Қазақстан Республикасы аумағындағы ішкі туризмді дамыту

КІРІСПЕ

Қазіргі туризм саласы формалардың, түрлерінің көптүрлілігімен ерекшеленеді. Әсіресе, Қазақстан үшін ішкі туризмді дамыту күн тәртібінде тұрған негізгі мәселелердің бірі. Ішкі туризмнің ішінде мәдени туризм ерекше орын алады. Ол тұлғаның саяхат немесе экурссия арқылы рухани байлықты игеруі. Туризмнің бұл түрін кез келген елдің тарихымен, салт-дәстүрлерімен, рухани және діни құндылықтарымен танысудың, оны игерудің тамаша жолы деп бағалауға болады. Мәдени туризмнің негізі елдің барлық дәстүрлері мен салттарын біріктіретін социомәдени ортасы мен тұрмыстық және шаруашылықтық қызметінің ерекшеліктерін ашып көрсететін мәдени-тарихи әлеуеті болып табылады.

Мәселен, мәдени-тарихи мұрасы ұлан-ғайыр еліміздің бір ғана аймағы - Оңтүстік Қазақстан облысын алып қарағанда ғана, аталған аймақ мәдени туризмді дамытуға мол мүмкнідік беретін әлеуетке ие. Ежелегі кезеңдерден бастап отырықшы, қалалық мәдениет дамыған бұл аймақты ескі қалалар мен елді мекендердің, сәулет құрылыс өнері ескерткіштерінің орасан зор мұрасы сақталған. Әсіресе, Түркістан қаласы мен оның аймағы барша Орталық Азия мұсылмандары үшін киелі мекен саналады. Кезінде Қазақ хандығының рухани-діни астанасына айналған бұл қалада барша мұсылмадар қадір тұтатын Қожа Ахмет Яссауи кесененіңің орналасуы, оның ұстазы Арыстан баб және тағыда басқа мұсылмадар пір тұтатын әулиелердің жерленуіне байланысты мол этнографиялық мәліметтер, соның ішінде аңыз-әңгімелер сақталған.

Сондықтан, аталған өлкедегі туримзді дамытудың бірден бір көзі осы сақталған аңыз-әңгімелерді экскурссия барысында ғана емес, аймақты туристік жаранамасын жасауда да кеңінен пайдалануға болады. Дегенмен, осы күнге дейін аталған және тағы басқа да аймақтардағы тарихи-мәдени мұраларына қатысты аңыз-әңгімелердің туристік экскурсияларда пайлануының нақты қалыптасқан әдіснамасы немес нақты формалары мен түрлері бойынша мол тәжірбие бар деп айтуға болмайды.

Дипломдық жұмыс тақарыбының өзектілігі: Еліміздегі ішкі туризмді дамытуда нақты тарихи-мәдени нысандарға жасалатын экскурсиялар барысында аңыз-әңгілемелерді қолданудың жолдары, қазіргі таңда бұл бағыт бойынша тәжірбиеміз қандай деңгейде және аталған мәселені дамытуда қандай шешімін табуы тиіс өзекті мәселелер бар деген сұрақтарды анықтап, нақты ұсыныстар беру.

Дипломдық жұмысының мақсаты - Қазақстан туризмін дамытуда экскурсияның бір элементі ретінде аңыз әңгімелерді қолданудың тәсілдерін, өзіндік ерекшеліктерін анықтау және тиімді пайдалану жолдарын талқылау.

Осыған байланысты әдеби көздерді өңдеу мен анализ жасау негізінде дипломдық жұмыста төмсендегідей міндеттер айқындалды:

• тарихи мұралардың туризмді дамытудағы рөлін талдау және мәдени-тарихи туристік ресурстардың типтерін анықтау;
• экскурсияларды дайындаудың методикасы мен әдіс-тәсілдері және аңыз-әңгімелердің тарихи-мәдени мұраларды интерпретациялаудағы рөлін талдау;
• Қазастан Аумағындағы туристік нысандардағы эккурссияларда аңыз-әңгімелердің пайдаланылуын Түркістан қаласы мен Маңғыстау облысы аймақтары мысалында нақты талдау;
• Қазақстан аумағындағы ішкі туризмді дамытудағы аңыз әңгімелерді қолданудың проблемаларын айқындау;
• Ішкі туримзді дамытудағы экурсиялық бағдарламаларда аңыз әңгімелерді пайдалануды шешу жолдары және ұсыныстар дайындау.

Зерттеу пәні - Қазақстан туризмін дамытуда экскурсияның бір элементі ретінде аңыз әңгімелерді қолдануға негізделген.

Зерттеу объектісі - Қазақстан аумағындағы тарихи-мәдени нысандар байланысты экскурсиялар және оларды дайындау барысында аңыз-әңгімелердің пайдаланылуы болып табылады.

Жоғарыда анықталған мақсатқа жету үшін келесі зертету әдістері қолданылды. Олар салыстырмалы анализ, ғылыми әдебиеттерді өңдеу мен сараптау, туризм, экскурсиядарды ұйымдастыру мен қазақ халқының ауыз әдебиет үлгілері, діни-рухани таным-түсінігің ерекшеліктері, пәнаралық байланыстар бойынша ғылыми әдебиеттер мен оқулықтарды, оқу құралдарын, ғылыми мақалаларды сараптау.

Зертету нәтижесінің қайнар көздері құрамы мен формасы жағынан әдеби көздер мен мерзімдік басылымдар, археолгиялық, тарихи және әдеби мәліметтер, жаһандық ғаоамьор жүйесінің ресурстары болып табылады.

Жұмыстың ғылыми жаңалығы - жалпы туристік маршруттардың барлық түрлері бойынша ұйымдастырылатын экскурсиялардың мамұнын ұйымдастыру барысында аңыз әңгімелерді пайдаланудың тиімділігін айқындау және жолдарын ұсыну.

Дипломдық жұмыстың ақпараттық базасын осы саладағы танымал мамандардың, сондай-ақ этнограф-тарихшылардың, жалпы туризмді, экскурсияларды ұйымдастыру бойынша беделді мамандардың ғылыми көзқарастары мен еңбектері құрады.

Жұмыстың практикалық маңыздылығы - зерттелген теория мен пробелмаларды, шет елдік тәжірбиені салыстырмалы түрде қолдану арқылы аңыз-әңгімелердің экскурсияларда пайдалануы бойынша ұсыныстар жасау.

Дипломдық жұмысты орындау барысында Қазақстан Республикасының туризм саласы бойынша заңдары, баспаларда жарық көрген және ел аузында сақталған, жарияланбаған фольклор үлгілері, ғаламтор сайттарының ақпараттары, зертетулердің логикалық, экономикалық-статистикалық талдау әдістері қолданылды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі. Дипломдық жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қорытындыдан және әдебиттер тізімі мен қосымшалардан тұрады. Дипломдық жұмыс 66 беттен тұрады. 47-тен астам шетел және отандық әдебиеттер қолданылды, Интернет сайттардың мәліметтерінен тұрады.

1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИ-ТАРИХИ ӘЛЕУЕТІ ТУРИЗМДІ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ РЕТІНДЕ

1. Тарихи мұралардың туризмді дамытудағы рөлі және мәдени-тарихи туристік ресурстардың типтері

Егер тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында мәдениеттің тарихи миссиясы қазақ халқының мемлекеттілігін қайта дамытуының негізін жетілдіруге бағытталса, қазір оның міндеттері Қазақстанның орнын қазіргі заманғы әлемдік мәдениет процестерінің жүйесінде айқындау болып табылады. Қазақстандағы қазіргі мәдени процестер көпқырлы және әр алуан. Оның астында қазіргі таңда дамып жатқан өнердің түрлері мен жанрын қоса алғанда, өзгерістердің, инновациялардың, білім берудің, ғылымның және мәдениеттің әртүрлі салалары мен аясын қамтитын түбегейлі қайта құрылудың кең көлемдегі спектрін түсінуге болады.

Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, ұлттық экономиканың тұрақты даму факторы ретінде туризм саласының тиімді қызмет етуі қарастырылады. Қазіргі таңда Қазақстанда экономиканың табысты саласы ретінде, туризмге көбірек көңіл бөлініп, мемлекет тарапынан осы саланы дамыту үшін қажетті деген барлық іс-шаралар жүргізілуде. Туризм табиғи ресурстарды тауыспайды, керісінше, экономиканың көптеген салаларының дамуын ынталандырады. Әрине, туристерге қызмет көрсету бойынша халықаралық стандарттар деңгейіне жету үшін туристік инфрақұрылымға көп капитал салынуы қажет, бірақ берілген инвестициялар стратегиялық және ұзақ мерзімді бола тұра болашақта минералды ресурстарды өндіруден де асып түсетін қомақты нәтиже береді.

Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына жолдауларында экономиканың басым секторларын кластерлік дамыту мәселесінде туризм саласы бірінші тұр. Туристік кластерді дамытуда қызмет көрсетушілер, немесе, басқаша айтқанда Қазақстанға шетелдік туристерді тартуда қызмет ететін туристік агенттіктердің орны үлкен. Шетел тәжірибесінен белгілі болғандай егер мемлекет тарапынан дұрыс және тиімді саясат жүргізілетін болса туризм өзін-өзі қамтамасыз ететін және де бұл нарықтың белгілі бір дәрежеде дамуына әкелетін жүйеге айналады [1] .

Тарихи жағдайларды кешендендіру себебінде Қазақстан саяси этникалық қоғамы бар мемлекет болып табылады. Сондықтан бұл жердегі мәдени процесс өзіне ұлттық өзара іс-қимыл жасасумен және өзара ықпал етумен байланысты құбылыстарды таңдайды. Қазақстанда, оның аумағында орын алып жатқан алуан түрлі саяси, тарихи, қоғамдық-экономикалық өзгерістердің арқасында адамзаттың рухани мұрасындағы ең жақсыларын сіңіріп алуға мүмкіндігі бар берекелі тетік әзірленді. Егеменді Қазақстанда мәдениеттің қалыптасу процесі көптеген қиындықтарды және қарама-қайшылықтарды бастан кешірді және бастан кешіруде. Жоспарлы экономикаға ауысу жолының басында өндіріс көлемінің құлауымен ілесе жүрген нарықтық қарым-қатынас рельсінде «мәдениетті, халықтық білім беруді және ғылымды материалды-техникалық және қаржылық қамтамасыз ету маңызды шыңындарды алып келді. Қазіргі таңда Қазақстанның әлемдік қауымдастықтың тепе-тең субъектісі ретінде өркениетті қалыптасуы, оған республика берген, халықтың мәдени байлығындағы орны мен рөлін терең ойлауды талап етеді. «Мәдени және табиғи мұраны қорғау туралы ұсынымға» сәйкес, осы саладағы нормативтік жүйелердің реттелуін сақтауға және айрықша құзыретке жауап беру мемлекеттік құрылымның арқасына жүктелген. Алайда, кең жұртшылықты тарта отырып, жалпы ұлттық деңгейде куәландыруды жүргізу және тілді, материалдық, интеллектуалдық және рухани жетістіктерді сақтау мен дамыту тұрғысында тарихи-мәдени мұраларды анықтау қажеттілігі туды, оның негізінде қазақ халқының қазіргі заманғы этникалық бейнесі қалыптасады. Барша адамзаттың ізгілік құндылықтары контекстінде қазақстандық қоғамның тарихи-мәдени мұрасына салыстырма талдау жасау тек қана имманентті әлеуметтік-мәдени инфрақұрылымды байытуға ғана емес, сондай-ақ Қазақстанды қазіргі әлемде бірегей тарихы мен мәдениеті бар ел ретінде көрсетуге мүмкіндік туғызады.

XXI ғасырдың басында Қазақстанның экономикалық қарқында қол жеткізген жетістіктері мәдени процестерді дамытуға болмай қалмайтын оң ықпал көрсетті. Қазіргі Қазақстандағы мемлекеттің және мәдениеттің жемісті диалогы ретінде «Мәдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасын есептеуге болады. Осы Бағдарлама міндеттері елдiң маңызды тарихи-мәдени және сәулет ескерткiштерiн қайта жаңғырту; мәдени мұраны, соның iшiнде қазiргi заманғы ұлттық мәдениеттi, ауыз әдебиетiн, дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарды зерделеудiң тұтастай жүйесiн құру; көркем және ғылыми толық дестелерiн шығару арқылы ұлттық әдебиет пен жазудың сан ғасырлық тәжiрибесiн қорыту; әлемдiк ғылыми ой-сананың, мәдениет пен әдебиеттiң таңдаулы жетiстiктерiнің негiзiнде гуманитарлық білім берудiң мемлекеттiк тiлдегi толыққанды қорын құру; eлдің қорларында, мұрағаттары мен қоймаларында сақталған аса көрнектi ауызекi кәсiби дәстүрде орындаушы-музыканттардың фоножазбаларын қалпына келтiру мен қазiргi заманғы аудиотаспаларға көшiру болып табылады. Осы Бағдарламаны әзiрлеу мәдени мұра саласында қалыптасқан ахуалға неғұрлым белсендi де сындарлы ықпал ету қажеттiгiнен туындады. Осыған байланысты, өскелең ұрпақты қазақстандық отаншылдық рухында тәрбиелеу және тарихи, мәдени мұраны жан-жақты зерделеуде ақтаңдақтарды жабу, сондай-ақ қазақ халқының сан ғасырлық рухани тәжiрибесiн қорыту мақсатында мемлекеттік тiлде тарихи, көркем, ғылыми толық дестелердi шығарудың мәселелерi ерекше өзектi болып отыр. Жоғарыда аталған проблемаларды осы Бағдарламаның шеңберінде кешенді шешу Қазақстан халқының мәдени мұрасын зерделеу, сақтау және жария ету жүйесін одан әрі дамытуға мүмкін туғызады. «Мәдени мұра» - «Культурное наследие» Мемлекеттік бағдарламасы қысқа тарихи уақыт ішінде жалпы адамзаттың тарихи-мәдени және өркениетті процестерінің толыққанды құрамы ретінде, Қазақстанның аумағында мемлекеттіліктің ұрпағын және дәстүрін, уақыт байланысын, рухани мирасқорлықты кейіптейтін біздің елдің классикалық бренді ретінде сақталып қалды. Жалпы тарихи жоспарда - ол өзінің ауқымы мен нәтижесі бойынша барлық посткеңестік кеңістікте ұқсастығы жоқ, қазіргі заманның бірегей жоспары болып табылады. Елімізде «Мәдени мұра» бағдарламасын жүзеге асырудың алдыңғы кезеңі бұрынғы дәуірлердегі аға ұрпақтың материалдық және интеллектуалдық құндылықтарын сақтау мен оны одан әрі дамытуға мемлекеттің үлкен қамқорлығының қажеттілігін көрсетті. Ұлттық деңгейден биік тұрған іскерлік кәсіпкерлік пен этникалық шекаралардың жойылуы барысында өзінің тарихи мұрасын сақтауға барынша ұқыптылықпен қарау қазақ қоғамындағы моральдық-этникалық құндылықтардың басымдыққа ие екеніне және бұл бағытта мемлекеттің айқын саясат ұстап отырғанын, халықаралық аренада өзінің ұлттық беделін нығайтуды көздейтінін аңғартады. Қазақстанның мәдени мұрасының байлығы оның әлемдік тарихтың қазынасына қосқан үлесі бойынша ғана өлшенбейді, ол сонымен қатар болашаққа деген ұмтылысының қуатты серпінін айқындайды. Бұл жөнінде Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев тарих «ұлттық руханияттың дамуына өзінің игі ықпалын тигізеді» деп атап көрсеткен еді. «Мәдени мұра» бағдарламасының келесі кезеңі материалдық артефакттарды қалпына келтіру, тарихи материалдарды іздестіру, жинастыру және ғылыми шығармаларды қайта жаңғыртуда жаңа тәсілдерді енгізумен қатар халықтың шынайы мәдени құндылықтарын насихаттауды қажет етеді. Эвристикалық және эмпирикалық іс-әрекет ғылымның методологиялық және методикалық тұрғыдағы жаңалықтарымен толыға түсіп, қазақ халқының мәдени мұрасы бұрынғы идеологиялық бұрмалаушылықтан арылып, жалпы адамзаттық құндылық сапасында көрініс табуға тиіс. Мемлекеттік «Мәдени мұра» бағдарламасын жүзеге асыру процесінің әрбір кезеңі жаңа коррективалар мен іске асыру тетіктерін көрсетуде. Бағдарламаны жүзеге асырудың 2004-2006 жж. бірінші және 2007-2009 жж. есептелген екінші кезеңінің бастапқы кезінің тәжірибесі бағдарламаның сапасы мен орындалу мерзіміне оның қандай ведомоствоға жататынының әсер ететінін көрсетті. Қазіргі күн нақтылығы негізгі орындаушы туралы мәселеге қайта қарау қажеттігін талап етуде. Бұған бірнеше мәнді негіз бар. Біріншісі Мемлекеттік «Мәдени мұра» бағдарламасының паспортының өзінен туындайды. Мемлекеттік «Мәдени мұра» бағдарламасының жобаларын жүзеге асыруға Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі жүйесінің жетекші ғылыми-зертеу институттары, ғалым-зерттеушілері мен техникалық мамандары жұмылдырылған. Мемлекеттік «Мәдени мұра» бағдарламасын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі құзырына беру қажеттілігі төмендегі ұсыныстар мен мәселелер кешенінен туындайды. Мақсаттары мен міндеттері, сондай-ақ, баспалардың идеялық ұстанымы көрінетін жобалар тұжырымдамасын жасау қажет. Оның жоспарында тұжырымдамаларды қалыптастыру мен оны талқылау мерзімі ескерілуі керек. Әрбір бағыт бойынша жобаның бас қосымша орындаушысы мәртебесін анықтау керек. Ең алдымен, бұл жазба ескерткіштері мен елеулі деген шығармаларды таңдап алу және жүйелеу. Бұл жағдайда, бірінші кезекте, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі саласына қатысы бар сарапшыларды, жоғарғы білікті аудармашыларды және ғылыми редакторларды, мамандарды іріктеу мәселесі алға шығады. Кейбір жағдайларда, жұмыс бірнеше рет тілдік өңдеуден өткізуді (шет ел тілінен орысшаға, ал одан соң орысшадан қазақшаға аудару), сонымен қатар көлемді ғылыми түсініктер мен түсіндірулерді қажет етті. Бұл үшін уақыт пен нарық талабына сәйкес келетіндей материалдық-техникалық база құрылуы қажет. Көрсетілетін қызметтің ақпараттық және бағдарламалық қамтамасыз етілу мәселелері тиянақты шешілуі тиіс. Себебі кейде материалды өткізетін мерзімде, әсіресе көне тілдерден аударылғандарды теретін компьютерлік технология саласындағы мамандардың болмауы келеңсіз жағдайлар тудырады. Осы жерде айта кетер жайт, оларды пайдалану мен еңбегі үшін төлемақысы да жобада қарастырылмаған. Ұлтымыздың тарихы мен мәдениетін жаңғыртуда, халқымыздың мәдени мұрасының өзіндік құндылықтарын қайта екшелеп, жүйелеуде «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасының ерекше маңыздылық танытып отырғандығы баршамызға аян. Қазақ елінде, бүгінгі жаңарған Отанымыздың тағдыр шешті кезеңдерінен бірге қайнасып өткен, тарихы терең, халқының рухани байлығы әр заманда биіктен көрінген Қостанай мен Арқалық өлкелерінде «Мәдени мұра» Ұлттық стратегиялық жобаның өзекті мәселелеріне арналған республикалық ғылыми-практикалық конференциясын өткізу біздің еліміздің экономикалық, әлеуметтік-саяси және мәдени даму бағытына сай жауап беретіндей дер кезіндегі және нақты жасалынған іс-шара болып есептелінеді [2] .

Әлемде өте маңызды тарихи мәні бар, әсемдігімен ерекшеленетін ескерткіштер, құрылысы мен тарихымен қызықтыратын ежелгі қалалар аз емес. Олар әр мемлекеттің өзіндік тарихын көрсетіп қана қоймай, сондай-ақ дәстүрін, өмір салтын, мәдениетін әлемге танытуда. Ол ескерткіштер жылдар өте келе табиғат құбылыстарының әсерінен, адам әрекеттерінен, тағы сол сияқты іс-әрекеттердің жиынтығынан құндылығын жоғалтуда. Оларды сақтаумен әр мемлекеттік және UNESCO-ның Бүкіләлемдік мұра бағдарламасы айналысады, олар қайталанбас мәдени және табиғи мұраларды UNESCO-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне қосып, оларды жойылып кетуден сақтап және бүкіл әлемге таныту бағытында иги іс-шаралар атқаруда, қазіргі таңда 160 мемлекеттен 981 объект енгізілген.

Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев қазақстандықтарға 2012 жылғы «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту - Қазақстан дамуының басты бағыты» жолдауында: «Қазақстанда туризмнің барлық түрін дамытуға мүмкіндігіміз бар», - екендігін және елімізде туризмді дамытуға қажетті барлық туристік ресурстарымыз мол мөлшерде екендігін атап көрсетті.

Сол себепті, жыл сайын қарқынды дамып келе жатқан туризм саласына жоғарыда аталып отырған ескерткіштер мен ежелгі қалалардың тигізер әсері мол.

Туристік ресурс - туристерге көрсететін табиғи - климаттық, тарихи, әлеуметтік-мәдени, сауықтандыру объектілері және туристік рухани қажеттілігін қанағаттандыра алатын, физикалық күшін қалпына келтіру мен дамытуға әсер ететін басқа да объектілер.

Туристік тартымдылық қалыптастыру үшін мәдени-тарихи туризм келесі аспектілерден құрылуы керек (кесте 1) .

Кесте 1

Мәдени-тарихи туризмнің аспектілері [3]

Жоғарыдағы топтастырулардың ішінен соңғы кездері туристерді адамзат тарихының ежелгі ескерткіштерін танып-білу қызықтырып, тартады. Қазба жұмыстары барысында табылған ескерткіштер жылжымайтын (алғашқы қоныстар, қорғандар, қабірлер және т. б. ), жылжымалы (еңбек қаруы, тұрмыстық заттар, әшекейлер және т. б. ) болып бөлінеді. Сәйкесінше, жылжымалы ескерткіштер мұражай жәдігерлері қатарын толықтырып, мұражайларға сақталған. Ескерткіштердің екі түрі де туризм нысаны болып табылады. Мәселе, оларды туризм қажеттілігіне жаратуда, осыған байланысты, АҚШ және Еуропа елдерде алғашқы қауым археологиясы мен тарихының көзтартар жерлері бойынша туристік-экскурсиялық бағыт пен мұражайларын ұйымдастыру бойынша тәжірибелеріне қызығушылық танытуда.

Осы кестеде берілген аспектілердің ішінен мәдени-тарихи аспектісіне тоқталып кетейік. Мәдени-тарихи туризм туристік қалалардың қалыптасуы мен дамуында маңызды рөл атқарады. Территориялық рекреациялық жүйелерде табиғи және мәдени кешендер туристік тартымдылықтың ядросы болып табылады. Табиғи факторларға қарағанда, мәдени-тарихи факторлар жылжымалы және жылжымайтын болуы мүмкін және өзіндік тарихи динамикасы болады. Туристердің мәдени деңгейі жоғарлаған сайын, туристік орталықтардың дамуында мәдени-тарихи туризм рөлі маңыздырақ болады.

Табиғи, мәдени және тарихи ескерткіштер елдің ұлттық игілігі болып табылады, олар біздің еліміздеде өте көп, бірақ. UNESCO-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне Қазақстаннан үш объекті ғана енгізілген, олар: «Тамғалы археологиялық ландшафтының петрогливтері», «Сарыарқа - Солтүстік Қазақстанның даласы мен көлдері», «Қожа Ахмет Йассауй мавзолейі». Алайда, Қазақстан территориясындағы басқа да ескерткіштерді, ерекше табиғи объектілерді және ежелгі қалаларды дамыту мақсатында «Мәдени мұра» бағдарламасы қызмет атқаруды, онда халықтың құнды мәдени мұрасын, оның ішінде заманауи ұлттық мәдениет, ежелгі мәдениет, тарихи ескерткіштер, ежелгі қалалар, тағы сол сияқты туробъектілер бар . «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы Қазақстан Республикасы Президенті Н. Ә. Назарбаев бастамасымен іске асырылуда [4] .

Бүгінгі таңда мәдени-тарихи туризмді дамыту үшін алдымен, инвесторларды тарту, тарихи ежелгі қалалары бар территориялардың инфрақұрылымын, олардың ескерткіштерін, ғимараттарды модернизациялау мен жөндеу мақсатында ішкі қорларды іздеу және туризм бойынша заңнаманы реттеу керек. Қалалық ортаны дамыту мақсатында тарихи аймақ шеңберінде мәдени-тарихи туризмнің арнайы қорын құра отырып, басқару жүйесін қалыптастырған да жөн.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс