағамдық айырма және оны есепте көрсету мәселелірн талдаймын.

І Ұлттық валюталардың айырбас бағамы

1.1. Бағамдық айырма түсінігі

Валюталық бағамның ауытқуы бағамдық айырма сомасы пайда болуына себепші. Бағамдық айырмалар - валюталық активтер мен пассивтерді бухгалтерлік есепте оларды тіркеу кезіндегі бағам бойынша және есеп айырысулар жүзінде атқарылған уақыттағы бағалаулар арасындағы сомалық айырмалар.
Шетелдік валютамен жасалған операциялар есебі №9 бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес шетелдік ваютамен жасалған операциялар болып субъект шетелдік валютаға мүлік сатып алатын немесе сататын шетелдік валютамен кредиттер алатын не болмаса беретін, шетелдік валютаға активтерді ауыртырып, активтерде сататын мәмілелер табылады. Валютамен операциялар бойынша бухгалтерлік есептегі жазбалар атқарылған операциялар кезіндегі нарықтық бағам бойынша саналған. Қазақстан Республикасының валютасымен шоттарда көрсетуі керек.
ҚР валютасына қатысты шетел валютасының бағасы - ол басқа ұлттық немесе халықаралыө валюта бағасын теңгемен көрсету болып табылады. Ол биржадағы банкаралық нарықта сұраныс пен ұсыныстар негізінде, коммерциялық банктер мен басқа заңды тұлғалар мен азаматтардың, яғни валюталық ішкі нарықта валютаны сату-сатып алуда қалыптасады.
Коммерциялық банктерде валютаны сатып алу-сту бағамдары, аукциондық және биржалық бағамдар шетелдік валютаны нақты коммерциялық банктерде, айырбас пункттерінде, валюталық аукциондар мен биржаларда сатып алу мен сату бойынша операциялар жасау үшін арналған.

1.2. Ұлттық валюталардың айырбас бағамының қалыптасу теориясы

Халықаралық экономикалық операциялар бір валютаны екіншісіне ауыстырумен байланысты болады. Валютаның айырбас бағамы - елдің экономикасын барлық әлеммен байланыстыратын негізгі баға болып табылады. Осыған байланысты валюта мен валюта бағамы арасында бір елдің ақша бірлігінің басқа елдердің ақша бірлігінде көрінетін құны ретінде анықтауға болатын белгілі бір ара-қатынас орнату қажеттілігі туындайды. Валюта бағамы ұлттық және әлемдік экономика салалының өзара ынтымақтастығын көрсететін өзіндік сипаттамасы бар ақша категориясы ретінде көрінеді.
Ұлттық ақшалардың валюталық бағамы елдің әлем экономикасында орнын анықтауға мүміндік беретін байланыстырушы объективті тізбек болып табылады. Валюталық бағаны өз мәнінде бір ақша бірлігінің жай ғана бағасы ғана емес, бұл валютаның сатып алу қабілеттілігінің қатынасы кұнының кешенді көрсеткіші. Экономикалық категория болып табыла отыра валюта бағамы эконмикалық көрсеткіштер жүйесінде маңызды орын алады және олардың көрсеткішінің айнасы.
Валюталық бағамдарды қалыптастырудың көптеген теориялары, тұжырымдары мен моделдерінің арасында орасан зор айырмалар бар, алайда бұлардың барлығы да ортақ негізге кұрылады. Бұл ортақ негіз валюта бағамын рынокта қысқа мерзімдегі жай-күйін анықтайтын қатынастар арқылы құрылады. Бұларға жататындар:.
1. Валюта бағамының өзгеруін тауарлардың ішкі бағасының өзгеруіне тәуелділігімен түсіндірілетін бірыңғай баға заңы.
2. Сатып алушылық кабілет басымдығы, бұл валюта бағамы мен спотты түрлі елдердің баға деңгейімен салыстырады.
3.Пайыздық ставка басымдығы, бұл валюта бағамдары мен спотты, форвардтық валюта бағамдары және номиналдық пайыздық ставкаларды салыстырады.
4. Валюта бағамдарын номиналдық пайыздық ставка деңгейімен байланыстыратын халықаралық Фишер әсері.
5.Форвардттық бағамы бар валюта бағамы бойынша күту байланысын орнататын, күтілетін валюта бағамы.
Валюта бағамын қалыптастыру кезінде бірыңғай құн заңдылығы деп аталатын теория кеңінен қолданылды: егер де екі елде ұқсас тауар шығарылатын болса, бұл тауардың бағасы, қандай ел өндіруші екеніне қарамастан-ақ екі елде де бірдей болуы керек.
Бұл теория тауарлардың ішкі құқының деңгейі ұлттық валюталардың айырбас бағамына міндетті түрде әсер етуі тиіс деген ойдан шыққан. Бұл жағдайда валюта бағамы өз кезегіңде ішкі бағалардың деңгейіне әсер етуіне жол береді.
Шарттылығының белгілі бір дәрежесі бар бірыңғай кұн теориясы валюта бағамының өзгерістерін тауарларға деген ішкі бағаның өзгеруіне байланысты түсіндіреді. Немесе басқаша айтқанда, бір валюта түрінде көрінетін түрлі елдердің тауарлары бір бағаға ие болады. Бірнеше елдерде сатылатын бір нақты тауар бір бағамен ғана бағалануы керек.
Алайда бірыңғай құн заңы егер де тауарлар сапалық сипаттамалары бойынша өзгерістерге ие болса, сақталынбауы мүмкін. Бұдан басқа, түрлі көлік шығындары мен еларалық сауда кедергілерінің болуынан бірыңғай құн заңын қабылдауға келмейді.
Бірыңғай құн теориясы бойынша валюта бағамы түрлі елдерде орташа өлшенген баға қатынастарын көрсетеді, және де түрлі валюталардың сатып алушылық мүмкіндіктерін өлшейді.
Валюта бағамының қалыптасуын түсіндіретін басқа теория - сатып алушылық мүмкіндік басымдығы (СМБ). Бұл теория бойынша бірыңғай құн заңын тек қана жекелеген тауарларға ғана емес, бағаның ұлттық деңгейіне қолданады. Аталмыш теория валюта бағамы түрлі елдерде баға деңгейінің динамикасындағы айырманың орнын толтыру үшін кажетті жағдайға дейін өзгере береді деп тұжырымдайды. Егер де нақты бір елдегі инфляция шекара сыртындағы инфляциядан асып кететін болса, онда басқа да тең жағдайларда аталмыш елдің валютасы біршама арзандау тенденциясына душар болады. Осылайша валюта бағамы мен баға - деңгейі белгілі бір дәрежеде арақатынас тенденциясына ие болады.
Абсолютті СМБ жағдайында валюта бағамы бағаны бір елдің ұлттық валютасында екінші елдің ұлттық валютасындағы бағасына бөлу арқылы анықталады. Екі елдің корзиналарына ұлттық валютамен бағаланған тауар толтырған жағдайда валюта бағамы бір елдің корзина құнын басқа елдің тап сондай корзина құнына бөліп шығарылады.
Екі елдің де жақтарының тұтынушылары пайдаланатьш біркелкі гомогендік тауарлар корзинасының бағасын теңестіруші келесі формула арқылы беріледі:

Евк= РА Рв

мұнда Евк - валюта бағамы,
РА - ішкі баға деңгейі,
Рв - шетелдегі баға деңгейі.
Абсолютті СМБ формуласы бұл елдердегі барлық тауарлардың құнының деңгейі болғанда, бірыңғай баға заңына негізделетін валюта бағамының формуласы негізіне бірнеше елдегі белгілі бір ғана тауардың құны алынады.
Ал практика саласында абсолютті СМБ де, бірыңғай баға заңы да түрлі елдерде сатылатын бірыңғай ұқсас тауарлар корзинасын құрау мүмкін еместігінен; басқа да ішкі рынок бағасына әсер ететін, бірақ та объективті себептерден сыртқы экономикалық айналымға шығарыла алмайтын көптеген тауарлардьщ болуы себепті қолданысқа жарамайды,
Біздің зерттеуімізше - қысқа мерзімдік валюталық бағам ұзақ мерзімдік теденция желісінен жиі ауытқуы себебінен, ұлттық валюта бағамы мен оның сатып алушылық мүмкіншілігінің арасындағы тәуелділік ұзақмерзімдік кезеңге ғана тән болады. Ұзақмерзімдік перспективада валюталық бағамды коррекциялау арқылы оларды тепе-теңдік деңгейіне дейін жеткізу жүргізіледі. Баға деңгейінің салыстырмалы деңгейі валюта бағамы тенденциясы соңынан тұрған негізгі күш болып табылады.
Валютаның тепе-теңдік бағамының өзгерісі салыстырмалы деңгейіндегі өзгерістеріне жақынырақ қатысты болады. Мұндай тәуелділікті қыскамерзімдіктен көрі, ұзақмерзімдік кезеңнен жиірек табуға болады.
Қысқамерзімдік валюта бағамына баға деңгейінің салыстырмалы өзгерісімен қатар, басқа да факторлар тізбегі әсер етеді. Бұлардың қатарына халықаралық саудадағы аса маңызды тауарларға әсер етуші рынок жағдайы, форекстік рыноктағы орталық банкілердің интервенциясы мен алыпсатарлық енеді. Қысқамерзімдік кезеңдегі сапыстырмалы баға деңгейіндегі өзгерістермен салыстырғанда бұл факторлардың әрқайсысы валюта бағамдарына ұзақмерзімдікке қарағанда көбірек әсер етеді. Сондықтан да СМБ теориясы бойынша ұлттық валюталардың айырбас бағамының жиі өзгерулері мен толқуларын толықтай түсіндіру мүмкін де емес.
Бірқатар кемшіліктерге қарамастан, салыстырмалы СМБ теориясы маңызды құрал ретінде валюта бағамын бағалау мен болжау үшін жиі колданылады. Бірқатар жылдардың валюта бағамы мен СМБ туралы есеп көрсеткіштерінің статистикалық мағлұматтары ұзақмерзімдік перспективаға бағамды болжауға негіз болушы валюта бағамы мен СМБ арасынадағы корреляциялық байланысты анықтауға мүмкіндік береді. Бағдарлық валюта бағамын есептеу және брі бағамға бағдарланатын басқа да макроэкономикалық көрсеткіштерді бағалау ұлттық тауарлар мен қызметтердің шынайы құнын анықтауға мүмкіндік береді.

1.3. Елдің төлем балансы және ұлттық валютаның айырбас бағамы.

Бекітілген де, иілмемелі де айырбас бағамында төлем балансы дефициті және төлем балансының профициті болған жағдайда төлем балансы теориясы мен оны реттеу шығыны болған резервтердің орнын толтыру жағдайларында шетел валютасы резервінің деңгейіне әсер етуші түрлі факторлардың әсерінде болады.
Сондықтан да біз шетел валютасын айырбастау рыноғына, шетелвалютасының сұранысымен ұсынысына әсеретуші факторларға және шетел валютасының ел ішіндегі айырбас бағасының өзгеруі кезіндегі рынок тұрақтылығына әсер етуші жағдайларға көңіл аударуымыз керек.
С.В. Горбунов халықаралық айырбас барысында пайда болатын валюта бағамы елдер арасындағы қатынас кұндылығын көрсете отыра, елдердін әлем рыноғындағы жайын айқындаушы экономикалық факгорларға тура тәуелді болады. Валюта бағамының ұзақ мерзімдік эволюциясы сыртқы экономикалық байланыс саласында валюталардың салыстырмалы құны толқуларында көрініс беретін өндіріс шығыстарының өзгерулерімен айқындалады. Ол түрлі елдердегі тауар құнын айқындайтын ақша бірлігі қатынасы және ақша белгілері салыстырмалы сатып алушылық қабілеттілігінің өзгеруі түрінде көрінеді. Бұл ұзақ мерзімдік факторлар әсері валюталық бағамның негізін анықтайды. Валюталық факторда кейінірек сұраныс және ұсыныс арақатынасы түрінде көрінетін басқа да факторлардың әсерінен ауытқулар болады.
С.В. Горбунов сұраныс пен үсыныс ең алдымен төлем балансында неғұрлым толық көрініс беретін халықаралық мәмілелердің барлық түрлері бойынша елдің түсімдері мен төлемдері арақатынасына тәуелді деп атап көрсетеді.
А.Г. Наговицин валюта бағамының қалыптасу процесін екі негізгі кезеңге бөледі: шынайы валюта бағамын құру және рыноктік (номиналды) валюта курсын құру. Ол валюта бағамы динамикасына әсер етуші неғұрлым маңызды факторларды атап көрсетеді. Олар: сауда балансы, ұлттық кіріс, ақша массасының молшері, есептік ставкалар, инфляцияның күтілетін қарқыны, мемлекеттік ретгеу түрлері.
Л.Н.Красавина келесі бағамды құрайтын факторларды белгілеп көрсетеді, бұлар: инфляция қарқыны, төлем балансы жайы, пайыздық ставка деңгейі, алыпсатарлық операциялар, валюта рыноктарының қызметі, халықаралық есептерде белгілі бір валютаны қолдану дәрежесі, белгілі бір, немесе басқа валютада халықаралық есептесулердің жылдамдығы, валюта рыноғын реттеудің дәрежесі.
Біздің пікірімізше, сатып алушылық мүмкіншіліктің арақатынасы валюта бағамының құралуының негізі балып табылады. Бұл арақатынас валюта бағамының ұзақ мерзімдік динамикасын айқындайды. Төлем балансы жайы, инфляция қарқыны, пайыздық ставка деңгейі, валюта рыноғын мемлекеттік рсттеу сияқты сұраныс пен ұсыныс жағында жататын басқа факторлар валюта рыноғы қатысушыларының күтулерін құрауга әсер етеді. Инфляция қарқынының өсуін немесе төмендеуін, ұлттық валютаға деген сенімнің төмендеуі немесе есуін күту, және де осының салдары ретінде авуарларды басқа валютаға аудару валюта бағамының қысқа және ортамерзімдік динамикасын айқындайды.
Төлем балансы мен валюта бағамы ұлттық және әлем экономикасының жинақталған көрінісі болып табылады. Бұлардың арасында өте тығыз арақатынас ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.