ҚР банктердің шағын бизнес саласындағы несиелік саясаты

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 84 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 6

1 БАНКТІҢ НЕСИЕЛІК САЯСАТЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗІ

1. 1. Несиелік саясат түсінігі, мәні және мазмұны . . . 10

1. 2. Коммерциялық банктің стратегиясы мен тактикасы ретінде несиелік саясаттың мақсаты және оны анықтайтын факторлар . . . 16

1. 3. Несиелік саясатты оңтайландырудың принциптері мен критерийлері . . . 19

2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕКІНШІ ДЕҢГЕЙЛІ БАНКТЕРДІҢ ШАҒЫН БИЗНЕС САЛАСЫНДАҒЫ НЕСИЕЛІК ҚЫЗМЕТІН БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ТАЛДАУ

2. 1 Қазақстандағы шағын бизнес саласындағы несиелік саясаттың ағымдағы жағдайына талдау . . . 26

2. 2 «Темірбанк» АҚ мысалы негізінде 2010-2012 жылдар аралығындағы шағын бизнес саласындағы несие саясатын талдау . . . 38

2. 3 «Темірбанк» АҚ шағын бизнесті несиелеу процесінің ұйымдастырылу тәртібі . . . 51

3 ҚР БАНКТЕРДІҢ ШАҒЫН БИЗНЕС САЛАСЫНДАҒЫ НЕСИЕЛІК САЯСАТЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ . . . 75

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 85

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДИЕБЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 88

КІРІСПЕ

Диплом тақырыбының өзектілігі. Несие саясаты нарықтық экономикада маңызды орын алады. Оларқылы банктер өзінің стратегиясы мен тактикасын анықтайды, сол арқылы кәсіпорындар мен ұйымдар, халықтың ақшалай есеп айырысулары мен төлемдерінің едәуір бөлігі жүргізіледі, уақытша еркін ақша құралдарын, халықтың жинақ ақшалары мен табыстарын белсенді әрекет етуші капиталға айналдырады. Несие саясатының мақсаты банктердің несие үрдісіндегі принциптерді анықтау арқылы экономиканы және халықты несиелендіру. Бұл қызмет банктік қызмет көрсету аясындағы маңыздыларына және банктің актив операцияларына жатады. Несиелік операциялар - бұл несие беруші мен қарыз алушының арасындағы біріншісінен екіншісіне төлемдік, мерзімділік, мақсаттылық және қайтарымдылық шарттарында белгілі ақша қаражаттары сомасын ұсынуы бойынша қатынастар. Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете отырып, несие берушілер мен алушылардың арасындағы қатынасты бейнелейді. Несиенің көмегімен заңды және жеке тұлғалардың уақытша бос қаражаттары мен табыстары экономикалық жүйе төңірегінде жинақтала отырып, уақытша және ақылы негізде пайдалануға беретін ссудалық капиталға айналады.

Сонымен қатар шағын бизнестің мәселесін жеделдетуді ҚР Президенті өзінің 2012 жылғы 14 желтоқсандағы ««Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына жолдауында ең негізгі міндет ретінде қарастырды. Әрине бұл мәселелер Қазақстандағы шағын бизнесті несиелеудің қазіргі жағдайына байланысты туындап отырғандығы анық. Онда нарық заманында Қазақстандағы банктердің несиелері қарқынды дамуы, былай айтқанда бизнесті несиелеу, оның ішінде шағын бизнесті несиелеуді дамыту мәселелері айқын қарасытырылған.

Қаржылық сектордың тұрақтылығымен, халықтың кірісінің өсуімен және экономикалық өсудегі кәсіпорындардың несие бәсекелестілігінің артуымен, халықаралық нарық капиталындағы қаржы қорларының арзандауымен байланысты. Ескеретін бір жайт, шағын бизнесті несиелеу әлемдік тәжірбиедегі банк операцияларының ішіндегі ең көп тараған түрінің бірі. Шағын бизнесті несиелеудің қолдану аясы анағұрдым кең. Қазіргі кезде шағын бизнесті несиені қосқанда, екінші деңгейдегі банктердің қызмет көрсету аясы кеңіген.

Қазіргі кезде елімізді банктік шағын бизнесті несиелеуге байланысты жақсы шарттары бар. Атап айтсақ, біріншіден, бұл - инфляцияның төмен деңгейімен, теңге курсының тұрақтылығымен, нақты Жалпы ішкі өнімнің өсуімен және мемлекеттік бюджеттің көбеюімен байланысты макроэкономикалық шарттардың елеулі жақсаруы. Екіншіден, ел тұрғындарының жеке бизнес дағдыларын үйреніп, дәстүрдің тұтынушыдан кәсіпкерлікке өзгеруі болып табылады. Қазақстанда нарықтық экономиканы білетін және басқару тәжірбиесі бар менеджерлердің қалыптасуы да өзіндік ықпал етеді. Сонымен қатар, ішкі сұраныс қазіргі жағдай үшінжақсы болып отыр. Елімізде төлем жүйесі дамып, халықаралық стандарттар бойынша жұмыс істейтін қаржылық жүйе қызмет етуде. Сол уақытта Қазақстан Республикасы әрі қарайғы тұрақты дамуы екінші деңгейлі банктерде несиелік ресурстардың болуымен анықталады. Бұл қазіргі даму кезеңіндегі қаржылық жүйе құрлымының ерекшеліктерімен түсіндіріледі: банктер несиелік қызмет нарығында монополистер болып табылады. Қаржылық жүйенің басқа элементтерінің озып келе жатқан дамуына қармастан, банк жүйесінің рөлі мен мәні ерекше болып отыр. Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы екінші деңгейлі банктер активтерінің шамамен 60%-ын банктік емес заңды тұлғаларға берілген несиелер құрайды. Осы көрсеткіш бойынша олар АҚШ және Жапонияның банк жүйелерімен бірдей деңгейде. Алайда, несие көлемінің Жалпы ішкі өнімге қатынасы жағынан Қазақстан жоғарыдағы елдерден артта қалған.

Қазақстан Республикасы екінші деңгейлі банктерінің ресурстық базасының қазіргі жағдайын сипаттай келе, банктерде «қысқа мерзімді ақшалар» жинақталып қалғанын атап өту керек. Ал, экономиканың нақты секторына 3 жыл және одан да ұзақ мерзімге несие қажет. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының коммерциялық банктері беретін несиелерінің валюталық құрлымы мен мұнай бағалары арасындағы байланыстылықты көруге болады. Мұнай бағасы төмендегенде шетел валютасындағы несиелердің үлес салмағы өседі.

Қолайлы макроэкономикалық жағдайлар мен ресурстық база өсіп отырған кездешағын бизнесті несиелік нарық қаржы нарығының серпінді даму үстіндегі салаларының бірі болып табылады. Коммерциялық банктердің дәстүрлі базалық қызметі - экономиканы және бизнесті несиелендіру. Бұл қызмет банктік қызмет көрсету аясындағы маңыздыларына және банкінің актив операцияларына жатады. Несие, бұл пайыз төлеп қайтару шартында уақытша пайдалануға, яғни қарызға берілетін ссудалық капитал қозғалысына ие. Несие - банктің қаржысын құрайтын көзі ретінде барлық несиелік қатынастарды ұйымдастырудың әр түрлі формаларының болуын, сондай - ақ олардың жұмсалымдарының бір формасын білдіреді. Несие - нарықтық экономиканың тірегі ретінде экономикалық дамудың ажырамас бөлігі болып табылады. Экономикалық категория ретінде несие, кәсіпорындар, ұйымдар және бірлестіктер, сондай-ақ халық арасындағы несие қорын құру және оларды қайтарылу, пайыз төлеу шартында белгілі бір мерзімге уақытша пайдалануға беру негізінде қалыптасатын өндірістік қатынастар жиынтығын және тауарлар мен ақшаның сатылмай, сатып алынбай, таза түрде қарызға берілуін сипаттайды.

Диплом жұмысының мақсаты - шағын бизнесті несиелеу саласындағы банктің несиелік саясаты және шағын бизнесті несиелеу операциялардың нысанымен жан - жақты танысу. Шағын бизнесті несиелеу операцияларының бүгіні мен ертеңін дәлелдеу. Коммерциялық банктің шағын бизнес саласындағы несиелік саясатын зерттеу барысында несиеге байланысты өзекті мәсәлелерді талқылау арқасында тақырыбымды ашу болып табылады.

Көзделген мақсатқа жетуде диплом жұмысының міндеттері төмендегідей:

- банктің несиелік саясаты түсініктерінің мәнін ашу, теориялық негіздеу, экономикадағы маңызын айқындау;

- коммерциялық банктің стратегиясы мен тактикасы ретінде несиелік саясаттың мақсаты және оны анықтайтын факторларын анықтау;

- шағын бизнес банктердің несиелік саясатын оңтайландырудың принциптері мен критерийлерін қарастыру;

- Қазақстандағы банктердің несиелік саясатының ағымдық көрсеткіштеріне талдау жасай отырып, банк секторындағы өзекті мәселелерді анықтап, баға беру;

- «Темірбанк» АҚ жалпы экономикалық көрсеткіштерін талдай отырып, оның шағын бизнес саласындағы несиелендіру саясатының ерекшеліктеріне талдау жасау;

- банктердегі несие беру процесін ұйымдастыру тәртібін қарастыру;

- Қазақстандағы банк секторындағы несиелік саясатты жетілдіру жолдарын қарастыру.

Зерттеу пәні - коммерциялық банктердің несиелік саясаты аясында қалыптасатын экономикалық қатынастар.

Зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейдегі банктердің несие нарығындағы қызметі. «Темірбанк» АҚ Шымкент қаласындағы филиал мысалында.

Зерттеу жұмысының әдістемелік және теориялық негізі. Қазіргі кездегі отандық және шетелдік экономистердің коммерциялық банктердің несиелік саясаты аясындағы қызметтерді дамытуда орын алатын негізгі мәселелер мен банктің несиелік саясатының теориялық тұрғыда экономикалық маңызын, ролін сипаттайтын зерттеулері пайдаланылды.

Диплом жұмысын даярлау барысында сүйенген негізгі теориялық ақпарат көздері - Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі, «Қазақстан Республикасының Банк және банктік қызмет туралы» Заңы, «Акционерлік қоғам туралы» Заңы, «Темірбанк» АҚ ішкі нормативтік құжаттары, арнайы экономикалық сайттар, мерзімді басылымдар, отандық әдебиеттер, әдеби-статистикалық мәліметтер.

Диплом жұмысының зерттеу әдістері. Қазақстан Республикасындағы несие жүйесіне теориялық сипаттама беру, шағын бизнесті несиелеу саласындағы несие саясатытуралы түсініктің пайда болуы, олардың қажеттілігі мен мәніне, несиенің формалары мен түрлеріне, несиенің қызметі мен заңдарына толық анықтамалар жасалды. «Темірбанк» АҚ-на экономикалық сипаттама оның ішінде, «Темірбанк» АҚ Шымкент қалалық филиалының мысалындашағын бизнес саласындағы несие саясатын, атқаратын операциялары туралы мәліметтер жасалды. Коммерциялық банктің несиелік саясаты («Темірбанк» АҚ мәліметтері негізінде) «Темірбанк» АҚ шағын бизнес саласындағы несиелердің түрлері мен мәнін ашу, несиелендіру тәртібі мен жүзеге асыру жолдарына зерттеу жүргізілді.

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Диплом жұмысы 92 бет көлемінен, негізгі бөлімі кіріспеден, бөлімнен, қорытындыдан, сонымен қатар қолданыған әдебиеттер тізімінен, тұрады. Жұмыста 20 кесте және 18 сурет бар.

Кіріспеде тақырыптың өзектілігі, мақсаты мен міндеттері, объектісі мен пәні және зерттеу әдістері қарастырылған.

Бірінші бөлімде шағын бизнес саласындағы банктердің несие саясатының мәні мен маңызы, екінші деңгейлі банктердегі шағын бизнесті несие саясатының принциптері мен критерийлері көрсетілген.

Екінші бөлімде «Темірбанк» АҚ-ның шағын бизнес саласындағы несиелендіруіне, қаржылық көрсеткіштеріне, шағын бизнесті несиелендірудегі саясатына талдау жасалды. Қазақстандағы шағын бизнеске несиенің қазіргі мәселелерімен толықтырылды.

Үшінші бөлімде шағын бизнесті несиелеу мәселелері мен даму болашағы қарастырылды.

Дипломдық жұмысты зерттеудің нәтижелері қорытындыда жинақталған.

1 БАНКТІҢ НЕСИЕЛІК САЯСАТЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ

1. 1 Несиелік саясат түсінігі, мәні және мазмұны

Несие саясаты - бұл жеке және қоғамдық мүдделерге сәйкес ссудалық капиталды орналастыратын кредитор ретінде банктің қызметіндегі іс шаралардың жиынтығы.

Несие саясатының мақсаты мен тапсырмалары:

несиелендіру бағытын таңдау;
несиелік операцияларды қалыптастыру технологиясы;
несиелендіру үрдісін бақылау жатады.

Несие саясатының мақсаты қосымша ақша қаражаттарының түсуінде клиенттердің қажеттілігін қанағаттандыру бағытында банк қызметінің соңғы қорытындысын көрсетеді. Қайтару негізінде түскен бұл қаражаттар кәсіпорынның, ұйымның, басқа да заңды және жеке тұлғалардың өмірлік қызметін қамтамасыздандырады, өндірістік процестердің үздіксіздігіне жағдай жасайды. Банк өзінің клиенттерінің болашақ серіктестестіктері болып, жаңа өнімдердің өндірісіне, жаңа және әрекет етуші ұйымдардың дамуына, жаңа өндіріспен аймақтардың, халық шаруашылығының салаларының дамуы бойынша мемлекеттік бағдарламаның дамуына көмектеседі. Мұнда банктер коммерциялық кәсіпорын ретінде өздерінің жеке мақсаттары - пайда табу мүддесін жүзеге асырады. [2]

Несие саясатының тапсырмалары :

Банктік несие құрамының жақсаруымен байланысты болуы мүмкін, айналымдылық жылдамдығының қажеттілігіне қамтылғани ссудалардың үлесінің көлемінің өсуі және т. б.
Несиелендіру бағытын таңдау несие саясатының мақсатынан шығады, оның орындалуын қамтамасыз етеді. Бұл элемент банк стратегиясының бөлігі болып табылады. Банктер халық шаруашылығының белгілінген салаларыны, ұйымдарының несие қызметіне өз күшін салады, несиелендіруде негізінен жеке тұлғалар мамандандырылуы керек, банк аралық несиелерді, соның ішінде халықаралық несие операцияларын және т. б дамуы керек.
Несие саясатында несие операциясын жетілдіру технологиясыда басты орын алады. Тәжірибе көрсеткендей банктер белгіленген ережелерді бұза алмайды, экономикалық және заңдық нормалардың қатынасында қателіктерді жібермеу керек, бұл негативті жағдайларға әкеліп соқтырады.

Банктер бұндай жағдайда өздерінің несиелерін талап ете алмайды, ссудалық пайызды өз уақытында ала алмайды және т. с. с. Несие саясатында тағы бір маңызды элемент болып несиелендіру үрдісінде банктердің жүргізетін бақылауы табылады. Аталған элементтердің барлығы бір-бірімен тығыз байланысты. Олардың ішінен біреуін бұзсақ несие қызметінде зиянға әкеледі. Банк мысалы, несиелендіруді, оның жүзеге асуын бақылап алмай мақсат қоя алмайды. Ссуда алу үшін құжаттары дұрыс жиналып тұрса да, егер несиелендіру бағытымен мақсаты дұрыс таңдалмаса онда несие операциясының тиімділігіне негативті әсер етеді.

Банк өз бетімен несиелік мекеме бола отырып, кейбір факторларды ескере отырып, өзінің несие саясатын жүзеге асырады. Несие саясатына әсер ететін факторларды ішкі және сыртқы деп бөледі.

Сырткы факторларға саяси және экономикалық жағдай, банк заңдылығының даму деңгейі; банкаралық бәсекелестік жағдайы; банктік инфрақұрылымның даму дәрежесі және т. б. жатады. Елдегі саяси жағдайлардың тұрақсыз жағдайы, банктердің несиелік салымдарын ұстап қалуы мүмкіндігі, шекарадан капиталдарды шығартпауы мүмкіндігі. Экономикалық жағдай несие операциясының дамуын шешуші болып табылады. Өндірістің құлдырауы кезінде несиеге сұраныс төлем қаражаты сияқты өседі, бұл мезгілде несиені қайтармау тәуекеліде өседі. Экономикалық құлдыраудың артында жүретін инфляция кенеттен ұзақ мерзімді несиелік салымдарды қысқартады, делдалдық операциялар мен сауда сомасына өндірістік сомадан ссудалық капиталдардың құйылуына әкеліп соқтырады. [26]

Елдің ішіндегі экономиалық жағдайлар келесідей әсерлерге байланысты болады;

- Мемлекетің салық саясаты (банктің пайдасына салық қазіргі жағдайда кәсіпорын пайдасына салықтан жоғары)

- Банктердің меншікті капиталына Ұлттық Банктің резервтеу нормасының мөлшерін талап етеді (мысалы несие операциясының дамуы үшін банктер тартылған қаражаттардың 20%-ын өзіне алып қалмайды)

- Кәсіпкерліктің ережелері туралы берілген ұлттық дәстүрлерден тұратын жұмыс ортасы.

Банктердің несие саясатына заңдылық базасының да әсері өте зор. Банктік заңдылық жалпы банк - несие беруші мен несиегердің мүдделерін қорғауынан оның жетілдіру дәрежесін, банктік қызметтің ережелерін анықтайды. Заңдылық базасы мықты болмаса несиелік немесе басқа да банктік операциялардың түрлері дами алмайды.

Мысалы, ипотека туралы заңның болмауы несиелік қатынастарының, яғни әлеуметтік саланың дамуына кедергі келтіреді (үй құрылысына) және шағын бизнестің құрылыс саласының артта қалуына әкеліп соғады. Алайда банктердің үлесті жарналық құрылыстың қазіргі таңда орын алып жатқан проблемаларына қарамастан құрылыс саласын несиелендіру саясаты ынталандырушы фазасында.

Несие операциясының дамуының басты факторы болып банкаралық бәсекелестік табылады. Несие саясатына әсер етуші сыртқы факторларға банктік инфрақұрылым жатады. Бұдан банктің өмірлік қызметін қамтамасыз ететін жүйе түсінігі анықталады. Бұл ақпараттық, әдістемелік, ғылыми және оқуды қамтамасыздандыру, байланыс пен комуникацияның қазіргі құралдары.

Несиелік саясат банктің стратегиясын оның тәуекелді басқару облысындағы саясаттарын ескере отырып жасалады. Несиелік саясат несиелік қызметтің төмендегідей негізгі бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді:

- несиенің берілуіне және несиелік портфельді басқаруға жауап беретін банк қызметкерлері жетекшілікке алатын объективтік стандарттар мен критерийлерін;

- несиелеу облысындағы стратегиялық шешімдерді қабылдайтын тұлғалардың басты іс - әрекеттерін;

- сыртқы аудит қызметтерінің жұмысын және банктегі несиелік қызметтің сапалылығын;

- ішкі бақылау қағидаларын.

Несиелік саясат банк қызметін диверсификациялаудағы (әртараптанды-рудағы) іс - әрекеттердің тізбектелуін қамтамасыз ету үшін және несиелік қызметкерлердің лауазымды міндеттерін анықтау үшін қажет. Несиелік саясатты іске асырудың белгілі бір тәртібі болмайынша несиелеудің біртұтас ережелерін тәжірибеге енгізу мүмкін емес. Сондықтан да, жазбаша түрде жазылған несиелік саясат пен оны іске асырудың соған сәйкес ережелері несиелік процесті жүргізудің негізін құрайды.

Нарық жағдайында жалпы экономиканың, салалардың, кәсіпоріндардың кейбір топтарының, жеке клиенттерінің қызметтері туралы кең көлемдегі ақпараттық агенттік жұмыс жасайды. Бір жағдай болып қалғанда Орталық банктер клиенттерге жүргізеді, Коммерциялық банктерге олардың мүліктері, олардың потенциалды борышкерлерінің қаржы жағдайы туралы мәліметтерді береді. [3]

Арнаулы агенттер өздерінің банктерін бағалауды қалыптастырады. Бұл елдерде көптеген статистикалық жинақтар беріледі, анықталған жобаларды несиелендіру туралы сұрақтарды шешуге банктерде пайдаланылатын оперативті мәліметтер жинақталады.

Несие саясатына әсер ететін ішкі факторларға банктің ресурстық базасы және оның құрылымы; несиелік мекемелердің өтімділігі; банктің мамандандырылуы; арнаулы оқылған персоналдың болуы жатады.

Банктердегі ресурстардың болуы несие саясатын жүргізуге шығын болып табылады. Егер несие операциясының кірістілігі жоғары және тәуекелділігі төмен болса, банк несиелендіруге арналған ақша қаражттарының көлемін көтереді; егер тәуекелдер шексіз болса, онда несие операциясының көлемі қысқарады.

Несие саясатында банктерінің ережесіндегі ақша қаражаттарынан тұратын құрылымы әсер етеді. Егер оның құрамында ұзак мерзімді ресурстар біршама үлестік көлемді алса, онда банк ұзақ мерзімді үшін үлкен мүмкіндіктерді қолданады.

Несие саясаты банктің өтімділігінен, банктердегі шоттарда ақша қаражаттарын сақтандыру, заңды және жеке тұлғалардың, несие берушілердің алдындағы міндеттемелерді орындауға мүмкіндігіне байланысты.

Орталық банк коммерциялық банктің сақтауға тиісті өтімділіктерін белгіленген нормативтерін бекітеді. Банктің несие саясатын оның мамандандырылуының сипаттамасын анықтайды. Банк несиелікке емес, басқа (мысалы, валюталық) операцияларға мамандануына болады. Сонда несие саясаты кең көлемді болады, егер банк белгіленген саланың қажеттілігіне қызмет көрсетуге маманданса, онда оның несиелері басқа саланың ұйымдарымен емес, сол саламен өте тығыз байланыста болады.

Несие саясатына банктегі арнаулы оқылған персоналдардың болуы да әсер етеді. Коммерциялық операциялардағы персонал тек оны құрастырудың техникасын білу керек емес. Ол сонымен қатар клиенттердің несие қабілеттігін экономикалық талдаудың әдістерін, несиелендіретін шараның тиімділігін, кепіл бағасын, басқа да несиенің қайтарылуын қамтамасыз ететін нысандарды білуі керек. Борышкерлермен жұмыс жасайтын персонал несие операциясын жүргізу технологияларымен стандарттарын, арнаулы оқу ережелерін оқыған банктік кадрлардің біліктілік бөлігі.

Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға көшуінде қызмет ету тиімділігінің өсуі, инфрақұрылымды қалыптастыруы несиелік қатынастарынсыз жүзеге асырылмайды.

Банктердің ақша қаражаттарын орналастыру ҚР Азаматтық Кодексінің талаптарына сәйкес банк пен клиенттер арасындағы несиелік келісім болып табылады. Егер несие Қазақстан Республикасының заңнамасының шарттарына сәйкес келсе, онда ол банктік қарыз келісімі негізінде беріледі.

Несие - өндірістік күштерді ынталандырады, ғылыми - техникалық прогресстің негізінде өндірісті кеңейту үшін капитал көздерін қалыптастырады. Несие арқылы капитал мен ресурстардың ағымы жүзеге асырылады және жаңа құн қалыптасады. Қазақстан Республикасының 1995 жылдың 31 тамызындағы № 2444 «Қазақстан Республикасындағы банк және банктік қызмет туралы» Заңында және 1997 жылғы коммерциялық банктерді қадағалаудың Базельдік стандарттарына сәйкес қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ететін комплекстік механизмдерінің құрамдас бөлігі сияқты банктік реттеу мен қадағалауды тиімді жүзеге асыру ҚР екінші деңгейлі банкттердің несие портфелінің сапасының жоғарылауында ерекше орын алады. [21]

Банк несиені берудің алдында несие саясатын анықтауы (өзінің басқа да қызметтеріне бағытталуы керек, яғни депозиттік, пайыздық, тарифтік, техникалық, кадрлық, клиенттерге қатысты, бәсекелестергк қатысты және тағы басқа), сонымен қатар несие саясатының тәжірибелік қызметіне ауысуын қадағалауы:

Коммерциялық банктің несие саясаты - анықталған қаржылық қорытындыларға жету үшін банкпен жүргізілетін ақша - несие шараларының жүйесін білдіреді және банктік саясаттың бір элементі болып табылады.

Несиені беру мен алу сферасындағы банктің стратегиясы мен тактикасы оның несие саясатының негізі болып табылады. Несие саясаты стратегия бөлімінде несие нарығындағы нақты банктің мақсаттары мен принциптерін, приоритеттерін қосады, ал тактика бөлімінде несие мәмілелерін жүзеге асырғандағы оның мақсатын жүзеге асырудағы банкпен қолданылатын қаржылық және тағы басқа құралдары, несие процесін ұйымдастыру тәртібі.

Шетел тәжірибесінде несие саясатының қалыптасуы, біріншіден, директор кеңесімен бекітілген стратегияны анықтау, екіншіден, банктің стратегиялық бағытталған қызметін жүзеге асыруды қамтамасыз ететін несиелік операцияларды жүзеге асыру. [8]

Несиелендіру сферасында банктің алдына қойған жеке мақсаттарына келесі шарттар негізгі рөлді атқарады:

а) Келешек периодқа банк қызметінің жалпы мақсатын белгілеу, табыстылықпен және өтімділікпен байланысты;

ә) Мемлекет бойынша орталықтандырылған несие ресурстарын несиелік салымдардың жалпы сомасына қатынасымен қоса, несие нарығын дұрыс талдау;

б) Банктің ресурстік базасын дамыту перспективаларының анықтылығы;

в) Несие портфелінің сапалығын дұрыс бағалау;

г) Персонал квалификациясының динамикалық деңгейін есептеу.

Коммерциялық банктердің несие процесін ұйымдастыру бір - бірімен тығыз байланысты элементтерге сүйенеді:

1) Клиентпен ұзақ мерзімді немесе бір реттік несиелік мәмілені анықтайтын өзара қатынас принципі (клиенттерге қызмет көрсету сапасын жоғарылату, олардың сұраныстарын қанағаттандыру) .

2) Несие ісіндегі банк приоритеті, яғни берілген ссудалардың түрімен, сондай - ақ несиені қайтарудағы қамтамасыз ету формасы байланысты болады.

3) Моральды құндылықтар жүйесі, оның ішінде, тәртіптілік, өзара сенімділік, шындылығы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.