8 IAS халықаралық қаржы есептілігінің стандарты

Кіріспе

МАҚСАТЫ
1. Осы Стандарттың мақсаты есеп саясатын таңдау және өзгерту критерийлерін, сондай-ақ есеп саясатындағы өзгерістерді есепке алу және ашып көрсету тәртібін, есептік бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістерді және қателерді түзетулерді анықтау болып табылады. Стандарт ұйымның қаржы есептілігінің маңыздылығын және сенімділігін, сондай-ақ осы қаржы есептілігін уақыт бойынша және басқа ұйымдардың қаржы есептілігімен салыстыруға арналған.
2. Есеп саясатындағы өзгерістерге қатыстыларын қоспағанда, есеп саясаты туралы ақпаратты ашуға қойылатын талаптар 1-«Қаржы есептілігін ұсыну» IAS Халықаралық стандартында келтіріледі.
ҚОЛДАНЫЛУ САЛАСЫ
3. Осы Стандарт есеп саясатын таңдау және қолдану, сондай-ақ есеп саясатындағы өзгерістерді, есептік бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістер және өткен кезеңнің қателерін түзетулер кезінде міндетті түрде қолданылуы тиіс.
4. Өткен кезеңдер қателерінің және есеп саясатындағы өзгерістерді қолдану үшін орындалатын ретроспективалық түзетулердің салыққа қатысты салдары 12-«Пайдаға салынатын салықтар» IAS Халықаралық стандартына сәйкес есепке алынады және ашылады.
АНЫҚТАМАЛАР
5. Осы Стандартта төменде көрсетілген мәндерінде мынадай терминдер пайдаланылады:
Есеп саясаты – бұл ұйым қаржы есептілігін дайындау және ұсыну үшін қолданатын нақты қағидаттар, негіздер, келісімдер, ережелер және практика.
Есептік бағалаудағы өзгеріс – бұл активтің немесе міндеттемелердің баланстық құнын немесе активті кезең-кезеңмен тұтынудың активтердің және міндеттемелердің ағымдағы жай-күйін бағалау салдарынан болатын, сондай-ақ оларға байланысты күтілетін болашақ пайдалар мен міндеттерге байланысты өлшемін түзету. Есептік бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістер жаңа ақпарат алу немесе жаңа міндеттемелердің басталу нәтижесі болып табылады және тиісінше қателерді түзету болып табылмайды.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

8 IAS Халықаралық қаржы есептілігінің стандарты
Есеп саясаты, есептік бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістер және
қателіктер

Бұл нұсқа 2005 жылғы 31 желтоқсанға дейін шығарылған түзетулері
енгізілген жаңа IFRS-нан туындайтын түзетулерді қамтиды.
8 IAS Халықаралық қаржы есептілігінің стандарты

Есеп саясаты, есептік бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістер және
қателіктер

Мақсаты
1. Осы Стандарттың мақсаты есеп саясатын таңдау және өзгерту критерийлерін,
сондай-ақ есеп саясатындағы өзгерістерді есепке алу және ашып көрсету
тәртібін, есептік бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістерді және
қателерді түзетулерді анықтау болып табылады. Стандарт ұйымның қаржы
есептілігінің маңыздылығын және сенімділігін, сондай-ақ осы қаржы
есептілігін уақыт бойынша және басқа ұйымдардың қаржы есептілігімен
салыстыруға арналған.
2. Есеп саясатындағы өзгерістерге қатыстыларын қоспағанда, есеп саясаты
туралы ақпаратты ашуға қойылатын талаптар 1-Қаржы есептілігін ұсыну
IAS Халықаралық стандартында келтіріледі.
Қолданылу саласы
3. Осы Стандарт есеп саясатын таңдау және қолдану, сондай-ақ
есеп саясатындағы өзгерістерді, есептік бухгалтерлік бағалаулардағы
өзгерістер және өткен кезеңнің қателерін түзетулер кезінде міндетті
түрде қолданылуы тиіс.
4. Өткен кезеңдер қателерінің және есеп саясатындағы
өзгерістерді қолдану үшін орындалатын ретроспективалық түзетулердің
салыққа қатысты салдары 12-Пайдаға салынатын салықтар IAS Халықаралық
стандартына сәйкес есепке алынады және ашылады.
Анықтамалар
5. Осы Стандартта төменде көрсетілген мәндерінде мынадай
терминдер пайдаланылады:
Есеп саясаты – бұл ұйым қаржы есептілігін дайындау және ұсыну
үшін қолданатын нақты қағидаттар, негіздер, келісімдер, ережелер және
практика.
Есептік бағалаудағы өзгеріс – бұл активтің немесе
міндеттемелердің баланстық құнын немесе активті кезең-кезеңмен
тұтынудың активтердің және міндеттемелердің ағымдағы жай-күйін бағалау
салдарынан болатын, сондай-ақ оларға байланысты күтілетін болашақ
пайдалар мен міндеттерге байланысты өлшемін түзету. Есептік
бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістер жаңа ақпарат алу немесе жаңа
міндеттемелердің басталу нәтижесі болып табылады және тиісінше
қателерді түзету болып табылмайды.
Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары (ХҚЕС) – бұл
Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары жөніндегі кеңес (ХҚЕСК)
қабылдаған Стандарттар және Түсіндірулер. Оларға мыналар кіреді:
(а) Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары (IFRS);
(b) Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары (IAS);
және
(с) Халықаралық қаржы есептілігін түсіндіру жөніндегі
комитет (IFRІС) немесе бұрынғы Түсіндірмелер жөніндегі тұрақты
комитет (SІС) шығарған түсіндірулер.
Қаржы есептілігінің баптары туралы ақпараттың елеулі түрде
бұзылуы немесе бұрмалануы, егер олар әрқайсысы жеке-жеке немесе
жиынтығымен пайдаланушылардың осы қаржы есептілігі негізінде қабылдаған
экономикалық шешімдеріне әсер етсе, маңызды болып табылады. Маңыздылық
ақпараттың нақты бұзылуының немесе бұрмалануының ілеспе жағдайлардың
мәтініндегі бағаланатын мөлшеріне және сипатына қатысты болады. Қаржы
есептілігінің тиісті бабының не мөлшері, не сипаты, не екеуінің де
үйлесуі шешуші фактор болуы мүмкін.
Өткен кезеңнің қателері – бұл ұйымның бір немесе одан көп
кезеңдегі мынадай сенімді ақпаратты пайдаланбауы немесе қате пайдалануы
салдарынан қаржы есептілігіндегі қателер және сенімсіз деректер:
(а) осы ақпарат осы кезеңдердің қаржы есептілігін бекіту
үшін рұқсат етілген болғанда;
және
(b) осы ақпаратқа қатысты оның осы қаржы есептілігін
дайындау және ұсыну кезінде алынатын және ескерілетінін күту дұрыс
болады.
Мұндай қателерге есептеулердегі дәлсіздіктердің, есеп саясатын
қолдану кезіндегі қателердің, фактілерді толық бағаламаудың немесе
дұрыс түсіндірмеудің, сондай-ақ алаяқтықтың салдары кіреді.
Ретроспективалық қолдану – бұл жаңа есеп саясатын операцияларға,
басқа оқиғаларға және жағдайларға осы саясаттың үнемі қолданылатындай
түрде қолдану.
Ретроспективалық есеп айырысу – бұл қаржы есептілігінің
элементтеріндегі сомаларды тануды түзету, бағалау және ашып көрсету,
егер өткен кезеңнің қателері ешқашан болмаса.
Мүлдем мүмкін болмау – ұйым осы үшін барлық тиімді күшті қолдана
отырып, қандай да болмасын талапты қолдану мүлдем мүмкін болып
табылмайды, бірақ осы талапты қолдана алмайды. Өткен жеке кезеңге
қатысты есеп саясатындағы өзгерісті ретроспективалық қолдануға немесе
қателерді түзету үшін ретроспективалық қайта санауды орындауға мүлдем
болмайды, егер:
(а) осындай ретроспективалық қолданудың немесе
ретроспективалық қайта санаудың нәтижесін белгілеуге болмаса;
(b) тиісті ретроспективалық қолдану немесе
ретроспективалық қайта санау ұйым басшылығының қарастырылып отырған
кезеңдегі ниеті қандай болғаны туралы жорамал жасауды талап етеді;
немесе
(с) тиісті ретроспективалық қолдану немесе
ретроспективалық қайта санау сомалары бойынша маңызды бағалау
есептерін жүргізуді талап етеді және бұл ретте осындай есептер
туралы осындай ақпаратты объктивті түрде атап көрсету мүмкін емес,
ол:
(і) қарастырылып отырған сомалар танылуы, бағалануы
немесе ашып көрсету тиіс болған күні (күндері) болған осындай
жағдайлар туралы растайды;
және
(іі) осы кезеңдегі қаржы есептілігі шығару үшін бекітілген
кезде қол жеткен болуы тиіс.
қалған ақпараттан.
Есеп саясатындағы өзгерістерді перспективалық қолдану және
өзгерістің қандай да болмасын есептік бағалауға әсер етуін тану – бұл,
тиісінше:
(а) жаңа есеп саясатын операцияларға, басқа оқиғаларға
және саясат өзгерген күннен кейін орын алған басқа оқиғаларға және
жағдайларға қолдану;
және
(b) осы өзгерістің ағымдағы және болашақ кезеңдердегі
есептік бағалауға осы өзгеріспен болған әсер етуін тану.
6. Ақпараттың осы нақты бүлінуі немесе бұрмалануы
пайдаланушылардың экономикалық шешіміне әсер ететінін не етпейтінін
және қандай түрде маңызды болатынын бағалау осы пайдаланушылардың нақты
ерекшеліктерін зерттеуді талап етеді. Қаржы есептілігін дайындау және
ұсыну қағидаттарында, 25-параграфта былай делінген: пайдаланушылардың
іскерлік және экономикалық қызмет және бухгалтерлік есеп саласында
жеткілікті білімі және ұсынылған ақпаратты тиісті талаптанумен
зерделеуге дайындығы бар екені жобаланады. Осылайша, осы бағалауды
жүргізген кезде осындай сипаттағы қасиеттері бар пайдаланушылардың
экономикалық шешім қабылдау кезінде әсер етуге ұшырап қалатынын қандай
түрде тиімді күтуге болатынын ескеру қажет.
Есеп саясаты
Есеп саясатын таңдау және қолдану
7. Қандай да болмасын Стандарт немесе Түсіндіру қандай да
болмасын операцияға, басқа оқиғаға немесе жағдайға тікелей қолданылған
кезде есеп саясаты немесе осы объектіге қолданылатын саясаттар міндетті
түрде осы Стандартты немесе Түсіндіруді қолдану және ХҚЕС жөніндегі
кеңес осы Стандарт немесе Түсіндірме үшін шығарған барлық тиісті Ендіру
жөніндегі нұсқаулықтарды қарау арқылы белгіленуі тиіс.
8. ХҚЕС-на ХҚЕС жөніндегі Кеңес шешкендей оларға қолданылатын
операциялар, басқа оқиғалар және жағдайлар туралы маңызды және сенімді
ақпарат бар осындай қаржы есептілігін алуға әкеп соғатын есеп
саясаттары берілген. Осы саясаттарды оларды қолданудың әсер етуі
маңызды болмайтын кезде қолданбаған жөн. Сонымен қатар ХҚЕС-на ұйымның
қаржылық жағдайын, қызметінің және ақша ағындарының қаржылық
нәтижелерін белгілі бір түрде ұсынуға қол жеткізу мақсатында жол
берілген рұқсат бермеген немесе назар аудармай қалдырмаған және
маңызсыз бас тартпаған жөн.
9. Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары жөніндегі
Кеңес шығарған Стандарттарды ендіру жөніндегі нұсқаулық осы
Стандарттардың бөлігі болып табылмайды және сондықтан қаржы
есептілігіне қойылатын талаптар жоқ.
10. Операцияларға, басқа оқиғаларға немесе жағдайларға нақты
қолданылатын осындай Стандарт немесе Түсіндіру болмағанда, ұйымның
басшылығы мынадай ақпараттың пайда болуына әкеп соғатын есеп саясатын
жасау және қолдану үшін өзінің пайымдауын қолдануға міндетті:
(а) экономикалық шешімдер қабылдаған кезде
пайдаланушылардың қажеттілігі тұрғысынан алғанда маңызды;
және
(b) қаржы есептілігінің:
(і) ұйымның қаржылық жай-күйін, қызметінің қаржылық
нәтижелерін және ақша қаражатының қозғалысын шынайы беретіні;
(іі) операциялардың, басқа оқиғалардың және
жағдайлардың тек заңды нысанын ғана емес, экономикалық маңызын
көрсететіні;
(ііі) бейтараптылығы, яғни алдын ала ойлауы жоқ;
(iv) сақ болуы;
және
(v) барлық маңызды қатынастарда толық болып табылатыны
тұрғысында сенімді.
11. 10-параграфта жазылған пайымдауларды әзірлеу кезінде ұйымның
басшылығы тиісті көздерді негізге алуы және олардың мынадай
кезектілікке қолданылатынын зерттеуге міндетті:
(а) ұқсас және байланысты проблемаларды қозғайтын
Стандарттарға және Түсіндірулерге талаптар және ұсынымдар;
және
(b) Қағидаттардағы тиісті анықтамалар, тану
критерийлері және активтерді бағалау қағидаттары, міндеттемелер,
кірістер мен шығыстар.
12. 10-параграфта жазылған пайымдауларды әзірлеу кезінде
ұйымның басшылығы сондай-ақ қаржы есептілігінің стандарттарын әзірлеу
үшін ұқсас концептуалдық негізді, басқа әдебиетті және салалық
практиканы осы көздер 11-параграфқа қарама-қайшы келмейтіндей дәрежеге
дейін пайдаланатын стандартты әзірлейтін өзге ұйымдардың неғұрлым жаңа
құжаттарын қарай алады.
Есеп саясатының жүйелілігі
13. Ұйым өзінің есеп саясатын Стандарт немесе Түсіндіру басқа
есеп саясаты қолданылу мүмкін баптарды санаттауды нақты талап еткен
немесе рұсқат еткен жағдайларды қоспағанда, ұқсас операциялар, басқа
оқиғалар және жағдайлар үшін жүйелі таңдауға және қолдануға міндетті.
Егер Стандарт немесе Түсіндіру баптарды осындай категориялау талап етсе
немесе рұқсат етсе, тиісті есеп саясаты міндетті түрде әрбір санатқа
қатысты жүйелі таңдалуы және қолданылуы тиіс.
Есеп саясатындағы өзгерістер
14. Ұйым өзінің есеп саясатын, оны өзгерту:
(а) қандай да болмасын Стандартпен немесе Түсіндірумен
талап етілген;
немесе
(b) қаржы есептілігі операцияның, басқа оқиғалардың
немесе жағдайлардың ұйымның қаржылық жай-күйіне, оның қызметінің
қаржылық нәтижелеріне немесе ақша қаражатының ағындарына әсер етуі
туралы сенімді және неғұрлым маңызды ақпарат беруіне әкеп соғатын
болған кезде ғана өзгертуге міндетті.
15. Қаржы есептілігін пайдаланушыларда ұйымның қаржы
жағдайындағы, қызметінің қаржылық нәтижелеріндегі және ақша
қаражаттарының қозғалысындағы үрдістерді айқындау үшін кейбір уақыт
кезеңінде ұйымның қаржы есептілігін салыстыру мүмкіндігі болуы тиіс.
Осылайша, әрбір кезеңде және кезеңнен кезеңге дейін, әдетте, есеп
саясатындағы өзгеріс 14-параграфтағы критерийлердің біріне сәйкес
келген жағдайларды қоспағанда, бірдей есеп саясаты қолданылады.
16. Мынадай іс-әрекеттер есеп саясатының өзгерістері болып
табылмайды:
(а) есеп саясатын бұрын болғандардан мәні бойынша
айырмашылығы бар операцияларға, басқа оқиғаларға немесе жағдайларға
қолдану;
және
(b) жаңа есеп саясатын бұрын болмаған немесе маңызды
болмаған операцияларға, басқа оқиғаларға немесе жағдайларға қолдану.
17. Активтерді қайта бағалау саясатын 16-Негізгі құралдар IAS
Халықаралық стандартына немесе 38-Материалдық емес активтер IAS
Халықаралық стандартына сәйкес бірінші қолдану есеп саясатының осы
Стандартқа сәйкес емес, 16 IAS немесе 38 IAS-стандартына сәйкес қайта
бағалау ретінде қарастырылатын өзгеруі болып табылады.
18. 19-31-параграфтар 17-параграфта жазылған есеп саясатындағы
осы өзгеріске қолданылмайды.
Есеп саясатындағы өзгерістерді қолдану
19. 23-параграфтың ережелерін ескере отырып:
(а) ұйым есеп саясатындағы қандай да болмасын Стандартты
немесе Түсіндіруді нақты өтпелі ережелерге, егер олар бар болса,
сәйкес алғашқы қолдану салдарынан болған өзгерісті, осы Стандарттың
немесе Түсіндірудің өзін ескеруге міндетті;
және
(b) ұйым осы өзгеріске қолданылатын нақты өтпелі
ережелер жоқ қандай да болмасын Стандартты немесе Түсіндірмені
алғашқы қолданған кезде есеп саясатын ауыстырады немесе ол есеп
саясатын ауыстырған кезде ол осы өзгерісті ретроспективалық түрде
қолдануға міндетті.
20. Осы Стандарттың мақсаты үшін қандай да болмасын Стандартты
немесе Түсіндіруді мерзімінен бұрын қолдану есеп саясатын ерікті түрде
өзгерту болып табылады.
21. Нақты операцияға, басқа оқиғаға немесе жағдайға қолданылуы
мүмкін Стандарт немесе Түсіндіру болмағанда, ұйымның басшылығы 13-
параграфқа сәйкес есеп саясатын қаржы есептілігінің стандарттарын
әзірлеу үшін ұқсас концептуалдық негізді пайдаланатын стандарттарды
әзірлейтін осындай өзге ұйымдардың неғұрлым жаңа құжаттарынан қолдана
алады. Егер осындай құжаттарға өзгерістер енгізуден кейін ұйым есеп
саясатына өзгерістер енгізуді шешсе, онда осындай өзгеріс есеп
саясатындағы ерікті өзгеріс ретінде ескеріледі және ашылады.
Ретроспективалық қолдану
22. Есеп саясатындағы өзгеріс 20(а) немесе (b) параграфтарына
сәйкес ретроспективалық түрде қолданылған кезде 23-параграфтың
ережелерін ескере отырып, ұйым ең ерте ұсынылған кезеңдегі меншікті
капиталының әрбір қозғалған құрамдас бөлігінің кіріс сальдосын және
есептілікте берілген алдыңғы әрбір кезеңде ашылған тиісті басқа
сомаларды, егер жаңа есеп саясаты үнемі қолданылатын болса, түзетуге
міндетті.
Ретроспективалық қолдануды шектеу
23. 19(а) немесе (b) параграфы ретроспективалық қолдануды талап
етсе, есеп саясатындағы өзгерісті, осы өзгерісті немесе осы өзгерістің
нақты кезеңге әсер етуін не оның кумулятивтік әсер етуін анықтауға
мүмкін болмаған жағдайларды қоспағанда, міндетті түрде ретроспективалық
қолдануы тиіс.
24. Есеп саясатындағы өзгерістің есептілікте бір немесе одан
көп ұсынылған өткен кезеңдерді қамтитын салыстырмалы ақпаратқа нақты
кезеңге қатысты әсер ету аспектілерін айқындауға шын мәнінде мүмкін
болмаған кезде, ұйым жаңа есеп саясатын ретроспективалық қолдануға
мүмкін болып табылатын, ағымдағы кезең болуы мүмкін ең ерте кезеңнің
басындағы жағдай бойынша активтер мен міндеттемелердің баланстық құнына
қолдануға міндетті және осы кезеңдегі меншікті капиталдың қозғалған
әрбір құрамдас бөлігінің кіріс сальдосына тиісті түзету жүргізуге
міндетті.
25. Ағымдағы кезеңнің басында жаңа есеп саясатын алдыңғы
барлық өткен кезеңге қолданудың кумулятивтік әсер етуін айқындауға шын
мәнінде мүмкін болмағанда, ұйым тиісті салыстыру ақпаратын жаңа есеп
саясатын неғұрлым ерте шын мәніндегі ықтимал күнмен перспективалы түрде
қолдану үшін түзетуге міндетті.
26. Ұйым жаңа есеп саясатын ретроспективалы түрде қолданған
кезде, ол осы жаңа саясатты қаншалықты нақты жүзеге асырылатындай уақыт
бойынша арттағы алыс өткен кезеңдердің салыстырмалы ақпаратына
қолданады. Қандай да болмасын өткен кезеңге ретроспективалық қолдану,
егер осы кезеңнің кіріс және сол сияқты шығыс балансындағы сомасына
тиісті кумулятивтік әсер етудегі мүмкін болмаса, шын мәнінде жүзеге
асырылмайтын болып табылады. Қаржы есептілігінде ұсынылғандықтан өткен
болып табылатын кезеңге қатысты жиынтық түзетудің сомасы ең ерте
ұсынылған кезеңдердің меншікті капиталының қозғалған әрбір құрамдас
бөлігінің кіріс сальдосына қолданылады. Әдетте түзету бөлінбеген
пайдаға қатысты түзетіледі. Сонымен қатар, осы түзету меншікті
капиталдың өзге құрамдас бөлігіне қатысты да түзетіледі (мысалы, қандай
да болмасын Стандарттың немесе Түсіндірудің талаптарын сақтау үшін).
Өткен кезеңдер туралы, қаржы көрсеткіштерінің тарихи мәліметтері сияқты
кез келген өзге ақпарат та сондай-ақ қаншалықты нақты жүзеге
асырылатындай тым арттағы уақыт бойынша алыс түзетіледі.
27. Ұйым үшін қандай да болмасын жаңа есеп саясатын, ол осы
саясатты қолданудың барлық өткен кезеңге тиісті кумулятивтік әсер етуін
айқындай алмағандықтан, ретроспективалық түрде қолдануға шын мәнінде
мүмкін болмаған кезде, ұйым 25-параграфқа сәйкес осы жаңа саясатты ол
үшін нақты мүмкін болмайтын ең ерте кезеңнің басынан бері
перспективалық түрде қолданады. Осылайша, ол осы күнге дейін пайда
болған активтерді, міндеттемелерді және меншікті капиталды кумулятивтік
түзетудің тиісті бөлігін негізге алады. Есеп саясатына өзгеріс жасауға,
тіпті егер осы саясатты шын мәнінде перспективалық түрде қандай да
болмасын өткен кезеңге қолдануға мүмкін болмаса да, рұқсат етіледі. 50-
53-параграфтарда жаңа есеп саясатын бір немесе одан көп өткен
кезеңдерге қолдануға шын мәнінде мүмкін болмайтын жағдайларға арналған
нұсқау бар.
Ашып көрсету
28. Қандай да болмасын Стандартты немесе Түсіндіруді бастапқы
қолдану ағымдағы кезеңге немесе қандай да болмасын өткен кезеңге әсер
еткен не тиісті түзету сомасын айқындауға шын мәнінде мүмкін болмағанды
қоспағанда, осындай әсер еткен не болашақ кезеңдерге әсер ете алатын
кезде, ұйым мынадай ақпаратты ашып көрсетуге міндетті:
(а) осы Стандарттың немесе Түсіндірудің атауы;
(b) мұны қолдануға болған кезде – есеп саясатының осы
өзгерісі оның өтпелі ережелеріне сәйкес орындалған фактісі;
(c) есеп саясатының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.